بررسی عوامل موثر بر توسعه رفتار شهروندی سازمانی اسلامی در سازمان امور مالیاتی کشور

محورهای موضوعی : مطالعات رفتاری در مدیریت

مهدی میهن دوست ¹ , امیرمحسن مدنی ² , سراج الدین محبی ³

1 - مدیریت
2 - استادیار گروه مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر ری
3 - استادیار گروه مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قشم

تاریخ دریافت : 1401/04/29 تاریخ پذیرش : 1401/06/20 تاریخ انتشار : 1401/09/01

کلید واژه: دینداری, معنویت گرایی, مسئولیت پذیری اجتماعی, رفتار شهروندی سازمانی اسلامی,

چکیده مقاله :

این تحقیق در راستای بررسی عوامل موثر بر توسعه رفتار شهروندی سازمانی اسلامی در سازمان امور مالیاتی کشور انجام شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از کلیه کارکنان سازمان امور مالیاتی کشور می باشند که تعداد آنها حدودا 2500 نفر می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش روش نمونه گیری ساده می باشد. از جامعه آماری مذکور با توجه به ضوابط نمونه گیری (براساس شیوة نمونه گیری مندرج در جدول مورگان( تعداد 322 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در سه بعد و 48 گویه تنظیم براساس مقیاس پنج گزینه ای لیکرت، و گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در بخش آمار توصیفی نیز، توصیف داده ها در دو بخش متغیرهای زمینه ای و متغیر های اصلی ارائه گردیده و در بخش آمار استنباطی، جهت بررسی فرضیه ها از آزمون پارامتری رگرسیون خطی استفاده شده است. با توجه به داده های تحقیق می توان گفت، معنویت گرایی ، مسئولیت پذیری اجتماعی ، دینداری بر توسعه رفتار شهروندی سازمانی اسلامی در سازمان امور مالیاتی کشور اثر مثبت و معنی داری دارد.

چکیده انگلیسی:

The aim of the current applied, descriptive and correlational study was to investigate effected factors on development of Islamic organizational citizenship behavior in Tax Affairs Organization in Iran. The research population comprised 2500 employees in Tax Affairs Organization in Iran out of whom a sample 322 was randomly selected, based on Morgan Table, to participate in the study. The research data were collected using a researcher-made five-point level Likert scale questionnaire comprising 3 factors and 48 items tapping the participants’ responses were. Therefore, 350 questionnaires were distributed among members of the target population. Having distributed and collected the questionnaires, we analyzed descriptively and inferentially. Descriptively, features like absolute and relative frequency, mean, standard deviation and variance of background and main variables were estimated. Inferentially, correlational tests, multiple regression and spirman used indicated that spirituality, social responsibility; religiosity had a significant effect on development of Islamic organizational citizenship behavior in Tax Affairs Organization in Iran.

منابع و مأخذ:

1. ابیلی، خدایار و موفقی، حسن (1382) دریچه‌ای بر مفاهیم نوین مدیریتی، نشر شیوه، تهران.


2. اکبری، محسن، معصومه قاسمی شمس و هانی نیکوکار گوهری،1397، تأثیر اقدامات مدیریت منابع انسانی در بهبود رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه اسلام، فصلنامه علمی مطالعات منابع انسانی، دوره 8، شماره 4 - شماره پیاپی 30 دوره 8 شماره 30، زمستان، صفحه 127-148


3. پروین، احسان، محمدی، شراره، شیربگی، ناصر، لطفی نژاد، طاهره، (1394)، بررسی رابطه بین معنویت سازمانی و تعهد سازمانی کارکنان دانشگاه رازی کرمانشاه، فصلنامه پژوهشهای رهبری و مدیریت آموزشی، سال 1، شماره 2، صص 215-193


4. ترابی، یوسف، (1394)، کارکردهای همدلی و هم زبانی مسئولان وکارکنان ساعس در ارتقای معنویت و اثر بخشی سازمانی، بصیرت و تربیت اسلامی، سال 12، شماره 34، صص 19-1


5. جوادی آملی، عبدالله، (1387)، «شریعت در آیینه معرفت». چاپ اول، قم، مرکز نشر اسراء.


