برابر نهادهای قرآنی و ساختار دستوری آنها در تفسیر کشف الاسرار و عُدّة الابرار
محورهای موضوعی : تطبیقی (با ویژگی ادبی و هنری)
غلام حسن پیرزاده گرمی
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)
علی محمد موذنی
2
(استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
کلید واژه: ساختار دستوری و گویش خاص کشف‌الاسرار و عدة الابرار, برابرنهادهای قرآنی, سبک و زبان,
چکیده مقاله :
یکی از تفسیرهای مهمّ فارسی در قرن ششم هجری، تفسیر کشف‌الاسرار و عُدّة‌الابرار رشیدالدّین ابوالفضل میبدی است. وی از شاگردان خواجه عبدالله انصاری است و در تفسیر خود، تحت تأثیر آموزه‌های او قرار گرفته است.این تفسیر در سه نوبت النّوبة الاُولی ، النّوبة الثّانیة و النّوبة الثّالثة مورد تفسیر واقع شده است.در نوبت اوّل، معنی تحت الّلفظی آیه می‌آید که در این قسمت لغات و ترکیبات جالب توجّه فارسی در برابر نهاد کلمات عربی آمده است. در نوبت دوم، شأن نزول آیه، ناسخ و منسوخ بودن و تفسیر شرعی آن. و در نوبت سوم، تأویلات عارفانه بیان شده است.نگارنده در این رساله، کوشیده است تا به بررسی برابرنهادهای قرآنی، تعبیرات و ترکیبات حالب توجه در زبان هِرَوی بپردازد و ویژگی‌های دستوری از نوع افعال، اسامی، قیود، ضمایر و حروف بیان شود. و ابهاماتی که در تحقیقات قبلی آشکار شده، برطرف نماید و هدف از آن بیان کردن تازگی‌ها و کاربردهای ناب زبان فارسی در عصر خواجه عبدالله انصاری است که متروک و فراموش شده و استعداد اِحیا دارند، بیان شوند. ناگفته نماند که نگارنده در تحقیق و پژوهش خود، ناز شیوۀ توصیفی_تحلیلی بهره برده است.
One of the most important Persian exegeses in the sixth century AH is "Kashf al-Asrar and 'Uddah al-Abrar" by Rashid al-Din Abulfazl Meybodi. He is one of the students of Khajeh Abdullah Ansari and he has been influenced by his teachings in this exegesis. This exegesis has been done in three steps: "the first step", "the second step” and the third step ".In the first step, the literal meaning of the verse has been presented, in which interesting Persian words and combinations are presented in antitheses of Arabic words. In the second step, the dignity of the revelation of the verse, its abrogation and obsolescence and its religious interpretation, and in the third step, mystical interpretations are expressed. In this treatise, the author aimed at studying the Quranic antitheses, interpretations and interesting compounds in Herawi language, expressing the grammatical features of verbs, nouns, adverbs, pronouns and letters, and removing the ambiguities that have been revealed in previous researches, and also expressing the novelties and pure uses of the Persian language in the era of Khajeh Abdullah Ansari, which are abandoned and forgotten and have a resurrected talent. In his research, the author has used the scientific reserves of experts.
کتاب‌ها
ابوالقاسمی، محسن (1375) دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت.
ابومحبوب، احمد (1387) ساخت زبان فارسی، تهران: نشر میترا.
اکبری، شالچی (1370) فرهنگ گویشی خراسان بزرگ، تهران: مرکز.
انوری، حسن، احمدی گیوی، حسن (1368) دستور زبان فارسی، تهران: فاطمی.
باطنی، محمّدرضا (1386) توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: امیرکبیر.
بهار، محمدتقی (1376) سبک‌شناسی یا تطوّر نثر فارسی، تهران: انتشارات مجید.
بی‌نام (1382) لسان التّنزیل، به اهتمام مهدی محقّق، تهران: نشر علمی فرهنگی.
خطیب رهبر، خلیل (1372) دستور زبان فارسی (حروف اضافه و ربط)، تهران: مهتاب.
خطیبی، حسین (1390) فنّ نثر در ادب فارسی، تهران: انتشارات زوّار.
خیّام‌پور، عبدالرّسول (1365) دستور زبان فارسی، تهران: کتابفروشی تهران.
دهخدا، علی اکبر (1373) لغت‌نامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
رواقی، علی (1381) ذیل فرهنگ‌های فارسی، با همکاری م میرشمسی، تهران: هرمس.
رواقی، علی (1383) نوشته‌های قدیم فارسی و گویش‌های ایرانی، با همکاری ش صیّاد، تهران: شهر کتاب.
رواقی، علی (1395) گونه‌شناسی متن‌های فارسی ۲ (گونۀ فارسی هِرَوی)، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
شریعت، محمّدجواد (1363) فهرست تفسیر کشف‌الاسرار و عدّةالابرار، تهران: امیرکبیر.
شمیسا، سیروس (1372) سبک‌شناسی، تهران: انتشارات پیام نور.
صادقی، علی اشرف (1371) تکوین زبان فارسی، تهران: دانشگاه آزاد ایران.
غلامرضایی، محمّد (1394) سبک‌شناسی نثر پارسی از قرن چهارم تا سیزدهم، تهران:سمت.
