• فهرست مقالات متفقین

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بررسی علل استقرار نیروی متفقین در اصفهان و برخورد آنها با مردم در جنگ جهانی دوم
        ابوالقاسم باقری علیرضا ابطحی
        نیروهای متفقین، شامل نیروهای شوروی و انگلیس در شهریور 1320 ش/ سپتامبر 1941م ایران را اشغال کردند. بعد از مدتی نیروهای آمریکایی هم به آنان اضافه شدند. این نیروها پس از ورود به ایران و برای رسیدن به اهداف خود، در مناطق مختلف به‌خصوص بعضی از شهرها، از جمله اصفهان مستقر شدن چکیده کامل
        نیروهای متفقین، شامل نیروهای شوروی و انگلیس در شهریور 1320 ش/ سپتامبر 1941م ایران را اشغال کردند. بعد از مدتی نیروهای آمریکایی هم به آنان اضافه شدند. این نیروها پس از ورود به ایران و برای رسیدن به اهداف خود، در مناطق مختلف به‌خصوص بعضی از شهرها، از جمله اصفهان مستقر شدند و شروع به گشت‌زنی کردند. استقرار و گشت‌زنی نیروهای متفقین در اصفهان، خواه‌ و ناخواه برخورد این نیروها با مردم اصفهان را در پی داشت. هدف پژوهش حاضر، بررسی علل استقرار و گشت‌زنی نیروهای متفقین در اصفهان و برخوردهای آنان با مردم اصفهان است. برای بررسی این موضوع، از رویکرد توصیفی-تحلیلی و با کمک اسناد منتشر نشده و جراید مربوط به موارد استقرار نیروهای متفقین در اصفهان در جنگ جهانی دوم و همچنین دادخواست‌های مردم اصفهان به مقامات شهر در اعتراض به رفتار این نیروها استفاده شده است. یافته پژوهش حاضر نشان داد اهمیت جغرافیایی و ارتباطی اصفهان، وجود عوامل و طرفداران آلمان در آن و همسایگی با محل زندگی ایلات بختیاری و قشقایی، متفقین را به استقرار و گشت‌زنی نیروهای خود در این شهر و مناطق اطراف ملزم کرد. همچنین حضور نیروهای متفقین در شهر اصفهان، علاوه بر آنکه به شکستن شخصیت حقوقی و حقیقی مقامات و مردم اصفهان و برخوردهای برتری‌جویانۀ آنان با مردم در این شهر انجامید، در رواج پدیده‌هایی چون ناامنی و اشاعۀ فساد در شهر نیز اثر گذاشت. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - جنگ جهانی دوم و حضورمتفقین در ایران(با تاکید برنقش انگلیس)
        دکتر نعمت احمدی یونس صادقی
        جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی در سال 1939 م/1318ش آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی متعددی در ایران داشت. حضور نظامی متفقین در ایران در خلال سال‌های 1324-1320، همواره مورد توجه بسیاری از مورخان بوده است. دولت‌های فروغی، قوام، سهیلی، بیات، صدر ا چکیده کامل
        جنگ جهانی دوم که در پی یک سلسله مناقشات سیاسی در سال 1939 م/1318ش آغاز شد، پیامدهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی متعددی در ایران داشت. حضور نظامی متفقین در ایران در خلال سال‌های 1324-1320، همواره مورد توجه بسیاری از مورخان بوده است. دولت‌های فروغی، قوام، سهیلی، بیات، صدر الا شرف و حکیمی در این مقطع زمانی روی کار آمدند. فروغی به عنوان نخستین نخست‌وزیر پس از برکناری رضاشاه، نقش تعیین کننده ای در آرامش بخشیدن به اوضاع ایفا کرد. دوران نخست وزیری قوام، به بحرانهای اقتصادی ناشی از حضور متفقین در ایران و تبعات ناشی از جنگ جهانی دوم در ایران سپری شد. دوره سهیلی با کنفرانس متفقین در ایران همراه بود که به کنفرانس تهران مشهور گردید. به طور کلی ویژگی اصلی سال1320-1324 و دغدغه اصلی دولتهای ایران طی آن دوران درگیری با تبعات ناشی از حضور متفقین در ایران و مسائل مربوط به پس از جنگ در حوزه ملی و بین المللی بود. مقاله حاضر در صدد است تا با روش تاریخی و با استفاده از کتاب‌ها، اسناد و مدارک به بررسی وضعیت ایران در جریان اشغال متفقین پرداخته و تأثیر حضور متفقین به خصوص انگلیس در روند سیاسی و اجتماعی و اقتصادی ایران را به بحث بگذارد. در این مقاله این پیش فرض مطرح است که رویکرد دولت نسبت به اشغال ایران در خیلی از موارد انفعالی و ناشی از قبول خواسته‌های متفقین بود. بنابراین موضع انفعالی دولت در سیاست خارجی و عدم ثبات سیاسی در مسایل داخلی باعث فشار اقتصادی بر مردم و بحران‌های اجتماعی گردید. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - پیامدهای فرهنگی جنگ جهانی دوم در همدان (1320- 1325 هـ ش.)
