مطالعات جامعه شناختی شهری: 2 (47)

دسترسی آزاد مقاله

1 - تأثیر سبک‌های زندگی بر کنترل اجتماعی شیوع کووید 19 در شهربندر‌ماهشهر
اعظم خطیبی فرشاد آل ناصر

10.30495/uss.2023.709648

شیوع کووید 19 در جهان هراس اجتماعی ایجاد کرد و رفتارهای غیرمنطقی ناشی از آن بر سبک های زندگی آحاد مردم تاثر گذاشت به‌گونه‌ای که سلامت اجتماعی جامعه تهدید شد. بر این اساس هدف تحقیق بررسی تأثیر سبک‌های زندگی بر کنترل اجتماعی شیوع کووید 19 در شهر بندر ماهشهر بود. ازنظریه ه چکیده کامل

شیوع کووید 19 در جهان هراس اجتماعی ایجاد کرد و رفتارهای غیرمنطقی ناشی از آن بر سبک های زندگی آحاد مردم تاثر گذاشت به‌گونه‌ای که سلامت اجتماعی جامعه تهدید شد. بر این اساس هدف تحقیق بررسی تأثیر سبک‌های زندگی بر کنترل اجتماعی شیوع کووید 19 در شهر بندر ماهشهر بود. ازنظریه های کنترل اجتماعی دورکیم و کریس و سبک زندگی وبر، زیمل، وبلن، گیدنز ویلکن، سوبل و کوکرهام و الکوک استفاده شد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با هدف کاربردی بود. جامعه آماری، شهروندان 20 سال به بالای شهر بندر ماهشهر بود. حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 384 نفر تعیین شد. از شیوه ی نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم استفاده شد. با شیوه پیمایشی برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق‌ساخته با روایی صوری و پایایی 756/0 استفاده شد. نتایج همبستگی رگرسیون نشان داد سبک زندگی ناسالم و سبک زندگی سالم قدرت تبیین و پیش بینی بیشتری نسبت به سایر سبک‌های زندگی در کنترل اجتماعی شیوع کووید 19 داشتند. آزمون لون نشان داد که سبک زندگی ناسالم با تأثیر مستقیم 756/0- و سبک زندگی سالم با تأثیر مستقیم و غیرمستقیم 429/0، بیشترین اثرگذاری را روی کنترل اجتماعی شیوع کووید 19 داشته‌اند. ازآنجاکه سبک زندگی سالم یا ناسالم مبتنی بر الگوی خرید و مصرف است، برای تشویق به زندگی سالم باید با آموزش الگویی مناسب برای تمام شرایط بحران زای غیرقابل پیش بینی برنامه ریزی کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

2 - تحلیل جامعه شناختی تأثیرمؤلفه های اجتماعی واقتصادی توسعه شهری بر کیفیت زندگی (مورد مطالعه: شهروندان شهر آزادشهر)
شهرزاد بذرافشان

10.30495/uss.2023.705879

این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب در این پژوهش نظریه‌‌های تکاملی، تمایز ساختی و کارکردی ازجمله نظریه‌های دورکیم است. ابزار گردآوری اطلاعات‌ در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) بود. طیف مورد اس چکیده کامل

این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر توسعه شهری بر کیفیت زندگی صورت پذیرفته است. نظریات غالب در این پژوهش نظریه‌‌های تکاملی، تمایز ساختی و کارکردی ازجمله نظریه‌های دورکیم است. ابزار گردآوری اطلاعات‌ در این پژوهش 2 پرسشنامه استاندارد (کیفیت زندگی و توسعه شهری) بود. طیف مورد استفاده در پرسشنامه این پژوهش طیف لیکرت است. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای متغیر کیفیت زندگی (72/0)، و برای متغیر توسعه شهری (75/0) به تأیید رسیده است، جامعه آماری این پژوهش 43763 شهروندان شهر آزادشهر می‌باشد. حجم نمونه در این پژوهش با استفاده از نرم‌افزار نمونه‌گیری Spss Sample power برابر با 360 نفر و شیوه نمونه‌گیری در این پژوهش نمونه‌گیری در دسترس می‌باشد. ابزار تجزیه‌وتحلیل اطلاعات پرسشنامه‌ای این پژوهش نرم‌افزار آماری SPSS و AMOS است. به‌منظور تعیین وجود یا عدم وجود تأثیر بین متغیرها و برآورد و تعمیم نتایج به‌دست‌آمده از حجم نمونه به جامعه آماری از مدل رگرسیونی ساده و چندگانه با متغیر پنهان جهت ارزیابی فرضیه‌های پژوهش استفاده شده است. با توجه به یافته‌های این پژوهش مؤلفه‌های توسعه شهری بر کیفیت زندگی تأثیرگذار بوده است پس می‌توان کیفیت زندگی را بر اساس توسعه شهری در جامعه آماری پیش‌بینی کرد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