6. حسین زاده، امید علی، یزدانی، سهراب، (1392)، شناسایی و اولویت بندی مؤلفه‌های معنویت سازمانی در بین کارکنان و اعضای هیأت علمی منطقه 13 دانشگاه آزاد اسلامی در سال 1392، زن و مطالعات خانواده، سال 5، شماره 20، صص 87-73


7. خالصی نادر، قادری اعظم، خوشگام معصومه، برهانی نژاد وحیدرضا، طرسکی مهدی، (1389) رابطه‌ی رفتار شهروندی سازمانی و توانمند سازی کارکنان در مراکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران: ۱۳۸۸. فصلنامه مدیریت سلامت. ۱۳۸۹; ۱۳ (۴۲): ۷۵-۸۲.


8. خانیکی، هادی، (1383)، هویت و گفتمان‌های هویتی در ایران، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، چاپ اول


9. دارابی، سمیرا و زردشتیان، شیرین (1397)، تأثیر مسئولیت اجتماعی بر عملکردسازمانی با تاکید بر نقش استراتژیک خوشنامی بر کارکنان ادارات ورزش و جوانان غرب ایران، مطالعات مدیریت رفتار سازمانی در ورزش، 5(4)، صص 109-123.


10. ذاکر، بهزاد، (1397)، تأثیر مسئولیت اجتماعی بر عملکرد شهرداری و سازمان‌های تابعه، پایان نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی بینالود.


11. رضاییان، علی و معینی کربکندی، منصوره،1399، بررسی رابطه تعلق خاطر کاری با رفتار شهروندی سازمانی، هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی، مدیریت و کارآفرینی ایران، تهران، https://civilica.com/doc/1028299


12. زمانی، سیدفاضل، (1397)، رابطه رفتار شهروندی سازمانی بر مسیولیت اجتماعی: با نقش میانجی فرهنگ سازمانی، هفتمین کنفرانس ملی کاربردهای حسابداری و مدیریت، تهران، https://civilica.com/doc/807534


13. زنگنه، شهلا و جاهددیزجی، حسینعلی، 1396، بررسی تأثیر اخلاق کار اسلامی و عدالت سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی کارکنان بیمه سلامت استان خوزستان، کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی، کازرون، https://civilica.com/doc/659090


14. طالقانی، غلامرضا، محمدی، مصطفی و رستمی، حسین، (1392). معنویت سازمانی گامی مؤثر در جهت بهبود رفتارهای شهروندی سازمانی، فصلنامه پژوهش‌های مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 11، شماره 2، 163-188.


15. طاهری، یاسین؛ محمدی، جیران و جعفری نیا، سعید، (1393)، بررسی رابطة رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی سازمانی با توجه به نقش مداخله گر توانمندسازی کارکنان. مدیریت دولتی، 6 (4): 789-769.


16. عقیلی، منصور،1399، بررسی رابطه میان رفتار شهروندی سازمانی با تعهد سازمانی کارکنان سازمان مدیریت پسماند و تبدیل مواد شهرداری تهران، هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم انسانی، مدیریت و کارآفرینی ایران، تهران،https://civilica.com/doc/1028057


17. فاطمی، سیدمحمدمهدی،1398، بررسی رابطه ابعاد مفهومی مدیریت اسلامی با رفتار شهروندی سازمانی (مورد مطالعه: اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مازندران)، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت، حسابداری، بانکداری و اقتصاد در افق ایران 1404، مشهد، https://civilica.com/doc/984664


18. فدایی، مهدی و ادیبی، صدیقه و پورشیوایی، ناهید،1394، بررسی تأثیرات دینداری بر رفتار شهروندی سازمانی در جمعیت هلال احمر اصفهان، اولین کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و علوم تربیتی، ساری، https://civilica.com/doc/445690


19. گنجعلی، اسدالله؛ سپهری، مهدی؛ مسعودی پور، سعید، (1392)، درآمدی بر مبانی مسئولیت سازمانی از نگاه اسلام، چشم انداز مدیریت دولت، شماره شانزدهم، 41-70.


