• فهرست مقالات محمدرضا شاه

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - علل، روند و پیامدهای تأسیس دانشسراهای عشایری در دهۀ 1330ش.
        علی رضا سنگتراشان منیژه صدری حسن زندیه معصومه قره داغی
        دورۀ محمدرضاشاه در راه تعلیم و تربیت عشایر ایران، نوید بخش شروع مرحلۀ تازه‌ای بود. تا این زمان حکومت پهلوی و وزارت فرهنگ بیشتر به توسعۀ آموزش در نقاط شهری تمرکز داشت و تا اواخر دهۀ 1320ش، اکثر عشایر کشور در بی‌سوادی مطلق به سر می‌بردند و حکومت برای تغییر این وضعیت، اصلا چکیده کامل
        دورۀ محمدرضاشاه در راه تعلیم و تربیت عشایر ایران، نوید بخش شروع مرحلۀ تازه‌ای بود. تا این زمان حکومت پهلوی و وزارت فرهنگ بیشتر به توسعۀ آموزش در نقاط شهری تمرکز داشت و تا اواخر دهۀ 1320ش، اکثر عشایر کشور در بی‌سوادی مطلق به سر می‌بردند و حکومت برای تغییر این وضعیت، اصلاحاتی به وجود آورد. تأسیس مدارس و مراکز آموزشی در مناطق عشایری و سپس ایجاد دانشسرای مخصوص عشایر با هدف تربیت و تأمین معلمانی از جنس خود آنان که با روحیات و خلقیات و فرهنگ‌شان آشنایی بیشتری داشتند، از جملۀ این اقدامات بود که بررسی آن مسألۀ نوشتار حاضر است. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر متون اسنادی و کتابخانه‌ای درصدد پاسخ به علل، روند و پیامدهای تأسیس دانشسراهای عشایری در حیات درونی جمعیت ایلی کشور است. یافته‌ها حاکی از آن است که علاوه بر تمایل عشایر به تعلیم و تربیت، رژیم پهلوی در راه تحقق برنامه‌های توسعه عمرانی، درصدد بود سطح سواد و میزان آگاهی عشایر کشور را افزایش داده و زان پس حیات فردی و اجتماعی آنان را در کنترل حکومت مرکزی و تحت تأثیر تعلیم و تربیت رسمی قرار دهد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺷﺨﺼﯽ وﮐﻮدﺗﺎی ﻧﻈﺎﻣﯽ در اﯾﺮان ﻣﻌﺎﺻﺮ؛ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ای کودتاهای 1359 و 1332 ،1299ه.ش
        علیرضا سمیعی اصفهانی یونس خداپرست
        حکومت شخصی و نوع افراطی آن سلطانیسم به تعبیر ماکس وبر گونه‌ای از سلطه یا اقتدار سنتی است و بنابر دیدگاه نظریه پردازان سیاست و حکومت تطبیقی در سده بیستم با ویژگی‌هایی همچون شخصی شدن قدرت سیاسی، ضعف شدید نهادهای سیاسی و مدنی، فساد سیاسی، و... مشخص می‌شود. در ‌ایران نخستین چکیده کامل
        حکومت شخصی و نوع افراطی آن سلطانیسم به تعبیر ماکس وبر گونه‌ای از سلطه یا اقتدار سنتی است و بنابر دیدگاه نظریه پردازان سیاست و حکومت تطبیقی در سده بیستم با ویژگی‌هایی همچون شخصی شدن قدرت سیاسی، ضعف شدید نهادهای سیاسی و مدنی، فساد سیاسی، و... مشخص می‌شود. در ‌ایران نخستین حکومت شخصی مدرن در قالب دولت مطلقه رضاشاهی با وقوع کودتای نظامی سوم اسفند 1299شمسی شکل گرفت و پس از آن با تکیه بر ارتش مدرن به‌عنوان سنگ پایه و مهمترین ستون قدرت سلسله جدید تلاش کرد مسیر خود را به سوی خودکامگی هموار نماید.‌این ارتش با انجام کودتاهای 1332 و 1359 (کودتای نوژه) سعی کرد اساسی‌ترین رسالت خود یعنی حفظ و حراست از خاندان پهلوی را به نحو احسن انجام دهد. با‌این حال، ‌این نهاد کلیدی در نظام سلطنتی پهلوی‌ها در نهایت نتوانست حکومت شخصی محمدرضا شاه را از فروپاشی برهاند. پاسخ به‌این مساله و پرسش‌هایی از ‌این دست هدف اصلی نوشتار حاضر را تشکیل می‌دهد. بدین‌ منظور تلاش خواهد شد با بهره‌گیری از الگوی نظری صاحبنظرانی چون؛ جانوویتز (مدل پادگانی)،‌ هانتینگتون (ایدئولوژی) و به‌ویژه اس.ای فاینر به بررسی مقایسه‌ای سه کودتای 1299، 1332، 1359 در بعد رهبری، ایدئولوژی، سطوح مداخله نظامیان در سیاست ‌ایران معاصر و همچنین نقش قدرت‌های خارجی در اجرا و تحکیم ‌این روند پرداخته شود. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تبیین رابطه دولت و جامعه در عصر محمدرضا شاه (1332-1320)
        رشید رکابیان
        فروپاشی حکومت استبدادی رضاشاه درشهریور 1320 امیدی را در دل جامعه و جریان‌های فکری به وجود آورد تا بتوانند طبق قانون مشروطه حکومت دمکراتیکی را که در آن شاه سلطنت کند، نه حکومت تشکیل دهند. اما حضور اشغالگران وحمایت آن‌ها از شاه و دربار از یک طرف و بازمانده‌های حکومت استبد چکیده کامل
        فروپاشی حکومت استبدادی رضاشاه درشهریور 1320 امیدی را در دل جامعه و جریان‌های فکری به وجود آورد تا بتوانند طبق قانون مشروطه حکومت دمکراتیکی را که در آن شاه سلطنت کند، نه حکومت تشکیل دهند. اما حضور اشغالگران وحمایت آن‌ها از شاه و دربار از یک طرف و بازمانده‌های حکومت استبدادی رضاشاه در رأس سیستم سیاسی از طرف دیگر یک فضای تقابلی و تخاصمی را بین جامعه و دولت به وجود آورد. این فضا از سال 1320 تا 1332 به سه طریق خودنمایی کرد. از سال 1320 تا 1327 تقابل مخفی بود، از 1327 تا 1329 تقابل آشکار می‌شود و از 1330 تا 1332 نتیجه تقابل پیروزی جامعه بر دولت است. در این تحقیق، براساس نظریه میگدال (جامعه شبکه‌ای، دولت ضعیف، کنترل اجتماعی، جامعه قوی) رابطه جامعه و دولت بررسی می‌شود. سؤالی اصلی تحقیق: چه نوع رابطه‌ای بین دولت و جامعه در این سال‌ها وجود داشت؟ در فرضیه پژوهش؛ علی‌رغم اینکه فضای باز سیاسی به وجود آمد، اما به دلیل اینکه دولت (شاه و دربار) همچنان استبدادی بوده است یک تقابلی بین دولت وجامعه به وجودآمد که در نتیجه این تقابل، جامعه (سه جریان اسلام‌گرایان، ملی‌گرایان لیبرال و چپ‌گرایان سوسیالیست؛ البته باتاکید بیشتر بر جریان اسلام گرا) بر دولت پیروز شد. پرونده مقاله