تحلیل عوامل سازمانی در رهبری مبتنی بر علوم اعصاب در سازمانهای آموزشی
محورهای موضوعی : مطالعات رفتاری در مدیریت
مهرداد خوشنام وند
1
,
وحید چناری
2
*
,
محمود دانیالی ده حوض
3
,
فواد مکوندی
4
,
عزت الله کیانی
5
1 - گروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
2 - گروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
3 - گروه حسابداری، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران
4 - گروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران.
5 - گروه مدیریت دولتی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران
کلید واژه: عوامل سازمانی, آموزش‌وپرورش, رهبری مبتنی بر علوم اعصاب ,
چکیده مقاله :
این تحقیق با هدف بررسی نقش عوامل سازمانی در رهبری مبتنی بر علوم اعصاب در سازمانهای آموزشی انجام شده است. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و اکتشافی و ازنظر روش به صورت آمیخته کیفی - کمی میباشد. جامعه آماری در مرحله کیفی اساتید دانشگاه و خبرگان آموزش‌وپرورش استان لرستان و جامعه آماری در مرحله کمی شامل اداره کل و ادارات آموزش‌وپرورش استان لرستان به تعداد 1222نفر میباشد. در بخش کیفی جامعه نمونه تعداد 15 نفر به روش هدفمند برای انجام تکنیک دلفی فازی و در بخش کمی تعداد 292 نفر با استفاده از فرمول کوکران و با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقهای انتخاب شده است. ابزار گردآوری اطلاعات در مرحله کیفی پرسشنامه محقق ساخته و در مرحله کمی پرسشنامه حاصل از نظر خبرگان در مراحل دلفی فازی بوده است. برای تجزیه‌وتحلیل اطلاعات در بخش کیفی از فراترکیب و دلفی فازی و در مرحله کمی از معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. الگوی رهبری مبتنی بر علوم اعصاب با 5 بعد، 63 مؤلفه و 205 شاخص تأیید و تدوین گردید. که در بعد عوامل سازمانی11 عامل اصلی شناسایی شد. بر اساس بررسی مدل اندازه‌گیری بعد عوامل سازمانی مؤلفه‌های آزادی عمل ، اعتماد متقابل ، ارتباطات سازنده و صمیمی ، تعهد و تعلق سازمانی ، ارتقای هویت‌سازمانی، امیدبخشی ، خلاقیت ، مشارکت ، سرمایه اجتماعی ، تسهیم دانش و ترویج استفاده از رویکردهای نوین بر رهبری مبتنی بر علوم اعصاب تأثیر مثبت داشتند . یافته‌های این پژوهش میتواند معیار مناسبی در اختیار مدیران و رهبران آموزش‌وپرورش قرار دهد. استفاده از این مؤلفه‌ها در سازمانهای آموزشی باعث می‌شود مدیران و رهبران سازمان‌ها هدفمند تر منابع انسانی خود را در مسیر پیشرفت قرار دهند.
This research aimed to investigate the role of organizational factors in neuroscience-based leadership in educational organizations. The research is exploratory and applied in terms of its purpose, and it employs a mixed qualitative-quantitative method. The statistical population in the qualitative phase includes university professors and education experts in Lorestan province, while the statistical population in the quantitative phase consists of 1,222 individuals from the General Directorate and educational departments of Lorestan province. In the qualitative section, a sample of 15 individuals was purposefully selected for the fuzzy Delphi technique, and in the quantitative section, 292 individuals were selected using the Cochran formula and stratified random sampling. The data collection tool in the qualitative phase was a researcher-made questionnaire, while in the quantitative phase, it was a questionnaire derived from the opinions of experts in the fuzzy Delphi stages. For data analysis in the qualitative section, meta-synthesis and fuzzy Delphi were used, and in the quantitative phase, structural equations were analyzed using the partial least squares approach. The neuroscience-based leadership model was confirmed and developed with 5 dimensions, 63 components, and 205 indicators. In the organizational factors dimension, 11 main factors were identified. Based on the evaluation of the measurement model in the organizational factors dimension, the components of autonomy, mutual trust, constructive and intimate communications, organizational commitment and belonging, promotion of organizational identity, hope, creativity, participation, social capital, knowledge sharing, and promotion of the use of innovative approaches had a positive impact on neuroscience-based leadership. The findings of this research can provide a suitable criterion for educational managers and leaders. Utilizing these components in educational organizations enables managers and leaders to more purposefully align their human resources towards progress.
1. احمدی، کیومرث. (1398). نورولیدرشیپ و ظرفیت‌های آن در تحول سازمانی، فصلنامه تخصصی سازمان اداری و استخدامی کشور، شماره چهارم شماره پیاپی 58.
