تدوین مدل بازاریابی کشاورزی با تأکید بر گیاهان دارویی در ایران

محورهای موضوعی : مدیریت بازاریابی

بیژن علی زاده ¹ (دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
عبدالله نعامی ² (استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
محمد کهندل ³ (استادیار، گروه مدیریت بانکداری، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
محمد نصراله نیا ⁴ (استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد تهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1401/08/03 تاریخ پذیرش : 1401/12/01 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: بازاریابی, گراندد تئوری, گیاهان دارویی, بازاریابی کشاورزی,

چکیده مقاله :

زمینه: امروزه در اغلب کشورهای پیشرفته، بازاریابی محصولات کشاورزی یکی از بخش‌های عمده اقتصاد به شمار می‌آید. لذا بازاریابی محصولات کشاورزی یک ضرورت مهم است و برای حل مشکلات مناطق روستایی و کشاورزان لازم است بازاریابی محصولات کشاورزی به صورت حرفه‌ای وارد سیستم توسعه کشاورزی این مناطق شود. بر همین اساس انتخاب راهبرد مناسب بازاریابی، بر فروش بیشتر محصولات و خدمات و موفقیت سازمان‌ها در عرصه رقابت مؤثر است. هدف: این پژوهش با هدف ارائه مدل بازاریابی کشاورزی با تأکید بر گیاهان دارویی در ایران انجام شده است. روش: روش پژوهش کیفی و از نوع تفسیری اکتشافی و با تکنیک گراندد تئوری انجام شده است. جمع‌آوری اطلاعات این پژوهش با استفاده از مصاحبه‌های عمیق نیمه ساختارمند انجام گردید. جامعه آماری شامل نخبگان، اساتید و مدیران ارشد حوزه کشاوررزی و بازاریابی گیاهان دارویی هستند که به روش نمونه‌گیری هدفمند از ۱۵ نفر مصاحبه عمیق انجام شد و فرآیند تئوری‌سازی با پانزده مصاحبه به اشباع نظری رسید. تحلیل داده‌ها با استفاده از کدگذاری به روش استراوس و کوربین انجام شده است. برای اعتبار بخشی به مدل و نتایج از روش‌های زیر استفاده شده است: اجماع داده‌ها: در این پژوهش با افراد مختلف متخصص مصاحبه گردید، اجماع پژوهش‌گران: در مراحل مختلف این پژوهش، یافته‌های تحقیق توسط سایر پژوهش‌گران خبره بازنگری شده است. کنترل اعضا: در این پژوهش در مراحل مختلف تحقیق، یافته‌های پژوهش با افراد آگاه و خبرگان بازبینی شده است. روایی و پایایی: در این پژوهش برای تأمین روایی ساخت ابزار، از روش کنترل از سوی مشارکت‌کنندگان استفاده شده و برای اطمینان از پایایی، از روش بازآزمون و روش توافق درون موضوعی استفاده گردید. یافته‌ها و نتایج: نتایج پژوهش کیفی بر اساس سه مرحله کدگذاری با بیش از ۱۰۸ گزاره معنادار، ۲۱۱ مفاهیم متناظر و ۲۳ مقوله فرعی و ۹ مقوله اصلی و یک مقوله هسته حاصل گردید و بر اساس نتایج حاصله، مدل پارادایمی پژوهش کیفی ترسیم گردید که مؤلفه‌های مدل پارادایمی شامل 9 مقوله اصلی به دست آمده شامل؛ مهارت‌پروری، درک بازار، تعهد و گرایش مدیران به بازاریابی، آزادسازی تجاری، هم‌افزایی در بازاریابی، بازارگرایی، توسعه پایدار کشاورزی، جهانی شدن بازارها و ترویج کشاورزی است که با انتزاع بیشتر این مقولات در مرحله کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته به نام توسعه بازاریابی کشاورزی منجر شد که با تمامی مقولات دیگر ارتباط دارد.

