تحلیل دو داستان «همای و داراب» و «موسی و فرعون» بر پایه الگوی روایی گریماس
محورهای موضوعی : شعر
1 - کارشناسی ارشد پژوهش هنر دانشگاه علم و هنر یزد- شعبه اردکان
کلید واژه:
چکیده مقاله :
با مطالعه در قرآن و شاهنامه فردوسی می‌توان شباهت‌هایی بین شخصیت‌ها و روایت‌های آن دو یافت. یکی از مشهورترین مکتب‌های روایت شناسی که در بررسی متون ادبی به کار می‌رود ساختارگرایی است. گریماس با ساده کردن الگوی تحلیل قصه پراپ نشان داد که همه عناصر شکل دهنده قصه قابل تجزیه، تحلیل و دارای نقش مؤثر هستند. او با ارائه فرضیه مدل کنشی، نقش شخصیت‌ها را در روایت مطرح می‌کند که با تمام روایت‌ها قابل تطبیق باشد. بر همین اساس در این پژوهش سعی بر آن است که ساختار روایتی داستانهای همای و داراب و موسی و فرعون به عنوان نمونه‌ای از داستانهای شاهنامه و قرآن بر مبنای نظریه گریماس مورد مطالعه قرار گیرد. پس از تجزیه و تحلیل متن، این نتیجه حاصل شد که بر اساس الگوی گریماس، هر دو داستان، روایتی کامل می‌باشند.
By studying the Qur'an and Ferdowsi's "Shahnameh", it can find similarities between the characters and their narrations. One of the most famous schools of narratology used in the study of literary texts is structuralism. By simplifying Prop's story analysis model, Grimas showed that all the elements of a story can be analyzed and have an effective role. He introduces the role of characters in the narrative by presenting an action model hypothesis that is applicable to all narratives. Accordingly, in this research, it is tried to study the narrative structure of the stories of "Homay and Darab" and "Moses and Pharaoh" as an example of the stories of "Shahnameh" and the Qur'an based on Grimas' theory. After analyzing the text, it was concluded that based on the Grimas model, both stories are complete narratives.
احمدی، بابک. 1386ش، ساختار و تأویل متن، چاپ نهم، تهران: مرکز.
آذر، امیراسماعیل. 1393ش، الهی نامه عطار در نظریه نشانه معناشناسی آلژیر گرمس و ژرار ژنت، به اهتمام ویدا آزاد، چاپ اول، تهران: سخن.
تولان، مایکل. 1393ش، روایت شناسی درآمدی زبان شناختی– انتقادی، ترجمه سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، چاپ دوم، تهران: سمت.
سلدون، رامان و ویدوسون، پیتر. 1384ش، راهنمای نظریه ادبی معاصر، ترجمه عباس مخبر، چاپ سوم، تهران: طرح نو.
سیدحسینی، رضا. 1385ش، مکتب‌های ادبی، جلد دوم، چاپ سیزدهم، تهران: نگاه.
شعیری، حمیدرضا. 1397ش، مبانی معناشناسی نوین، چاپ پنجم، تهران: سمت.
فروید، زیگموند. 1396ش، موسی و یکتاپرستی، ترجمه قاسم خاتمی، چاپ اول، تهران: مصدق.
کزازی، میرجلال الدین. 1393ش، نامه باستان(ویرایش و گزارش شاهنامه فردوسی)، جلد ششم، چاپ ششم، تهران: سمت.
مارتین، والاس. 1389ش، نظریه‌های روایت، ترجمه محمد شهبا، چاپ چهارم، تهران: هرمس.
مکاریک، ایرنا ریما. 1390ش، دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ چهارم، تهران: آگه.
ملپس، سایمن و ویک، پاول. 1394ش، درآمدی بر نظریه انتقادی، ترجمه گلناز سرکارفرشی، چاپ اول، تهران: سمت.
