-
دسترسی آزاد مقاله
1 - بررسی تطبیقی تعیین میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی در جبهه شمالی مدارس دوره قاجار شیراز (به روش قانون کسینوس و نقاله خورشیدی)
حامد عیالیدر این پژوهش سعی بر آن است که نظام قانون¬مند مسلط بر معماری ایرانی که نمودی فاخر از انطباق کالبد بنا با شرایط اقلیمی و استفاده حداکثری از میزان دریافت انرژی خورشیدی ورای آن¬چه که به عنوان اصول پایداری در معماری سنتی مدارس ایران مطرح می¬شود، بیان گردد. هدف از این پژوهش، چکیده کاملدر این پژوهش سعی بر آن است که نظام قانون¬مند مسلط بر معماری ایرانی که نمودی فاخر از انطباق کالبد بنا با شرایط اقلیمی و استفاده حداکثری از میزان دریافت انرژی خورشیدی ورای آن¬چه که به عنوان اصول پایداری در معماری سنتی مدارس ایران مطرح می¬شود، بیان گردد. هدف از این پژوهش، بررسی کالبدی حیاط مرکزی مدارس دوره قاجار شیراز با توجه به میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی و تاثیر سایه بر میزان تابش است. در این راستا پژوهش پیش رو به این سوال پاسخ خواهد داد که: میزان دریافت تابش انرژی خورشیدی چه تاثیری بر جهت¬گیری مدارس ثبت شده دوره قاجار در شیراز داشته است؟ روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از ارزیابی نمونه¬های موردی ثبت شده و موجود با شیوه جمع¬آوری اطلاعات از مطالعات اسناد کتابخانه¬ای و مشاهده¬¬های میدانی است. در این پژوهش مدارس ثبت شده دوره قاجار مورد بررسی قرار گرفته و سپس نقد و تجزیه و تحلیل گردیده¬اند. سپس با توصیف¬های تحلیلی، استنتاجی و طبقه¬بندی آن¬ها احکام لازم صادر گردید. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که مناسب¬ترین جهت¬گیری مدارس دوره قاجار شیراز از نظر دریافت میزان تابش انرژی خورشیدی در جبهه شمالی حیاط مرکزی مدارس، محدوده زاویه 25 درجه چرخش نسبت به شمال است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - وسایل روشنایی در دوره قاجار و تأثیر تجددگرایی بر تحول آنها
خاطره فهیمی مهتاب مبینیطراحى و تولید وسائل روشنایى در ایران با روندى یکنواخت از دوران باستان به دوره اسلامى رسید. هنرمندانایرانى در این دوره چند صد ساله با بهره گیرى از تجارب پیشینیان وسایل مجهزتر و زیباترى ابداع کردند. با تأسیس دولت قاجار که مقارن رودرویى جامعه سنتى ایران با مظاهر تمدن و پدی چکیده کاملطراحى و تولید وسائل روشنایى در ایران با روندى یکنواخت از دوران باستان به دوره اسلامى رسید. هنرمندانایرانى در این دوره چند صد ساله با بهره گیرى از تجارب پیشینیان وسایل مجهزتر و زیباترى ابداع کردند. با تأسیس دولت قاجار که مقارن رودرویى جامعه سنتى ایران با مظاهر تمدن و پدیدههاى صنعتى اروپا بود، این وسائل دستخوش تحول و تکامل گردید؛ بهویژه با راهیابى نیروى گاز و برق اغلب وسائل روشنایى یا از زندگى مردم به درشد یا به ابزارهایى تزیینى بدل گشت. در این تحقیق بر پایه منابع اصیل و تحقیقات جدید و مطالعات میدانى، خاصه دو گنجینه آستان قدس رضوى و آستانه قم، پیشینه انواع این وسائل، سیر تداوم و تحول آنها و برخى آداب و رسوم مرتبط با آنها در عصر قاجار بررسى شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - کاروانسرای گمشده میانجوب
سیاوش دورودیانهدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می͘کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه͘ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد چکیده کاملهدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می͘کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانه͘ها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد، که نام میانجوب، هم به شکل چاپارخانه و هم به شکل کاروانسرا در منابع آن دوره آورده شده است. اما ناگهان در منابع تاریخی، دیگر نامی از این بنا در میان نیست و از آنجا که مکان آن و بانی و سایر مشخصاتش نیز نامعلوم بوده، ردی از خود باقی نگذاشته است. برای پی بردن به وضعیت و مشخصات این بنا روش پژوهش تاریخی-تحلیلی به کار رفته است. در این روش با کاوش و تحلیل منابع تاریخی دوره قاجار به بررسی امکان وجود این کاروانسرا در محل مفروض بین تهران و کرج پرداخته و با مطالعه نقشه͘های تاریخی و بررسی عکس͘های هوایی قدیمی، فرض محل استقرار آن به تایید رسیده است. نتیجه این مطالعه نشان میدهد که بنا در حوالی وردآورد فعلی قرار داشته و به دلیل قرار گرفتن در کنار نهری که از رود کرج به سمت تهران میرفته، میانجوب نامیده شده است. یافته های این پژوهش همچنین وجه تسمیه، نام بانی اثر و تصویر وی و نیز دلیل نابودی بنا را مشخص میکند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - «مُد» در ایران اواخر قاجار و اوایل پهلوی: پژوهشی برپایه خاطرات و گزارش های روزانه
صدیقه نایفیامروزه مد از مفاهیم فرهنگی تأثیرگذار و از قدرتمندترین صنایع اقتصادی جهان به شمار می رود. به رغم اهمیت، گستردگی مشاغل مرتبط با آن و تأثیر بر مباحث فرهنگی و اقتصادی دوران جدید، تحقیقات و اطلاعات دقیقی از چگونگی مواجهه ایرانیان با این پدیده و نگرش ایشان نسبت به آن در دست چکیده کاملامروزه مد از مفاهیم فرهنگی تأثیرگذار و از قدرتمندترین صنایع اقتصادی جهان به شمار می رود. به رغم اهمیت، گستردگی مشاغل مرتبط با آن و تأثیر بر مباحث فرهنگی و اقتصادی دوران جدید، تحقیقات و اطلاعات دقیقی از چگونگی مواجهه ایرانیان با این پدیده و نگرش ایشان نسبت به آن در دست نیست. این مقاله می کوشد با رویکردی جامعه شناختی و با جمع آوری داده های تاریخی به شیوه اسنادی چگونگی نگرش و مواجهه ایرانیان با این پدیده را در بازه زمانی دوره دوم قاجار و اوایل پهلوی تحلیل و بررسی کند. به این منظور به تطبیق آراء جامعه شناسان کلاسیک و معاصر درباره مقوله مد با برخی اسناد تکمیلی برجای مانده از دوران یادشده یعنی گزارش ها و خاطرات روزانه خواهد پرداخت. یافته های پژوهش حاکی از هماهنگی متون مورد بررسی در اغلب موارد با آراء جامعه شناسان کلاسیک و مفاهیم، رویکردها و نظریه هایی چون نظریه قطره چکانی یا نشت رو به پایین، تقلید طبقات و گروه های فرودست از طبقات فرادست، تلاش برای ایجاد تمایز طبقاتی و یا از میان بردن آن، نمایش تن آسایی و اوقات فراغت طبقه مرفه، رسم اجتماعی و در نهایت نکوهش مد است و کمتر نشانی از رویکردهای مثبت معاصر نسبت به مد در آنها دیده می شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - تحلیل سبک روایتگری اعتضادالسلطنه در اکسیرالتواریخ
محبوبه طاهری عباس سرافرازی محمد باغستانی کوزه گر اردشیر اسدبیگی محمدنبی سلیمبررسی سبک روایتگری در منابع تاریخی از بایسته ترین نکات در تاریخ نگاری است که موجب شناخت بخش های سازنده یک اثر نظیر دیدگاه، ساختار زبانی، تکنیک های روایی و پرداخت هنری می شود. تحلیل سبک روایتگری در برخی از آثار تاریخی دوره قاجار نیزمی تواند به درک تاریخ نگری مورخان قاجا چکیده کاملبررسی سبک روایتگری در منابع تاریخی از بایسته ترین نکات در تاریخ نگاری است که موجب شناخت بخش های سازنده یک اثر نظیر دیدگاه، ساختار زبانی، تکنیک های روایی و پرداخت هنری می شود. تحلیل سبک روایتگری در برخی از آثار تاریخی دوره قاجار نیزمی تواند به درک تاریخ نگری مورخان قاجار یاری رساند، زیرا نویسندگان آن آثار به مثابه راوی، با به کارگیری عناصر روایی ویژه، ضمن بیان رخ دادهای تاریخی کارکرد نهاد قدرت را به تصویر کشیده اند. پژوهش حاضربا روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به این پرسش است که ویژگی های روایت پردازانه اکسیرالتواریخ نوشته علیقلی میرزااعتضادالسلطنه درجهت نمایش تأثیرات متقابل شرایط اجتماعی- سیاسی و شخصیت های تاریخی، تا چه اندازه این اثر را در بین آثار تاریخ نگارانه دوره قاجار متمایز ساخته است؟ با توجه به ضرورت بررسی عناصر درون متنی و عوامل مرتبط با خاستگاه و شرایط اجتماعی راوی، تبیین روایتگری نویسنده نشان می دهد که روایت پردازی او با رویکرد روایت خطی به تاریخ، برخاسته از فضای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و ادبی عصر خود از یک سو و ساختار اجتماعی و نحوه ادراک تاریخی مؤلف ازسویی دیگر بوده است. هم چنین، ساختار روایت با استفاده از زبان گزارشگرانه و زیباشناختی به گونه ای شکل گرفته که با رمزگشایی روایت های اثر، می توان به تأثیر قدرت بر زبان روایت تاریخی در عصر قاجار پی برد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - جنگ های ایران و روس زمینه ساز تغییر رویکرد نظام آموزشی ایران