        مجید فروتن کیوان شافعی محمدقربان کیانی انور خالندی
        چکیده:اشغال همدان توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به دنبال داشت. فعالیت‌های فرهنگی- آموزشی منطقه در این دوره دستخوش تغییرات و تحولات موقت و زودگذر گردید و تاثیرات جنگ باعث ایجاد شرایطی چون چند پارگی برنامه‌های فعالان ف چکیده کامل
        چکیده:اشغال همدان توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی به دنبال داشت. فعالیت‌های فرهنگی- آموزشی منطقه در این دوره دستخوش تغییرات و تحولات موقت و زودگذر گردید و تاثیرات جنگ باعث ایجاد شرایطی چون چند پارگی برنامه‌های فعالان فرهنگی، فترت فعالیت مطبوعاتی، رکود در عملکرد انجمن‌های ادبی، کم رونق شدن فعالیت‌های سینما و تئاتر، تعلیق آموزش رسمی در مدارس و تعطیلی برخی از آنها در همدان شد. موضوع این تحقیق بررسی پیامدهای فرهنگی جنگ جهانی دوم در همدان است. پژوهش حاضر روش و رویکردی توصیفی– تحلیلی دارد و اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای- اسنادی و بر اساس گزارش‌های موجود گردآوری شده است. این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که حادث شدن جنگ جهانی دوم و اشغال همدان چه پیامدها و تاثیراتی بر اوضاع فرهنگی منطقه داشته و عوامل بروز این پیامدها چه بوده است؟ یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد؛ اغلب پیامدهای فرهنگی- آموزشی به صورت ناپایدار و محدود به دوران اشغال همدان بوده که به تدریج با تخلیه شهر توسط متفقین کارکردهای مراکز فرهنگی-آموزشی دوباره احیاء و فعالیت‌های گذشته خیلی سریع از سر گرفته شده است. این پیامدهای منفی در حوزه فرهنگی-آموزشی جزو پیامدهای کوتاه مدت جنگ محسوب می‌شد. در زمان جنگ اولویت اول مردم رفع نیازهای اقتصادی بود و نیازهای فرهنگی- آموزشی در آن دوران اولویت مردم محسوب نمی‌شد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - ایران در آستانه جنگ جهانی اول و تاثیر جنگ بر تجارت حوزه شرق ایران
        مجید خالق نیا منیژه صدری سید یوسف متولی حقیقی منیره کاظمی راشد
        جنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار در شرایطی آغاز شد که ایران مبتلا به هرج و مرجی کم‌سابقه در تاریخ معاصر بود. بهار مشروطه و مجلس شورای ملی با استبداد محمد علی شاه به پایان رسیده بود و جزء گروه‌های مختلف درگیر در سطوح محلی و ملی چیزی زی چکیده کامل
