بررسی اثر تاریخ کاشت بر خصوصیات زراعی دو رقم جو

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

حسین صبوری ¹ , حسین علی فلاحی ² , زینب خلیل نو ³ , احمدرضا دادرس ⁴ , عاطفه صبوری ⁵

1 - استادیار گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران.
2 - مربی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران.
4 - دانشجوی دکتری گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان.
5 - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان.

تاریخ دریافت : 1391/10/11 تاریخ پذیرش : 1392/04/25 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه: عملکرد, تاریخ کاشت, فنولوژی, تجزیه رگرسیون,

چکیده مقاله :

جو (Hordeum vulgare L.) با دامنه انتشار و سازگاری وسیع خود می تواند در بسیاری از مناطق خشک و نامساعد برای کشت گندم زراعت گردد و محصول قابل توجهی تولید نماید. از لحاظ فنولوژیکی، تاریخ کاشت یکی از عوامل مؤثر در تولید محصول است تا گیاه با شرایط نامساعد محیطی در مراحل نمو برخورد ننماید. لذا با توجه به اهمیت تاریخ کاشت در قرار گرفتن گیاه در بهترین وضعیت رشدی برای دستیابی به حداکثر عملکرد، اثر هفت تاریخ کاشت مختلف (3، 15 و 27 آذر ماه، 9 و 25 دی ماه، 3 و 17 بهمن ماه) روی دو رقم جو به نام‎های یوسف و صحرا به صورت طرح یک بار خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. صفات طول سنبله، وزن دانه درسنبله، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله، وزن کل سنبله، ارتفاع بوته، طول گردن، وزن گردن، وزن هزاردانه، طول ریشک و عملکرد دانه بررسی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تاریخ کاشت به جز ارتفاع بوته و طول گردن برای سایر صفات معنی‎دار بود و مقایسه میانگین بین هفت تاریخ کاشت بیانگر این حقیقت بود که از بین تاریخ های ارزیابی شده، تاریخ 3 و 15 آذر ماه مناسب‎ترین تاریخ کاشت این دو رقم جو در این منطقه می باشند. نتایج تجزیه رگرسیون نیز نشان داد که متغیرهای تعداد سنبله، وزن گردن، وزن هزار دانه و طول گردن به‎ترتیب بیشترین اثر را در بالابردن عملکرد دانه داشتند. هم‎چنین رقم یوسف در شرایط اقلیمی گنبد کاووس نسبت به رقم صحرا از عملکرد بالاتری برخوردار بود.

چکیده انگلیسی:

Barley (Hordeum vulgare L.) with wide dispersion and adaptation can be planted in arid unsuitable areas for planting wheat and produces considerable yield. Selecting suitable planting date is an effective factor on yield from phonological point of view because plant does not meet undesirable conditions at all its developmental stages. Regarding to the importance of planting date in obtain maximum yield, the effect of seven different planting dates (24 Nov., 6, 18, 30 Dec., 15, 23 Jan. and 6 Feb.) was evaluated on two barley cultivars (Yousef and Sahra). Experiment was carried out as split plot based on a randomized complete block design. Spike weight, number of spikes per plant, plant height, number of seeds per spike, seed weight per spike, spike length, economic yield, awn length, seed thousand weight, peduncle length and peduncle weight were measured. Based on the results, the effect of planting date was significant on all the studied trait, except for plant height and peduncle length. Results showed that 24 Nov. and 6 Dec. were the best planting dates for barley planting. Also result of regression analysis showed that spike number per m2, peduncle weight, 1000 seed weight and peduncle length had the most effect on seed yield.

منابع و مأخذ:

Ahmadi M, Kamkar B, Soltani A, Zeynali E, Arabameri R (2010) Effect of planting date on duration of phonological phases in wheat cultivars and its relation with grain yield. Journal of Plant Production 17: 109-122. [In Persian with English Abstract].

Arnon I (1972) Crop production in dry region: systematic treatment of principal crops. Leonard Hill Books: London. 683 pp.

Baghaeikia R (1994) Evaluation of planting date and seed density on barley Valfajr variety. Proceeding of third Iranian Agronomy and Plant Breeding Congress. University of Tabriz.

Beniwal MS, Karwasra S, Parashar RD (1993) Effects of sowing date on the incidence of flag smut of wheat in Haryana. Crop Research 5: 598-600.

Behnia M (1996) Cold cereal. Tehran University Press. 416 pp. [In Persian with English Abstract].

Campbell CA, Selles F, Zentner PR, McLeod JG, Dyck FB (1991) Effect of seeding date, rate and depth on winter grown fallow in S.W. Saskatchewan. Canadian Journal of Plant Science 71: 51-61.

FAO (2010) Food Agriculture Organization statistics. http://faostat.fao.org.

Fowler DB (1981) Fall growth and cold acclimation of winter wheat and rye on saline soils. Canadian Journal of Plant Science 61: 225-230.

Jahanbin S, Tahmasebi Sarvestani Z, Modarress AM (2002) Study of some quantitative traits and responses of hull-less barley (Hordeum vulgare L.) genotypes under terminal heat stress conditions. Iranian Journal of Crop Sciences 4: 265-276. [In Persian with English Abstract].

Kazemi Arbat H (1998) Special cultivation (cereal). Tabriz University Press. [In Persian with English Abstract].

Khajepour MR (2007) Principle of cultivation. Jahad Press. Isfahan. 398 pp.

Knapp WR, Knapp JS (1980) Interaction of planting date and fall fertilization on winter barley performance. Agronomy Journal 72: 440-445. [In Persian with English Abstract].

Mazaheri D, Modarres Sanavi SAM (1992) Evaluation of planting date and seed density on barley Valfajr variety. Iranian Journal of Agriculture 23: 1-7. [In Persian with English Abstract].

Mohammadi M (2000) Relationship between morphophysiolocal traits with grain yield of barley genotypes in two planting dates in Gachsaran. Seed and Plant 17: 61-73. [In Persian with English Abstract].

Navvabi A, Zolghadr M (1995) Effect of planting date on grain yield and related traits. Seed and Plant 12: 45-53. [In Persian with English Abstract].

Nazari HR, Nabati E (2011) Effects of planting date and plant density on yield and yield components of barley in a cold region of Aligoodarz, Iran. Modern Science of Sustainable Agriculture Journal 7: 59-66. [In Persian with English Abstract].

Nour Mohammadi Gh, Siadat A, Kashani A (1990) Cereal cultivation. Shahid Chamran University of Ahvaz Press. 250 pp. [In Persian with English Abstract].

Ravari SZ (2002) Effect of planting date on some cultivars and advanced barley lines. Seed and Plant 19: 401-111. [In Persian with English Abstract].

Sabati A, Hashemi Dezfoli A (1987) Effect of planting date and genotype on growth and grain yield of barley. Journal of Agricultural Science and Natural Resources 2: 41-57. [In Persian with English Abstract].

Vezina L (1992) Influence of sowing date on competitive effects of Settaria pumilla and Echinochoa crus-galli on barley and spring wheat. Weed Research 32: 57-65.

Yoshida S, Parao FT (1976) Climatic influence on yield and yield components of lowland rice in the tropics. International Rice Research Institute. Climate and Rice. pp. 471-494.