3 - مطالعۀ شهروندی فرهنگی در کلان‌شهر کرج و رابطۀ آن با سرمایۀ فرهنگی و فرهنگ شهروندی
زهرا محمدی

10.30495/uss.2023.707504

امروزه رویکرد فرهنگی در همۀ امور ازجمله سیاست گذاری مدیریت شهری اهمیت یافته است و نظام‌های اجتماعی از آن حمایت می‌کنند. هدف پژوهش بررسی شهروندی فرهنگی در کلان‌شهر کرج است و رابطه ای که با سرمایۀ فرهنگی و فرهنگ‌ شهروندی دارد. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و روش آن پیمایشی چکیده کامل

امروزه رویکرد فرهنگی در همۀ امور ازجمله سیاست گذاری مدیریت شهری اهمیت یافته است و نظام‌های اجتماعی از آن حمایت می‌کنند. هدف پژوهش بررسی شهروندی فرهنگی در کلان‌شهر کرج است و رابطه ای که با سرمایۀ فرهنگی و فرهنگ‌ شهروندی دارد. پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی و روش آن پیمایشی است. جامعۀ آماری شهروندان 15 -65 ساله کرجی بودند که طبق فرمول کوکران 384 نفر با شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. داده‌ها از طریق پرسش‌نامه گردآوری و به کمک spss و با ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد، بین شهروندی فرهنگی با فرهنگ شهروندی رابطۀ معناداری وجود دارد اما بین شهروندی فرهنگی با سرمایۀ فرهنگی رابطۀ معناداری وجود ندارد. نتیجه اینکه شهروندان کرج حضور سایر ساکنان آن شهر را که با آنها از نظر زبان، نژاد، قومیت تفاوت دارند را در یک مجموعه شهری پذیرفته‌اند و با حقوق و وظایف خود نسبت به شهروندان دیگر آشنا هستند. با توجه به حقوق فرهنگی شهروندان، هریک از قومیت ها، نژادها و اقلیت های مذهبی اجتماعی دارای حق شهروندی است و فرهنگ شهروندی می تواند عاملی برای ارتقای حقوق فرهنگی آنها باشد. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

4 - شناسایی تجربۀ زیسته، دیدگاه‌ها، دلایل و انگیزه‌های مردم از مشارکت در بهسازی و نوسازی بافت فرسودۀ شهری
مریم ملکی مهرداد نوابخش میثم موسائی علی بقایی سرابی

10.30495/uss.2023.706858

بافت‌های فرسوده که زمانی محور تمرکز جمعیت و اقتصاد بودند امروزه به نقاطی کم‌بازده در تعاملات اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده‌اند که نیازمند مداخله برای بهسازی و نوسازی هستند. در پژوهش حاضر، باهدف شناسایی تجربۀ زیسته، دیدگاه‌ها، دلایل و انگیزه‌های مردم از مشارکت در بهسازی و چکیده کامل