        جنگ جهانی اول در ۲۸ ژوئیه ۱۹۱۴ هشت روز پس از تاجگذاری احمد شاه قاجار در شرایطی آغاز شد که ایران مبتلا به هرج و مرجی کم‌سابقه در تاریخ معاصر بود. بهار مشروطه و مجلس شورای ملی با استبداد محمد علی شاه به پایان رسیده بود و جزء گروه‌های مختلف درگیر در سطوح محلی و ملی چیزی زیادی به جا نگذاشته بود، از سوی دیگر، به تخت نشستن احمد شاه نوجوان و تضعیف بیش از پیش دولت مرکزی، ایران را عملاً به حکومتی خان خانی بدل کرده بود. دولت توان جمع‌آوری مالیات را نداشت و خزانه هر روز خالی‌تر از قبل می‌شد. با توجه به اهمیت شناخت دقیق از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول، پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای، با تکیه بر اسناد متعبر و با رویکردی توصیفی، تحلیلی در تلاش است تصویری شفاف از اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول و همچنین تاثیر جنگ بر تجارت مشهد را ارائه دهد. روشن نمودن وضعیت اجتماعی ایران طی سالهای جنگ، برخی دیگراز نتایج پژوهش می‌باشد. هدف از پژوهش، تبیین و بررسی اوضاع ایران در آستانه جنگ جهانی اول می‌باشد. ؛ آشفتگی ایران در آستانه جنگ و تنازع قدرت‌ها، کاهش سطح داد وستد بازرگانی در حوزه شرق ایران و کاهش درآمد گمرکات ایران از نتایج پژوهش می باشد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - مجلس چهاردهم و مقدمات ملی شدن صنعت نفت ایران
        امید ترابی پور علی بیگدلی نعمت احمدی نسب
        موقعیت سوق‌الجیشی ایران همواره مورد توجه قدرت‌‌های جهانی بوده؛ اما در قرن بیستم با کشف نفت و بهره‌‌برداری از ذخایر عظیم نفت، این توجه دو چندان شد. به خصوص آنکه دول متفق انگلیس، شوروی و آمریکا خواهان دستیابی به این منبع عظیم بوده و با بستن قراردادهای گوناگون، ثروت هایی ک چکیده کامل
        موقعیت سوق‌الجیشی ایران همواره مورد توجه قدرت‌‌های جهانی بوده؛ اما در قرن بیستم با کشف نفت و بهره‌‌برداری از ذخایر عظیم نفت، این توجه دو چندان شد. به خصوص آنکه دول متفق انگلیس، شوروی و آمریکا خواهان دستیابی به این منبع عظیم بوده و با بستن قراردادهای گوناگون، ثروت هایی کلان به جیب می‌زدند. به همین خاطر، یکی از موضوعات قابل توجه در عرصه تاریخ معاصر ایران، به خصوص از زمان مشروطه به بعد، آن است که با تأسیس مجلس به عنوان نهاد قانون‌گذار در کشور، این نهاد جهت مقابله با سیاست‌های نظام حاکم، چه واکنشی از خود در برابر رویدادهایی مثل صنعت نفت و قراردادهای نفتی از خود نشان می‌داد. هدف این مقاله، تبیین جایگاه مجلس چهاردهم شورای ملی در ملی شدن صنعت نفت است و پرسش اصلی این است که مجلس چهاردهم شورای ملی و مذاکرات مربوط به نفت، چگونه مقدمات ملی کردن صنعت نفت را فراهم کرد؟ یافته‌های پژوهش حاضر به ما نشان می‌دهد که پس از دوره دیکتاتوری رضاشاه پهلوی، مجلس شورای ملی از دوره چهاردهم به بعد به جایگاه واقعی خود نزدیک شد و نمایندگان توانستند در فضای نسبتاً باز سیاسی، در برابر رویدادهای مهم کشور از جمله بحران واگذاری امتیاز نفت و کوتاه کردن دست متفقین از آن، آزادانه موضع‌گیری کنند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - پیامدهای اقتصادی جنگ جهانی دوم در همدان(1320-1325ش.)
