شناسایی پارامترهای عملکرد مدیریت زنجیره تأمین سبز در شرکتهای کوچک و متوسط
محورهای موضوعی : مدیریت زنجیره تامین
امیرحسین صدر
1
,
رمضانعلی سلمانی نژاد
2
*
1 - گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران
2 - گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، تهران، ایران
کلید واژه: زنجیره تأمین سبز, نوآوری سبز, فرهنگ سبز, فناوری نوین, آموزش سبز,
چکیده مقاله :
افزایش نگرانیهای جهانی نسبت به پیامدهای زیستمحیطی و ضرورت حرکت به سوی توسعه پایدار، سازمانها را بر آن داشته است تا مدیریت زنجیره تأمین سبز (GSCM) را بهعنوان یکی از راهبردهای کلیدی خود بپذیرند. بنگاههای کوچک و متوسط (SMEs) به دلیل ساختار منعطف، توان نوآوری و نقش گسترده در اقتصاد، سهم مهمی در ارتقای عملکردهای پایدار دارند. با این حال، شناسایی و اولویتبندی پارامترهای عملکردی مؤثر بر موفقیت GSCM، بهویژه در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران، همچنان چالشی اساسی به شمار میرود.
هدف این پژوهش، شناسایی و تحلیل مهمترین پارامترهای عملکردی مدیریت زنجیره تأمین سبز در بنگاههای کوچک و متوسط استان تهران است. جامعه پژوهش شامل مدیران و خبرگانی با بیش از ۱۰ سال سابقه حرفهای و حداقل مدرک دکتری بود. بر اساس رویکردهای پیشنهادی ساعتی، حجم نمونه مناسب برای روشهای تصمیمگیری چندمعیاره از جمله TOPSIS بین ۱۰ تا ۲۰ نفر تعیین میشود؛ ازاینرو، تعداد ۱۵ نفر از کارکنان واجد شرایط با حداقل پنج سال تجربه و مدرک کارشناسی بهعنوان نمونه انتخاب شدند. دادهها با استفاده از تکنیک TOPSIS تحلیل شد تا اولویت پارامترها بر اساس نظرات خبرگان تعیین گردد.
یافتهها نشان داد که نوآوری سبز، سیستمهای اطلاعاتی سبز، فناوریهای نوین، فرهنگ سبز و آموزش سبز بیشترین تأثیر را بر ارتقای عملکرد GSCM دارند. این عوامل با بهبود بهرهوری منابع، ارتقای مسئولیتپذیری زیستمحیطی و افزایش کارایی عملیاتی، نقش مهمی در تقویت پایداری در بنگاهها ایفا میکنند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که ادغام فناوریهای جدید، توسعه زیرساختهای اطلاعاتی سبز و ترویج فرهنگ و آموزش محیطزیستی میتواند زمینهساز بهبود معنادار عملکردهای زیستمحیطی و اقتصادی شود.
این مطالعه بینشهای ارزشمندی برای مدیران و سیاستگذاران فراهم میآورد تا با تمرکز بر پارامترهای کلیدی شناساییشده، راهبردهای مؤثر و مبتنی بر شواهد را در مسیر توسعه مدیریت زنجیره تأمین سبز بهکار گیرند.
Growing global concerns regarding environmental impacts and the increasing shift toward sustainable development have encouraged organizations to adopt Green Supply Chain Management (GSCM) as a strategic approach. Small and medium-sized enterprises (SMEs), due to their structural flexibility, innovation capability, and significant contribution to economic growth, play a critical role in advancing sustainability initiatives. However, identifying and prioritizing the key performance parameters that significantly influence the effectiveness of GSCM remains a major research challenge, particularly in developing countries such as Iran.
This study aims to identify and analyze the most influential performance parameters of GSCM in SMEs located in Tehran Province. The research population consisted of managers and experts with more than ten years of professional experience and at least a doctoral degree. According to Saaty’s recommendations, the appropriate sample size for multi-criteria decision-making methods such as TOPSIS ranges between 10 and 20 participants; therefore, a group of 15 qualified employees with a minimum of five years of work experience and at least a bachelor's degree was selected as the study sample. The data were analyzed using the TOPSIS technique to prioritize the parameters based on expert judgments.
The findings indicate that green innovation, green information systems, new technologies, green culture, and green education are the most influential parameters contributing to enhanced GSCM performance. These factors significantly improve resource efficiency, environmental responsibility, and operational effectiveness within SMEs. The results further highlight that integrating advanced technologies, developing green information infrastructures, and promoting environmental culture and education can lead to substantial improvements in both environmental and economic performance.
This study provides valuable insights for managers and policymakers by emphasizing the importance of focusing on key performance parameters to implement evidence-based and effective GSCM strategies aimed at strengthening sustainability across SMEs.
Acquah, I., Issau, K., Mensah, R., & Vandepuye, F. (2023). When stakeholder orientations matter: Modelling employee orientation, shareholder orientation and supply chain orientation as necessary and sufficient conditions for firm performance. Heliyon, 2, 19–34. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2023.e20359
Choudhary, K., & Sangwan, K. S. (2021). Green supply chain management pressures, practices and performance: A critical literature review. Benchmarking: An International Journal, 29(5), 1393–1428. https://doi.org/10.1108/BIJ-05-2021-0242
Dias, D., & Marin, J. (2023). Implications of using Industry 4.0 base technologies for lean and agile supply chains and performance. International Journal of Production Economics, 2, 121–132.
