فهرست مقالات فتحعلی شاه

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - سیاست مذهبی فتحعلی شاه قاجار در قبال اهل تسنن در ایران
  امیر اکبری محمد کاویانی یگانه
  منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می سازد که هدف تحقیق پیش رو چکیده کامل

  منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می سازد که هدف تحقیق پیش رو می باشد. بررسی منابع تاریخی نشان می دهد سیاست راهبردی سلاطین قاجاریه من جمله فتحعلی شاه در قبال اهل تسنن، سیاستی بر مبنای تقابل حداقلی، مدارای مذهبی و تلاش برای تحقق وحدت اسلامی بوده است که می توان آنرا سیاست تعاملی نامید. مصادیقی چون آزادی مذهبی، امنیت اجتماعی، عدم وجود روایات دال بر درگیری نظامی حکومت با اهل تسنن، تلاش برای متمایل نمودن سنی مذهبان مناطق مرزی به حکومت مرکزی، نفوذ برخی علمای صوفی سنی در دربار و مراوده اهل سنت با درباریان و علمای شیعه موید این معناست. تاثیرپذیری احتمالی از روایات وارده از معصومین(ع) دال بر لزوم تعامل و تعایش شیعیان با عامه مسلمین، عدم احساس خطر سیاسی یا مذهبی از جانب اهل سنت، از میان رفتن تدریجی روحیه افراطی ضد تسنن در میان شیعیان، حاکم شدن دیدگاه مجتهدین و برچیده شدن تدریجی مشرب اخباری در میان علماء شیعه، جدی شدن خطر استعمار غرب و ضرورت اتحاد اسلامی و جلوگیری از متمایل شدن سنیان ساکن مناطق مرزی به مهاجرت یا پیوستن به همسایگان سنی مذهب رقیب دولت قاجاریه از مهم ترین علل اتخاذ چنین سیاستی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - نقش میرزا محمد اخباری در فراز و فرود مکتب اخباری در دوره فتحعلی شاه (فایل اصلاح کامل بازنگری شده)
  الهام امیری غلامحسین زرگری نژاد سینا فروزش
  پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. موج سوم جنبش اخباری‌گری توسط میرزا محمد اخباری آخرین نماینده مهم جریان اخباری‌گری در دوره قاجاریه آغاز شد. پس از این دوره اخباری‌ها برای همیشه ا چکیده کامل

  پیروزی علمای اصولی بر اخباری‌ها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. موج سوم جنبش اخباری‌گری توسط میرزا محمد اخباری آخرین نماینده مهم جریان اخباری‌گری در دوره قاجاریه آغاز شد. پس از این دوره اخباری‌ها برای همیشه از اصولیها شکست قطعی یافتند. از آن زمان به بعد اصولیان رهبری دینی و سیاسی جامعه شیعه را به دست گرفتند. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، نظر به جایگاه میرزا محمد اخباری در این مرحله از جنبش اخباری‌گری، نقش ایشان در فراز و فرود مکتب اخباری در دوره فتحعلی شاه قاجار می‌باشد.چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر این دیدگاه است که قرائت از دین و منـابع دینـی در دورههای مختلف شکل گرفته و این امر موجب پیدایش گرایش‌های مـذهبی مختلفـی در درون جامعـه شیعی شده است. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که میرزامحمد اخباری در دربار فتحعلی شاه قاجار مقرب شد و با تکیه بر قدرت شاه و سوار شدن بر موج احساسات او به ترویج اخبارگری پرداخت . از دیگر سو می دانیم که میرزا محمد، افزون بر اعتقادات تند اخباری و ضد اصولی خود، گرایش به نوعی عقاید مرتبط با علوم غریبه داشت و شاید این امور و پیامدهای فکری و مذهبی آن هم در تصمیم اصولیان در مقابله با او مؤثر بوده است؛ واژگان کلیدی: میرزا محمد اخباری ، اخباری‌گری، علمای اصولی، علمای اخباری، فتحعلی شاه قاجار پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - شاهنامه‌ای که پایانش خوش نبود «بررسی یک متن تاریخی دوره قاجاریه»
  یوسف متولی حقیقی
  فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه به دستور دومین پادشاه قاجار مأمور تدوین تاریخ جنگهای اول ایران وروس در قالب مجموعه ای منظوم شنشمه نامه محصول این مأموریت بود.اگرچه به رغم ادعای سراینده این مجموعه از معاصرینش، این سروده نتوانست با سایرشاهنامه ها وبه وی چکیده کامل

