اصطلاحات گیلکی برای چوب‌آلات و وسایل ساخته شده از چوب درختان جنگلی در روستای بی بالان
محورهای موضوعی : زبان شناسی، گویش شناسی، فرهنگ عامه،ادبیات فارسی
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر
کلید واژه: بی بالان, دانش بومی, چوب آلات ساختمانی, گیلکی, وسایل چوبی,
چکیده مقاله :
در هر منطقه که دارای گویش و زبان محلی خاص می‌باشد، به منظور تعامل و هماهنگی بین گویشوران در ارتباطات روزانه نیاز به استفاده از لغات و اصطلاحات ویژه ای می‌باشد که از نظر ظاهری به اصطلاحات عمومی شباهت دارد ولی از نظر فنی و تخصصی همراه خود یک پشتوانه قوی و با اصالت از تجربیات و سعی و خطاهای متفاوت گذشتگان در آن تخصص و علم که گاها می‌توانست منجر به از دست دادن جان عزیزی از آنها شود را دارند. به مجموعه این اطلاعات تخصصی در گویش‌ها و فرهنگ‌های مختلف دانش بومی گفته می‌شود. در میان انبوه واژگان مورد استفاده در یک گویش، بسیاری از آنها به عنوان واژگان تخصصی برای یک رشته علمی خاص می تواند مورد نظر متخصصین قرار گیرد. از آنجایی که منطقه مورد مطاله در دهستان بی بالان در شرق استان گیلان و در حاشیه جنگل قرار دارد، بسیاری از واژگان تخصصی ناشی از کاربرد چوب می تواند دارای اهمیت خاص قرار گیرد. در این تحقیق اقدام به جمع آوری حدود دویست مدخل از واژگان مرتبط با چوب، وسایل چوبی و چوب آلات مورد استفاده در ساختمان سازی به صورت تخصصی و دسته بندی شده جمع آوری گردید. با ثبت این واژگان تخصصی می توان مانع از به فراموشی سپردن آنها توسط نسل کنونی که چندان علاقه ای به گویش به لهجه گیلکی به عنوان زبان مادری ندارند و حتی و نسل های آتی گردد.
In every region that has a specific dialect and local language, in order to interact and coordinate between the speakers in daily communication, it is necessary to use special words and terms that look similar to general terms, but from a technical and specialized point of view, they have a They have a strong and genuine support from the experiences and different trials and errors of the past in that expertise and knowledge that could sometimes lead to the loss of a dear one of them. The collection of this specialized information in different dialects and cultures is called indigenous knowledge. This knowledge originates from the needs that have arisen in different eras and ages, and by its nature, it brings the most suitable and compatible categories for its surrounding environment. Local dialects are a way of expressing ethnic and regional wants and needs which is culturally as old as the history of that people. This is passed down from one generation to the next as part of the unwritten native knowledge. Among the many words used in a dialect, many of them can be considered by experts as specialized words for a special science. Since the study area is located in Bibalan village in the east of Gilan Province and on the edge of the forest, many specialized words derived from the use of wood can be of special importance. In this research, about two hundred entries were collected from words related to wood, wooden tools and woodworking materials used in construction in a specialized and categorized manner. By registering these specialized words, it can be prevented from being forgotten by the current generation who are not very interested in the dialect of Gilaki as a mother language and even future generations
کتابنامه
بارانی، حسین (1385)، «تقویت و غنی سازی واژهنامه‌های علمی و تخصصی با استفاده از دانش و فن آوری‌های سنتی»، علوم اجتماعی، دورۀ 13 شم 34 و 35 : 13-40.
برهانی نیا، کوروش (1396)، فرهنگ تاتی رودباری، رشت: فرهنگ ایلیا.
حبیبی بی بالانی, قاسم, پریسا محمدپور و فاطمه موسی زادۀ صیادمحله ((1) 1398)، «نام‌های محلی برخی درختان در استان گیلان»، دانش زیستی ایران، دورۀ 14 شم 3 : 1-13.
حبیبی بی بالانی، قاسم، پریسا محمدپور، فاطمه موسی‌زادۀ صیاد محله ((2) 139۹)، «نام‌های محلی و بومی درختان تیره‌های افراییان، اَنجیلیان، باقلاییان، توسکایان، خرمالوییان، راشیان، شمشادیان و گردوییان در ایران»، بیولوژی کاربردی, دورۀ ۱۰ شم ۳۹: ۵۵-۸۴.
سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان، (1393)، مرکز آمار و اطلاعات کشاورزی.
سالنامۀ آماری استان گیلان (1390)، سازمان مدیریت و برنامه¬ریزی استان گیلان.
سبزعلیپور، جهاندوست (1390)، فرهنگ تاتی، رشت: فرهنگ ایلیا.
ستوده، منوچهر (1395)، فرهنگ گیلکی، رشت: فرهنگ ایلیا.
عسگری، نصرالله (1393)، گوشه‌ای از گیاه شناسی دامداران روستای زواردشت الموت قزوین، علوم اجتماعی. دورۀ 21 شم 67: 205-241.
فروزه، محمدرحیم؛ غلامعلی حشمتی و حسین بارانی (1396)، «بررسی دانش بومی شناخت و طبقه‌بندی اجزای محیطی در جهت مدیریت بهینه مراتع مطالعه موردی: عشایر دیلگان در استان کهگیلویه و بویراحمد»، دانش‌های بومی ایران، دورۀ 4، شم 7: 33 – 72.
کیاسی، یاسمن؛ محمدرحیم فروزه؛ زهره میردیلمی و حمید نیک¬نهاد (1398)، «گیاه مردم-نگاری گونه‌های خوراکی، دارویی و صنعتی مرتع خوش ییلاق استان گلستان«، دانش‌های بومی ایران، دورۀ 6 شم 11: ۲۰۴-۱۵۱.
مرادیان گروسی، علی¬اکبر (1395)، فرهنگ گیلکی بوسار، رشت: فرهنگ ایلیا.
مرکز ملی آمار ایران (1399)، نقشۀ دهستان بی بالان، درگاه آمار ایران، https://www.amar.org.ir
مظفری، سیدرضی (1399)، فرهنگ گیلکی رانکوه، رشت: فرهنگ ایلیا.
نصرتی سیاهمزگی، علی (1396)، فرهنگ تالشی، رشت: فرهنگ ایلیا.
یوسف نژاد، علی و جهاندوست سبزعلی پور (1396)، فرهنگ تاتی کرنقی، رشت، فرهنگ ایلیا.
Joudi, L and Gh. Habibi Bibalani (2010), «Exploration of medicinal species of Fabaceae, Lamiaceae and Asteraceae families in Ilkhji region, Eastern Azerbaijan Province (Northwestern Iran) », Journal of Medicine Plants Research, Vol. 4(11): 1081-1084.