تأثیر فرهنگ سازمانی بر موفقیت تحول دیجیتال: تحلیل نقش انعطاف‌پذیری، رهبری و مقاومت در برابر تغییر
محورهای موضوعی : مدیریت رفتار سازمانیشبنم فولادوند 1 * , احمد علی اوموئی میلان 2
1 - دانشکده مدیریت و حسابداری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج ، البرز ، ایران
2 - گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، قزوین، ایران
کلید واژه: تحول دیجیتال, فرهنگ سازمانی, رهبری تحول‌گرا, انعطاف‌پذیری سازمانی, مقاومت در برابر تغییر, ویژگی‌های فردی کارکنان,
چکیده مقاله :
تحول دیجیتال به یکی از چالش‌های راهبردی و حیاتی سازمان‌های امروزی تبدیل شده است. با وجود سرمایه‌گذاری‌های گسترده در حوزه فناوری‌های نوین، بسیاری از سازمان‌ها در دستیابی به اهداف مدنظر خود در زمینه تحول دیجیتال با ناکامی مواجه شده‌اند. یافته‌های مطالعات اخیر حاکی از آن است که موفقیت در اجرای این تحولات، بیش از آنکه به قابلیت‌های فناورانه وابسته باشد، متأثر از عوامل درون‌سازمانی به‌ویژه فرهنگ سازمانی است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل تأثیر مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی بر موفقیت در فرایند تحول دیجیتال انجام شده و نقش متغیرهای میانجی چون رهبری تحول‌گرا، انعطاف‌پذیری سازمانی و مقاومت در برابر تغییر را نیز مورد بررسی قرار داده است. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر شیوه گردآوری داده‌ها، توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران و کارکنان سازمان‌ها در رده‌های شغلی مختلف بوده و داده‌ها از طریق پرسشنامه‌های ساختارمند گردآوری شده است. این پرسشنامه شامل ۳۶ سؤال بوده و در میان ۲۱۱ نفر از افراد جامعه آماری توزیع گردیده است. ابزار تحقیق پس از آزمون روایی و پایایی (با محاسبه آلفای کرونباخ و شاخص‌های اعتبار سازه) مورد استفاده قرار گرفت. در تحلیل داده‌ها از مدل‌یابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تأییدی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که میانگین فرهنگ سازمانی در سطح متوسط ارزیابی شده و در میان مدیران سطح بالاتری دارد، در حالی که در سطوح پایین‌تر سازمان، مقاومت در برابر تغییر محسوس‌تر است. همچنین یافته‌ها حاکی از آن است که سابقه کاری بالاتر با افزایش مقاومت در برابر تغییر همراه است و مردان در مقایسه با زنان، تمایل بیشتری به مقاومت در برابر تغییرات نشان می‌دهند. یافته‌های این پژوهش با نتایج مطالعات پیشین همخوانی داشته و بر اهمیت انطباق فرهنگ سازمانی با الزامات تحول دیجیتال تأکید دارد.
Digital transformation has become one of the strategic and vital challenges facing today’s organizations. Despite significant investments in emerging technologies, many organizations have failed to achieve their intended goals in the realm of digital transformation. Recent studies suggest that success in implementing these transformations depends more on internal organizational factors—especially organizational culture—than on technological capabilities. This study aims to analyze the impact of organizational culture components on the success of digital transformation processes and also examines the mediating roles of transformational leadership, organizational flexibility, and resistance to change. From a research purpose perspective, this study is applied, and in terms of data collection method, it is descriptive-survey in nature. The statistical population includes managers and employees from various organizational levels, and data were collected using structured questionnaires. The questionnaire consisted of 36 items and was distributed among 211 participants from the target population. The research instrument was used after assessing its validity and reliability (via Cronbach’s alpha and construct validity indices). Data analysis was conducted using structural equation modeling (SEM) and confirmatory factor analysis (CFA). The findings indicate that the average level of organizational culture was evaluated as moderate and higher among managers, while resistance to change was more evident in lower organizational levels. Moreover, the results show that longer work experience is associated with greater resistance to change, and men exhibit more resistance to change compared to women. The findings align with previous research and highlight the importance of aligning organizational culture with the requirements of digital transformation.
Al-Omoush, K. S., Simón-Moya, V., & Sendra-García, J. (2023). Resistance to digital transformation: A systematic review and research agenda. Technological Forecasting and Social Change, 185, 122139. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2022.122139
Avolio, B. J., & Bass, B. M. (2004). Multifactor Leadership Questionnaire: Manual and sampler set (3rd ed.). Mind Garden.
Bass, B. M., & Avolio, B. J. (1995). MLQ Multifactor Leadership Questionnaire. Mind Garden.
Bharadwaj, A., El Sawy, O. A., Pavlou, P. A., & Venkatraman, N. (2013). Digital business strategy: Toward a next generation of insights. MIS Quarterly, 37(2), 471-482.
Brainhub. (2023). Why do digital transformations fail? Lessons from real examples. https://brainhub.eu/library/why-do-digital-transformations-fail
Cigniti. (2023). The case of GE digital transformation: Discussing its success and failure. https://www.cigniti.com/blog/digital-transformation-strategy-success-failure/
Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297–334.