2. احمدی،کیومرث. (1397).ارائه مدلی جهت بسط مفهومی رهبری مبتنی بر علوم اعصاب) نورو لیدرشیپ). در سازمانهای ایرانی، ارائه شده در ششمین کنفرانس ملی آموزش و توسعه سرمایه انسانی.
3. احمدلو، احمدی، احقر، علی، امینه و قدسی. (1397). ارائه مدل جهت طراحی الگوی رهبری خدمتگزار در سازمان صدا و سیما،فصلنامه علمی-پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی سال دهم، شماره اول، پیاپی37.
4. حسنوند سمیه ؛حسنوند ،مریم ؛پنایان ،رسول علی .(1403).تأثیر سبک‌های رهبری و اخلاق حرفه ای بر رفتار شهروندی سازمانی با نقش میانجی اثربخشی سازمانی در کارکنان آموزش‌وپرورش استان لرستان ، فصلنامه علمی پژوهشی رهبری آموزشی کاربردی ،2(4)،150-131.
5. حیدری ،طهرانی ،مهیمنی ،الهام ،مریم ،علی.(1402). تأثیر رهبری سازمان مبتنی بر علوم اعصاب بر اثربخشی آموزش کارکنان با نقش میانجی سرمایۀ اجتماعی در شرکتهای دانش‌بنیان،مدیریت سرمایه اجتماعی ،10(4)
6. رنگریز، حسن. (1402). طراحی الگوی رهبری نوآورانه مبتنی بر علوم اعصاب در صنعت بانکداری ایران، فصلنامه مدیریت نو آوری در سازمان¬های دفاعی، 6 (19).
7. زائری اصفهانی ،صفی .(1402).رهبری عصب محور در محیط آموزشی، نشریه علمی مطالعات نوین علوم انسانی در جهان،4(4)،72-63.
8. سادات میر، یزدان‌شناس، فاطمه، مهدی. (1401). عصب شناسی در رفتار سازمانی، مجله پیشرفت¬های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش‌وپرورش، دوره پنجم شماره یک.
9. سالم قهفرخی، علیخواه، رستمی، رضایی، امین، ساهره، محسن، سیدرضا. (1398). نقش کاربردی علوم اعصاب در مدیریت؛ مفاهیم و کاربردها، دوماهنامه علمی تخصصی مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، سال چهارم، شماره 3 پیاپی 17.
10. شول،دامغانیان ،رستگار،دانایی فرد ،آذر،حسین،حسین ،عباسعلی،حسن ،عادل.(1398). ارائه الگویی از پیشایندهای رفتارهای انحرافی کارکنان با استفاده از روش فراترکیب، پژوهش‌های مدیریت عمومی،سال دوازدهم ،شماره 44.
11. شیرزاد ،ابویی اردکانی ،نظری ،قلی پور ،منصور ،محمد ،محمد علی ،آرین .(1398). بررسی عصب شناسی مغز رهبران سازمانی در فعالیت‌های مرتبط با تفکر استراتژیک ،چگونه برای مطالعه و آزمایش با ابزار الکترو آنسفالوگرافی کمی ،تکالیف شناختی طراحی کنیم ؟فصلنامه مدیریت بازرگانی ،11(1).
12. عباسی، فاطمه، زارعی متین ،حسن ، عباسی ، حمیده. (1402). شناسایی مؤلفه‌های رهبری مبتنی بر علم اعصاب، مطالعات روانشناسی صنعتی و سازمانی ،1(10)،doi:90-7510-22055/jiops .2023 .432 66 .1343.
13. قدیری، اندی، تئو، ارژنگ، هابرماچر، پیترز. (1396). نورولیدرشیپ سهم مغز در رهبری کسب و کار، مترجمان وظیف دوست، حسین و درگی، پرویز، تهران انتشارات بازاریابی، چاپ اول.
14. محمدی ، احمدی ،ویس ،گل محمدی ،اسفندیار ،کیومرث ،صید مهدی ،عماد . (1399). ارتباط سیستمی بین ارتقای نظام نوآورانه شرکتهای دانش بنیان با تسهیم دانش و رهبری مبتنی بر علوم اعصاب،نشریه علمی پژوهش‌های پیشرفت :سیستم ها و رهبردها ،سال 1 شماره3.
15. یزدانی ،زهره ،کرمی ،مرتضی ،قرونه ،داوود .(1398).الگوها، روش‌ها و اثرات توسعه حرفه ای مدیران مدارس ،ششمین کنفرانس بین المللی دستاوردهای نوین پژوهشی در علوم اجتماعی و علوم تربیتی و روانشناسی ،اصفهان ،ایران .
