بررسی و تطبیق کهن الگوی سایه با داستان «بشر پرهیزکار» از هفت پیکر نظامی

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

وجیهه ترکمانی باراندوزی ¹

1 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد چالوس ، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس ، ایران.

تاریخ دریافت : 1395/04/19 تاریخ پذیرش : 1395/06/31 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: نظامی, سایه, هفت پیکر, کلید واژه‌ها: یونگ, فرایندفردیّت, گنبد سوم,

چکیده مقاله :

چکیده سایه یکی ازکهن الگوهای معروف کارل گوستاویونگ، روان شناس و دانشمند معروف سوییسی است؛ وی در نظریّۀ فرایند فردیّت کهن الگوهایی را معرّفی می‌کند که در درون همۀ انسان‌ها مشترک است. او معتقد است انسان با شناختن و درک این کهن الگوها در اعماق وجود خود، به تکامل و خوشبختی می‌رسد. از جملۀ این کهن الگوها، شادوshadow یا سایه است که یونگ آن را به عنوان بُعد تاریک وجود معرّفی می‌کند. سایه در واقع تمام صفات ناپسند و زشتی است که گاه دررفتار انسان ها خواسته یا ناخواسته دیده می‌شود. ما قصد داریم این کهن الگو را در رفتار شخصیّت اصلی داستان گنبد سوم از هفت پیکر نظامی بررسی کنیم و نشان دهیم که بشر که به پرهیزکاری شهرت یافته است چگونه در سفری روحانی با سایۀ خود آشنا می شود و پس از مرگ نمادین سایه، به فرایند فردیّت یا همان تکامل و خوشبختی نمادین دست می‌یابد.

چکیده انگلیسی:

Abstract         Sayeh ( shadow ) is one of Jung's archetypes. In this process of individuality he introduces some archetypes that are shared by many people. He believes that man can achieve prosperity and perfection through correct understanding of these archetypes; one of which was introduced by Jung as shadow which is the dark dimension of the human being. Sayeh is an unbecoming feature that knowingly happens in man's behavior. This research intends to investigate the third dome of this archetype in the behavior of Bashar ( human being )in the well-known Nezami's Haft Peykar 's pious character.and shows how he becomes familiar with his sayeh in the spiritual journey and achieves individuality process ( prosperity ) after death.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع و مآخذ

• بهار، مهرداد، (1375)، پژوهشی دراساطیر ایران، چاپ اوّل، تهران: نشرآگه.


• بلیسکر، ریچارد، (1388)، اندیشه یونگ، ترجمۀحسین پاینده، چاپ سوم، تهران: نشرآشیان.

3- برونو، فرانک، (1384)، فرهنگ توصیفی روان شناسی، ترجمۀ فرزانه طاهری و مهشید پارسایی، چاپ سوم، تهران: ناهید.

4- فوردهام، فریدا، (1388)، مقدّمه‌ای بر روان شناسی یونگ، ترجمۀ مسعود میربها، تهران: جامی.

5- مورنو، آنتونیو، (1380)، یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمۀ داریوش مهرجویی، چاپ دوم، تهران: مرکز.

6- نظامی گنجه‌ای، الیاس، (1390)، هفت پیکر، تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی به کوشش دکتر سعید حمیدیان، چاپ نهم، تهران: نشر قطره.

7- یونگ، کارل گوستاو، (1359)، انسان و سمبولهایش، ترجمۀ ابوطالب صارمی، چاپ دوم، تهران: پایا.

8- ____________، (1391)، انسان و سمبولهایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، چاپ هشتم، تهران: جامی.