داود یحیایی فاخته ماهینیایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات چکیده کاملایران عصر قاجاری در ابتدای قرن 19 م/ 13 ق در حالی مورد تجاوز روس ها واقع شد که بی-خبر و عقب مانده از تحولات دنیا، با مشکلات عدیدهای در داخل کشور مواجه بود. علی رغمنتایج تلخ، این واقعه دستاورد مهمی را نصیب فتحعلی شاه و اطرافیان وی کرد که از همهمهمتر، آگاهی از ضعف تجهیزات نظامی و دانش روز بود. این موضوع، انگیزۀ اقدامات اصلاح-طلبانه ای گردید که به دنبال درک کاستی های نظام تعلیم و تربیت، دولت مردان را در انجامآنها مصمم ساخت. این مقاله بر آن است تا با بررسی مهم ترین اقدامات انجام شده در اینراستا، تأثیرات آنها را در فراهم نمودن زمینه های لازم جهت تحول و تغییر رویکرد نظامآموزشی ایران تبیین نماید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - گونهشناسی فضای معماری ایستگاههای راهآهن شمال غرب ایران (مطالعه موردی: دوره قاجار تا عصر حاضر)
حبیب شاه حسینی فاطمه اسدزادهراهآهن بهعنوان دروازهای برای ورود به شهر و دستاوردی از تکنولوژی، نشاندهنده ویژگیهای فرهنگی هر جامعه بوده که در معماری ایستگاه-های آن نیز نمایان گشته، بااینوجود گونهشناسی فضای معماری ایستگاههای قدیمی راهآهن در ایران کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از چکیده کاملراهآهن بهعنوان دروازهای برای ورود به شهر و دستاوردی از تکنولوژی، نشاندهنده ویژگیهای فرهنگی هر جامعه بوده که در معماری ایستگاه-های آن نیز نمایان گشته، بااینوجود گونهشناسی فضای معماری ایستگاههای قدیمی راهآهن در ایران کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی با جمعآوری اطلاعات از اسناد و مشاهده میدانی از شاخصهای فضای معماری 116 ایستگاه راهآهن شمال غرب ایران در چهار دوره (قاجار تا جمهوری اسلامی) شاخصهای کالبدی هر دوره تحلیل شده است. نتایج حاکی از کاهش تنوع شاخصهای به کار رفته در گذشت زمان میباشد، به گونهای که بهغیراز تعداد طبقات، نوع مصالح، سقف، تیپ، تناسبات پلان و میزان تزئینات تنوع خود را در دورهی جمهوری اسلامی از دست داده و ساختار ایستگاههای راهآهن در این دوره به سمت سقفهای تخت، یک تیپ پلانی و عموماً بدون تزئینات گسترشیافته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - Comparative Comparison of Common Animal Motifs in the Sheikh Safi Al-Din Complex (Safavid Period) and the Shrine of Imam Reza (AS) (Qajar Period): An intertextual Approach
Roya Esmi Habib Shahbazi ShiranDecorative motifs have evolved significantly in the architecture of the Islamic era in terms of form, structure, aesthetic, and doctrinal principles and represent the beliefs of the people in that era. In this study, an attempt has been made to provide a new possibil چکیده کاملDecorative motifs have evolved significantly in the architecture of the Islamic era in terms of form, structure, aesthetic, and doctrinal principles and represent the beliefs of the people in that era. In this study, an attempt has been made to provide a new possibility for a deeper analysis of common animal motifs in the Islamic periods of Safavid and Qajar with an intertextuality approach (with the help of logical reasoning and the Delphi method) to perceive decorative motifs. Therefore, the intertextuality relations between the motifs of the two historical tombs of the Sheikh Safi al-Din Ardabili complex (Safavid period) and the holy shrine Imam Reza (AS) (Qajar period) were analyzed. According to the findings, the animal motifs identified with intertextual relations included peacock (11 cases), cow (2 cases), pheasant (16 cases), duck (1 case), and dragon (16 cases). In all the motifs of the buildings, the pretext type was of the exclusive type, and the hypertext type was of the transformation type. In addition, in peacock, pheasant, and dragon motifs, the largest number of additional substitution, substitution, and substitutional -ellipsis types were observed, respectively. It seems that in selected buildings of the Safavid and Qajar periods, the change in the colors of animal motifs is more evident than in other dimensions of intertextuality. This change has had an impact on the spiritual and mystical content of the motifs, and somehow, in addition to the mystical and spiritual content, attention to material aspects (increase in wealth and abundance of blessings) has been considered in the use of various colors. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - تحلیلی بر عوامل کلیدی در کیفیت بصری جدارههای بناهای مسکونی دورۀ قاجار شهر تبریز
آرزو میرزایی اسداله شفیع زاده آینور ناصریهدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی در تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی خانه های قاجاری تبریز است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر، توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و رویکرد حاکم بر آن، اسنادی و پیمایشی است. در تحقیق حاضر، جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش مطالعات سا چکیده کاملهدف پژوهش حاضر، شناسایی عوامل کلیدی در تحلیل کیفیت بصری جداره های بناهای مسکونی خانه های قاجاری تبریز است. روش مورد استفاده در تحقیق حاضر، توصیفی، تحلیلی و اکتشافی است و رویکرد حاکم بر آن، اسنادی و پیمایشی است. در تحقیق حاضر، جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از روش مطالعات ساختاری در قالب نرم افزار میک مک برای شناسایی عوامل کلیدی سیستم، استفاده به عمل آمده است. در این راستا، از تعداد 50 کارشناس متخصص در حوزۀ معماری آثار تاریخی و میراث فرهنگی جهت وزن دهی به شاخص ها استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، 10 عامل خلاقیت های معماری، وجود غنای بصری در نمای ساختمان، وحدت عناصر، تناسبات بصری نما، توازن-ریتم-تشابه-تقارن-تجانس، میزان تناسب عناصر بصری، میزان تعادل نما، سلسله مراتب، میزان توجه به زیبایی بصری و وجود سلسله مراتب بین مقیاس های مختلف جز عوامل کلیدی بسیار تأثیرگذار سیستم شناسایی شدند. همچنین 10 مؤلفۀ بسیار تأثیرپذیر سیستم شامل ادراک روانشناختی زیبایی، وجود غنای بصری در نمای ساختمان، میزان تأمین جاذبۀ بصری، زیبایی و تناسب درها و پنجره ها، وحدت و هماهنگی، تناسب و تداوم بنا، میزان تناسب معماری در نما و نهایتاً میزان تعادل نما شدند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - تحلیل تاثیر مفهوم بینابینیت در ارتقاء حس تعلق به مکان در مسجد-مدرسههای دوره قاجاریه (نمونه موردی: مسجد- مدرسه صالحیه شهر قزوین)