چکیده انگلیسی:

Background: Nowadays, in most developed countries, marketing of agricultural products is one of the major sectors of the economy. Therefore, the marketing of agricultural products is an important necessity and to solve the problems of rural areas and farmers, it is necessary to professionally market agricultural products into the agricultural development system of these areas. Accordingly, choosing the right marketing strategy is effective in selling more products and services and the success of organizations in the competition. Objective: This research was conducted with the aim of providing an agricultural marketing model with an emphasis on medicinal herbs in Iran. Method: Qualitative and exploratory interpretive research method was conducted with grounded theory technique. The data collection of this research was done using in-depth semi-structured interviews. The statistical population includes elites, professors, and senior managers in the fields of agriculture and marketing of medicinal herbs, in-depth interviews were conducted with 15 people through targeted sampling, and the theory building process reached theoretical saturation with 15 interviews. Data analysis has been done using Strauss and Corbin coding. The following methods have been used to validate the model and results: consensus of data: in this research, various experts were interviewed, consensus of researchers: at different stages of this research, the research findings have been revised by other expert researchers. Member control: In this research, research findings have been reviewed with knowledgeable people and experts at different stages of the research. Validity and Reliability: In this research, to ensure the validity of the instrument, the participant control method was used, and to ensure the reliability, the retest method and intra-subject agreement method were used. Findings and results: The qualitative research results were obtained based on three stages of coding with more than 108 meaningful propositions, 211 corresponding concepts, 23 subcategories, 9 main categories, and one core category, and based on the results, a qualitative research paradigm model was drawn. that the components of the paradigm model include 9 main categories obtained including; Skill development, market understanding, managers' commitment and orientation to marketing, commercial liberalization, synergy in marketing, market orientation, sustainable development of agriculture, globalization of markets and agricultural promotion, which by further abstracting these categories in the selective coding stage, a core category called "development" "Agricultural marketing" has led, which is related to all other categories.  

منابع و مأخذ:

استراوس، ا. و جولیت،ک. (1390). "مبانی پژوهش کیفی؛ فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای"، ترجمه ابراهیم افشار. تهران، نشر نی.

 

الوانی، م.، آذر، ع. و دانایی‌فرد، ح. (1390). "روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع"، تهران، انتشارات اشراقی.

 

اسکندری، ک. و بیگلو، ل. (1401). "طراحی مدل ارزیابی تحقیقات بازاریابی صنعت (B2B) با تأکید بر الگوی رفتار خرید سازمانی"، مدیریت بازاریابی، دوره 17، شماره 54، صص. 70-91.

 

افراخته، ح.، حجی‌پو، م.، گرزین، م. و نجاتی، ب. (1392). "جایگاه توسعه پایدار کشاورزی در برنامه‌های توسعه ایران (مورد: برنامه‌های پنج ساله پس از انقلاب)"، سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 1، شماره 1، صص. 43-62.

 

افشار، ز.، قاسمی، م. و بوزر، خ. (1401). " برنامه‌ریزی راهبردی بازاریابی گیاهان دارویی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: شهرستان چناران)"، راهبردهای توسعه روستایی، دوره 9، شماره1، صص. 35-52.

 

باقری، س.م.، لطیفی، ص. و محسنی ملردی، شکوفه. (1397)."بررسی تأثیر بازارگرایی بر عملکرد سازمانی در چارچوب مزیت رقابتی در شرکت‌های صنعتی کوچک و متوس"، پژوهشی کاوش‌های مدیریت بازرگانی، دوره 10، شماره 19، صص. 170-187.

 

برادران، و. (1398). "انتخاب راهبرد بهینه بازاریابی در شرایط رقابتی با توسعه مدل تئوری بازی‌ها"، تحقیقات بازاریابی نوین. دوره 9، شماره 32، صص. 107-124.

