ارزیابی و رتبه‌بندی شاخص‌های کیفیت محیط شهری در بافت مرکزی شهر اسدآباد با تأکید بر رضایتمندی شهروندان (مطالعه موردی: شهر اسدآباد)
محورهای موضوعی : آمایش محیط
1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا وبرنامه ریزی شهری، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
2 - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحدملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
کلید واژه: بافت مرکزی, شهر اسدآباد, فضای شهری, کیفیت محیط شهری,
چکیده مقاله :
رشد سریع شهرها و توسعه کالبدی آن موجب بروز بحران‌های مختلف در زندگی شهری نظیر مشکلات محیطی و نزول کیفیت محیط شده است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش اجرا، توصیفی- تحقیقی است و برای این منظور از پرسشنامه که در6 بعد اجتماعی- فرهنگی، کالبدی- فضایی، فعالیتی- عملکردی، زیست محیطی، مشارکت و رضایتمندی تدوین شده، استفاده شده است. جامعۀ آماری آن نیز 373 نفر از شهروندان بافت مرکزی شهر اسدآباد میباشد. برای سنجش میزان پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شد و به کمک آزمونهای آماری و آزمون t در نرم‌افزار SPSSبررسی شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد شاخصها و مؤلفههای کیفیت محیطی در بافت مرکزی شهر اسدآباد با یکدیگر اختلاف معناداری دارند و هر کدام دارای رتبه‌بندی هستند و این خود باعث میشود بر روی مؤلفههای ضعیف بیشتر تمرکز کرد و آنها را تقویت کرد.
The rapid growth of cities and their physical expansion have generated multiple crises in urban life, including environmental challenges and a decline in overall environmental quality. This study is applied in purpose and descriptive in method. A questionnaire was developed to assess six dimensions: socio-cultural, physical-spatial, activity-functional, environmental, participation, and satisfaction. The statistical population comprised 373 residents of the central urban area of Asadabad. Reliability was confirmed using Cronbach’s alpha, and data were analyzed with statistical and t-tests in SPSS software. The findings reveal that the indicators and components of environmental quality in the central urban area of Asadabad differ significantly, with each dimension ranked accordingly. These results highlight the necessity of prioritizing weaker components and reinforcing them to improve the overall quality of the urban environment.
1- ارژنگی، حجت و محمدی، علیرضا(1398)، "ارزيابي کيفيت محيط شهري (مطالعه موردي: منطقه چهار شهر اردبيل)"، نشریه توسعه پایدار محیط جغرافیایی، دوره 1، شماره 1، صص17-1.
2- آمارنامه شهرداری شهر اسدآباد، 1398.
3- بیتلی تی و ویلر اس.ام. (1390)، "نوشتارهایی درباره توسعه شهری پایدار"، مترجم: کیانوش ذاکر حیقیقی، ناشر: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، چاپ دوم، ص 502.
4- بحرینی، سیدحسین(1393)، "فرآیند طراحی شهر"، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ9، ص469
5- تقوایی علی اکبر، معروفی سکینه، پهلوان سمیه. ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی شهروندان مورد مطالعه: محله آبکوه شهر مشهد. نقش جهان - مطالعات نظری و فناوری‌های نوین معماری و شهرسازی. ۱۳۹۲; ۳ (۱) :۴۳-۵۴
6- رادجهانبانی، نفیسه و پروین پرتوی(1390)، "بررسی تطبیقی کیفیت محیط در محله‌های شهری با رویکرد توسعه پایدار مورد پژوهشی: محله‌های خیابان و ایلگلی تبریز"، مجله معماری و شهرسازی، شماره6.
7- رهنما، محمدرحیم(1388)، " برنامه‌ریزی مناطق مرکزی شهرها (اصول، مبانی، تئوریها، تجربیات و تکنیکها )"، چاپ اول، ناشر: دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ص 448.
8- زیاری، کرامت¬الله(1394)، " برنامه¬ریزی شهرهای جدید"، انتشارات سمت، چاپ15، ص 232.
9- شهرداری شهر اسدآباد، 1399
10- فرج کرده، خدر(1387)، " جایگاه مرکز شهر در نظریه‌های ساخت شهر و برنامه‌ریزی شهری"، مجله شهرداریها، سال نهم، شماره 89.
11- کردوانی, پرویز, مورد غفاری, ونوس. (1390). توریسم و رویکرد نوسازی در طراحی بافتهای تاریخی شهری مطالعه موردی: شهر اصفهان. جغرافیایی سرزمین, شماره 2 (پیاپی 30)), 19-32.
12- لینچ، کوین (1395)، "تئوری شکل خوب شهر"، مترجم: سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ هفتم، ص700.
13- یزدانی (1404)کاربست مدل هماهنگی عامل بنیان در مکان‌یابی مناطق توسعه شهری مطالعه موردی:فاز7هشتگرد و تپه امام گل همدان، مجله علمی-پژوهشی آمایش محیط شماره68، دوره18
14- داوری وکوپایی وفنایی(1404) ارزیابی واولویت‌بندی گونه‌های هنر عمومی در راستای سرزندگی خیابان¬های پیاده محور با استفاده از فرایند سلسله مراتبی مطالعه موردی:خیابان پیاده محور پهار باغ عباسی اصفهان، مجله علمی پژوهشی آمایش محیط، شماره68 دوره 18
15- حیاتی و آقاجوبنی(1404)بررسی کاربرد اصول نوشهرگرایی در احیای بافتهای فرسئده شهری، مطالعه موردی: بندر ماهشر، مجله علمی پژوهشی آمایش محیط، شماره68 دوره 1
16- Arslan G, Gultekin AB, Kivrak S, Yildiz S,(2020),” BUILT ENVIRONMENT DESIGN - SOCIAL SUSTAINABILITY RELATION IN URBAN RENEWAL”, Sustainable Cities and Society (2020), doi: https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102173.
17- Carmona, M., Magalhães C., Hammond, L. (2008). "Public Spaces: The Management Dimension", USA & Canada, Routledge, p: 409
18- Greif, M.J., & Dodoo F.N. (2015). How Community Physical, Structural, and Social Stressors Relate to Mental Health in the Urban Slums of Accra, Ghana. Health & Place, 33, 57–66.
19- Hunt, F. (2012). Health and Well-being: The Role of Government. Public Health, 126, 19-23.
20- Lydon, M. (2012). Tactical Urbanism: A look at 2012. Planetizen. http://www.planetizen.com/node/59977 (Accepted August 22, 2016).
21- Ley, D., & Frost, H. (1991). The inner city. Canadian cities in transition, 313-348.
22- Moser, G., 2009. Quality of life and sustainability: Toward person–environment congruity, Journal of Environmental Psychology, v. 29(3), p. 351-357.
23- Rossouw, S. and Pacheco, G., 2012. Measuring non-economic quality of life on a sub-national level: A case study of New Zealand. Journal of Happiness Studies, v. 13(3), p. 439-454.
24- Van Kamp, I.V. Leidelmeijer, K.Marsman, G. Hollader, A, d. (2003). Urban Environmental Quality and Human Wellbeing towards Conceptual Framework and Demarcation of Concepts.A Literature Study, Journal of the Landscape and Urban Planning, No. 65., pp:77-92.
25- Wided BIARA Ratiba, ALKAMA Djamal, NABOU Mohamed(2013), “The quest for a quality environment, in the urban outside space in Bechar”, TerraGreen 13 International Conference 2013 - Advancements in Renewable Energy and Clean Environment, Journal of Energy Procedia 36 (2013 ) 34 – 41, doi: 10.1016/j.egypro.2013.07.005