ثمین ترکمن جمال الدین سهیلیزمینه و هدف: در معماری دوره اسلامی ایران، بناهای عمومی همانند مسجد- مدرسهها مکانهایی برای تعاملات افراد با سلیقهها و تفکرات مختلف بودند، این بناها با عملکردها و فضاهای متنوع خود و با داشتن فضاهایی بینابین که نقش تعیین کنندهای در سازماندهی عملکردهای متنوع این مکانه چکیده کاملزمینه و هدف: در معماری دوره اسلامی ایران، بناهای عمومی همانند مسجد- مدرسهها مکانهایی برای تعاملات افراد با سلیقهها و تفکرات مختلف بودند، این بناها با عملکردها و فضاهای متنوع خود و با داشتن فضاهایی بینابین که نقش تعیین کنندهای در سازماندهی عملکردهای متنوع این مکانها و پیوند بیشتر فرد با آن را داشتند، تشکیل یک کل واحد را میدادند، و تمایل فرد به ماندن در آن مکان را میسر میساختند. هدف این مطالعه، تحلیل تاثیر مفهوم بینابینیت در ارتقاء حس تعلق به مکان در مسجد- مدرسههای دوره قاجاریه است و به بیان این مطلب میپردازد که چگونه فضای بینابین میتواند در ارتقاء حس تعلق به مکان موثر باشد.روش بررسی: این پژوهش در تابستان سال 1398 با استفاده از روش تحقیق همبستگی به تحلیل متغیرها، و با مطالعات کتابخانهای، میدانی و پیمایشی به بررسی مولفههای تاثیرگذار در ارتقاء حس تعلق به مکان و فضای بینابین و سپس به بررسی ارتباط معنادار بین این دو متغیر در نرم افزار Spss 20 پرداخته است.یافتهها: یافتهها و نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که ضریب معناداری بین متغیرهای حس تعلق به مکان و فضای بینابین کمتر از 05/0 بوده و نشان از وجود از رابطه معنادار بین این دو متغیر است.بحث و نتیجهگیری: در نتیجه استفاده از مفهوم بینابینیت میتواند عاملی موثر برای ایجاد حس تعلق به مکان در فضای معماری باشد. زیرا امروزه مفهوم بینابینیت، در طراحی فضاهای معماری بسیار حائز اهمیت است، تا با استفاده از آن بتوان در مکانهای عمومی جدید پیوند بین انسان و مکان را قوی ساخت؛ تا در نهایت منجر به بهرهبرداری بهتر از محیط و تدوام حضور افراد در آن گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - تأثیر نهادهای آموزشی بر ارتقای جایگاه زنان دوره قاجار
فاطمه محبوب علی اصغر داودی حمید سعیدی جوادیوضعیت زنان در دوره قاجار به گونهای بود که از کوچکترین حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محروم بوده و تحت محدودیتهای شدید ناشی از جامعه مردسالار قرار داشتند. یکی از مهمترین دلایلی که زنان را در آن وضعیت قرار داده بود بیسوادی، عدم آگاهی و عدم ارتباط با جامعه بود. ب چکیده کاملوضعیت زنان در دوره قاجار به گونهای بود که از کوچکترین حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی محروم بوده و تحت محدودیتهای شدید ناشی از جامعه مردسالار قرار داشتند. یکی از مهمترین دلایلی که زنان را در آن وضعیت قرار داده بود بیسوادی، عدم آگاهی و عدم ارتباط با جامعه بود. به همین دلیل از جمله اولین اقداماتی که توسط زنان نوگرا صورت گرفت ساخت مدارس دخترانه و تلاش برای سوادآموزی دختران و زنان بود. اگرچه تأسیس مدارس دخترانه در آن محیط با اعتراض و واکنش جامعه سنتی مواجه شد، ولی به تدریج و بویژه بعد از انقلاب مشروطه گسترش یافت و تأثیرات مفیدی بر وضعیت زنان گذاشت. هدف پژوهش حاضر بررسی نتایج و پیامدهای تأسیس و گسترش تدریجی نهادهای آموزشی بر وضعیت زنان این مقطع است. از این رو پرسش این است که نهادهای آموزشی چه تأثیری بر وضعیت زنان دوره قاجار داشته است؟ فرضیه این است که نهادهای آموزشی از جمله مدارس دخترانه، باعث سوادآموزی و به تبع آن رشد آگاهی، تغییر نگرش و تلاش برای ایفای نقش بیشتر زنان در جامعه شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که زنانِ تسلیمپذیر و بیادعای دوره قاجار، با ورود به دوره پهلوی به زنانی مطالبهگر تبدیل شده که مطالباتی مانند حق ورود به جامعه و اشتغال را مطرح کردهاند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و دادهها به شیوه کتابخانهای گردآوری شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
12 - Review: a Look at the Evolution of Women's Clothing During the Qajar Era as a Visual Language
Lily Givar Aidin KoohpayehThe final goal of this research is to investigate the design of Qajar women's clothing in different periods. In the first step, the question arises whether the cover can be a language. Then this research seeks an answer to the question of what messages in the form of la چکیده کاملThe final goal of this research is to investigate the design of Qajar women's clothing in different periods. In the first step, the question arises whether the cover can be a language. Then this research seeks an answer to the question of what messages in the form of language mean. Therefore, in the current research, the above issue has been analyzed by a case study of Qajar women's clothing and using a descriptive-analytical qualitative research method. Findings: This study shows that the clothing of Qajar women can be considered a single language of signs. In deciphering this language, concepts such as women's attention to religious foundations, gender inequality, and patriarchal view in society, the value of wearing Iran's old traditions, as well as the desire to move towards westernization and fashionism of Europeans can be inferred. The results of this research show the importance of the role, color, code, sign, symbol, and finally language in the field of women's clothing in the Qajar period. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
13 - بررسی حمل ونقل در دوران قاجار وتاثیر ان در تجارت بر اساس مندرجات روزنامه :حبل المتین کلکته"
شیرین شریفی غلام حسین زرگری نژاد سینا فروزشبررسی حمل و نقل در دوران قاجار و تأثیر آن بر تجارت، براساس مندرجات روزنامه حبلالمتین کلکته چکیده همواره در تمامی اعصار و در تمامی مکانها، حمل و نقل از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تجارت تلقی میشود. در بررسی مسائل و مشکلات بازرگانی و بازرگانان در دوره قاجار نیز، این عامل چکیده کاملبررسی حمل و نقل در دوران قاجار و تأثیر آن بر تجارت، براساس مندرجات روزنامه حبلالمتین کلکته چکیده همواره در تمامی اعصار و در تمامی مکانها، حمل و نقل از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تجارت تلقی میشود. در بررسی مسائل و مشکلات بازرگانی و بازرگانان در دوره قاجار نیز، این عامل مهم و عوامل وابسته به آن از اهمیت خاصی برخوردار است. بیتردید یکی از مؤلفههای مهم و تأثیرگذار در عقب ماندگی تجارت ایران در آن دوران وضعیت نامساعد ترابری بود. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که، براساس گفتههای شاهدان عینی، شاهراهها و جادههای مناسب در ایران بسیار کم بود و قابل مقایسه با کشورهایی که با آنها داد و ستد میشد نبود. زمانی طولانی لازم بود تا ایران دارای خطوط راهآهن شود. حمله به قوافل و کاروانها توسط عشایر، متمردان و دزدان، از دغدغههای عظیم تجار به حساب میآمد. گاه امنیت نسبی توسط بعضی از حکام لایق و دلسوز پدید میآمد، اما پایدار نبود. وسایل ارتباطی، نظیر پست و تلگراف، بسیار ابتدایی و دارای نواقص بسیار بود و بازرگانان را در بسیاری از اوقات دچار مشکل میساخت. رقابتهای دولت روس و انگلیس در این زمینه، بهخصوص راهآهن را، نباید از نظر دور داشت. هدف تحقیق حاضر که با بهرهگرفتن از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر مندرجات روزنامه حبلالمتین کلکته میباشد، تبیین عوامل بازدارنده حمل و نقل و راهها و تأثیر آن بر تجارت در دوران قاجار است. واژههای کلیدی : حمل و نقل ، تجارت ، دوران قاجار ، روزنامه حبل المتین کلکته پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
