تغییر جهان: بررسی و نقد آموزه شناخت فیشته و نسبت فلسفه اخلاق با آن

محورهای موضوعی :  پژوهشهای معرفت شناختی

محسن باقرزاده مشکی باف ¹ (دانش‌آموخته دکترای فلسفه)
محمود صوفیانی ² (استادیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز)

تاریخ دریافت : 1400/06/05 تاریخ پذیرش : 1400/10/19 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: اخلاق, کانت, تغییر جهان, فیشته, آموزه شناخت,

چکیده مقاله :

فلسفه فیشته تفسیر جهان را با تغییر آن درک می‌کند. در این فلسفه تأمل نظری بدون تغییر عالم بی‌معناست. این در صورتی است که مهمترین دستاورد فلسفی جهان از نظر فیشته یعنی فلسفه کانت با وجود دادن ابزار برای تغییر عالم اما از آن در این مسیر استفاده نمی‌کند. مأموریت فیشته برقراری سنخیت میان فلسفه کانت با جهان خارج است. در این مسیر فیشته تمامی دوگانگی‌ها و نظریاتی که موجب عدم برقراری این سنخیت در فلسفه کانت شده بود را طرد می‌کند یا از درون تغییر می‌دهد و راه را برای تئوری نظر-عمل و سوژه-ابژه باز می‌کند. و نشان می‌دهیم که چگونه فیشته در این مسیر معنای آزادی، واقعیت و ایده‌آلیسم را دگرگون می‌سازد. نگارنده در این مقاله تمامی دستاوردهای فیشته در مسیر را با دقت مورد واکاوی و بررسی قرار می دهد و سپس به نقد روش و راهکار فیشته می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه او در دام موانعی می‌افتد که پیش آن‌ها را در کانت بازشناسی کرده بود.

چکیده انگلیسی:

Fichte's philosophy has understood the interpretation of the world by its changing. In this philosophy, theoretical reflection without considering of the change of the world will be meaningless. The most important philosophical achievement of the world according to Fichte, that is Kant's philosophy, despite providing tools for changing the world, does not use it in this direction. Fichte's mission is to establish a connection between Kant's philosophy and the outside world. In this way, Fichte rejects or alters all the dichotomies and theories that prevented the establishment of this similarity in Kant's philosophy, and opens the way for theory of theory-action and subject-object. And we show how Fichte, by this way, has transformed the meaning of freedom, reality and idealism. In this article, the authors carefully examined all of Fichte's achievements along the way, and then criticized Fichte's method and strategy, showing how he fallen into the trap of obstacles that he had previously recognized in Kant.

منابع و مأخذ:

بیزر، فردریک(1398)، رمانتیسم آلمانی ( مفهوم رمانتیسم آلمانی اولیه)، ترجمه مسعود آذرفام، تهران: نشر ققنوس، چاپ اول

شلینگ، فریدریش ویلهلم یوزف‌فون(1397). در باب تاریخ فلسفه‌ی جدید درسگفتارهای مونیخ، ترجمه سیدمسعود حسینی، تهران: نشرشبخیز، چاپ اول

کانت، امانوئل(1394). نقد عقل محض، ترجمه بهروز نظری، تهران: ققنوس، چاپ دوم

لوکاچ، گئورگ (1374). هگل جوان: پژوهشی در رابطه دیالکتیک و اقتصاد، ترجمه محسن حکیمی، تهران: نشر مرکز، چاپ اول

نویهاوزر، فردریک(1391) نظریه سوبژکتیویته در فلسفه فیشته، ترجمه مسعود حسینی، تهران: نشر ققنوس، چاپ اول

هگل، گئورک فردریش ویلهلم(1391). دانشنامه علوم فلسفی: پاره نخست دانش منطق، ترجمه حسن مرتضوی، تهران: لاهیتا، چاپ اول

Beiser, F. (2016). FICHTE and the French Revolution. In D. James, & G. Zöller (Eds.), The Cambridge Companion to Fichte (pp. 38-65). Cambridge: Cambridge University Press.

Beiser, F. C. (1992). Enlightenment, Revolution, and Romanticism: The Genesis of Modern German Political Thought,1790-1800. Massachusetts: Harvard University Press.

Beiser, F. C. (2002). German Idealism: The Struggle against Subjectivism, 1781–1801. Massachusetts,: HARVARD UNIVERSITY PRESS.

Fichte, J. G. (1982). Science of Knowledge. (P. Heath, J. Lachs, Eds., P. Heath, & J. Lachs, Trans.) New York: Cambridge University Press.

Fichte, J. G. (2005). The System of Ethics: According to the Principles of the Wissenschaftslehre. (K. Ameriks, D. M. Clarke, Eds., D. Breazeale, & G. Zoller, Trans.) New York: Cambridge University Press.

Hegel, G. F. (1977). The Difference between Fichte's and Schelling's System of Philosophy. (H. S. Harris, & W. Cerf, Trans.) Albany: State University of New York Press.

Hegel, G. W. (1977). Faith and Knowledge. (W. Cerf, & H. S. Haris, Trans.) Albany: State University of New York Press.

HOHLER, T. (1982). IMAGINATION AND REFLECTION: INTERSUBJECTIVITY FICHTE'S: GRUNDLAGE OF 1794. Hague: Martinus Nijhoff Publishers.

klotz, c. (2016). Fichte’s Explanation of the Dynamic Structure of Consciousness in the 1794–95 Wissenschaftslehre. In D. James, & G. Zöller (Eds.), The Cambridge Companion to Fichte (pp. 65-93). Cambridge: Cambridge University Press.

McCumber, J. (2014). Hegel's Mature Critiqe of Kant. California: Stanford University Press.

Nuzzo, A. (2014). Transcendental Philosophy, Method, and System in Kant, Fichte, and Hegel. In T. Rockmore, & D. Breazeale (Eds.), Fichte and Transcendental Philosophy (pp. 58-71). Basingstoke,: PALGRAVE MACMILLAN.

Pinkard, T. (2000). Hegel: A Biography. Cambridge,: Cambridge University Press.

Wood, A. W. (2016). Fichte’s Ethical Thought. Oxford: Oxford University Press.