فرشیدورد، خسرو (1392) فرهنگ پیشوندها و پسوندهای فارسی، تهران: زوّار.
فکرت، محمد آصف (1376) فارسی هروی، زبان گفتاری هرات، مشهد: دانشگاه فردوسی.
قریب، عبدالعظیم و دیگران (1371) دستور زبان فارسی (پنج استاد)، تهران: انتشارات نگاه و نشر علم.
مایل هروی، نجیب (1374) پسوندی نام‌آواساز در گونه‌های فارسی خراسانی، تهران: فرهنگستان.
ملک ثابت، مهدی (1379) یادنامۀ ابوالفضل رشیدالدین میبدی، مجموعه مقالات، کنگرۀ بزرگداشت میبدی، یزد: انتشارات نیکوروش.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1364) تفسیر کشف‌الاسرار و عدّةالابرار، به کوشش رضا انزابی نژاد، تهران: امیرکبیر.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1375) نواخوان بزم صاحبدلان، تهران: امیرکبیر.
ناتل خانلری، پرویز (1373) دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: انتشارات توس.
ناتل خانلری، پرویز (1382) تاریخ زبان فارسی، تهران: فرهنگ نشر نو.
ناتل خانلری، پرویز (1384) دستور زبان فارسی، تهران: انتشارات توس.
وحیدیان کامیار، تقی (1386) دستور زبان فارسی، تهران: سمت.
مقالات
رواقی، علی. (1382). گویش و متون فارسی. نامۀ انجمن، 3(2)، 13-41.
_||_Books
Abolqasmi, Mohsen (1996) Historical Grammar of Persian Language, Tehran: Samt.
Abu Mahboob, Ahmed (2007) Construction of Persian Language, Tehran: Mitra Publishing.
Akbari, Shalchi (1991) Dialect of Great Khorasan, Tehran: Center.
Anuri, Hassan, Ahmadi Givi, Hassan (1989) Persian Grammar, Tehran: Fatemi.
Batani, Mohammadreza (2007) Description of the grammatical structure of the Persian language, Tehran: Amirkabir.
Bahar, Mohammad Taqi (1997) Stylology or Persian Prose Development, Tehran: Majid Publications.
No name (2003) Lasan al-Tanzil, by Mahdi Moghagg, Tehran: Scientific and Cultural Publishing.
Khatib Rahbar, Khalil (1993) Persian grammar (adjectives and conjunctions), Tehran: Mehtab.
Khatibi, Hossein (2011) Prose Art in Persian Literature, Tehran: Zovar Publications.
Khayampour, Abdul Rasool (1986) Persian Grammar, Tehran: Tehran bookstore.
Dehkhoda, Ali Akbar (1994) Dictionary, Tehran: Tehran University Press.
Revaghi, Ali (2002) under Persian cultures, in collaboration with M. Mirshamsi, Tehran: Hermes.
Revaghi, Ali (2013) Old Persian writings and Iranian dialects, in collaboration with Sh Sayyad, Tehran: Shahr Kitab.
Revaghi, Ali (2015) Typology of Persian Texts 2 (Heravi Farsi Type), Tehran: Research Center for Written Heritage.
Shariat, Mohammad Javad (1984) Tafsir list of Kashf al-Asrar and Adda-al-Abrar, Tehran: Amir Kabir.
Shamisa, Siros (1993) Stylistics, Tehran: Payam Noor Publications.
Sadeghi, Ali Ashraf (1992) Persian language development, Tehran: Azad University of Iran.
Gholamrezaei, Mohammad (2014) Persian prose stylistics from the 4th to the 13th century, Tehran: Samt.
Farshidord, Khosrow (2012) Dictionary of Farsi Prefixes and Suffixes, Tehran: Zovar.
Fikrat, Mohammad Asif (1997) Heravi Farsi, spoken language of Herat, Mashhad: Ferdowsi University.
Gharib, Abdulazim and others (1992) Persian grammar (five teachers), Tehran: Negah and Nasha Alam publications.
Mayel Heravi, Najib (1995) Name-phonetic suffixes in Persian varieties of Khorasani, Tehran: Farhangistan.
Malik Thabit, Mehdi (2000) Memoir of Abulfazl Rashiduddin Meybodi, collection of articles, Meybodi Commemoration Congress, Yazd: Nikorush Publications.
Meybodi, Abulfazl Rashiduddin (1985) Tafsir Kashf al-Asrar and Adda al-Abrar, by Reza Anzabinejad, Tehran: Amir Kabir.
Meybodi, Abulfazl Rashiduddin (1996) Nawakhan Bazm Sahibdalan, Tehran: Amir Kabir.
Natal Khanleri, Parviz (1994) Historical Grammar of Persian Language, Tehran: Tos Publishing House.
Natal Khanleri, Parviz (2012) History of Persian Language, Tehran: Farhang Neshar New.
Natal Khanleri, Parviz (2004) Persian Grammar, Tehran: Tos Publications.
Vahidian Kamiyar, Taghi (2006) Persian Grammar, Tehran: Samt.
Articles
Revaghi, Ali. (2003). Persian dialect and texts. Association Letter, 3(2), 13-41.