14 - بررسی روند چگونگی شکل گیری و گسترش نهاد نوین پست در دوره قاجار و پهلوی اول
عبدالرضا فولادوند سهیلا ترابی فارسانی علیرضا ابطحیچکیده زمان روی کارآمدن قاجارها، هیچگونه سیستم ارتباطی منظمی در کشور وجود نداشت. کشور از یک دوره نسبتاً طولانی جنگ و کشمکش های نیروهای سیاسی برای دست یابی به قدرت، آسیب جدی دید بود و بسیاری از زیرساخت های ارتباطی شبکه حمل و نقل خصوصاً چاپارخانه ها نابود شده بود. در زمان چکیده کاملچکیده زمان روی کارآمدن قاجارها، هیچگونه سیستم ارتباطی منظمی در کشور وجود نداشت. کشور از یک دوره نسبتاً طولانی جنگ و کشمکش های نیروهای سیاسی برای دست یابی به قدرت، آسیب جدی دید بود و بسیاری از زیرساخت های ارتباطی شبکه حمل و نقل خصوصاً چاپارخانه ها نابود شده بود. در زمان نادرشاه، حتی سربازان شاغل در این مراکز به میدان های جنگ فراخوانده شده بودند؛ در نتیجه هیچ سازمان رسمی جهت فرستادن اطلاعات از یک بخش به بخش دیگر از کشور، حتی بین والیان و دولت مرکزی وجود نداشت. اصلاحات عمیق دامنه دار و وسیعی در خطوط ارتباطی و شبکه حمل و نقل در دوره پهلوی ایجاد شد. راههای شوسه ساخته شد بنابراین ساختمان پست مرکزی در تهران و برخی از نواحی شهری بزرگ ساخته شد. هدف پژوهش حاضر، بررسی روند چگونگی شکل گیری و گسترش نهاد نوین پست در دوره قاجار و پهلوی ایران بود. روش این پژوهش تاریخی از نوع تحلیلی است که بر پایه مطالعات و بررسی های کتابخانه ای و اسناد آرشیوی است. گردآوری داده ها پس از نقد و بررسی آنها مورد تفسیر و تحقیق قرار گرفت. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
15 - ابعاد هویت فرهنگی در تغییرات لباسآرایی قاجاری
مریم مونسی سرخهفرهنگ ایرانی مجموعهای از سنن، آیین، مذهب و زبان است که توانسته در میان اقوام به اصولی نسبتاً واحد برسد. هویت، زاده نگرشهای فرهنگی بوده و جایگاه انسان در هستی را نشان میدهد. مسأله پوشاک به عنوان یک شأن انسانی، نمودی از هویت فرهنگی است. بنابراین ارتباط ذاتی هویت و لباس چکیده کاملفرهنگ ایرانی مجموعهای از سنن، آیین، مذهب و زبان است که توانسته در میان اقوام به اصولی نسبتاً واحد برسد. هویت، زاده نگرشهای فرهنگی بوده و جایگاه انسان در هستی را نشان میدهد. مسأله پوشاک به عنوان یک شأن انسانی، نمودی از هویت فرهنگی است. بنابراین ارتباط ذاتی هویت و لباس در اجزای ثابت آن و رابطه عَرَضی آن در قسمتهای متغیر لباس همسو با مد است. لباس به عنوان یک کالا از فرهنگ مادی، مطابق ذوق اشخاص و نیز نسبت به مد شکل گرفته و مبین هویت فردی و اجتماعی افراد است. از جمله راه‎های درک اسلوب پوششی، شناخت آن در متن جامعه است. این مقاله با رویکردی جامعهشناسانه و با تحلیل تغییرات این فرهنگ مادی به عنوان متنی نمادساز، آن را در رفتارهای جمعی معنا میکند. از آنجا که گاه تغییر لباس در پی تغییر تفکرات انسانی محقق میگردد، بدین ترتیب تغییرات لباسآرایی در عصر قاجار به عنوان مسألهای در تغییر هویت فرهنگی جامعه ایرانی مورد بحث است. پرسشهای اساسی این پژوهش عبارت است از: نحوه تغییرات لباسآرایی قاجاری چیست؟ و ابعاد هویت فرهنگی در آن کدام است؟ نتایج پژوهش گواه آن است که هشت بُعد در ساخت هویت فرهنگی در لباس ایرانی دخیل است و عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی در عصر قاجار با ایجاد تحولات در اندیشه ایرانیان، باعث تغییرات در ساختار ظاهری لباس شدند. به طور کلی تغییر در معنای لباس، سبب بروز تغییرات در ساختار ظاهری لباس شد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی تحلیلی بوده و شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانهای است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
16 - مطالعه ای در باره تحولات آموزشی و تأسیس مدارس جدید در شهر ساری در عصر قاجار
بهرنگ اسماعیلی شادهدف از این پژوهش، مطالعه تحولات آموزشی و تاریخ تأسیس اولین مدارس به سبک جدید در شهر ساری در عصر قاجار می باشد. برای دستیابی به این هدف، از روش تاریخی-تحلیلی و با تکیه بر منابع تاریخی بهره گرفته شده است. ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ اﻣﺮوز اﯾﺮان ﻣﺆﯾﺪ آن اﺳت که ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ مدر چکیده کاملهدف از این پژوهش، مطالعه تحولات آموزشی و تاریخ تأسیس اولین مدارس به سبک جدید در شهر ساری در عصر قاجار می باشد. برای دستیابی به این هدف، از روش تاریخی-تحلیلی و با تکیه بر منابع تاریخی بهره گرفته شده است. ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﺮﮔﺬﺷﺖ ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ اﻣﺮوز اﯾﺮان ﻣﺆﯾﺪ آن اﺳت که ﻧﻈﺎم آﻣﻮزﺷﯽ مدرن اﯾﺮان نشأت گرفته از یک ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ اﺳﺖ که شروع آن همزمان با تحولات دوره قاجار در عرصه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. بزرگانی چون میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی و میرزا تقی خان امیر کبیر با پی بردن به عقب ماندگی کشور، سعی در جبران این عقب ماندگی نمودند که مهم ترین تلاش در این عرصه، تأسیس مدرسه دارالفنون می باشد. اگرچه تاسیس مدارس جدید در عصر قاجار با مشکلات زیادی روبرو بوده است که می توان آنها را به موانع سیاسی، مالی، اجتماعی و فرهنگی تقسیم بندی کرد اما تأسیس و شکل گیری این مدارس در ایران مسبب کمک به توسعه نظام آموزشی و فرهنگ در دوره های بعدی بود. در سال های پس از انقلاب مشروطه، تأسیس مدارس به سبک جدید، روند سریع تری پیدا کرد و در تهران و شهرهای مهم ایران، مدارس جدیدی تأسیس شد. در استان مازندران نخستین بار در سال ۱۳۲۴ ه.ق / ۱۲۸۵ ه.ش مقارن با انقلاب مشروطه در شهرهای ساری، بابل و آمل مدارس جدیدی تأسیس شد. پژوهش حاضر به مطالعه درباره مدارس جدید شهر ساری می پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
17 - تأثیرتشکلها و انجمنهای زنانه بر ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار
فاطمه محبوب علی اصغر داودی حمید سعیدی جوادیدر دوره قاجار زنان در جامعهای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش افکار فمینیستی در نتیجه گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این چکیده کاملدر دوره قاجار زنان در جامعهای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش افکار فمینیستی در نتیجه گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این محیط سنتی و مذهبی بیافتند. بدین منظور زنان چند نهادها آموزشی و مدنی مانند مدارس دخترانه و انجمنها و نشریات زنانه برای آگاهیبخشی به زنان و فعالیت در جهت احقاق حقوقشان تأسیس کردند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش انجمنها و تشکلهای زنانه در جهت ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار است. بدین منظور این سؤال طرح میشود که انجمنها و تشکلهای زنانه چه تأثیری بر ارتقای جایگاه زنان در دوره قاجار داشتهاند؟ فرضیه این است که این انجمنها و تشکلها از طریق رشد آگاهی، تغییر نگرش و هویت بخشیدن به زنان باعث بهبود جایگاه اجتماعی و سیاسی زنان در این مقطع شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که این انجمنها با تأسیس چندین مدرسه دخترانه، ایجاد جلسات و گردهمایی، تأسیس نشریه و آگاهیبخشی به زنان، باعث رشد آگاهی، تغییر نگرش و مطالبهگری تعداد زیادی از زنان شده و مقدمات و شرایط ورود آنها به اجتماع را فراهم آوردهاند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و دادهها به شیوه کتابخانهای گردآوری شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
18 - تأثیر انجمنها و تشکلهای زنانه بر ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار
