کاربردهای هنری اصطلاحات دانش پزشکی در اشعار نظامی گنجوی
محورهای موضوعی : تفسیری (با ویژگی ادبی و هنری)
سهیلا رجایی
1
(
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، قائمشهر، ایران.
)
رقیه رضایی
2
(
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، قائمشهر، ایران.
)
حسین پارسایی
3
(
استادیار زبان ادبیات فارسی، واحد قائمشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، قائمشهر، ایران
)
کلید واژه: دانش پزشکی, بیماری&lrm, ها, داروها, آرایه&lrm, های ادبی, نظامی گنجوی.,
چکیده مقاله :
پزشکی و شناخت داروها از گذشته‌های دور، از دانش‌های رایج در ایران بوده است؛ بنابراین انعکاس واژگان و اصطلاحات این دانش در درخشان‌ترین آینۀ فرهنگی ایران یعنی ادبیّات منظوم و منثور، جای شگفتی نیست و ادبا به ویژه شاعران، از این دانش در سرودههای خود بهره برده‌اند و از این دانش و اصطلاحات و مفاهیم مربوط به آن در آفرینش و خلق مضامین و صور خیال سود جستهاند تا آنجا که اشاره به دانش پزشکی به عنوان یکی از ویژگی‌های سبکی اشعار سدۀ ششم به شمار آمده است. نظامی به عنوان شاعر برجسته این سبک، علاقۀ وافری به استفاده از اصطلاحات دانش پزشکی نشان داده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل دانش پزشکی و کاربردهای هنری نظامی در بازتاب این دانش، با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و ترسیم نمودار فراوانی، به تحقیق دربارۀ اصطلاحات پزشکی در خمسه پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که نظامی در دانش پزشکی اطّلاعات وسیعی داشته و از امراض و بیماری‌‌های عهد خود آگاه بوده است. وی با خواص انواع داروها و تأثیر آن‌‌ها بر درمان بیماران و نیز شیوۀ درمان بیماری‌‌ها آشنا بوده است. نظامی در کاربرد اصطلاحات پزشکی هم به جنبۀ علمی و هم به جنبۀ ادبی توجه نموده است. وی با به کارگیری مبتکرانه و خلّاقانۀ این دانش و آراستن آن با انواع صورخیال و آرایه‌های بدیعی، هنر خویش را به نمایش گذاشته است.
Medicine and the knowledge of medicines have been common knowledge in Iran since the distant past. Therefore, the reflection of the words and terms of this knowledge in the brightest cultural mirror of Iran, i.e. verse and prose literature, is not surprising, and writers, especially poets, have benefited from this knowledge in their compositions and from this knowledge, terms and concepts related to it in their creation. and the creation of imaginary themes and figures have been beneficial to the extent that the reference to medical knowledge is considered as one of the stylistic features of the sixth century poems. As a prominent poet of this style, Nizami has shown great interest in using the terms of medical knowledge. The present research aims to investigate and analyze medical knowledge and military art applications in reflecting this knowledge, with descriptive analytical method and using library studies and drawing a frequency diagram, it has researched about medical terms in Khamse. The results show that Nizami had extensive medical knowledge and was aware of the diseases of his age. He is familiar with the properties of various medicines and their effect on the treatment of patients and the way of treating diseases. Nizami has paid attention to both scientific and literary aspects in the use of medical terms.By using this knowledge innovatively and creatively and decorating it with various pictures and novel arrays, he has displayed his art.