اصول اخلاقی انتشار مقاله
اصول اخلاقی:
نشریات میبایست در صدد انتشار مقالات علمی – پژوهشی، مسئلهمحور و نوآورانه باشند.
نویسنده و افراد فعال در نشریه (سردبیر مجله، اعضای هیئت تحریریه، مدیرداخلی، ویراستار و ناشر) میبایست قوانین و منشور اخلاقی نشریه را قبول کرده و در آن به توافق رسیده باشند.
تصمیمگیریهای نشر و چاپ
قوانین حق تکثیر و اقتباس از سایر آثار ادبی میبایست توسط نشریه رعایت شده و حق افراد در هنگام انتشار محفوظ باشد.
تصمیمگیری منصفانه درباره مقالات
تصمیمگیری درباره مقالات در هر مرحلهای بدون توجه به نژاد، جنسیت، باورهای مذهبی ، قومی، شهروندی، و یا فلسفه سیاسی نویسندگان انجام شود.
محرمانه بودن اطلاعات
اطلاعات شخصی نویسندگان مقالات برای تمامی افرادی که به آن دسترسی دارند مانند سردبیر، اعضای هیات تحریریه، مدیر داخلی و اجرایی نشریه و سایر عوامل فعال (غیر از نویسنده مربوطه) مانند داوران، مشاوران، ویراستار و ناشر امانتدار میبایست کاملاً محرمانه بوده و در هر زمانی از آن محافظت شود.
رعایت منافع اشخاص
امکان استفاده از نتایج تحقیقات سایرین میبایست با ارجاعدهی و اجازه کتبی و صریح از نویسنده انجام شود.
وظایف داوران
1-کمک به تصمیمگیری اعضای تحریریه
داوران در بررسی کیفی، محتوایی و علمی مقالات، به سردبیر نشریه یاری رسانده و یا از طریق ارتباط اعضای تحریریه با نویسنده محترم به بهبود و ارتقاء کیفی و محتوایی مقالات کمک کنند.
2-سرعت عمل
داوران انتخاب شده میبایست بعد از بررسی اولیه، بلافاصله سردبیر نشریه را در جریان نتیجه آن قرار دهند که شامل:
عدم داوری مقاله به دلیل نبودن موضوع مقاله در حوزه کار داور، کمبود وقت یا ... است.
داوری همراه با تأخیر به دلیل درخواستهای فراوان، عدم دسترسی به امکانات کافی و ... است.
3- محرمانه بودن اطلاعات
کلیه اطلاعات موجود در مقالات میبایست برای داور محرمانه تلقی شده و داور در حفظ آن بکوشد.
4- داوری با ارائه مستندات و استدلالهای علمی و شفاف
داوری مقالات میبایست بر اساس مستندات علمی و استدلال کافی باشد، با وضوح و به روشنی بیان شود و این مدارک به نشریات و نویسندگان ارائه شود و از اعلام نظر سلیقهای، شخصی، نژادی و مذهبی و غیره در داوری مقالات خودداری کند.
5- توجه به منابع استفاده شده در مقاله
توجه به منابع استفاده شده در مقاله از دیگر وظایف داوران است. کلیه تحقیقات، موضوعات و نقلقولهایی که در مقاله استفاده شده است میبایست با ارجاعدهی کامل در کتابنامه همراه باشد.
6-عدم داوری مقالات با مقاصد شخصی
داوران مقالاتی که منافع اشخاص، موسسات و شرکتهای خاصی به وسیله آن حاصل میشود و یا روابط شخصی در آن مشاهده میشود را نمیبایست برای داوری قبول کنند.
وظایف نویسندگان
1-ارائه مقالات علمی و استاندارد
نویسندگان مقالات به صورت علمی و منسجم، مطابق استاندارد نشریات آماده کنند. روش به کار رفته در مقاله با دقت و عینی انجام گرفته و دادهها به صورت صحیح گزارش شود. از طریق ارجاعدهی کامل، حقوق سایر اشخاص در مقاله رعایت شود. از ابراز موضوعات حساس و غیراخلاقی، سلیقهای و شخصی، نژادی و مذهبی و اطلاعات جعلی و نادرست و ترجمه از آثار دیگران بدون ذکر عنوان در مقاله خودداری شود.
2-ارائه دادههای خام در صورت نیاز
از نویسنده خواسته شود در صورت نیاز دادههای خام، مصاحبهها و یا پرسشنامهها و سایر ابزار به کار رفته در تحقیق را ارائه و معرفی نماید.
3-اصالت مقالة ارائه شده
مقالات ارائه شده توسط نویسندگان میبایست کار خود نویسنده ارائهکننده مقاله بوده و هرگونه استفاده از تحقیقات سایر افراد با ذکر منبع در مقاله آورده شود.
