تحلیل تقابل طریقت و شریعت در گفتمان شناسیِ انتقادی اسرارالتوحید ابوسعید بر اساس نظریة «تبیینِ» نورمن فرکلاف، با تکیه بر هژمونی قدرت و کرامت
محورهای موضوعی : تفسیری (با ویژگی ادبی و هنری)
شهرام ساری اصلانی
1
,
سیاوش مرادی
2
*
,
میرجلال الدین کزازی
3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واهد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان ایران.
3 - ستاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
کلید واژه: اسرار التوحید, تحلیل گفتمان انتقادی, شریعت و طریقت, تبیینِ نورمن فرکلاف, هژمونی قدرت.,
چکیده مقاله :
از آنجایی که روش تحلیلِ گفتمانِ متنهای تاریخی وادبی می‌تواند منجر به هویت یابیِ اثرگردد، لذا این مقوله را می‌توان، حاصل ظهور نظریه‌های پساساخت گرایانه و پسامدرنیته دردهۀ 60 و70 میلادی درنقد نابسامانی‌ها و ناخشنودی‌های انسان مدرن دانست. تحلیل گفتمان انتقادی، روابط بین زبان، قدرت وایدئولوژی است که فرکلاف آنرا درسه سطح «توصیف، تفسیر، تبیین» مورد پژوهش قرار می‌دهد. در آن زمان سه مرکز مهم قدرت وجود داشت که عبارت بودند از:1.حکومت(قدرت رسمی و حاکمان غزنین)، .فقهای معروف عصر (اهل شریعت)، 3.صوفیان یا مشایخ(اهل طریقت). این سه قدرت هرکدام درتقابل با دیگری سعی بر قدرت نمایی داشتند. اهل شریعت باتکیه بر کتاب و سنت و با ابزار عقلی و با زبان ارجاعی به تقابل می‌پردازد واهل طریقت با تکیه بر کشف و شهود با ابزار انقطاع امور دنیوی و با زبان ادبی- ترغیبی. این پرسش مطرح میشود که چه عاملی باعث میشود که در پایان این ماراتن نابرابرقدرت، ابو سعید پیروز میدان میشود. فرکلاف در جمع بندی سطح «تبیینِ» خود، سه پرسش را مطرح می‌سازد که عبارتند از: «عوامل اجتماعی، ایدئولوژی و تأثیرات»، که مبنای این پژوهش می‌باشد. در این پژوهش سعی بر آن داریم تا رابطه زبان و قدرت و ایدئولوژی ابوسعید را درسطح مذکورمورد پژوهش قرار دهیم؛ و در پایان به این نتیجه می‌رسیم که ابوسعید با قدرت کلام برخواسته از ایدئولوژی وکرامت خویش، بردو مرکز اصلی قدرت فائق می‌گردد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و کتابخانه ای به شیوۀ کیفی کار شده است.
Basically, famous and legendary personality of sheikhs have distinct them from other Sufism and gnosis claimant. Originally the main reasons for Abo Saeed's fame are his greatnesses that cause the claimant to respect this big man of gnosis history. Up to here many mystic profession man have spoken about his greatness. One of the clear greatness of Abo Saeed is achieving profession trough the seven steps of behavior so this subject has made legislators hostile to him. When he entered to Neyshabur, hold Sufi meetings and spoke in meetings so that participants excited to listen to him. These sessions and his popularities and attractiveness became the background of the enmity of legislators who imagined Abo Saeed's popularities reduce their influence to people and government. As far as some persons like Ishagh Kerami and Ghazi Saeed held a meeting against Abo Saeed which resulted to write a letter for the Ghazni Lord against him. This contrast resulted to discourse between two cases of society. Ferclaf believe that his explanation dells with the relationship between discourses and power relations. Based on the ferkelaf' theory this study is an attempt to show power of speech and discourse in Abo Saeed's greatness. He attracts followers by the power of his words which originates from his dignity. This research is based on the documentary-library method in a qualitative way, which analyzes and explains the findings after collecting the documents and data.
کتاب¬ها
انجیل، یوحنا.
آقا گل¬زاده، فردوس. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
آقا گل¬زاده، فردوس. (1386). رویکردهای غالب در تحلیل انتقادی گفتمان، تهران: نشر علمی فرهنگی.
آلتوسر، لویی.(1387). ایدئولوژی سازی وسازوبرگ‌های ایدئولوژی دولت، ترجمۀ صدرآرا، تهران: سرچشمه.
امامی، حسین. (بی تا). تحلیل گفتمان، www.kianikiani.com
برادران، سینا. (1392). یادداشت‌های یک ذهن ناقص، آرشیو نظرات: بی نا.
