• فهرست مقالات علم النفس

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - خوانشی نو از کتاب الفروق حکیم تِرمِذی
        شمس‌الدین عزیزپور حامد (فرهنگ) خانی(مهروش)
        حکیم ابوعبدالله محمد بن علی تِرمِذی (زیسته در حدود 230-320ﻫ) اثری با نام کتاب الفروق دارد که در آن مباحثی از جنس اخلاق صوفیانه و سلوک را با تحلیل های روان‌شناسانه درباره ماهیت رفتار انسان آمیخته، و ازهمین‌رو مطالعه آن از جهات مختلف شایان توجه است. اغلب کسانی که از دیربا چکیده کامل
        حکیم ابوعبدالله محمد بن علی تِرمِذی (زیسته در حدود 230-320ﻫ) اثری با نام کتاب الفروق دارد که در آن مباحثی از جنس اخلاق صوفیانه و سلوک را با تحلیل های روان‌شناسانه درباره ماهیت رفتار انسان آمیخته، و ازهمین‌رو مطالعه آن از جهات مختلف شایان توجه است. اغلب کسانی که از دیرباز درباره این کتاب سخن گفته‌اند، مضمون اصلی و هدف تألیف آن را نفی ترادف معنای کلمات شناسانده، و آن را در کنار تحصیل نظائر القرآن وی تألیفی در مخالفت با وجود وجوه و نظائر در قرآن دانسته‌اند. مطالعه پیشِ‌‌رو سنجش این دیدگاه و شناخت دقیق‌تر ماهیت و هدف و موضوع کتاب الفروق را پی می‌گیرد. بناست با تحلیل محتوای اثر نشان دهیم کتاب الفروق امتداد بحث های تحصیل نظائر القرآن نیست؛ بلکه هدف پنهان و نامُصَرَّحِ مؤلف از نگارش آن تفکیک میان اصناف مردم بر اساس پایگاه اجتماعی ایشان در ماوراءالنهر سده 4ﻫ، و یادکرد مسائلی است که هر صنف در سلوک معنوی خود با آن روبه‌رو هستند. وی در این اثر به تعریض تام و بدون آن که نامی از گروهی ببرد، به‌واقع میان شیوه سلوک اصناف مختلف تمایز می‌نهد؛ اصنافی که در دیگر آثارش گاه با عناوینی همچون عوام، روحانیان یا خواص، و علماء بزرگ یا خاص‌الخواص یاد کرده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - أشعار حافظ وعلم النفس الإیجابی
        منصور پیرانی
        علم النفس الإیجابی هو الدراسة العلمیة للأداء النفسی الوظیفی الإنسانی المثالی وهو علم یرکّز على مکامن القوة والقدرات بدلاً من نقاط الضعف والاضطرابات النفسیة، والتوقف عند المعوقات. یدرس مارتن سلیجمان العواطف البشریة فی ثلاث مراحل، وهی: الحاضر (السعادة، والمرح، والتلهّف، و چکیده کامل
        علم النفس الإیجابی هو الدراسة العلمیة للأداء النفسی الوظیفی الإنسانی المثالی وهو علم یرکّز على مکامن القوة والقدرات بدلاً من نقاط الضعف والاضطرابات النفسیة، والتوقف عند المعوقات. یدرس مارتن سلیجمان العواطف البشریة فی ثلاث مراحل، وهی: الحاضر (السعادة، والمرح، والتلهّف، والاشتیاق والانسیاب)، والماضی (الرضا، والسرور، والفخر والاعتزاز) والمستقبل (التفاؤل، والثقة، والأمل والإیمان). یعتقد سلیجمان أنه عندما یقوم المرء بمراجعة عواطفه وتجاربه واضطراباته فی فترته الراهنة ویقارنها مع الماضی والمستقبل، فهو فی الوقت الذی یشعر بالهدوء والأمان والسعادة والرفاهیة فی وقته الحاضر، فعلیه أن یشعر بالرضا والارتیاح والفخر والاعتزاز مقارنةً بالماضی، وأن یشعر بالأمل والتفاؤل والإیمان بالنسبة للمستقبل. إن هذه الورقة البحثیة تهدف إلی أن قراءة النصوص الأدبیة فی ظلّ اتّجاه علم النّفس الإیجابی، یجعل من الممکن تطبیق الاستنتاجات؛ ومن هذا المنطلق تناول البحث هذه التجربة فی أشعار حافظ التی تُعتبر تجسیداً