Deep, G. (2023). Digital Transformation’s Impact on Organizational Culture. International Journal of Science and Research Archive, 10(2), 396–401. https://doi.org/10.30574/ijsra.2023.10.2.0977
Denison, D. R. (1990). Corporate Culture and Organizational Effectiveness. John Wiley & Sons.
Doz, Y. L., & Kosonen, M. (2010). Embedding strategic agility: A leadership agenda for accelerating business model renewal. Long Range Planning, 43(2–3), 370–382.
Givens, R. J. (2008). Transformational leadership: The impact on organizational and personal outcomes. Emerging leadership journeys, 1(1), 4-24.
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2019). Multivariate Data Analysis (8th ed.). Cengage Learning.
Harvard Business School. (2024). Digital transformation at GE: What went wrong? (HBS Case No. W19499). Harvard Business School Publishing.
Hasan, E. F., Alzuod, M. A., Al Jasimee, K. H., Alshdaifat, S. M., Hijazin, A. F., & Khrais, L. T. (2025). The Role of Organizational Culture in Digital Transformation and Modern Accounting Practices Among Jordanian SMEs. Journal of Risk and Financial Management, 18(3), 147. https://doi.org/10.3390/jrfm18030147
Kane, G. C., Palmer, D., Phillips, A. N., Kiron, D., & Buckley, N. (2015). Strategy, not technology, drives digital transformation. MIT Sloan Management Review and Deloitte University Press.
Kane, G. C., Palmer, D., Phillips, A. N., Kiron, D., & Buckley, N. (2019). Accelerating Digital Innovation Inside and Out: Agile Teams, Ecosystems, and Ethics. MIT Sloan Management Review and Deloitte Insights.
Kludacz-Alessandri, M., Hawrysz, L., Żak, K., et al. (2025). The impact of digital transformational leadership on digital intensity among primary healthcare entities: A moderated mediation model. BMC Health Services Research, 25, 117. https://doi.org/10.1186/s12913-025-12283-x
Kochei, A., & Awuor, E. (2024). Effect of transformational leadership style on the adoption of digital transformation in the public sector in Kenya. International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, 14(11), 814–825. https://doi.org/10.6007/IJARBSS/v14-i11/23580
Kotter, J. P. (1996). Leading change. Harvard Business Press.
Li, H., Wu, Y., Cao, D., & Wang, Y. (2021). Organizational mindfulness towards digital transformation as a prerequisite of information processing capability to achieve market agility. Journal of Business Research, 122, 700–712. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.10.036
McKinsey & Company. (2020). The digital transformation imperative. Retrieved from https://www.mckinsey.com
Nunnally, J. C. (1978). Psychometric Theory (2nd ed.). McGraw-Hill.
Oreg, S. (2003). Resistance to change: Developing an individual differences measure. Journal of Applied Psychology, 88(4), 680–693.
Qiao, G., Li, Y., & Hong, A. (2024). The strategic role of digital transformation: Leveraging digital leadership to enhance employee performance and organizational commitment in the digital era. Systems, 12(11), 457. https://doi.org/10.3390/systems12110457
Schein, E. H. (2010). Organizational culture and leadership (4th ed.). Jossey-Bass.
Shao, W. (2025). The role of digital transformation in enhancing organizational agility and competitive advantages: A strategic perspective. Advances in Economics, Management and Political Sciences, 154(1), 115–120. https://doi.org/10.54254/2754-1169/2024.19552
Susanti, D., Suroso, A., & Abidin, Z. (2023). Cultural readiness and digital transformation in emerging markets: A strategic approach. Journal of Business Research, 156, 113472.
Teece, D. J. (2016). Dynamic capabilities and entrepreneurial management in large organizations: Toward a theory of the (entrepreneurial) firm. California Management Review, 58(4), 21–43.
Troise, C., Corvello, V., Ghobadian, A., & O’Regan, N. (2022). How can SMEs successfully navigate VUCA environment: The role of agility in the digital transformation era. Technological Forecasting and Social Change, 174, 121227. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2021.121227
Verhoef, P. C., Broekhuizen, T., Bart, Y., Bhattacharya, A., Qi Dong, J., Fabian, N., & Haenlein, M. (2021). Digital transformation: A multidisciplinary reflection and research agenda. Journal of Business Research, 122, 889–901.
Vial, G. (2021). Understanding digital transformation: A review and a research agenda. The Journal of Strategic Information Systems, 28(2), 118–144.
Vuković, D., Grmuša, T., & Luburić, G. (2025). Digital Transformation and Organizational Culture: A Study of How Culture Impacts Digital Adoption. Journal of Business Research.
Westerman, G., Bonnet, D., & McAfee, A. (2014). Leading digital: Turning technology into business transformation. Harvard Business Review Press.
Zhang, H., Ding, H., & Xiao, J. (2023). How Organizational Agility Promotes Digital Transformation: An Empirical Study. Sustainability, 15(14), 11304. https://doi.org/10.3390/su151411304