واکاوی سروده‌های میرزاده عشقی براساس کنشهای گفتاری جی. آر. سرل
محورهای موضوعی : جستارهای زبان شناختی تطبیقی در فارسی و عربی
اسماعیل آذر
1
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران)
کطیور زیرک ساز
2
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دنشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، کرمانشاه، ایران)
کلید واژه: کنشهای گفتاری, شعر معاصر, سرل, میرزاده عشقی,
چکیده مقاله :
نظریۀ کنش گفتاری یکی از رویکردهای تحلیلی متن محسوب می‌شود که با تکیه بر آن قادر خواهیم بود؛ واحدهای کوچک زبان (فعل) را تحلیل کنیم. نظریۀ پنج‌گانۀ سرل، رویکرد شاخص نظریۀ فلسفۀ زبانی کنش گفتاری است که براساس آن می‌توان بسیاری از متنهای ادبی و حتی سخنرانیهای رسمی را تجزیه و تحلیل کرد و چرایی استفادۀ نویسنده را از برخی کنشهای گفتاری مشخص نمود. کنشهای اظهاری، عاطفی، ترغیبی، اعلانی و تعهدی کنشهای پنج‌گانۀ سرل محسوب می‌شوند که نگارندگان با تکیه بر این کنشها شعر میرزاده عشقی را با رویکردی توصیفی و تحلیلی بررسی کرده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که میرزاده عشقی، شاعری واقع‌گرا بوده‌است و اغلب به توصیف واقعیتهای سیاسی و اجتماعی و گاه توصیف طبیعت پرداخته رویکردی که با کنشهای اظهاری تبیین می‌گردد. افزون بر این شخصیت پرشور، عاطفی و احساسی میرزاده نیز در تمایل وی به بهره‌گیری از کنشهای عاطفی تأثیرگذار بوده است. دعوت به خیزش و انقلاب و امید به پیروزی نیز با کنشهای ترغیبی صورت گرفته‌است. کنشهای تعهدی و اعلامی در سروده‌های وی بسامد قابل توجهی ندارند.