        مجید فروتن کیوان شافعی محمدقربان کیانی انور خالندی
        چکیده:اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای ایران بوجود آورد. یکی از این تاثیرات، پیامدهای اقتصادی بود که شرایطی چون قحطی و کمبود ارزاق، تورم و رکود، گرانی، کم رونق شدن دادوستد، تعطیلی مراکز تولیدی را به چکیده کامل
        چکیده:اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم پیامدهای متعددی در زمینه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای ایران بوجود آورد. یکی از این تاثیرات، پیامدهای اقتصادی بود که شرایطی چون قحطی و کمبود ارزاق، تورم و رکود، گرانی، کم رونق شدن دادوستد، تعطیلی مراکز تولیدی را به بار آورد. موضوع این تحقیق بررسی پیامدهای اقتصادی جنگ جهانی دوم در همدان است. در انجام این تحقیق از روش توصیفی– تحلیلی بهره جسته و اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای- اسنادی و بر اساس گزارش‌های موجود گردآوری شده است. این تحقیق در پی پاسخ به این سوال است که جنگ جهانی دوم و اشغال همدان چه پیامدها و تاثیرات اقتصادی بر این منطقه داشته است؟ یافته‌های تحقیق حاضر نشان می‌دهد؛ عوامل متعددی در بروز مشکلات اقتصادی منطقه در دوران جنگ نقش داشته و اغلب این پیامدها به صورت کوتاه مدت و ناپایدار و محدود به دوران اشغال همدان می‌شده است. به علت این که وضعیت نامناسب اقتصادی همدان در فاصله سال‌های 1325-1320هـ ش از پیامدهای عینی و ملموس زمان جنگ محسوب می‌گردید، رفع این مشکلات در اولویت مردم منطقه بوده است. حادث شدن جنگ جهانی دوم در حوزه اقتصادی صرفاً پیامدهای متعدد منفی و مخرب برای منطقه به بار نیاورد بلکه نتایج مثبتی چون احداث و بهسازی راه‌های ارتباطی، برپایی مراکز تعمیرگاهی به خصوص وسایل نقلیه نظامی و تعلیم استادکار نیز به همراه داشته است. کلید واژه‌ها: همدان، جنگ جهانی دوم، متفقین، پیامدهای اقتصادی پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - ورود متفقین به ایران و مسئله آلمان ها
        دکتر نعمت احمدی یونس صادقی
        چکیده: رابطه ایران و آلمان در دوره رضا شاه از پرتنش ترین مسائل سیاسی آن روز به حساب می آمد. چرا که رابطه مستحکم بین دو کشور، به خصوص در حوزه مسائل اقتصادی، نگرانیهای عمده ای را در ذهن دولتمردان متفقین نسبت به ایران و شخص رضا شاه ایجاد کرده بود. این رابطه به نوعی اصلی چکیده کامل
        چکیده: رابطه ایران و آلمان در دوره رضا شاه از پرتنش ترین مسائل سیاسی آن روز به حساب می آمد. چرا که رابطه مستحکم بین دو کشور، به خصوص در حوزه مسائل اقتصادی، نگرانیهای عمده ای را در ذهن دولتمردان متفقین نسبت به ایران و شخص رضا شاه ایجاد کرده بود. این رابطه به نوعی اصلی ترین دلیل اشغال ایران از سوی متفقین عنوان شده است. چرایی حضور آلمان ها در ایران و حساسیتی که متفقین در حین جنگ جهانیدوم نسبت به این موضوع از خود نشان دادند نیاز به واکاوی اساسی در روابط بین دو کشور و همچنین نگاه کشورهای دیگر به این موضوع دارد. این مسئله به قدری در روابط خارجی ایران مهم بود که با شروع جنگ جهانی دوم، ایران را وادار به سیاست بی طرف در جنگ نمود. اما پس از اینکه آلمان ها در موضع برتری در جنگ قرار گرفتند، ایران رویه بی طرفی خود را کنار گذاشت و به سمت آلمان متمایل شد. این مسئله با التیماتوم شدید متفقین به ایران روبرو شد. اما وقتی جواب دولتمردان ایرانی،متفقین را قانع نکرد آنها در شهریور 1320 ایران را اشغال کرده و صدمات جبران ناپذیری بر کشور تحمیل نمودند.سوال اصلی این مقاله نوع رابطه رضاشاه با آلمانها در آستانه جنگ جهانی دوم است و پیش فرضی که مطرح می شود ناظر بر یک رابطه مستحکم در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که منجر به اقدامات متفقین و سقوط رضاشاه می شود. واژگان کلیدی:رضاشاه، آلمان، متفقین، جنگ جهانی دوم، ایران پرونده مقاله