میرصادقی، جمال و میرصادقی(ذوالقدر)، میمنت. 1388ش، واژه نامه هنر داستان نویسی، چاپ دوم، تهران: کتاب مهناز.
میرصادقی، جمال. 1392ش، عناصر داستان، چاپ هشتم، تهران: سخن.
مقالات
بیرانوند، نسرین و حسین آریان و ناصر کاظم خانلو. 1395ش، «روایت شناسی داستان اکوان دیو»، فصلنامه تخصصی تحـلیل و نقد متـون زبان و ادبیات فارسـی، سال هشـتم، شماره 28، صص 97-127.
حبیبی، علی اصغر و فاطمه مالکی جبلی و امیر بهارلو. 1395ش، «روایت شناسی تطبیقی داستان فریدون و ضحاک و موسی و فرعون»، نشریه ادبیات تطبیقی، سال هشتم، شماره 14، صص 119-138.
حسینی، فرحناز و احمد ذاکری. 1392ش، «مقایسه تطبیقی داستان فریدون در شاهنامه با داستانهای قرآن»، فصلنامه تخصصی تحلیل و نقد متون زبان و ادبیات فارسی، سال پنجم، شماره 16، صص 39-61.
_||_
Ahmadi, Babak 2007, Text Structure and Interpretation, Ninth Edition, Tehran: Markaz
Azar, Amira Ismail. 2014, Attar's Theological Letter in Algerian Garms and Gerard Genet's theory of semantic sign theory, by Vida Azad, first edition, Tehran: Sokhan.
Tolan, Michael. 2014, Linguistic-critical introductory narratology, translated by Seyedeh Fatemeh Alavi and Fatemeh Nemati, second edition, Tehran: Samt.
Seldon, Raman and Widowson, Peter. 2005, Guide to Contemporary Literary Theory, translated by Abbas Mokhber, third edition, Tehran: No Design.
Seyed Hosseini, Reza, 2006, Literary Schools, Volume 2, Thirteenth Edition, Tehran: Negah.
Shaeiri, Hamid Reza 2018, Fundamentals of Modern Semantics, Fifth Edition, Tehran: Samt.
Freud, Sigmund. 2017, Moses and Monotheism, translated by Qasem Khatami, first edition, Tehran: Mossadegh.
Kazazi, Mir Jalaluddin 2014, Ancient Letter (Editing and Reporting Ferdowsi's Shahnameh), Volume 6, Sixth Edition, Tehran: Samt.
Martin, Wallace. 2010, Narrative Theories, translated by Mohammad Shahba, fourth edition, Tehran: Hermes.
Makarik, IRNA Rima. 2011, Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, translated by Mehran Mohajer and Mohammad Nabavi, fourth edition, Tehran: Agah.
Melps, Simon and Wake, Powell. 2015, Introduction to Critical Theory, translated by Golnaz Sarkarfarshi, first edition, Tehran: Samt.
Mirsadeghi, Jamal and Mirsadeghi (Zolghadr), Meymant. 2009, Dictionary of the Art of Fiction, Second Edition, Tehran: Mahnaz Book. Mirsadeghi, Jamal 2013, Elements of the Story, Eighth Edition, Tehran: Sokhan.
Articles
Biranvand, Nasrin and Hossein Arian and Nasser Kazem Khanlou. 2016, "Narrative of the Story of Akwan Div", Quarterly Journal of Analysis and Critique of Persian Language and Literature Texts, Eighth Year, No. 28, pp. 97-127.
Habibi, Ali Asghar and Fatemeh Maleki Jebli and Amir Baharlou. 2016, "Comparative Narratology of the Story of Fereydoun and Zahak and Moses and Pharaoh", Journal of Comparative Literature, Eighth Year, No. 14, pp. 119-138.
Hosseini, Farahnaz and Ahmad Zakeri. 2013, "Comparative comparison of Fereydoun's story in Shahnameh with Quranic stories", Quarterly Journal of Analysis and Critique of Persian Language and Literature Texts, Fifth Year, No. 16, pp. 39-61.