4-عدم انتشار همزمان یک مقاله و یا مقاله پذیرش و چاپ شده
ارائه همزمان یک مقاله به چند نشریه و یا مقالات منتشر شده و یا پذیرش شده به سایر نشریات خلاف قوانین است.
5-ذکر ارجاعدهی مناسب
ارجاعدهی شامل ذکر کلیه کتابها، نشریات و پایگاههای اینترنتی و سایر تحقیقات اشخاص در کتابنامه است.
ذکر فرد مسئول و همکاران در مقاله و دقت در عدم وجود اسامی غیرمرتبط
فرد مسئول مقاله کسی است که در تهیه، آمادهسازی، طراحی و اجرای مقاله سهم عمده را به عهده داشته است و سایر نویسندگان نیز به عنوان همکار در مقاله ذکر میشوند و نویسنده اصلی مقاله میبایست نسبت به وجود نام و اطلاعات تمامی نویسندگان و عدم وجود نامی غیر از نویسندگان مقاله اطمینان حاصل کند، همچنین کلیه نویسندگان مقاله را مطالعه و نسبت به ارائه آن به توافق رسیده باشند.
ذکر پشتیبانهای مالی
نویسندگان میبایست کلیه پشتیبانها مالی مقاله خود را نیز معرفی نمایند.
اعلام وجود خطاهای اساسی در مقالات
نویسنده در هر زمانی که متوجه هرگونه خطا و بیدقتی در مقاله خود شود نشریه را در جریان آن قرار داده، نسبت به اصلاح آن اقدام و یا مقاله را باز پس گیرد.
اصول اخلاقی نشریه و مصادیق سوءرفتار در نشر
سیاستهای اخلاقی این مجله بر اساس اصول کمیته بینالمللی اخلاق نشر (Cope) و رعایت منشور اخلاقی نشریات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری میباشد که نشریات دانشگاه آزاد اسلامی به آنها متعهد هستند. همچنین اداره انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی نظارت کامل بر تمامی مقالات منتشره نشریات این دانشگاه داشته و تمامی نشریات ملزم به رعایت اصول اخلاقی کمیته نشر بینالمللی و سیاستهای مورد نظر دانشگاه در این خصوص هستند. مؤلفان، داوران، دبیران علمی و سردبیر هنگام همکاری با این نشریه باید این اصول اخلاقی را رعایت کنند.
وظایف و مسئولیتهای ناشر، سردبیر، دبیران علمی، داوران، مولفان
وظایف و مسئولیتهای ناشر:
- این نشریه متعهد است که تصمیمات اتخاذ شده در رابطه با رونوشتهای ارسال شده فقط براساس قضاوتهای تخصصی و حرفهای بوده و از علایق شخصی به دور است.
- این نشریه متعهد به حفظ صیانت از سوابق دانشگاهی و تحقیقاتی است.
- این نشریه رعایت اصول اخلاقی توسط سردبیر و دبیران علمی، هیأت تحریریه، و داوران را مورد کنترل قرار میدهد.
- این نشریه دائما در حال تحلیل مقالات از لحاظ سرقت ادبی و تقلب و سوء رفتارهای احتمالی است.
- این نشریه در مواقع نیاز اصلاحات، توضیحات و واپسگیریهای لازم را انجام خواهد داد.
- این نشریه در صورت اثبات هر سوءرفتار با آن برخورد خواهد کرد.
وظایف و مسئولیتهای سردبیر و دبیران علمی:
- دبیران علمی این نشریه باید رونوشتهای ارسال شده را تا هنگام انتشار، محرمانه نگه دارند.
- سردبیر، دبیران علمی و داوران تصمیمات موردنظر در رابطه با انتشار یا عدم انتشار یک رونوشت را اتخاذ میکنند.
- دبیران علمی این نشریه باید اصل بینامی داوران را حفظ کنند.
- دبیران علمی این نشریه باید از تعارض منافع جلوگیری کنند.
- دبیران علمی این نشریه ملزم به رعایت صیانت علمی و تلاش برای رفع نیازهای علمی خوانندگان خود هستند.
- دبیران علمی این نشریه سرقت ادبی و تقلب و کلاهبرداریهای احتمالی را شناسایی کنند و در موارد نیاز اصلاحات، توضیحات، و واپسگیریها و عذرخواهیها را ارائه دهند.
- دبیران علمی این نشریه باید ذهن خود را فقط بر روی محتوای عقلانی متمرکز و محدود کنند.
- دبیران علمی این نشریه نباید اطلاعات رونوشتها را برای افرادی غیر از نویسندگان، نویسندة مسئول و داوران فاش کنند.