فاطمه محبوب علی اصغر داوودی حمید سعیدی جوادیدر دوره قاجار زنان در جامعهای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش افکار فمینیستی در نتیجه گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این چکیده کاملدر دوره قاجار زنان در جامعهای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش افکار فمینیستی در نتیجه گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این محیط سنتی و مذهبی بیافتند. بدین منظور زنان چند نهادها آموزشی و مدنی مانند مدارس دخترانه و انجمنها و نشریات زنانه برای آگاهیبخشی به زنان و فعالیت در جهت احقاق حقوقشان تأسیس کردند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش انجمنها و تشکلهای زنانه در جهت ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار است. بدین منظور این سؤال طرح میشود که انجمنها و تشکلهای زنانه چه تأثیری بر ارتقای جایگاه زنان در دوره قاجار داشتهاند؟ فرضیه این است که این انجمنها و تشکلها از طریق رشد آگاهی، تغییر نگرش و هویت بخشیدن به زنان باعث بهبود جایگاه اجتماعی و سیاسی زنان در این مقطع شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که این انجمنها با تأسیس چندین مدرسه دخترانه، ایجاد جلسات و گردهمایی، تأسیس نشریه و آگاهیبخشی به زنان، باعث رشد آگاهی، تغییر نگرش و مطالبهگری تعداد زیادی از زنان شده و مقدمات و شرایط ورود آنها به اجتماع را فراهم آوردهاند. روش پژوهش حاضر توصیفی-تحلیلی است و دادهها به شیوه کتابخانهای گردآوری شدهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
19 - تأثیرتشکلها و انجمنهای زنانه بر ارتقای جایگاه زنان در جامعه (دوره قاجار)
فاطمه محبوب علی اصغر داودی حمید سعیدی جوادیدر دوره قاجار زنان در جامعهای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این محیط سنتی و مذهبی بیافتند. بد چکیده کاملدر دوره قاجار زنان در جامعهای سنتی و مردسالار، از کمترین میزان حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار بودند. عواملی مانند انقلاب مشروطه و گسترش ارتباطات ایران و غرب باعث شد برخی از زنان روشنفکر و پیشرو به فکر احقاق حقوق زنان در این محیط سنتی و مذهبی بیافتند. بدین منظور زنان دست به تأسیس نهاد آموزشی و مدنی مانند مدارس دخترانه، انجمنها و نشریات زنانه به منظور آگاهیبخشی به زنان و فعالیت در جهت احقاق حقوقشان زدند. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش انجمنهای زنانه در جهت ارتقای جایگاه زنان در جامعه دوره قاجار است. بدین منظور این سؤال طرح میشود که انجمنهای زنانه چه تأثیری بر ارتقای جایگاه زنان در دوره قاجار داشتهاند؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی دادهها این فرضیه را مطرح کرده است که این انجمنها از طریق رشد آگاهی، تغییر نگرش و هویت بخشیدن به زنان باعث بهبود جایگاه اجتماعی و سیاسی زنان در این مقطع شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که این انجمنها با تأسیس چندین مدرسه دخترانه، ایجاد جلسات و گردهمایی و تأسیس نشریه، باعث افزایش تعداد باسوادان، رشد آگاهی، تغییر نگرش و مطالبهگری تعداد زیادی از زنان شده و مقدمات و شرایط ورود آنها به اجتماع را فراهم آوردهاند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
20 - باورهای عامه مردم در دوران قاجار با تاکید بر باورهای عامیانه بهداشتی و پزشکی
لیلا عمرایی امیر اکبری امید سپهری راد رجبعلی وثوقی مطلقطب عامیانه آمیزه ای از خرافات وباورهای نادرست و گاه نشانه هایی از طب سنتی است که بیشتر با باورهای عامیانه و خرافی سر وکار داشته وهیچگاه در یک مکتب تجربی ویا فلسفی به شکل منسجمی بیان نشده است.ورود طب مدرن به ایران در عصر قاجار سرآغاز مرحله جدیدی در تاریخ پزشکی کشور به حس چکیده کاملطب عامیانه آمیزه ای از خرافات وباورهای نادرست و گاه نشانه هایی از طب سنتی است که بیشتر با باورهای عامیانه و خرافی سر وکار داشته وهیچگاه در یک مکتب تجربی ویا فلسفی به شکل منسجمی بیان نشده است.ورود طب مدرن به ایران در عصر قاجار سرآغاز مرحله جدیدی در تاریخ پزشکی کشور به حساب می آید.مواجهه طب سنتی با شیوه های نوین در این دوره موجب بروز تغییراتی گسترده در روند پیشین آن شد.شیوه غالب طبابت در جامعه عصر قاجار؛طب سنتی بود اما این شیوه با آن همه سابقه درخشان درگذشته به دلیل آمیخته شدن با پاره ای از باورهای موهوم وخرافی؛پایین بودن سطح دانش طبیبان ایرانیدچار رکودشد وپزشکی مدرن به دلیل وجود موسسات فرهنگی،آموزشی و درمانی و رسوخ تفکر برتری طب مدرن،بر پزشکی سنتی پیشی گرفت.این پژوهش باشیوه توصیفی-تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانه ای بر آن است به بررسی عوامل بسترساز حضور این پزشکان درجامعه عصر قاجار،جایگاه باورهای عامیانه در حفظ سلامت بپردازد.جهل ونادانی،فقروبدبختی که اغلب مردم عصر قاجار باآن روبه رو بودند،محدودیتها ونادیده گرفتن زنان درجامعه و زندگی وبسیاری دلایل دیگر باعث شده بود که در باورهای وعقاید مردم خدشه واردشود وگرایش به سمت خرافات برای رهایی از مشکلاتی که گریبان گیرشان بود،زیاد شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
21 - تعاملات اقلیت یهود یزد با مسلمانان در دوره قاجار
حمیدرضا شمس اسفندآبادی ناصر جدیدی فیض الله بوشاسب گوشهتاریخ دوره قاجاری به دلایل خاص درونی و بیرونی آن در سطح داخلی و بینالمللی، شاهد رخدادهای سیاسی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی متعددی شده که در هر دهه و مقطع خاص آن در این عصر، به وقوع پیوسته و بستر حیات زمینههای فوقالذکر و حتی حیات فیزیکی تاریخی- باستانی (وضعیت و سبک ساخت چکیده کاملتاریخ دوره قاجاری به دلایل خاص درونی و بیرونی آن در سطح داخلی و بینالمللی، شاهد رخدادهای سیاسی، اجتماعی، مذهبی و فرهنگی متعددی شده که در هر دهه و مقطع خاص آن در این عصر، به وقوع پیوسته و بستر حیات زمینههای فوقالذکر و حتی حیات فیزیکی تاریخی- باستانی (وضعیت و سبک ساخت آثار و ابنیه)ی آن را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. در این میان، بررسی اوضاع تعاملی مردمان ایران زمین و منطقه مد نظر یعنی: یزد که صاحبان ادیان مختلف در آن سکونت داشتهاند، در جای خود جالب توجه به نظر میرسد و این تعاملات و بعضاً تقابلات، با فراز و فرودهایی همراه بوده است. این مقاله در واقع تلاشی علمی- پژوهشی در راستای بررسی تاریخی و مقطعی و در عین حال مستند و تحلیلگونه و منتج به یافتهای علمی- تاریخی در میزان، نوع و نحوه روابط و تعاملات اکثریت اجتماع یزد- یعنی مسلمانان شیعه- با گروهی از اقلیتهای دینی جامعه یزد در دوره قاجار یعنی یهودیان ایرانی ساکنمیباشد. فرض نگارنده بر این است؛ در زمینه های مختلف تجاری- اقتصادی، فرهنگی- اجتماعی، دینی- مذهبی و... تعاملات، تقابلات و مکاتبات زیادی بین اقلیت یهود با ساکنان مسلمان شیعه مذهب یزد در دوره مذکور صورت گرفته است که بیشتر آنها نشان از روابط و هم زیستی مسالمت آمیز بین آنها دارد. روش کار مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی و جمع آوری مطالب کتابخانه ای بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
22 - بررسی حمل و نقل در دوران قاجار و تأثیر آن بر تجارت، براساس مندرجات روزنامه «حبل المتین کلکته»
