تحلیل و تبیین جامعه شناختی توسعه اقتصادی- اجتماعی و توسعه پایدار در ایران از سال 1400-1357

محورهای موضوعی : توسعه

ایوب محمودی ¹ , سیف اله سیف اللهی ² , طهمورث شیری ³ , صمد رسول زاده اقدم ⁴

1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، دانشگاه آازد اسلامی تهران مرکزی،تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات،تهران،ایران
3 - دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی،تهران،ایران
4 - استاد یار گروه جامعه شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان،تبریز،ایران

تاریخ دریافت : 1401/04/14 تاریخ پذیرش : 1402/03/16 تاریخ انتشار : 1402/06/01

کلید واژه: ایران, توسعه پایدار, توسعه اقتصادی-اجتماعی, ساختار و کارکرد توسعه,

چکیده مقاله :

هدف توسعه پایدار تامین نیازهای حال، آینده و رسیدن به وضعیت متوازن در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی است. در واقع توسعه پایدار ارز دیجیتال توسعه است. نظام اجتماعی ایران علیرغم وجود پتانسیل های لازم جهت توسعه اقتصادی-اجتماعی، توسعه ای تک بعدی است که حالت آنومی اقتصادی-اجتماعی به خود گرفته است. هدف این مقاله تحلیل و تبیین جامعه شناختی ساختار و کارکرد توسعه اقتصادی- اجتماعی و توسعه پایدار در ایران از سال 1400-1357 می‌باشد. روش بکار رفته در این مقاله اسنادی، تکنیک مورد استفاده تحلیل محتوی بوده و از رویکرد بومی دکتر سیف‌اللهی شامل: عناصر جغرافیایی- اقلیمی، معیشتی- اجتماعی، قومی-جمعیتی، فرهنگی و مدیریتی- سیاسی استفاده شده است. همچنین دو مولفه خاص گرایی و توسعه محلی توسط نگارنده به آن اضافه گردیده است. یافته های به دست آمده حاکی از آن است عدم توجه و شناخت ساختارهای توسعه به وجود آورنده ی وضعیت فعلی و توسعه ناپایدار کشور است. در نتیجه (1) ناپایداری توسعه ایران به دلیل شرایط داخلی، شرایط خارجی و نظام جهانی (2) بودجه بندی و بودجه ریزی کشور بر اساس نفت، توسعه ایران را دچار تقلیل‌گرایی از نوع نفت‌گرایی کرده که اخیرا این تقلیل گرایی از نفت گرایی به تقلیل‌گرایی جناحی- سیاسی تغییر جهت داده است. تمامی این موارد در بحرانی شدن و بروز مشکلات و آسیب‌های مختلف اجتماعی از قبیل فقر، اعتیاد، فحشا، خودکشی بی‌هنجاری مدگرایانه، تورم، مدرک‌گرایی، لمپن‌گرایی، استفاده بی رویه از منابع طبیعی و تخریب محیط زیست نقش اساسی داشته است.

چکیده انگلیسی:

Sustainable development aims at meeting the current and future needs and achieving a balanced social, economic and bio-environmental status. In fact, it can be considered as the digital currency of the development. Contrary to the fact that social system in Iran contains the required potential for socio-economic development, there exists a one dimentional development reflected in the form of socio-economic anomie. Therefore, the main purpose of the present study is the sociological analysis of the structure and function of socio-economic and sustainable development in Iran from 1978 to 2021. Documentary method and content analysis were used in the study considering Seyfollahi’s approach including geographic-climatic, socio-living, tribal-demographic, cultural and political-managerial elements. Moreover, in the process of conducting the research, two variables of local development and particularism were included in study. The overall results of the study indicate that ignoring the development structures would be the main reasons for the current unsustainable development in Iran. Therefore, the detailed results revealed that: 1. Unsustainable development in Iran is the result of domestic, foreign and global circumstances. 2) Petrol budgeting has led to petrol-oriented reductionism in Iran. 3) Recently, there exists a shift away from petrol-oriented reductionism to political party-oriented reductionism. It is concluded that all of the above-cited factors have played a leading role in the appearance of more serious problems and social harms including poverty, drug addiction, prostitution, anomalous fashionable suicide, inflation, academic-degree orientation, lampoonism, indiscriminate use of natural resources and environmental destruction.