- رونوشتهای منتشر نشده توسط دبیران علمی و یا اعضای دیگر برای مقاصد شخصی مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
وظایف و مسئولیتهای داوران:
- داوران این نشریه میبایست با دبیران علمی برای تصمیمگیری در رابطه با انتشار رونوشتهای ارسال شده همکاری کنند.
- داوران دعوت شده به این نشریه باید در محرمانه نگه داشتن رونوشتهای ارسال شده تلاش کنند.
- داوران باید نظرات خود را به دبیران علمی برای تصمیمگیری در رابطه با انتشار یا عدم انتشار رونوشت، در زمان لازم ارائه دهند.
- داوران همتا ملزم به رعایت محرمانه نگه داشتن رونوشتهای ارسال شده و عدم استفاده از اطلاعات آنان برای مقاصد شخصی هستند.
- نظرات داوران در رابطه با رونوشتهای ارسال شده باید فنی و تخصصی باشد.
- داوران نباید رونوشتهایی که در آنها تعارض علایق با یکی از مؤلفین، شرکتها، یا مؤسسات وجود دارد را داوری کنند.
- داوران باید تعارضات علایق را افشا کنند.
وظایف و مسئولیتهای مؤلفان:
- رونوشتها باید با نگارش صحیح و با اصطلاحات مناسب ارسال شود.
- رونوشتها نباید در جای دیگری (به جز در قالب چکیده یا بخشی از یک سخنرانی، مقالة مروری، یا پایاننامه) چاپ شده باشند یا توسط نشریه دیگری تحت بررسی باشند.
- نویسندة مسئول باید از رضایت دیگر مؤلفان شریک مطمئن شود.
- یکی دیگر از مسئولیتهای مؤلفان، حصول اطمینان و کسب اجازة موسسهایست که رونوشت ارسال شده مربوط به آن است.
- یکی از شرایط ارسال رونوشت اینست که مؤلفان اجازة ویرایش آنرا برای خوانایی بیشتر بدهد.
- از مؤلفان انتظار میرود تا حامی مالی را برای اجرای و آمادهسازی روند تحقیق به طور خلاصه بیان کنند.
- فرم تعهد اخلاقی میبایست که توسط مولفان امضاء شود.
- در نشریههای دسترسی آزاد، مؤلفان حق مالکیت مقالة خود را دارند، اما در کنار آن به عموم افراد اجازة دانلود، چاپ، و توزیع مقالة خود را نیز میدهند.
- همة مؤلفان یک رونوشت میبایست بر سر اینکه نویسنده مسؤول فرآیندهای بازنگری بعدی را پس از ارسال رونوشت بر عهده گیرد، توافق کنند.
- هنگامیکه مؤلف یا مؤلفین رونوشت خطای مهمی را در کارشان دیدند، میبایست سریعاً دبیر علمی نشریه را برای تصحیح آن مطلع کنند.
- از آنجا که سرقت ادبی یکی از خطاهای جدی و غیراخلاقی محسوب میشود، همة مؤلفان میبایست بدانند که رونوشتهای ارسال شده به این نشریه ممکن است توسط نرم افزارهای سرقت ادبی مورد تحلیل قرار گیرد.
- همة مؤلفان میبایست فرآیند ارسال یک رونوشت را در این نشریه مطالعه کنند.
مصادیق نقض اصول اخلاقی انتشار توسط نویسندگان:
- سرقت ادبی: سرقت ادبی به معنای استفادة عمدی از مقالات یا ایدههای شخص دیگر به نام خود است. حتی استفاده از یک جمله شخص دیگر یا جملات قبلی خود بدون ذکر منبع، سرقت محسوب میشود. تمامی رونوشتهای ارسال شده به این نشریه توسط نرمافزارهای سرقت ادبی مورد بازبینی قرار میگیرند.
- دادهسازی و تحریف: دادهسازی هنگامیست که محقق در عمل مطالعهای را انجام نداده اما داده و نتیجهگیری ارائه میدهد. تحریف نیز هنگامی رخ میدهد که تحقیقی را انجام داده، اما دادهها و نتایج آن را تغییر میدهد.
- ارسال همزمان: هنگامیست که یک رونوشت به دو نشریه ارسال میشود.
- ارسال دونسخهای (المثنی): هنگامی رخ میدهد که دو یا چند مقاله دارای فرضیات، دادهها، و نتایج یکسان هستند.
- ارسال تکراری (اضافی): به معنی تقسیم یک مطالعه به مقالات متعدد و ارسال آنها می باشد.
- سهیم کردن نادرست مؤلف دیگر: همة مؤلفان لیست شده در مقاله میبایست در انجام آن سهیم باشند.
- دستکاری منابع: هنگامیست که در قسمت پایانی یک رونوشت منابع متعددی ذکر میشود، در حالیکه در محتوای متن نامی از آنها برده نشده است.