شیرین شریفی غلامحسین زرگری نژاد سینا فروزشهمواره در تمامی اعصار و در تمامی مکان ها، حمل و نقل از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تجارت تلقی می شود. در بررسی مسائل و مشکلات بازرگانی و بازرگانان در دوره قاجار نیز، این عامل مهم و عوامل وابسته به آن از اهمیت خاصی برخوردار است. بی تردید یکی از مؤلفه های مهم و تأثیرگذار در چکیده کاملهمواره در تمامی اعصار و در تمامی مکان ها، حمل و نقل از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تجارت تلقی می شود. در بررسی مسائل و مشکلات بازرگانی و بازرگانان در دوره قاجار نیز، این عامل مهم و عوامل وابسته به آن از اهمیت خاصی برخوردار است. بی تردید یکی از مؤلفه های مهم و تأثیرگذار در عقب ماندگی تجارت ایران در آن دوران وضعیت نامساعد ترابری بود. یافته های این تحقیق نشان می دهد که، براساس گفته های شاهدان عینی، شاهراه ها و جاده های مناسب در ایران بسیار کم بود و قابل مقایسه با کشورهایی که با آنها داد و ستد می شد نبود. زمانی طولانی لازم بود تا ایران دارای خطوط راه آهن شود. حمله به قوافل و کاروان ها توسط عشایر، متمردان و دزدان، از دغدغه های عظیم تجار به حساب می آمد. گاه امنیت نسبی توسط بعضی از حکام لایق و دلسوز پدید می آمد، اما پایدار نبود. وسایل ارتباطی، نظیر پست و تلگراف، بسیار ابتدایی و دارای نواقص بسیار بود و بازرگانان را در بسیاری از اوقات دچار مشکل می ساخت. رقابت های دولت روس و انگلیس در این زمینه، به خصوص راه آهن را، نباید از نظر دور داشت. هدف تحقیق حاضر که با بهره گرفتن از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر مندرجات روزنامه حبل المتین کلکته می باشد، تبیین عوامل بازدارنده حمل و نقل و راه ها و تأثیر آن بر تجارت در دوران قاجار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
23 - مشروطیت و اندرزنامه نویسی در دوگانه تداوم یا انقطاع
سودابه دستی ترک سهیلا ترابی فارسانی ناصر جدیدیاز آنجایی که اندرزنامه نویسی سنتی باستانی در ایران است و عمدتاً بر چگونگی حفظ یا کسب قدرت تاکید دارد. بررسی این موضوع در دوره مشروطیت که عمدتاً مسئله اصلی کاهش قدرت پادشاه است اهمیت خاص می یابد. هدف این مقاله بررسی اندرزنامه نویسی در دوران مشروطیت است و پرسش اصلی این اس چکیده کاملاز آنجایی که اندرزنامه نویسی سنتی باستانی در ایران است و عمدتاً بر چگونگی حفظ یا کسب قدرت تاکید دارد. بررسی این موضوع در دوره مشروطیت که عمدتاً مسئله اصلی کاهش قدرت پادشاه است اهمیت خاص می یابد. هدف این مقاله بررسی اندرزنامه نویسی در دوران مشروطیت است و پرسش اصلی این است که به رغم گرایش به محدود ساختن قدرت شاه، آیا محورهای اساسی اندرزنامه نویسی تغییر یافته است؟ در این نوشتار به بررسی دو رساله می پردازیم که در زمره اندرزنامه های دوران مشروطه قرار میگیرد: یکی رساله قانون مظفری اثر ملکالمورخین و دیگری رساله ای در تعریف تشکیل ملت متمدن اثر حسین بن محمود موسوی مورد تحلیل قرار میگیرد و عناصر آنها با محورهای اندرزنامه های دوره باستان در ایران مقایسه میشود. دستاورد این پژوهش حاکی از آن است که هدف اصلی اندرزنامه های دوران مشروطه یافتن راه حلهایی نهایی و عملی است برای برونرفت از شرایطی که آن را اسفناک ارزیابی میکنند. بینش این اندرزنامه ها نیز حاکی از نوعی دوگانگی مرحله گذار از حکومت سلطنت مطلق به حکومت سلطنت مشروطه است. در این دوگانگی هم عناصر اندرزنامه های باستانی و هم گرایش های اعتقادی به شاه و سلطنت یافت می شود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر منابع اندرزنامه نویسی تنظیم و تدوین گردیده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
24 - نثر اعتدالی در نیمه اوّلِ دوره قاجاریه
قهرمان شیریاگرچه آغاز حکومت قاجاریه تداعی کننده ادبیات بازگشت است و پایان آن یادآور شعر و نثر صریح و سیاسی و ساده مشروطه، اما بهطور کلی نثر دوره قاجار را میتوان نثر اعتدالی نامگذاری کرد؛ یعنی نثری که قسمتهایی از خصوصیات نثرهای گذشته را با پارههایی از ویژگیهای زبان ساده و گفت چکیده کاملاگرچه آغاز حکومت قاجاریه تداعی کننده ادبیات بازگشت است و پایان آن یادآور شعر و نثر صریح و سیاسی و ساده مشروطه، اما بهطور کلی نثر دوره قاجار را میتوان نثر اعتدالی نامگذاری کرد؛ یعنی نثری که قسمتهایی از خصوصیات نثرهای گذشته را با پارههایی از ویژگیهای زبان ساده و گفتاری دوره قاجار درهم میآمیزد. آنچه از این اختلاط و ترکیب پدید میآید شیوه متفاوتی از نوشتن است که ترکیبسازی و تقارن گزارهها و عبارتهای ادبی و کنایی را از نثر مصنوع و موزون اقتباس کرده و سادگی عبارتها و فعلها و صراحتگویی و تعبیرات گفتاری را از نثر مرسل و زبان روزمره گرفته است. در کنار یک جریان بازگشتگرا در نثرنویسی که شامل تاریخنگاران گذشتهگرایی چون محمدصادق نامی، محمدتقی سپهر و رضاقلی خان هدایت است، دو جریان به نسبت نیرومند نیز وجود دارد که تقلید را با نوآوری همراه کردهاند. نخست بخش مهمی از جریان تاریخنگاری در دوره قاجار، یعنی نویسندگانی چون بدایعنگار، حقایقنگار، میرزا رضی تبریزی، محمود میرزا قاجار و زین العابدین شیروانی است که رویکرد به نثر بینابین مصنوع و مرسل و ترکیب آن با عبارتهایی از زبان زمانه را هدف نوشتههای خود قرار داده است؛ و دوم تبدیل منشآتنویسیهای مصنوع پیشین به وسیله قائم مقام و فاضلخان گروسی به نوشتههایی معتدل و منعطف و هنرمندانه و درآمیختن آن با اشعار و امثال و تعبیرات گفتاری است که فرجام نهایی همه این فعالیتها به نثر ساده و صریح و تحلیلی دوره ناصری منتهی میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
25 - سیر تحول خانههای تاریخی کلانشهر تبریز از منظر ادارک بصری( نمونه موردی خانه های دوره قاجار تبریز)
فاطمه محمدیان علی آذر اسداله شفیع زادهخانه های دوره ی قاجار تبریز از زیباترین خانه های تاریخی تبریز محسوب می شوند. زیبایی شناسی این خانه ها نه تنها صوری و ظاهری است بلکه توده ای از زیبایی شناسی معنایی و عملکردی پشت ظاهر این خانه ها نهفته شده است.تحقیق حاضر با هدف تبیین و بررسی مولفههای تاثیرگذار در زیباشن چکیده کاملخانه های دوره ی قاجار تبریز از زیباترین خانه های تاریخی تبریز محسوب می شوند. زیبایی شناسی این خانه ها نه تنها صوری و ظاهری است بلکه توده ای از زیبایی شناسی معنایی و عملکردی پشت ظاهر این خانه ها نهفته شده است.تحقیق حاضر با هدف تبیین و بررسی مولفههای تاثیرگذار در زیباشناسی کارکردی خانههای تاریخی تبریز در دوره قاجار است . این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی، روش کیفی و با استفاده از مصاحبه مورد استفاده قرار گرفت. در این پژوهش دو نوع جامعه آماری وجود دارد. 1- خانه های دوره قاجار تبریز که بصورت طبقه ای از بین 14 خانه مشهور قاجاری تبریز 4 مورد انتخاب شده اند. 1- اساتید و خبرگان در زمینه معماری و میراث تاریخی شهر تبریز که 135 نفر می باشد که 16 نفر بصورت گلوله برفی و تصادفی انتخاب شدند. برای تحلیل خانه ها در رابطه با زیبایی شناسی از روش تفسیری-تاریخی و برای مصاحبه هم بصورت نیمه ساختاری با افراد متخصص از اساتید و خبرگان تبریز در زمینههای مرتبط با معماری این خانه ها انجام شد، مصاحبهها با استفاده از ضبطصوت انجام گرفته است. صوت پاسخ دهندگان با استفاده از نرمافزار تحلیل دادههای کیفی مکس کیودیای به کمک رایانه، کدبندی شده استقلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه شهر تبریز است.یافتهها: یافته های حاصل از تحقیق نشان داد که زیبایی شناسی خانه های قاجاری بصورت کارکردی، بصورت کالبدی، فرمی، ساختاری و کارکردی- اجتماعی و رابطه با طبیعت متجلی میگردد. مهم ترین نمودهای این دوره در قالب سه سبک و دوره صرفا عملکرد ( تهی از پرداخت به ز یبایی شناسی )، زیباییشناسی تقلیدی و زیبایی شناسی همراه با زیبایی شناسی عملکردی پدیدار می شود. .نتایج نشان میدهد که عوامل زیباییشناسی در بستر کالبد و کارکرد همخوانی با عرف و فرهنگ بومی، مصالح بومی و توجه به نیازهای تمام اعضای خانواده و انعطاف پذیری جلوه گر شده است و سیر تحول خانه های تاریخی تبریز در مسیر زیبایی شناسی( کارکردی ، عملکردی) است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
26 - The Effect of Women's Publications on Promoting the Position of Women in Qajar Period