Garcia, B., León, V., & Gallardo, A. H. (2021). Supplier selection for Mexican manufacturing MSMEs: A study based on multi-criteria approach. Journal of the International Council for Small Business, 2(4), 347–354. https://doi.org/10.1080/26437015.2021.1939199
Golan, M., Mahoney, E., Trump, B., & Linkov, I. (2021). Resilience and efficiency for the nanotechnology supply chains underpinning COVID-19 vaccine development. Current Opinion in Chemical Engineering, 34, 102–121. https://doi.org/10.1016/j.coche.2021.100759
Hendijani, R., & Saeedi, R. (2020). The effect of supply chain integration and demand uncertainty on firm performance. Industrial Management Studies, 59, 1–45 (in Persian).
Kalpande, S. D., & Toke, L. K. (2021). Assessment of green supply chain management practices, performance, pressure and barriers amongst Indian manufacturers to achieve sustainable development.
International Journal of Productivity and Performance Management, 70(8), 2237–2257. https://doi.org/10.1108/IJPPM-02-2020-0045
Karimi, F., Haghighat Monfared, J., & Karamati, M. A. (2022). The effect of strategic supply chain management on performance and supply chain orientation with the mediating role of resilience (Case study: Offshore oil industry sector). Value Creation in Business Management Quarterly, 3, 61–81. https://doi.org/10.22034/jbme.2023.367725.1040 (in Persian).
Khan, S. A. R., & Qianli, D. (2017). Impact of green supply chain management practices on firms’ performance: An empirical study from the perspective of Pakistan. Environmental Science and Pollution Research, 24(20), 16829–16844. https://doi.org/10.1007/s11356-017-9172-5
Khaninejad, Z., & Ahmadi, P. (2020). The effect of supply chain integration and internal control on customer satisfaction and financial performance [Master’s thesis, Rahbord Shomal Institute of Higher Education] (in Persian).
Kim, S., Foerstl, K., Schmidt, C. G., & Wagner, S. M. (2021). Adoption of green supply chain management practices in multi-tier supply chains: Examining the differences between higher and lower tier firms. International Journal of Production Research. https://doi.org/10.1080/00207543.2021.1992032
Lamba, N., & Thareja, P. (2021). Developing the structural model based on analyzing the relationship between the barriers of green supply chain management using TOPSIS approach. Materials Today: Proceedings, 43(1), 1–8. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2020.09.487
Mirfalah, R., & Ebrahimpour, M. (2020). The impact of information technology capability on company performance: The mediating role of business process management capability and supply chain integration capability. Technology Development, 35, 49–62 (in Persian).
Mirhabibi, S. D., & Farsijani, H. (2020). Improving supply chain integration to achieve world-class manufacturing using importance–performance analysis (IPA) in Iran’s home electronic appliance industries. Industrial Management Studies, 275–297 (in Persian).
Nouri, E., Shayesteh Parsa, H., Mohammadi, R., & Karami, H. R. (2024). The role of supply chain agility in influencing the dimensions of supply chain integration on new product innovation performance. Journal of New Approaches in Management and Marketing, 4, 111–132. https://doi.org/10.22034/jnamm.2025.510184.1076 (in Persian).
Perdana, T., Kusnandar, K., Perdana, H., & Herminatin, F. (2023). Circular supply chain governance for sustainable fresh agricultural products: Minimizing food loss and utilizing agricultural waste. Sustainable Production and Consumption, 41, 291–403. https://doi.org/10.1016/j.spc.2023.09.001
Rojo, A. G. B., Llorens-Montes, F. J., Perez-Arostegui, M. N., & Stevenson, M. (2020). Ambidextrous supply chain strategy and supply chain flexibility: The contingent effect of ISO 9001. Industrial Management & Data Systems, 120, 1691–1714.
Siegel, R., Antony, J., Garza-Reyes, J. A., Cherrafi, A., & Lameijer, B. (2019). Integrated Green Lean approach and sustainability for SMEs: From literature review to a conceptual framework. Journal of Cleaner Production, 240, 118205. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2019.118205
Tomas, E., & Taha, M. (2022). Supplier innovativeness in supply chain integration and sustainable performance in the hotel industry. Journal Homepage, 3, 102–123.
Wang, G., & Zhang, Q. (2020). Corporate social responsibility, green supply chain management and firm performance: The moderating role of big-data analytics capability. Research in Transportation Business & Management, 3, 102–121.
Yu, Y., Zhang, M., & Huo, B. (2019). The impact of supply chain quality integration on green supply chain management and environmental performance. Total Quality Management & Business Excellence, 30(9–10), 1110–1125.
Zaid, A. A., & Sleimi, M. (2021). Effect of total quality management on business sustainability: The mediating role of green supply chain management practices. Journal of Environmental Planning and Management. https://doi.org/10.1080/09640568.2021.1997730
Zhao, N., & Hong, J. (2023). Impact of supply chain digitalization on supply chain resilience and performance: A multi-mediation model. International Journal of Production Economics, 259.