رسالت فرایند دادرسی کیفری

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

مرتضی ناجی زواره ¹ (استادیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1391/11/28 تاریخ پذیرش : 1391/12/28 تاریخ انتشار : 1392/01/17

کلید واژه: دادرسی کیفری, اصل برایت, اثبات وقوع جرم, انتساب بزه, مرتکب جرم,

چکیده مقاله :

از لحاظ منطقی و حقوقی، در فرایند دادرسی کیفری، اصل برایت نیازی به اثبات ندارد، بلکه برعکس نیازمند حمایت و پشتیبانی است. چون همان طور که اصل مزبور قبل از این فرایند حاکم و مفروض بوده در طول این فرایند نیز هم چنان حاکم و مفروض است و صرف ادعای وقوع جرم یا ادعای انتساب بزه واقع شده به متهم، این اصل مسلم را زایل نمی‌سازد. در این فرایند آن چه نیازمند اثبات است، حسب مورد، وقوع جرم یا انتساب بزه به متهم یا متهمین است، و اثبات این امور نباید منجر به نادیده گرفتن اصل برایت شود. برخلاف تصور رایج، فرایند دادرسی کیفری فی حد ذاته پی جوی کشف جرم و یا مجرمیت متهم نبوده و الزاماً اجرای مقررات دادرسی مسبوق یا منوط به وقوع جرم نیست، بلکه این فرایند بیشتر دغدغه تخدیش ناروای اصل برایت را دارد. البته این دغدغه و دل نگرانی، نباید به قیمت دفع ناموجه دلایل متقنی باشد که حسب مورد مثبت وقوع جرم یا انتساب بزه ارتکابی، به متهم یا متهمین است. ضمن توجه و حمایت از اصل برایت، باید هرگونه دلیلی که در جهت تهدید قانونی این اصل یا اثبات وقوع جرم و انتساب بزه به شخص یا اشخاص معین ارایه می‌شود، مورد بررسی قضایی قرار گیرد. لذا در این فرایند حمایت از اصل برایت، مطلق و بی چون و چرا نیست. حمایت از اصل برایت و اثبات وقوع جرم و انتساب آن، حسب مورد مستلزم ابزارهایی است که باید در قوانین دادرسی پیش بینی و توسط قضات به کار گرفته شود.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1. آخوندی، محمود، (1386) آیین دادرسی کیفری، جلد 1، سازمان چاپ و  انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

2. آشوری، محمد، (1386)، آیین دادرسی کیفری، جلد2و1، انتشارات سمت.

3. خالقی، علی، (1388)، آیین دادرسی کیفری، مؤسسه‌ی‌ مطالعات و پژوهش های حقوقی شهر دانش.