Fatemeh Mahboob علی اصغر داودی Hamid Saeedi JavadiDuring the Qajar period, women were subjected to severe restrictions due to patriarchal and traditional society, and due to illiteracy and lack of presence in society, they suffered from ignorance of the environment and ignorance due to lack of connection with the outsi چکیده کاملDuring the Qajar period, women were subjected to severe restrictions due to patriarchal and traditional society, and due to illiteracy and lack of presence in society, they suffered from ignorance of the environment and ignorance due to lack of connection with the outside world. In addition to associations, women created women's magazines and newspapers to raise awareness and protest their status. The Constitutional Revolution led to the gradual presence of women journalists and women's publications in the press arena. This was not easy to do because religious and traditional communities were among the factors limiting women's activities. For this reason, the question arises that what effect did women's publications have on the promotion of the position and situation of women in Qajar society? Given that after the Constitutional Revolution, newspapers were one of the most important media outlets, the hypothesis is that women, like other sections of society, have expressed their views and goals through publications and tried to raise awareness and change the mentality and attitude of women. The results of the research show the growth of awareness, change of attitude and the entry of a large number of women into society. Because with the entry of the first Pahlavi period, submissive women without claiming the Qajar period, have become aware and demanding women and have raised demands such as equal rights with men and the right to enter society and employment, which is mainly the result of the activities of Qajar periodicals. The method of the present research is descriptive-analytical and the data are collected in a library method. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
27 - واکاوی قدرت ایدئولوژیک در دوران قاجار از دیدگاه منابع قدرت اجتماعی مایکل مان
فرید سادات شریفی کرامت اله راسخ علی رضا خدامی مجیدرضا کریمیهدف پژوهش بررسی قدرت ایدئولوژیک در دوران قاجار در چارچوب رویکرد قدرت اجتماعی چهارگانه مایکل مان است. مایکل مان چهار منبع قدرت را از یکدیگر متمایز میکند: سیاسی، ایدئولوژیک، نظامی و اقتصادی. نوع پژوهش تاریخی و روش آن اسنادی است و با استفاده از شیوهی تحلیلی مایکل مان و س چکیده کاملهدف پژوهش بررسی قدرت ایدئولوژیک در دوران قاجار در چارچوب رویکرد قدرت اجتماعی چهارگانه مایکل مان است. مایکل مان چهار منبع قدرت را از یکدیگر متمایز میکند: سیاسی، ایدئولوژیک، نظامی و اقتصادی. نوع پژوهش تاریخی و روش آن اسنادی است و با استفاده از شیوهی تحلیلی مایکل مان و سنجش منابع قدرت اجتماعی با چهار شاخص قدرت انجامگرفته است. فرض اصلی پژوهش این است که منابع قدرت در عصر قاجار نیز چهارگانه است. قدرت ایدئولوژیک یکی از منابع مهم قدرت در عصر قاجار است و منابع چهارگانه قدرت و به تبع آن عاملیت اجتماعی این منابع قدرت، یعنی دربار، روحانیت، روسای ایلات و عشایر و تجار در ارتباط نزدیک و مستمر با یکدیگر قرار داشتند. یافتههای پژوهش نشان داد، روحانیت به عنوان نماینده قدرت ایدئولوژیک هم در راستای کنترل و تنظیم حوزه فعالیت و اجرای شعائر مذهبی و هم منافع مشترک با دیگر منابع قدرت اجتماعی، همچون دربار و تجار در تقابل و همپوشانی قرار گرفت. تقابل و همپوشانی روحانیت و دربار، در حمایت مالی و سیاسی و امنیتی از سوی دربار و مشروعیتبخشی از جانب روحانیت و تقابل و همپوشانی روحانیت و تجار، در حمایت اجتماعی از تجار از طرف روحانیت و حمایت مالی از سوی تجار بود. نتیجه نهایی همپوشانی و به دنبال آن همکاری عاملیت اجتماعی دو منبع قدرت اقتصادی و ایدئولوژیک، تجار و روحانیت، در تقابل با قدرت سیاسی به انقلاب مشروطه و جنبش تنباکو منجر شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
28 - تزئینات خانه های دوره قاجاریه و تأثیر آن درایجاد حس مکان (نمونه موردی خانه های مشیرالدوله، مؤتمن الاطباء و اعلم السلطنه)
امیرحسین ذاکرزاده انیسه قربانی نیاخانه های تاریخی دوره قاجار را می توان بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخ هنرومعماری ایران دانست. در معماری ایرانی، تزئینات همانند روحی است که کالبد سازه ها را به تمامی در برگرفته است؛ با به میان آمدن بحث معماری سنتی خانه های ایرانی، ناخودآگاه معانی دلبستگی به فضای مع چکیده کاملخانه های تاریخی دوره قاجار را می توان بخشی از گنجینه های ارزشمند تاریخ هنرومعماری ایران دانست. در معماری ایرانی، تزئینات همانند روحی است که کالبد سازه ها را به تمامی در برگرفته است؛ با به میان آمدن بحث معماری سنتی خانه های ایرانی، ناخودآگاه معانی دلبستگی به فضای معماری به ذهن خطور می کند. شکوه وزیبایى معمارى ایرانى به تزیینات آن بستگى داشته که درایجاد حس مکان بی تأثیر نیست. برای ارتقای حس مکان، شناسایی عوامل تأثیرگذار برآن امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. به همین منظور این پژوهش با هدف شناسایی و تبیین تزئینات به کار رفته درخانه های دوره قاجاریه و تأثیر آن درایجاد حس مکان دراین خانه ها، به روش توصیفی-تحلیلی، ازنوع پیمایشی در خانه های دوره قاجارواقع درمناطق 12و11 شهرتهران انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را بازدیدکنندگان از خانه های نمونه، تشکیل داده ونمونه پژوهش(384 نفر)، به روش نمونه گیری تصادفی هدفمند انتخاب شده اند. ابزارگردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های گردآوری شده با روش تحلیل عاملی تأییدی و رگرسیون تحلیل شد. نتایج نشان داد، تزئینات معماری این خانه ها؛ گچبری، آجر کاری، کاشی کاری، آلت چینی چوبی، ارسی وگره چینی ارسی، تزیینات فلزی، موزاییک کاری و لمبه کوبی بوده است. این تزیینات با اثر مثبت و معنی دار بر هویت مکان با ضریب (544/0)، تعلق به مکان با ضریب (497/0) و وابستگی به مکان با ضریب (286/0)، در ایجاد حس مکان دراین خانه ها تأثیرگذار بوده است(01/0 p<). بنابراین می توان نتیجه گرفت که، تزیینات به کار رفته دراین خانه ها، با تأثیرگذاری بر هویت، تعلق و وابستگی به مکان در مخاطب، برایجاد حس مکان در این خانه ها نقش به سزایی داشته است. شناخت این عوامل درفضاهای میراثی درحفاظت معماری راه گشا است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
29 - راهکارهای کاهش مصرف انرژی و طراحی همساز با اقلیم در شهر همدان با الگوگیری از معماری خانه-های سنتی دوره قاجار