 

برابری، ع. (1396). "تجزیه و تحلیل ساختار بازاریابی محصولات کشاورزی ایران مطالعه موردی محصول مرغ"، اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره 19، شماره 75، صص. 163-184.

 

تاج امیر، آ.، آندرواژ، ل. و حسین پور، م. (1401). "ارائه مدل راهبردی ظرفیت‌های بازاریابی و تأثیر آن بر عملکرد در جهت توسعه نوآوری باز در صنعت فولاد خوزستان"، مدیریت بازاریابی، دوره 17، شماره 56، صص. 65-83.

 

جوان، امانی، و اکبری، ح. (1401). " تأثیر برندسازى در گسترش بازاریابی و صادرات محصولات شرکت‌های دانش بنیان در بازار کشورهای همسایه (مورد مطالعه: مشتریان شرکت‌های دانش بنیان پارک علم و فناورى مازندران)"، مدیریت بازاریابی، دوره 17، شماره54، صص. 93-110.

 

حیدرزاده، س.، محمدی، ح.، شاهنوشی، ن. و کرباسی، ع. (1394). "بررسی عامل‌های مؤثر بر سطح مصرف فرآورده‌های، گیاهان دارویی، اقتصاد کشاورزی، دوره10، شماره 2، صص. 49-68.

 

حیدرزاده، س.، محمدی، ح.، شاهنوشی، ن. و کرباسی، ع. (1393). "بررسی عامل‌های مؤثر بر بازارپسندی گیاهان دارویی (مطالعه موردی: نعناء)"، اقتصاد کشاورزی، دوره 9، شماره 3، صص. 125-139.

راوند، ل.، دوراندیش، آ. و صبوحی، م. (1397). "اثر آزادسازی تجاری بر تولید، مصرف و تجارت برنج"، اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره 32، شماره 3، صص. 199-212.

 

رحیم‌پور، ا. و روحبخش، ع. (1395)." مطالعه مهارت‌ها و زمینه‌های تخصصی دانش بازاریابی با رویکرد مقایس‌های میان مدیران، اساتید دانشگاهی و دانشجویان بازاریابی"، پژوهشنامه تربیتی، دوره 12، شماره 52، صص. 113-126.

 

سعدی، ح.، عطایی، م.، حبیبی، ف.، نادری، ک. و توکلی، ع. (1400). "بررسی و تحلیل مهم‌ترین چالش‌های ارتباط بین تحقیق و ترویج کشاورزی استان همدان"، پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 14، شماره 4، صص. 53-65.

 

عابدینی، ع.، ایرانی، ح. و یزدانی، ح.ر. (1398). "مسایل کانال بازاریابی داروهای گیاهی از منظر شرکت‌های پخش دارو"، (پیاورد سلامت)، دروه 13، شماره 6، صص. 450-462.

 

عابدینی، ع.، ایرانی، ح. و یزدانی، ح.ر. (1398). "واکاوی سیستم توزیع داروهای گیاهی از منظر متخصصین مدیریت خرید و سفارش‌های داروخانه‌های شهرهای قم و تهران: یک تحقیق کیفی"، تصویر سلامت، دوره 10، شماره 1، صص. 23-36.

 

کرباسی، ع. (1390)." بازاریابی محصولات کشاورزی"، ناشران: دانشگاه زابل، نور علم.

 

کوپاهی، م. (1392). "اصول اقتصاد کشاورزی"، ناشران: دانشگاه تهران.

 

محمدزاده، س.ح.، حسین، کرباسی، ع. و محمدی، ح. (1397). "عوامل مؤثر بر انتخاب استراتژی‌های ورود به بازار خارجی گیاهان دارویی مطالعه موردی: استان خراسان رضوی"، اقتصاد و توسعه کشاورزی، دوره 32، شماره 2، صص. 185-197.

 

فیروزآبادی، س.ا. و حسینی، س.ر. (1390). "بررسی موانع و مشکلات تعاونی‌های روستایی در بازاریابی محصولات کشاورزی (مورد مطالعه: شرکت تعاونی روستایی، روستای کوشک‌ هزار بیضا)"، توسعه روستایی، دوره 3، شماره 1، صص. 131-148.

