• فهرست مقالات Sanaie

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بررسى اندیشه ى سنایى در باره ى عالم صغیر و عالم کبیر
        سهیلا ذوقی
        در فایل اصل مقاله موجود است.
        در فایل اصل مقاله موجود است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - حکایت‌های تمثیلی با تکیه بر آیات قرآنی در حدیقه الحقیقه سنایی
        طاهره زینال پوراصل ماه نظری
        بهره گیری از تمثیل، از دیرزمان یکی از شیوه‌های مؤثر در بیان مسائل تعلیمی بوده است زیرا درنگرش اندیشمندان اخلاقگرا، والاترین خویشکاری د ر ادبیات، انسان سازی است. به همین منظور نویسندگان و ادیبان، برای ادراک مطالب پیچیده یا نفوذ کلام خویش از تمثیل بهره برده و از این طریق، چکیده کامل
        بهره گیری از تمثیل، از دیرزمان یکی از شیوه‌های مؤثر در بیان مسائل تعلیمی بوده است زیرا درنگرش اندیشمندان اخلاقگرا، والاترین خویشکاری د ر ادبیات، انسان سازی است. به همین منظور نویسندگان و ادیبان، برای ادراک مطالب پیچیده یا نفوذ کلام خویش از تمثیل بهره برده و از این طریق، مقصود خویش را به مخاطب منتقل نموده و او را به اندیشه واداشته‌اند. مسئله مهم این است که تعلیمات عارفانه وزاهدانه در قالب تمثیل بخش اعظم منظومه های عرفانی اشعار حکیم سنایی را دربر می‌گیرد که مآخذ اغلب تمثیلات وی، آیات، احادیث، زندگی واقوال پیامبران و معصومین، تفکرات صوفیانه یا اسطوره می باشد. دراین مقاله که رویکردی توصیفی - تحلیلی دارد و با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای صورت گرفته، به بررسی حکایت‌های تمثیلی حدیقه الحقیقه، با تکیه بر آیات قرآنی، پرداخته شده است، با این هدف که جایگاه تمثیل وکاربرد آن در اشعار سنایی با استناد به آیاتِ قرآنی چگونه درک و فهم مطالب مهم دینی و مسائل اجتماعی امکان پذیر شده است؟ داستان‌های تمثیلی حدیقه سنایی، به ضرورت اموری چون زکات و بخشش، دنیادوستی، تهذیب نفس، غیبت و غیره، پرداخته و تأثیر این نوع مفاهیم را درحیات دنیوی و اخروی، با بیان حکایاتی شیرین مطرح کرده و به نفوذ و غنای کلام خویش افزوده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - جایگاه زن در عرفان و تصوف اسلامی (با تکیه بر آثار سنایی، عطار و جامی)
        یدالله بهمنی مطلق علی شربتی
        زن به عنوان نیمی از جامعه ی انسانی در پژوهش های نوین، جایگاهی ویژه  دارد. نظر به دگرگونی عمده ای که در نگرش به این عنصر برجسته ی اجتماعی در عصر حاضر به  وجود آمده، مطالعه  ی دیدگاه های طبقات گوناگون جامعه در خصوص زن برای شناخت جامع  و دقیق تر او امری ضروری است. صوفیه (ع چکیده کامل
        زن به عنوان نیمی از جامعه ی انسانی در پژوهش های نوین، جایگاهی ویژه  دارد. نظر به دگرگونی عمده ای که در نگرش به این عنصر برجسته ی اجتماعی در عصر حاضر به  وجود آمده، مطالعه  ی دیدگاه های طبقات گوناگون جامعه در خصوص زن برای شناخت جامع  و دقیق تر او امری ضروری است. صوفیه (عرفا) به دلیل جایگاهی والا و مثبت که در میان طبقات جامعه دارند، دیدگاهشان از اهمیتی ویژه  برخوردار است. در این مقاله تلاش می شود جایگاه زن از نظر سه تن از صوفیه (سنایی، عطار و جامی) تحلیل و بررسی شود. آنچه در نمود نخست دریافت می شود، این است که آنان بیشتر اندیشه های خود را از آموزه های متعالی قرآن و احادیث نبوی دریافت نموده اند. در وهله ی دوم از حاصل این پژوهش درمی یابیم که نگاه مثبت و احیاناً منفی آنان نسبت زنان امری احساسی یا شخصی نیست، بلکه آنچنان که -گاه در قرآن کریم و کلام بزرگان دین هم با نمونه هایی از آنها روبرو می شویم، اغلب واکنشی است در برابر رفتار منفی و ناشایست فردی و نقش هایی که برخی از زنان ایفا نموده اند. انتقاد از رفتار نادرست انسان ها، نه خود آنها امروزه از دیدگاه روانشناسی نیز مورد تأیید است. برخورد منفی با رفتارهای ناپسند و شخصیت منفی افراد، امری است که اختصاص به جنس زن ندارد؛ مردان بسیاری از جمله ابوجهل ها و ابولهب ها در قرآن کم نیستند که از آنها به بدی یاد شده است. عرفای بزرگ ما به اقتضای حال و مقام سخن، گاه زنانی را به عنوان اسوه و الگو معرفی کرده اند که مردان باید درس مردانگی، توکل، فداکاری از آنها بیاموزند. چنانکه می دانیم حسن بصری بی حضور رابعه مجلس نمی گفت. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - مقایسۀ سبکی هجویات سنایی، انوری و جمال‌الدین عبدالرزاق