شاملاً للتجربة البیولوجیة والروحیة للمجتمع الإیرانی. أما الفضائل الأخلاقیة التی أخضعت للدراسة فی هذا البحث، فیمکن الإشارة إلى الحکمة والمعرفة والسمو، کما أن البهجة (السرور) والأمل والرضا والسعادة فهی من القدرات التی تمت دراستها فی هذه العجالة وکل ذلک تم تطبیقها بناءً على أدلةٍ وشواهدَ من دیوان حافظ الشیرازی. وتظهر نتائج هذه الدراسة أن قراءة الأعمال الأدبیة من خلال منهج العلوم المعرفیة تجعل النصوص أکثر عرضة للفهم والاستیعاب کما تجعلها أکثر أداء فی حیاتنا الیومیة. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - تحلیل طبیعة الحب فی أشعار سیمین بهبهانی من منظور إریش فروم
        زهرا قنبرعلی باغنی شهین اوجاق علیزاده
        تحظى کلمة العشق وطبیعتها فی دیوان سیمین بهبهانی بمکانة خاصة. فالعشق من ناحیة، موضوع رئیس فی علم النفس الحدیث، حیث تطرق عالم النفس البارز إریش فروم إلى البحث حول طبیعة العشق ودوافعه. یهدف هذا البحث إلی تقدیم دراسة لنسبة المفاهیم والخصائص الخاصة بطبیعة العشق ودوافعه فی شع چکیده کامل
        تحظى کلمة العشق وطبیعتها فی دیوان سیمین بهبهانی بمکانة خاصة. فالعشق من ناحیة، موضوع رئیس فی علم النفس الحدیث، حیث تطرق عالم النفس البارز إریش فروم إلى البحث حول طبیعة العشق ودوافعه. یهدف هذا البحث إلی تقدیم دراسة لنسبة المفاهیم والخصائص الخاصة بطبیعة العشق ودوافعه فی شعر سیدة الغزل الإیرانی على أساس نظریة إریش فروم. یتمثل الهدف الرئیس لهذا البحث فی دراسة أوجه الشبه بین العشق ودوافعه فی شعر سیمین بهبهانی بالاعتماد على آراء إریش فروم. یستعین البحث بالمنهج الوصفی التحلیلی. تشیر نتائج البحث إلى أن آراء إریش فروم الذی یعتبر أن طبیعة العشق مرکبة من الاهتمام والعطف والشعور بالمسؤولیة والتغلب على الوحدة والتضحیة والشجاعة والسعی للوصول إلى الحبیب وسمو الروح والاحترام والإخلاص، تتطابق مع آراء سیمین بهبهانی حول طبیعة العشق ودوافعه. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - مبانی علم حضوری نفس در آثار سهروردی(تناقض یا سیر استکمالی یا تعمد)
        سمیه احمدی عزیزاله افشار کرمانی
        علم حضوری نفس در آثار سهروردی، در نظر اول، دچار تناقضی بین مبانی مشایی و اشراقی است که برخی با توجه به سیر استکمال فکری شیخ اشراق تناقض را به آن ارجاع داده‌اند، ولی تعمد در بیان این مبانی دوگانه هم دور از ذهن نیست. پس باید بررسی شود که؛ چرا و به چه هدفی سهروردی به عنوان چکیده کامل
        علم حضوری نفس در آثار سهروردی، در نظر اول، دچار تناقضی بین مبانی مشایی و اشراقی است که برخی با توجه به سیر استکمال فکری شیخ اشراق تناقض را به آن ارجاع داده‌اند، ولی تعمد در بیان این مبانی دوگانه هم دور از ذهن نیست. پس باید بررسی شود که؛ چرا و به چه هدفی سهروردی به عنوان حکیم اشراقی از مبانی مشائیان در آثار خود بهره برده است؟ این مقاله به روش تحلیلی مبانی شیخ اشراق در علم حضوری نفس در آثار فلسفی، منطقی و آثار داستانی ایشان را بررسی می‌کند و با بیان برخی کاستی‌های مبانی در برخی ادراکات، به این فرضیه می‌‌پردازد که در آثار سهروردی گرچه تناقض مشاهده می‌شود و سیر استکمال فکری ایشان هم در این امر دخیل بوده است ولی به دلیل هدفی خاص، تعمدی بودن این مسأله هم قابل اثبات است. پرونده مقاله