  فتحعلی خان صبای کاشانی ملک الشعرای دربار فتحعلی شاه به دستور دومین پادشاه قاجار مأمور تدوین تاریخ جنگهای اول ایران وروس در قالب مجموعه ای منظوم شنشمه نامه محصول این مأموریت بود.اگرچه به رغم ادعای سراینده این مجموعه از معاصرینش، این سروده نتوانست با سایرشاهنامه ها وبه ویژه شاهنامة فردوسی در زمینه های شعری وحماسی رقابت کند اما توانست نگرش رسمی دربار قاجار به کشور رسید وجنگ با این کشور را تاحدود زیادی نمایان سازد، این مجموعه که در فاصله سالهای 1228 تا 1231 قمری سروده شد فقط سالهای اولیه جنگ را تا مقطعی که پیروزی نسبی برای ایرانیان حاصل شد، دربرمی گیرد. یکی از دلایل اصلی این امر آن بود که صبا می خواست سرودة خود را در جایی به پایان برساند که آخرش خوش باشد و واگر تاریخ این جنگ ها را به پایان می رساند و شکست های ایران را یادآور می شد شاهنامه اش پایانی خوش نمی یافت. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - سیاست مذهبی فتحعلی شاه قاجار در قبال اهل تسنن در ایران
  عباس سرافرازی محمد کاویانی یگانه
  منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می‌سازد که هدف تحقیق پیش رو چکیده کامل

  منابع تاریخ قاجاریه تصویری متشرع از فتحعلی شاه، دومین پادشاه قاجار ترسیم نموده اند. حکومت وی بر بزرگترین مملکت شیعی جهان از یک سو و همجواری ایران با همسایگان پیرو مذهب سنت از سوی دیگر، شناخت سیاست مذهبی وی در قبال اهل تسنن را حائز اهمیت بسیار می‌سازد که هدف تحقیق پیش رو می‌باشد. بررسی منابع تاریخی نشان می‌دهد سیاست راهبردی سلاطین قاجاریه من جمله فتحعلی شاه در قبال اهل تسنن، سیاستی بر مبنای تقابل حداقلی، مدارای مذهبی و تلاش برای تحقق وحدت اسلامی بوده است که می‌توان آنرا سیاست تعاملی نامید. مصادیقی چون آزادی مذهبی، امنیت اجتماعی، عدم وجود روایات دال بر درگیری نظامی حکومت با اهل تسنن، تلاش برای متمایل نمودن سنی مذهبان مناطق مرزی به حکومت مرکزی، نفوذ برخی علمای صوفی سنی در دربار و مراوده اهل سنت با درباریان و علمای شیعه موید این معناست. تاثیرپذیری احتمالی از روایات وارده از معصومین(ع) دال بر لزوم تعامل و تعایش شیعیان با عامه مسلمین، عدم احساس خطر سیاسی یا مذهبی از جانب اهل سنت، از میان رفتن تدریجی روحیه افراطی ضد تسنن در میان شیعیان، حاکم شدن دیدگاه مجتهدین و برچیده شدن تدریجی مشرب اخباری در میان علماء شیعه، جدی شدن خطر استعمار غرب و ضرورت اتحاد اسلامی و جلوگیری از متمایل شدن سنیان ساکن مناطق مرزی به مهاجرت یا پیوستن به همسایگان سنی مذهب رقیب دولت قاجاریه از مهم‌ترین علل اتخاذ چنین سیاستی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - پیش آیندها و پس آیندهای روان‌شناختی شکست ایرانیان در جنگ‌های ایران و روس
  محمّدرضا جلالی سکینه سلیمی حسن امین اسماعیلی
  چکیده: روند تغییرات سریع ناشی از توسعه در کشورهای اروپایی موجب شکافی عظیم میان این دولت ها با کشور ایران گردید. نا آگاهی و دور بودن حکومت ایران از این تغییرات بیشتر بر تعمیق شکاف می‌افزود. تکوین دولت های مطلقه که در روند تأمین توسعه ی اقتصادی و صنعتی و نظامی هدف های چکیده کامل