16.Axon, LOUISE., Friedman, ELISA., & KATHY Jordan, K. (2015). Leading now: Critical capabilities for a complex world, Boston: Harvard Business Publishing.
17.Badenhorst, Casper.(2015). Identifying and managing the impact of NeuroLeadership during organisational change,Thesis of the Master of Business in the, Department of Management & Marketing, Faculty of Creative Industries & Business.
18.Beugré, Constant D. (2018). The neuroscience of organizational behavior. Edward Elgar Publishing.و Massachusetts 01060. USA
19.Debelak, Katja., Penger., Sandra., Grah., Barbara. (2022). Leadership in an Ageing Society and the Brain: Applying Neuroscience to Leadership, 8 No. 1.
20.Forbes-zeller,l.(2020). What role can sociale neuroscience play in pomoting prosocial behaviors organizatons,a research project presented the faculty of the graziadio business school pepperdine university.
21.Gkintoni, Evgenia., Halkipoulo, Constantinos., Antonopoulou, Hera. (2022). Neuro leadership as an asset in educational settings: an overview, Emerging science journal ,6(4).
22.Gocen, Ahmet. (2021). Neuro leadership: A conceptual analysis and educational implications, International Journal of Education in Mathematics, Science, and Technology (IJEMST), 9(1), pp: 63-82.
23.Grönfors, Linda. (2023). A Study of Neuro leadership Practices: Insights from Founding Chief Executive Officers in the Self-Development Coaching & Consulting Industry.
24.Kuhlmann, Naila., Kadgien, Chelsie A. (2018). Neuro leadership: Themes and limitations of an emerging interdisciplinary field, Healthcare Management Forum, 31(3), 103–107.
25.Lazizkhon Turabaevich, R., Ikbol. A. (2023). Neuro leadership as a factor in successful management in organization, web of scientist: international scientific research journal,4(4).
26.Molenberghs, Pascal., Prochilo, Guy., Niklas k,steffens., Zacher,Hannes., & Haslam, S. Alexander. (2015). The neuroscience of inspirational leadership: the importance of collective oriented language and shared group membership, Journal of management, 43(7). https://doi.org/10.1177/0149206314565242
27.Mondal, Bhaskar., & Behera, Santosh Kumar. (2022). Leadership Challenges of the Institutional Heads of the Secondary Schools in the COVID-19 Pandemic: A Case Study in Bhangore Block, West Bengal. In Handbook of Research on Asian Perspectives of the Educational Impact of COVID-19, pp. 305-322.
28.Mumford, Michael D., Todd., Erin Michelle., Higgs, Cory., & McIntosh, Tristan. (2017). Cognitive skills and leadership performance: The nine critical skills, The Leadership Quarterly. 28(1), 24 -39. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2016.10.012
29.Saruhan, Nese. (2022). How organizational neuroscience and self-determination theory explain neuro-leadership, Academy of Management proceedngs. https://doi.org/10.5465/AMBPP.2022.14437abstract
30.Pope, Sheria Nicole. (2019). A systematic literature review of school leadership intelligence for the development of neuro-educational leadership. https://dune.une.edu/theses/285
31.Pittman, Angela. (2020). Leadership Rebooted: Cultivating Trust with the Brain in Mind. Human Service Organizations: Management, Leadership & Governance, 44(2), 127-143. https://doi.org/10.1080/23303131.2019.1696910
32.Reeves, Eric N. (2019). The Influence of neuroscience instruction on coach selfe-effcacy and self-reported coaching behaviors, A Dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of doctor of Philosophy at George Mason University.
33.Ringleb AlH, Rock David .(2009) The emerging field of NeuroLeadership. NeuroLeadership J 1(1):3–19.
34.Rock, David .(2008). SCARF: a brain-based model for collaborating with and influencing oth-ers, NeuroLeadership Journal (1), 44–52.
35.Rosa, John Albert R. (2023). Neuroleadership in Transforming Educational Leaders. East Asian Journal of Multidisciplinary Research, 2(5), 1979-1994. https://doi.org/10.55927/eajmr v2i5.3984
36. Schaufenbuel, K. (2014). The neuroscience of leadership: practical applications, UNC executive development.
37.Xiao, Yu., & Watson, Maria. (2019). Guidance on conducting a systematic literature review. Journal of planning education and research, 39(1), 93-112.
38.Zwaan, Leigh A., Aiken, Dorrian., & Viljoen, Rica. (2019).The role of neuroleadership in work engagement. SA Journal of Human Resource Management, 17(1),pp: 1-9. https://hdl.handle.net/10520/EJC-1faeeafe43