 

محمدی، ا. پیرزاد، ع. و موسوی، ن. (1401). "طراحی مدل توسعه‌ای بازاریابی سبز برای محصولات ارگانیک"، مدیریت بازاریابی، دوره 17، شماره 54، صص. 131-150.

 

مسلمی، ع. (1385). "بررسی وضعیت بازاریابی محصولات کشاورزی در ایران"، بارش، دوره 14، شماره 15، صص. 1-44.

 

ملک اخلاق، ا.، تاخیره، ز. و پورعیسی، آ. (1395). "ارائه یک چارچوب مفهومی به منظور تبیین نقش تعهد مدیریت به بازاریابی داخلی در نگرش شغلی کارکنان"، فصلنامه رشد فناوری، دروه 12، شماره 47، صص. 57-65.

 

مهاجر، س.م. (1400). "ایجاد هم‌افزایی در بازارگرایی و برندگرایی"، مدیریت برند آفرین، دوره 2، شمار 15، صص. 1-12.

 

موسوی، س.ن.، یزدانی، س. و رضایی، م.ر. (1388). "آثار جهانی شدن بر صادرات محصولات کشاورزی: مطالعه‌ی موردی: زعفران"، مجله تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره 1، شماره 2، صص. 43-60.

Agbo, M., Rousselière, D. & Salanié, J. (2015). “Agricultural marketing cooperatives with direct selling: A cooperative–non-cooperative game”, Journal of Economic Behavior & Organization, Vol. 109, PP. 56-71.

 

Baajike, F.B., Ntsiful, E., Afriyie, A.B. & Oteng-Abayie.E.F. (2022). “The effects of economic growth, trade liberalization, and financial development on environmental sustainability in West Africa. The role of institutions”, Research in Globalization, Vol. 5, PP. 100104.

 

Chen, Sh. & Ravallion, M. (2010). “The Developing World is Poorer than We Thought, But No Less Successful in the Fight Against Poverty, The Quarterly”, Journal of Economics, Vol. 125(4), PP. 1577-1625.

 

Chumnumpan, P. & Shi, X. (2019). “Understanding new products’ market performance using Google Trends”, Australasian Marketing Journal, Vol. 27, PP. 91-103.

 

Deshpandé, R., &, John U.F. (2004). “Organizational Culture, Market Orientation, Innovativeness, and Firm Performance: An International Research Odyssey”, International Journal of Research in Marketing, Vol. 21(1). PP. 3-22.

 

Edeme, R.K., Nkalu, N.C., Idenyi, J.C. & Arazu, W.O. (2020). “Infrastructural Development, Sustainable Agricultural Output and Employment in ECOWAS Countries”, Sustainable FuturesIn”, doi: https://doi.org/10.1016/j.sftr.2020.100010.

 

Eskola, E. (2005). “Agricultural Marketing and Supply Chain Management in Tanzania: A Case Study”, Working Paper Series No. 16, Economic and Social Research Foundation (ESRF).

 

Fałkowski, J. & Chlebicka, A. (2021). “What product mix do they offer and what marketing channels do they use? Exploring agricultural producer organisations’ heterogeneity”, Journal of Rural Studies, Vol. 85, PP. 1-12.

 

Hosoe, N. (2016). “The Double Dividend of Agricultural Trade Liberalization: Consistency Between National Food Security and Gains from Trade”, Journal of Asian Economics, Vol. 43, PP. 27-36.

 

Huang, J., Jun, Y., XU, Z., Rozeelle, S. & Li, N. (2007). “Agricultural trade liberalization and poverty in China”, China Economic Review, Vol. 18, PP. 244-265.