بافت‌های فرسوده که زمانی محور تمرکز جمعیت و اقتصاد بودند امروزه به نقاطی کم‌بازده در تعاملات اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده‌اند که نیازمند مداخله برای بهسازی و نوسازی هستند. در پژوهش حاضر، باهدف شناسایی تجربۀ زیسته، دیدگاه‌ها، دلایل و انگیزه‌های مردم از مشارکت در بهسازی و نوسازی در 4 منطقه از شهر تهران (مناطق 10، 11، 12 و 17) که بیشترین سهم از بافت فرسوده را دارند تدوین شد. روش تحقیق کیفی- کمی (پرسش‌نامه و مصاحبه) با بهره‌گیری از رهیافت توصیفی–تحلیلی است. در ساحت کمی از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای استفاده شد و با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای و فرمول کوکران حجم نمونه 368 نفر تعیین شد و در ساحت کیفی جهت فهم تجربۀ زیستۀ ساکنین بافت و توصیف آن از روش گراندد تئوری که دارای ویژگی‌های منحصر به فرد بوده و زمینه‌ساز شکل‌گیری نگاه متفاوت و جدید در بررسی موضوعات جامعه‌شناسی شهری می‌گردد و از سویی در تحقیقات و تجارب داخلی مغفول مانده استفاده شد، لذا با بهره‌گیری از این روش و نمونه‌گیری هدفمند تا رسیدن به مرحله اشباع نظری 15 نفر جمعیت پژوهشی تعیین گردید. یافته‌&lrm;های پژوهش گویای آن است که عوامل مؤثر بر مشارکت مردمی از قبیل اعتمادسازی، تمایل به مشارکت و امکانات و خدمات در ساماندهی محلات فرسوده شهر تهران نقش مؤثری داشته، به‌گونه‌ای که در ساحت کمی، از مجموع 368 پاسخ‌دهنده بیشترین سهم مشارکتی در گروه سنی بین 30 تا 50 سال (76 درصد) و با اکثریت جنسیتی مردان (89 درصد) بود. بر اساس نظریات کنش و مشارکت بالاتر بودن سطح مشارکت مردان برخاسته از ساختارهای فرهنگی سنتی ساکنین مبنی بر حذف و یا کمرنگ بودن نقش زنان است که بالتبع ضمن عدم‌آگاهی به طور مستقیم بر سطح مشارکت آنها اثرگذار است. میانگین میزان مشارکت، آگاهی و اطلاع&lrm;رسانی و توانمندسازی پاسخ‌دهندگان به ترتیب 2.10و 2.27 و 2.35 است که از حد وسط طیف لیکرت (3) کمتر است که این میزان از عدم کارآمدی و هدفگذاری برنامه‌های توسعه پنجم وششم است. در بخش ساحت کیفی، میزان مشارکت ساکنین قدیمی به دلیل بیشتر بودن تجربۀ زیسته‌ از سکونت در محلات و دارابودن حس تعلق بیشتر به دلیل مالکیت بر املاک تجاری و مسکونی انتخاب شدند، زیرا اشراف جامع‌تری از فرایند اجرای برنامه‌ها در این محلات دارند. احصاء نظرات و یافته‌ها نشان داد بدون در نظر گرفتن نقش و سهم مشارکتی ساکنین بافت در بهسازی و نوسازی نمی‌توان امید چندانی به اثربخشی فعالیت برنامه‌ها داشت. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

5 - تبیین جامعه‌شناختی سیاست گذاری های ﺗﻮﺳﻌﻪای دولت در بخش مسکن اقشار آسیب پذیر جامعۀ شهری و روستایی استان اردبیل
اکبر صفاری مهرداد محمدیان صمد رسول زاده اقدم

10.30495/uss.2023.707581

هدف پژوهش حاضر تبیین جامعه‌شناختی سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ای دولت در بخش مسکن اقشار آسیب‌پذیر جامعۀ شهری و روستایی در استان اردبیل است. پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی و از نوع نظریه میدانی است. جامعۀ مورد مطالعه شامل مدیران، کارشناسان و صاحب‌نظران حوزۀ مسکن در استان اردبیل ا چکیده کامل