        حشمت اله انصاری مریم جعفری غلامعباس ذاکری
        یکی از انواع فروع ادب غنایی که بسامد بسیاری در آثار بیشتر شاعران پارسی‌گو دارد، هجویه‌سرایی است. بررسی ویژگی‌های سبکی این گونۀ ادبی می‌تواند سهم مهمی در ورود به دنیای ذهن شعرا و شناختن اندیشه‌ها، عواطف و رویکردهای آن‌ها داشته باشد. در این مقاله سعی شده است هجویات سنایی، چکیده کامل
        یکی از انواع فروع ادب غنایی که بسامد بسیاری در آثار بیشتر شاعران پارسی‌گو دارد، هجویه‌سرایی است. بررسی ویژگی‌های سبکی این گونۀ ادبی می‌تواند سهم مهمی در ورود به دنیای ذهن شعرا و شناختن اندیشه‌ها، عواطف و رویکردهای آن‌ها داشته باشد. در این مقاله سعی شده است هجویات سنایی، انوری و جمال‌الدین که هر سه از شاعران بنام و برجستة قرن ششم و سبک سلجوقی هستند، در سه حوزۀ زبانی، ادبی و فکری با تکیه بر مضامین اجتماعی و فرهنگی مورد برسی قرار گیرد. در این تحقیق به شیوۀ کاربرد اوزان عروضی، صور خیال، قالب‌های شعری، ایدئولوژی و واژگان گزیده؛ شامل: استفاده از نام‌های جانوران در هجو، استفاده از ساخت مصغر، هجوهای پنهان و آشکار، به‌کارگیری واژه‌های تابو و نیز استفاده از آیات قرآنی در هجو، هجوهای پنهان و آشکار، شخصی و اجتماعی در شعر این سه شاعر پرداخته شده‌است. نتایج به دست آمده بیانگر آن است که زبان جمال‌الدین در هجو از سنایی و انوری عفیف‌تر است؛ اما هجویات سنایی و انوری نسبت به جمال‌الدین زبانی تند، گزنده و هتّاک دارد. این سه شاعر با بهره‌گیری از هنر شاعری خود و احاطه‌ای که بر اوضاع جامعۀ عصر خود داشته‌اند، بسیاری از مفاسد و ناهنجاری‌های اجتماعی عصر را به تصویر کشیده‌اند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - نخستین شاعر پارسی گوی اصفهان
        مهدی نوریان
        شاعران پارسی گوی اصفهان در طول تاریخ چندین صد ساله ادب فارسی درخششی خاص داشته اند. شاعر نام آور قرن ششم هجری، جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی را همه شعر شناسان و ادب دوستان می شناسند و منزلتش را می دانند، اما آیا تا قبل از قرن ششم نیز در اصفهان شاعران پارسی گوی بوده‌اند؟ ! چکیده کامل
        شاعران پارسی گوی اصفهان در طول تاریخ چندین صد ساله ادب فارسی درخششی خاص داشته اند. شاعر نام آور قرن ششم هجری، جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی را همه شعر شناسان و ادب دوستان می شناسند و منزلتش را می دانند، اما آیا تا قبل از قرن ششم نیز در اصفهان شاعران پارسی گوی بوده‌اند؟ ! بیت زیر از جمال الدین عبدالرزاق اصفهانی، بیانگر آن است که او خود و معاصرانش را باقی ماندگان نسلی از شاعران بزرگ می داند که در اصفهان می زیسته اند: هنوز گویندگان هستند اندر عراق که قوّت ناطقه مدد از ایشان برد حکیم سنایی غزنوی در دیوان خود از شاعری ذواللسانین نام برده و در وصف او قصیده ای سروده است که شاید بتوان او را در حال حاضر قدیمترین شاعر پارسی گوی اصفهان دانست. این شاعر، ابوالفتح محمد بن علی بن محمد اصفهانی است. دوران سالخوردگی او مقارن آغاز حیات جمال الدین عبدالرزاق است. متاسفانه، جز معدودی از ابیات او که در کتاب المعجم فی معاییر الاشعار العجم آمده، دیوانی از او باقی نمانده است. این پژوهش به بازجست نشانه های این شاعر در متون ادبی می‌پردازد. پرونده مقاله