 

Jokar, N.K., Noorhosseini, S.A., Allahyari, M.H. & Damalas. (2017). “Consumers’ acceptance of medicinal herbs: an application of the technology acceptance model (TAM)”, Journal of Ethnopharmacology, Vol. 207, PP. 203-210.

 

Kambli, A. & McGarvey, R.G. (2021). “Network design for local agriculture using robust optimization”, Information Processing in Agriculture, Vol. 8(3), PP. 469-483.

 

Khan, H. & Khan. Z. (2021). “The efficacy of marketing skills and market responsiveness in marketing performance of emerging market exporting firms in advanced markets: The moderating role of competitive intensity”, International Business Review, Vol. 30(6).

Kim, J.S., Song, H.J. & Ki, L.C. (2016). “Effects of corporate social responsibility and internal marketingon organizational commitment and turnover intentions”, International Journal of Hospitality Management, Vol. 55, PP. 25-32.

 

Laurett, R., Paço, A. & Mainardes, E.W. (2021). “Antecedents and consequences of sustainable development in agriculture and the moderator role of the barriers: Proposal and test of a structural model”, Journal of Rural Studies, Vol. 86, PP. 270-281.

 

Laing, A. & Royle, Jo. (2014). “The digital marketing skills gap: Developing a Digital Marketer Modelfor the communication industries”, International Journal of Information Management, Vol. 34, PP. 65-73.

 

Milford, A.B. Lien, G. & Reed, M. (2021). “Different sales channels for different farmers: Local and mainstream marketing of organic fruits and vegetables in Norway”, Journal of Rural Studies, Vol. 88, PP. 279-288.

 

Palash, S., Amin, R.S., Sabur, S. & Ali, Y. (2021). “Medicinal plant business in Bangladesh: Exploring the performance of supply chain actors”, Journal of Agriculture and Food Research, Vol. 6.

 

Patel, N., Feofilovs, M. & Blumberga, D. (2022). “Evaluation of bioresource value models: Sustainable development in the agriculture biorefinery sector”, Journal of Agriculture and Food Research, Vol. 10.

 

Ho, K.L.P., Nguyen, C.N., Adhikari, R., Miles, N.P. & Bonney, L. (2018). “Exploring market orientation, innovation, andfinancial performance in agricultural value chainsin emerging economies”, Journal of Innovation & Knowledge, Vol. 3(3), PP. 154-163.

 

Quach, S., Thaichon, P., Lee, J.Y., Weaven, S. & Palmatier, R.W. (2019). “Toward a theory of outside-in marketing: Past, present, and future”, Industrial Marketing Management, Vol. 89, PP. 107-128.

 

Sgroi, F. (2022). “The circular economy for resilience of the agricultural landscape and promotion of the sustainable agriculture and food systems”, Journal of Agriculture and Food Research, Vol. 8.

 

Siskos, Y., Matsatsinis, N.F. & Baourakis, G. (2001). “Multicriteria analysis in agricultural marketing: The case of French olive oil market”, European Journal of Operational Research, Vol. 130, PP. 315-331.

 

TO, W.M., Martin Jr, E.F. & Yu, B.T.W. (2015). “Effect of management commitment to internal marketing onemployee work attitude”, International Journal of Hospitality Management, Vol. 45, PP. 14-21.

 

Toon, M.A., Morgan, R.E., Lindgreen, A., Vanhamme, J. & Hingle, M.K. (2016). “Processes and integration in the interaction of purchasing and marketing: Considering synergy and symbiosis”, Industrial Marketing Management, Vol. 52, PP. 74-81.

 

 

Van Adel, T., Myren, B. & Van Onselen, S. (2012). “Ghana’s Herbal Market”, Journal of Ethnopharmacology. Vol. 140(2), PP. 368-378.

 

Zhao, X., Calvin, K.V., Wise. M.A. & Iyer, G. (2021). “The role of global agricultural market integration in multiregional economic modeling: Using hindcast experiments to validate an Armington model”, Economic Analysis and Policy, Vol. 72, PP. 1-17.