20. محمدی, مرتضی، (1396)، بررسی نقش بازاریابی داخلی در بهبود رفتار شهروندی سازمانی، سومین کنفرانس بین المللی نقد و واکاوی مدیریت در هزاره سوم، مشهد، موسسه علمی فرهنگی آپادانا با همکاری مراکز علمی دانشگاهی.


21. مطهری، مرتضی، (1396)، فطرت. تهران، انتشارات صدرا.


22. موسوی، فرزانه، (1397)، طراحی هرم مسئولیت اجتماعی سازمان تأمین اجتماعی استان البرز، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهریار.


23. موغلی، علیرضا و معینی، سحر،1394، بررسی رابطه دینداری و رضایت شغلی بر رفتار شهروند سازمانی (مطالعه موردی: دبیران مدارس ناحیه 1 شیراز)، اولین همایش ملی مدیریت و حسابداری ایران، همدان،https://civilica.com/doc/471902


24. نمازی، ناصر، 1399، نقش معنویت در کار با بهبود رفتار شهروندی سازمانی در مدیریت شهری، کنفرانس بین المللی مدل‌ها و تکنیک‌های کمی در مدیریت، قزوین، https://civilica.com/doc/1449286


25. واعظیان، اکرم، 1392، بررسی رابطه بین اعتماد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با دخالت نقش میانجی هوش هیجانی (مطالعه موردی پرستاران بیمارستان‌های شهرستان شاهرود)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهرود


26. Appel baum, s; Bartolomucci, N; Beaumier, E; Boulanger, J; Corrigan, R; Dore, I; Girard, c; & serroni, c. 2009 "organizational citizenship behavior: a case study of Culture ". leadership and trust management decision. 1(42):13 – 40.


27. Cohen, C. & Huang, T. 2017. The relationship among ethical climate types, facets of job satisfaction, and the three components of organizational commitment: A Study of Nurses in Taiwan. Journal of Business Ethics, 80(3), pp. 565-581.


28. Grayson, D., & Hodges, A. (2017). Corporate social opportunity!: Seven steps to make corporate social responsibility work for your business. Routledge.


29. Hui, Fu, Yaoqi, Li, Yanhong, Duan. (2014). "Does employee-perceived reputation contribute to citizenship behavior?: The mediating role of organizational commitment", International Journal of Contemporary Hospitality Management. 26 (4), 593 – 609.


30. Li, M & Zhai, H & Zhang, J and Meng, X (2020), Research on the Relationship Between Safety Leadership, Safety Attitude and Safety Citizenship Behavior of Railway Employees, Int J Environ Res Public Health.


31. Marques, J.; Dhiman, S.; King, R. (2005). spirituality in the workplace: Developing an integral model and a comprehensive definition, The Journal of American Academy of Business, Cambridge, Vol. 7, No. 1, PP: 81-91.


32. Mo, Sh,. Shi, J,. (2017). Linking Ethical Leadership to Employees’ Organizational Citizenship Behavior: Testing the Multilevel Mediation Role of Organizational Concern. Journal of Business Ethics 141 (1):151-162.


33. Murtaza, G., Abbas, M., Raja, U., Roques, O., Khalid, A., & Mushtaq, R. (2016). Impact of Islamic work ethics on organizational citizenship behaviors and knowledge-sharing behaviors. Journal of Business Ethics, 133(2), 325-333.


34. Podsakoff, P. M., Mackenzie, S. B., (2005), "Organizational Citizenship Behavior


35. Walt, F(2018), Workplace spirituality, work engagement and thriving at work, SA Journal of Industrial Psychology, Vol44, pp3-10


36. Vigoda, E., (2000), "Internal Politics in Public Administration Systems: An


37. Wang, H., Tong, L., Takeuchi, R., & George, G. (2016). Corporate social responsibility: An overview and new research directions: Thematic issue on corporate social responsibility.