  چکیده: روند تغییرات سریع ناشی از توسعه در کشورهای اروپایی موجب شکافی عظیم میان این دولت ها با کشور ایران گردید. نا آگاهی و دور بودن حکومت ایران از این تغییرات بیشتر بر تعمیق شکاف می‌افزود. تکوین دولت های مطلقه که در روند تأمین توسعه ی اقتصادی و صنعتی و نظامی هدف های استعماری را نیز تعقیب می کردند همراه با ضعف شدید حکومت قاجاری در زمان فتحعلی شاه، ایران را در وضعیّتی کاملاً طُمع گونه برای این دولت ها قرار داد. تاریخ معاصر ایران از این زمان به این سوی تماماً حکایتِ تعدّی و چپـاولی است که دوسویه ی زیاده خواهی بیرونی و مقهور بودگی درونی دارد. در این میان امپراطوری روسیه که در رقابت با امپراطوری بریتانیا از گذشته ی دورهدف های توسعه ارضی در ایران را دنبال می کرده است ضعف و بی خبری حاکمیّت و نابسامانی و عقب ماندگی کشور را مناسب قصدمندی تعدّی طلبانه خویش دانست و به غفلت دربار ایران این کشور را دچار جنگی ساخت که از ابتدا عقلا و اهل خِرَد سرانجامش می دانسته و می شناختند. سران حکومت نیز در اوان و اواسط جنگ دریافتند که در مهلکه ای پر فاصله که به تدریج شناخته بودند افتاده اند. ساختار ماهیّتاً متمایز نظامی و مدرن حرفه ای روسیه با ساختی کاملاً ایلیاتی سنّتی ایران درگیر دو جنگ طولانی شد. عواملی همچون درگیری روسیه در دو جبهه دیگر، منازعات جنگ اوّل را طولانی ساخت؛ با این حال این کشور به عمده خواسته های تصرف گرایانه و اشغال گرایانه‌اش دست یافت. در جنگ دوم روسیه آن منازعات با فرانسه و عثمانی را نداشت، تجربه ی شکست در جنگ پیشین نیز به مصداق درماندگی آموخته شده سلب جرأت از ایرانیان کرده بود و اطّلاع نسبی بر فاجعه و خطر پیش رو که اینک دیگر برای فتحعلی شاه و عبّاس میرزا نیز درونی شده بود، بدون تجهیزات مقابله ای جنگی، تنها بر ترس و اضطراب و ناامنی و تزلـزل می افزود. از این رو در این جنگ سرعت پیروزی روسیه برق آسا بود و عهدنامه ترکمان چای محصول این مقابله ی کاملاً نابرابر بود که به مراتب نسبت به جنگ اوّل قابل اجتناب می نمود. در این مطالعه ضمن مقایسه دو سیستم نظامی کاملاً متفاوت ایران و روسیه، به شرایط دو کشور و نقش دیگر نیروهای مداخله گر که در تناسب با هدف‌های استعماری خود به موضوع جنگ ها می نگریستند، و قدرت راهبری جنگ در دو کشور، و تحلیل ثمرات این دو رخداد شوم مبادرت شده است. واژگان کلیدی: جنگ‌های ایران و روس ـ فتحعلی شاه ـ عبّاس میرزا ـ اصلاحات نظامی. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - شؤون فقیه و ولایت فقیه در نگاه شیخ جعفر کاشف الغطا
  محمد معرفت
  تفکر سیاسی همواره در حوزة فقه حکومتی اسلام مطرح بوده و فقهای اسلام از جمله کاشف الغطا در بخش‌های مختلف فقه، به آن پرداخته‌اند. افزون بر جایگاه علمی و موقعیت اجتماعی، عصر کاشف الغطا در شکل‌گیری و نفوذ اندیشة سیاسی وی مؤثر بوده است. ازجمله اختیارات و شؤون فقیه در عصر غیبت چکیده کامل

  تفکر سیاسی همواره در حوزة فقه حکومتی اسلام مطرح بوده و فقهای اسلام از جمله کاشف الغطا در بخش‌های مختلف فقه، به آن پرداخته‌اند. افزون بر جایگاه علمی و موقعیت اجتماعی، عصر کاشف الغطا در شکل‌گیری و نفوذ اندیشة سیاسی وی مؤثر بوده است. ازجمله اختیارات و شؤون فقیه در عصر غیبت از نگاه کاشف ‌الغطا، تصدی امر جهاد، اقامه و اجرای حدود، مقام افتا، نصب قاضی و شیخ الإسلام و تولیت خمس و زکات می‌باشد. ایشان بر اساس همین شؤون، در عرصة سیاست داخلی به دفع خطر اخباریان، و در عرصة سیاست خارجی حکم جهاد و اذن تشکیل سپاه به فتحعلی شاه قاجار داد و او را نائب خود ساخت. وی بنابر اصل عدم ولایت معتقد است مخلوقات در عبودیت با هم برابرند و کسی جز خداوند دارای سلطة حقیقی نیست؛ پس اوامر و نواهی نیز تنها از جانب خداوند یا کسی که منصوب از ناحیة او است، باید صادر شود. مبانی نظری او در کتاب کشف ‌الغطا و سیرة عملى ایشان در اجراى قوانین اجتماعى اسلام، حکایت از پذیرش ولایت عامه فقیه برای نائب عام امام یعنی مجتهد جامع الشرایط دارد. این اثر، علاوه بر بررسی برخی جریان‌های تاریخی و سیرة عملی کاشف ‌الغطا، مبتنی بر توصیف و تحلیل آرای سیاسی ایشان، با استفاده از آثار مکتوب وی است. پرونده مقاله