فهرست مقالات علم الحیل

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - اجزاء فواره‌های خودکار: میزاب، مُقَلَّب و نصف‌طَرجَهار برپایه کتاب الطرق السنیّة فی الآلات الروحانیّة
  سعید نظری علی غفرانی ایرج نیکسرشت
  طراحی فواره هایی که به طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییرشکل می دهند، یکی از مباحثی است که از نظر اصول طراحی و اجزای به کار رفته در آن، با شاخه ظروف جادویی (الاوانی العجیبة) علم الحیل (متفاوت با حیل شرعی و تقریبا معادل با مهندسی مکانیک) قرابت دارد. این فواره ها هم‌چ چکیده کامل

  طراحی فواره هایی که به طور خودکار و در فواصل زمانی مشخص تغییرشکل می دهند، یکی از مباحثی است که از نظر اصول طراحی و اجزای به کار رفته در آن، با شاخه ظروف جادویی (الاوانی العجیبة) علم الحیل (متفاوت با حیل شرعی و تقریبا معادل با مهندسی مکانیک) قرابت دارد. این فواره ها هم‌چون ظروف جادویی، با استفاده از یک دستگاه کنترل مکانیکی مخفی، دارای خواص شگفت انگیزی بوده اند. خاصیت شگفتی آور این فواره ها همان تغییر شکل فوران آن ها به صورت خودکار و در فواصل زمانی معین است. سه نمونه از این گونه فواره ها، در کتاب الطرق السنیة فی الآلات الروحانیة، تألیف تقی الدین محمد بن معروف ملقب به راصد (د993هـ/ 1585م)، دانشمند بزرگ قرن دهم و منجم باشی رصدخانه استانبول، آمده است. از آن جا که تغییرشکل فوران این فواره ها، به واسطه دستگاه کنترل مکانیکی مخفی آن ها، صورت می گرفته، برای درک بهتر عملکرد این دستگاه ها، لازم است که اجزای تشکیل دهنده آن ها به طور مجزا بررسی شوند. در مقاﻟه حاضر، سه مورد از مهم‌ترین این اجزا شامل میزاب، مُقَلَّب و نصف طَرجَهار معرفی و بررسی شده‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - علم الحیل در تمدن اسلامی
  مسعود طاهری مقدم
  پژوهش‌های دانشمندان مسلمان در چندین شاخه از علوم، از جمله نظریه‌های آنان در فیزیک و شاخه‌های آن چون مکانیک(علم حرکت اجسام)، استاتیک(علم تعادل اجسام)، اپتیک(نورشناسی)، هیدرولیک(مکانیک سیالات)، زمان سنجی، و چندین شاخه دیگر موضوع دانشی است که در علوم اسلامی به "حیل" یا علم چکیده کامل

  پژوهش‌های دانشمندان مسلمان در چندین شاخه از علوم، از جمله نظریه‌های آنان در فیزیک و شاخه‌های آن چون مکانیک(علم حرکت اجسام)، استاتیک(علم تعادل اجسام)، اپتیک(نورشناسی)، هیدرولیک(مکانیک سیالات)، زمان سنجی، و چندین شاخه دیگر موضوع دانشی است که در علوم اسلامی به "حیل" یا علم الحیل که همان علم تدابیر و حیله‌های ریاضی و طبیعی مشهور شده بود. نقش دانشمندان مسلمان در تکامل علم فیزیک و مکانیک و ترجمه‌ی آثار و کتب و رساله های آنان به دست دانشمندان غربی، زمینه ساز پیشرفت این علم در اروپا و غرب گردید. برای آگاهی از نقش دانشمندان و مهندسان اسلامی در طراحی و ساخت این دستاوردها نیاز به بررسی دیدگاه ها و بررسی مهم ترین آثار به جای مانده در حوزه مکانیک و فیزیک می باشیم، آثار دانشمندانی چون؛ بنوموسی، بدیع الزمان جزری، خازنی، ابنهیثم، محمدبن احمد بیرونی، کندی، و جیّانی می تواند گویای این دانش و مهارت آنان باشد. پرونده مقاله