هدف پژوهش حاضر تبیین جامعه‌شناختی سیاست‌گذاری‌های توسعه‌ای دولت در بخش مسکن اقشار آسیب‌پذیر جامعۀ شهری و روستایی در استان اردبیل است. پژوهش از نوع پژوهش‌های کیفی و از نوع نظریه میدانی است. جامعۀ مورد مطالعه شامل مدیران، کارشناسان و صاحب‌نظران حوزۀ مسکن در استان اردبیل است که به صورت نمونه‌گیری هدفمند صورت گرفته است. تحلیل اطلاعات، در سه مرحلۀ کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) با استفاده از نرم‌افزار (مکس کیو دی‌ای) انجام‌شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که شرایط علی تحقیق سیاست‌گذاری‌های موفق در حوزۀ مسکن اجتماعی شامل مدیریت مقرون‌به‌صرفگی، مکان‌یابی با محوریت برابری اجتماعی و بهره‌مندی عمومی، بهسازی شهری همراه با جلب مشارکت مدنی، سازگاری با شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و اقلیمی منطقه، رعایت استانداردهای علمی مقولۀ محوری شامل ایجاد هماهنگی با برنامه‌های توسعه شهری و روستایی، توجه به فرهنگ اقلیم و اقتصاد مناطق، مخاطب شناسی، توجه به مسائل فرهنگی، اعتمادسازی قبل از اجرا، بستر و زمینه شامل مدیریت بهینه اراضی و تأکید بر بهره‌وری، انبوه‌سازی، ارتقای فنی، ایجاد حس تعلق به مکان هست. شرایط مداخله‌گر شامل ساخت خودیار و تدریجی، حمایت از تعاونی مسکن، سیستم تضمین کیفیت و ایجاد اطمینان است. راهبردها شامل کنترل شکاف عرضه و تقاضا، توجه به نمادهای فرهنگی و نشانه‌های اجتماعی، توجه به نمادهای فرهنگی و نشانه‌های اجتماعی، توجه به فرهنگ اقلیم و اقتصاد مناطق، کنترل قیمت اجاره و پیامدها شامل تعادل بازار، کاهش استهلاک، ارتقای شاخص‌های بهسازی مسکن روستایی، ایجاد حس تعلق به مکان با سبک‌های معماری نوین، واگذاری امور به مردم در اجرای طرح است. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

6 - ناکارآمدی فردی-نهادی و همیاری جمعی مطالعه درک معنایی کشاورزانِ سمیرمی از مسألۀ کم‌آبی در حیاتِ شهری
محمود قاسمی عظیمه السادات عبداللهی شاپور بهیان

10.30495/uss.2023.708006

پژوهش حاضر به بررسی درک معنایی کشاورزان ساکن شهر سمیرم از مسألۀ کم‌آبی و نقش آن در حیات شهری است. از روش تحقیق نظریۀ زمینه‌ای (رویکرد سیستماتیک) برای تحقق این هدف استفاده شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش، کشاورزان شهرستان سمیرم بودند. روش نمونه‌گیری از نوع هدفمند بود که بر اساس چکیده کامل

پژوهش حاضر به بررسی درک معنایی کشاورزان ساکن شهر سمیرم از مسألۀ کم‌آبی و نقش آن در حیات شهری است. از روش تحقیق نظریۀ زمینه‌ای (رویکرد سیستماتیک) برای تحقق این هدف استفاده شد. مشارکت‌کنندگان پژوهش، کشاورزان شهرستان سمیرم بودند. روش نمونه‌گیری از نوع هدفمند بود که بر اساس آن با 25 نفر از کشاورزان مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته انجام شد. برای فهم پیامدهای کم‌آبی ناشی از کشاورزی بر حیات شهری سمیرم، کشاورزانی انتخاب شده‌اند که ساکن شهر سمیرم هستند. مصاحبه‌ها با استفاده از روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای نظریۀ زمینه‌ای تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که شرایط علی تأثیرگذار بر کم‌آبی در شهرستان سمیرم عبارت‌اند از: تغییر الگوها، حکمرانی ناکارآمد و تغییرات اقلیمی. برای مواجهه با کم‌آبی، کشاورزان سه راهبرد ارائه داده‌اند: تقویت سنت‌های همیاری، فرهنگ‌سازی زیست‌محیطی و صنعت‌گرایی جایگزین. زمینه‌هایی که این راهبردها را تسهیل کرده و یا مانع تحقق آنها می‌شوند عبارت‌اند از: سیاست‌های اقتصادی و مدیریت منابع آبی. فردگرایی اقتصادی و منابع مالی و اعتباری، شرایط مداخله‌گر بر راهبردهای مواجهه با کم‌آبی هستند. پیامدهای راهبردهای مواجهه با کم‌آبی از دید کشاورزان عبارت‌اند از: بازسازی زیستِ اقتصادی، بازسازی زیستِ اجتماعی و بازسازی حیاتِ زیست‌محیطی. ناکارآمدی فردی-نهادی و همیاری جمعی نیز مقولۀ مرکزی درک معنایی کشاورزان از کم‌آبی در شهرستان سمیرم است. نتیجۀ پژوهش نشان داد که کم‌آبی هم تحت تأثیر مقوله‌های فردی قرار دارد و هم تحت تأثیر مقولات نهادی و ساختاری. بنابراین، راهبردهای مواجهه با آن نیز فردی-نهادی هستند و پیامدهای این راهبردها نیز همین‌گونه هستند. پرونده مقاله