علیرضا نوریان سارا زهریامروزه بحران انرژی و آلودگی محیط زیست به یکی از چالش¬های اساسی در جهان مبدل شده است. یکی از راهکارهای کاهش آلودگی¬های زیست¬محیطی الگوبرداری از معماری سنتی و راهکارهای آن در تطابق با اقلیم است. در مقالۀ حاضر به آشنایی با نظام کالبدی مسکن بومی در بستر اقلیمی و نحوه تاثیرگ چکیده کاملامروزه بحران انرژی و آلودگی محیط زیست به یکی از چالش¬های اساسی در جهان مبدل شده است. یکی از راهکارهای کاهش آلودگی¬های زیست¬محیطی الگوبرداری از معماری سنتی و راهکارهای آن در تطابق با اقلیم است. در مقالۀ حاضر به آشنایی با نظام کالبدی مسکن بومی در بستر اقلیمی و نحوه تاثیرگزاری اقلیم خاص این منطقه بر کالبد بیرونی و طرح¬ریزی سازمان فضایی مسکن پرداخته می¬شود. هدف از این پژوهش دستیابی به راهکارهای اقلیمی به¬کار رفته در این خانه¬ها و تبیین آن¬ها در قالب مولفه¬های طراحی اقلیمی در شهر همدان است. بدین منظور این پرسش مطرح می¬شود که شاکلۀ خانه¬های سنتی همدان تا چه حد بر بهره¬گیری از انرژی¬های تجدیدپذیر موثر است؟ روش تحقیق پژوهش به صورت تحلیلی- توصیفی همراه با بررسی نمونه¬های موردی و شبیه سازی است. بررسی سی نمونه از خانه¬های بومی همدان نشانگر آنست که الگوهای مشابهی در اکثر آن¬ها وجود دارد. ابتدا این الگوها تبیین شده و سپس در راستای بررسی میزان تطابق این عناصر و روش¬ها با اقلیم منطقه، سه نمونه از خانه¬های سنتی شهر همدان که شامل یک نمونه از هر گونه است انتخاب شده و توسط نرم¬افزار دیزاین بیلدر از نظر کالبدی و میزان پاسخگویی به اقلیم مورد تحلیل قرار می¬گیرند. بررسی مولفه¬های تهویه، نور، اتلاف انرژی و نیاز به سرمایش و گرمایش بیانگر آن است که معماری خانه¬های سنتی همدان از نظر فرم، جهت¬گیری، سطح بازشوها، تناسبات حیاط و بسیاری از موارد دیگر تاحد زیادی با اقلیم منطقه مطابقت دارد. در ادامه الگوهای اقلیمی موجود در کالبد خانه¬ها استخراج و دستورالعمل-های طراحی ارائه می¬گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
30 - کارونسرایی گمشده از دوره قاجار: کاروانسرای میانجوب
سیاوش دورودیانهدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانهها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد چکیده کاملهدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانهها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد؛ نام «میانجوب»، هم به شکل چاپارخانه و هم به شکل کاروانسرا در منابع آن دوره آورده شدهاست. اما ناگهان در منابع تاریخی، دیگر نامی از این بنا در میان نیست و از آنجا که مکان آن و بانی و سایر مشخصاتش نیز نامعلوم بوده، ردی از خود باقی نگذاشتهاست. برای پی بردن به وضعیت و مشخصات این بنا روش پژوهش تاریخی-تحلیلی به کار رفتهاست. در این روش با کاوش و تحلیل منابع تاریخی دوره قاجار به بررسی امکان وجود این کاروانسرا در محل مفروض بین تهران و کرج پرداخته و با مطالعه نقشههای تاریخی و بررسی عکسهای هوایی قدیمی، فرضیه محل استقرار آن به تأیید رسیدهاست. نتیجه این مطالعه نشان می¬دهد که بنا در حوالی وردآورد فعلی قرار داشته و به دلیل قرار گرفتن در کنار نهری که از رود کرج به سمت تهران می¬رفته، میانجوب نامیده شدهاست. یافتههای این پژوهش همچنین وجه تسمیه، نام بانی اثر و تصویر وی و نیز دلیل نابودی بنا را مشخص می¬کند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
31 - بررسی و تحلیل مثل در اشعار قائم مقام فراهانی
امنه بیداریان علی محمد موذنیمثل¬ها عباراتی هستند که در گذشته به صورت شفاهی و سینه به سینه در بین مردم وجود داشته¬اند و بعدها نویسندگان، شاعران و بزرگان هر عصری آن¬ها را به صورت مکتوب در آورده¬اند. دلیل رایج بودن امثال ویژگی¬هایی همچون ایجاز، وزن و آهنگ مطلوب، ریشه های¬داستانی و تاریخی که براساس تج چکیده کاملمثل¬ها عباراتی هستند که در گذشته به صورت شفاهی و سینه به سینه در بین مردم وجود داشته¬اند و بعدها نویسندگان، شاعران و بزرگان هر عصری آن¬ها را به صورت مکتوب در آورده¬اند. دلیل رایج بودن امثال ویژگی¬هایی همچون ایجاز، وزن و آهنگ مطلوب، ریشه های¬داستانی و تاریخی که براساس تجربیات و ... است،. هدف از انجام پژوهش حاضر شرح و توضیح مَثَل ها در دیوان اشعار قائم مقام فراهانی، معرفی و شناساندن این شخصیت ادبی، سیاسی و اجتماعی و شناخت بیشتر شعر و اندیشه او بوده¬است. او از مَثَل-های فارسی در حکم اسلحه¬ای در کارزا سیاست استفاده می¬کند. وی برخلاف معاصران خود که هیچ¬گونه اشاره¬ای به حوادث زمان خود نمی¬کنند. در بیشتر اشعار خود از وقایع و پیشامدهای روز سخن می¬گوید. پژوهش حاضر به روش توصیفی¬ تحلیلی صورت گرفته¬است. نتایج حاصل از بررسی و تحلیل چگونگی کاربرد مثل در اشعار قائم مقام نمایانگر این امر است که قائم مقام به ضرب المثل های رایج اشاره داشته¬است . از آنجایی که شاعر قصیده را برای اظهار مقاصد خود مناسب¬تر یافت؛ بنابراین بیشترین حضور مثل و ضرب¬المثل در دیوان اشعار قائم مقام در قالب قصیده مشاهده گردید. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
32 - روایت ملی هویت و مؤلفه های آن در منظومه های حماسی عصر قاجار
حامد مهراد محمدجعفر یاحقیحماسههای پس از شاهنامه زیر سایة سنگین این اثر، کمتر طرف توجّه پژوهشگران قرار گرفتهاند. این کمتوجّهی، در مورد ادبیات عصر قاجار و حماسههای این دوره، به بیتوجّهی پهلو میزند. در این دوره، تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری رخ داد که در شکلگیری حوادث بعدی تأثیرگذا چکیده کاملحماسههای پس از شاهنامه زیر سایة سنگین این اثر، کمتر طرف توجّه پژوهشگران قرار گرفتهاند. این کمتوجّهی، در مورد ادبیات عصر قاجار و حماسههای این دوره، به بیتوجّهی پهلو میزند. در این دوره، تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری رخ داد که در شکلگیری حوادث بعدی تأثیرگذار بود. یکی از تحولات فکری و فرهنگی مهم این زمان، به زایش شیوه و اسلوب خاصی در حماسهسرایی مربوط است. در پایان این دوره، که از لحاظ سبکشناسی سنتی، مقارن با مکتب بازگشت ادبی، و از حیث تحولات اجتماعی، همزمان با رویداد مشروطه است، شاهد ظهورِ گونهای از منظومههای تاریخی هستیم که به پیروی از شاهنامۀ فردوسی سروده شدهاند اما نهتنها تقلید صرف از آن نیستند، بلکه در فرم و محتوا بنایی نو پیافکندهاند؛ تا آنجاکه روایت هویتی مد نظر سرایندگان آنها، در دیدگاه، تفاوتهایی با شاهنامه دارد. پژوهش پیشِ رو، از این منظر به جستوجو در آثار برگزیده میپردازد و بر آن است که روایت هویتی در حماسههای این دوره، مفهومی ایدئولوژیک و تابع قدرتهای حاکم است و معنای آن همراه با تغییر نهاد حامی این آثار، تغییر میکند. این منظومهها، که از یک سو محل برخورد اندیشههای نوگرایانه با باورهای دینی و از دیگر سو محل تصادم گفتمانهای ملّیگرایانه با گرایشهای جهانوطنی هستند، با گزینش یا آمیختن بخشهایی از تاریخ (واقعی و اساطیری) به نفع حامیان خود، واقعهنگاری تاریخی را به روایت ادبی تبدیل میکنند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
33 - کارونسرایی گمشده از دوره قاجار: کاروانسرای میانجوب
سیاوش دورودیانهدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانهها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد چکیده کاملهدف این مقاله یافتن مکان و مشخصات و دلایل گمشدگی کاروانسرای میانجوب در صفحات تاریخ است. این بنا در میان راهی بود که در دوره قاجار، دارالخلافه را به مناطق غرب کشور و از آنجا به عثمانی متصل می¬کرد. در دوره ناصری بر سر این راه مهم چاپارخانهها و کاروانسراهای زیادی ساخته شد؛ نام «میانجوب»، هم به شکل چاپارخانه و هم به شکل کاروانسرا در منابع آن دوره آورده شدهاست. اما ناگهان در منابع تاریخی، دیگر نامی از این بنا در میان نیست و از آنجا که مکان آن و بانی و سایر مشخصاتش نیز نامعلوم بوده، ردی از خود باقی نگذاشتهاست. برای پی بردن به وضعیت و مشخصات این بنا روش پژوهش تاریخی-تحلیلی به کار رفتهاست. در این روش با کاوش و تحلیل منابع تاریخی دوره قاجار به بررسی امکان وجود این کاروانسرا در محل مفروض بین تهران و کرج پرداخته و با مطالعه نقشههای تاریخی و بررسی عکسهای هوایی قدیمی، فرضیه محل استقرار آن به تأیید رسیدهاست. نتیجه این مطالعه نشان می¬دهد که بنا در حوالی وردآورد فعلی قرار داشته و به دلیل قرار گرفتن در کنار نهری که از رود کرج به سمت تهران می¬رفته، میانجوب نامیده شدهاست. یافتههای این پژوهش همچنین وجه تسمیه، نام بانی اثر و تصویر وی و نیز دلیل نابودی بنا را مشخص می¬کند. پرونده مقاله