پورگنسن، ماریان، و فیلیپس، لوئی. (1389). نظریه و روش د رتحلیل گفتمان، مترجم هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
شمیسا، سیروس. (1390). سبک شناسی نثر، تهران: انتشارات میترا.
صفا، ذبیح الله. (1368). تاریخ ادبیات ایران، جلد 1، تهران: انتشارات ققنوس.
فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان، گروه مترجمان شعبانعلی بهرام¬پور و دیگران، تهران: انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
فوکو، میشل. (بی تا). خاستگاه هرمنوتیک خود، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نو.
منورمیهنی، محمد. (1385). اسرارالتوحید، تصحیح و تعلیقات دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: آگاه.
وان دایک، تئون. ای. (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی، گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
وان دایک، تئون.ای. (1378). تحلیل گفتمان: پرورش و کاربست آن در ساختار خبر، ترجمة محمدرضا حسن¬زاده، تهران: انتشارات پژوهش معاونت سیاسی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
مقالات
آقاگل زاده، فردوس . (1386). تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات. ادب پژوهی، 1(1)، 17-27.
ایران منش، زهرا. (1401). بررسی تقابل‌ها در پنج داستان منتخب از بخش تاریخی شاهنامه، بهرام گور، خسرو انوشیروان، یزدگرد سوم، اردشیر بابکان، بهمن) بر مبنای رویکرد تقابل لویی استروس. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی(دهخدا)، 14(54)، 293-318.
مروی، ابوالفضل. (1396). تحلیل گفتمان امام خمینی (با تأکید بر مدل نورمن فرکلاف). پرتال امام خمینی، 38-16.
منابع انگلیسی
Hrris, Z. (1991). A the or of Langueg and information.
Jones, peeter E. (2007). Why theree is no such thingh as "critical discurse analysis". Language
htp://www.carleton.ca,cda.htm.
References
Books
Gospel, of John. [In Persian]
Agha Golzadeh, F. & others. (2006). dominant approaches in critical discourse analysis,Tehran: Scientific and Cultural Publications. [In Persian]
Agha Golzadeh, F. (2006). Critical Discourse Analysis, Tehran: Scientific and Cultural Publications. [In Persian]
Althusser, L. (2008). Ideology and the Ideology of the State, Trans. Rozbe Sadr Ara, Tehran: Sarchesheme. [In Persian]
Brothers, S. (2012). Notes of an incomplete mind, comments archive: no name. [In Persian]
Emami, H. (NO date). Discourse analysis, www.kianikiani.com. [In Persian]
Farclough, N. (1989). Lagugeand power, London: Langman. [In Persian]
Foucau, M. (NO date). The Origin of His Hermeneutics, Trans. Niko Sarkhosh and Afshin Jahandideh, Tehran: New Publishing.
Monavar Mihni, M. (2006). Asrar al-Tawheed, corrections and annotations of Dr. Mohammad Reza Shafiei Kodkani, Tehran: Aaghah Publications. [In Persian]
Porgensen, M., Phillips, L. (2010). Theory and Method in Discourse Aalysis, translated by: Hadi Jalili, Tehran: Ney Publishing. [In Persian]
Safa, Z. A. (1989). History of Iranian Literature, Volume 1, Tehran: Phoenix Publication. [In Persian]
Shamisa, S. (2011). Prose Stylology, Tehran: Mitra Publications. [In Persian]
Van Dyke, T. E. (2008). Discourse analysis: its development and application in news structure, Trans. Mohammadreza Hassanzadeh, Tehran: Research of the Political Deputy of the Islamic Republic of Iran Broadcasting and Broadcasting. [In Persian]
Van Dyke, T. E. (2012). Studies in discourse analysis: from the order of the text to the discourse of critical analysis, Trans. Group, Tehran: Center for Media Studies and Research. [In Persian]
Articles
Agha Golzadeh, F. (2007). Critical Discourse Analysis and Literature. Journal of Adab Pazhuhi, 1(1), 17-27.
Iranmanesh, Z. (2022). examining contrasts in five selected stories from the historical part of the Shahnameh, Bahram Gur, Khosrow Anoushirvan, Yazdgerd III, Ardeshir Babkan, Bahman) based on the contrast approach of Louis Straus. interpretation an analysis of Persian language and literature texts(Dehkhoda), 14(54), 293-318.
Marvi, A. (2016). Analysis of Imam Khomeini's discourse (with an emphasis on Norman Farklough's model). Imam Khomeini's portal, 16-38.