دسترسی آزاد مقاله

7 - تبیین اثر احساس امنیت اجتماعی، دینداری، احساس نابرابری اجتماعی بر تحمل اجتماعی در فضای شهری اصفهان
معصومه کرمانشاهی سید علی هاشمیانفر فریدون وحیدا

10.30495/uss.2023.707870

تحمل اجتماعی از عناصر اساسی روابط اجتماعی سالم است. این مفهوم در زندگی پرتنش کلان‌شهرها به‌ عنوان هسته اصلی رشد در زمینه‌های اقتصاد، سیاست و فرهنگ اهمیت ویژه‌ای دارد و در صورت کاهش آن، جامعه در سطوح مختلف، دچار مسائل و مصائب بسیاری می‌شود. پژوهش حاضر به بررسی رابطۀ احسا چکیده کامل

تحمل اجتماعی از عناصر اساسی روابط اجتماعی سالم است. این مفهوم در زندگی پرتنش کلان‌شهرها به‌ عنوان هسته اصلی رشد در زمینه‌های اقتصاد، سیاست و فرهنگ اهمیت ویژه‌ای دارد و در صورت کاهش آن، جامعه در سطوح مختلف، دچار مسائل و مصائب بسیاری می‌شود. پژوهش حاضر به بررسی رابطۀ احساس امنیت اجتماعی، دین‌داری، احساس نابرابری اجتماعی با تحمل اجتماعی می‌پردازد. که با تکیه ‌بر نظریات وگت، چونگ، دورکیم، راولز انجام‌شده است. روش انجام تحقیق به‌ صورت پیمایشی است و جامعۀ آماری شامل شهروندان بالای 20 سال ساکن شهر اصفهان، در سال 1399-1400 به تعداد 1454186 نفر است. حجم نمونه با استفاده از نرم‌افزار Gpower تعداد 461 نفر محاسبه‌شده است که با روش نمونه‌گیری طبقه‌ای با توجه به ویژگی‌های جامعه آماری بر اساس پایگاه اجتماعی – اقتصادی در مناطق 15 گانه اصفهان، مناطق 3،4،9،6،15 به‌صورت تصادفی انتخاب شد و پرسشنامه بین آنها توزیع گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد که میانگین تحمل اجتماعی شهروندان در حد پایین طیف مورد بررسی بوده است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون بیان می‌دارد که بین متغیرهای احساس امنیت اجتماعی (345/0) و دین‌داری (308/0) با متغیر تحمل اجتماعی رابطه معنادار و مستقیم ، بین متغیر احساس نابرابری اجتماعی (308/0-) با متغیر تحمل اجتماعی رابطه معنادار و معکوس وجود دارد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مدل معادلات ساختاری می‌توان گفت بین متغیرهای احساس امنیت اجتماعی و احساس نابرابری اجتماعی با متغیر تحمل اجتماعی طبق مدل مفهومی تدوین‌شده ارتباط معناداری وجود دارد و در یک رابطه ساختاری هستند. اما در مورد دین‌داری بر تحمل اجتماعی معنادار نبود. متغیر احساس امنیت اجتماعی با اثر مستقیم (28/0) بیشترین مقدار واریانس ارتقا تحمل اجتماعی را تبیین کرده است. پرونده مقاله

XML

فهرست مقالات