دو کشور ایران و فلسطین به دلیل برخورداری از دین مشترک، باورها و اعتقادات نزدیک به هم و تجربههای مشترک سیاسی – اجتماعی، مورد توجه شاعران و نویسندگان قرار گرفتهاند، در این میان شاعران، به عنوان رهبران ادبی با تکیهبر رسالت اجتماعی خویش، نقش برجستهای در بارور کردن چکیده کامل
دو کشور ایران و فلسطین به دلیل برخورداری از دین مشترک، باورها و اعتقادات نزدیک به هم و تجربههای مشترک سیاسی – اجتماعی، مورد توجه شاعران و نویسندگان قرار گرفتهاند، در این میان شاعران، به عنوان رهبران ادبی با تکیهبر رسالت اجتماعی خویش، نقش برجستهای در بارور کردن روح انقلابی مردم و برچیده شدن بساط ظلم و بیعدالتی داشتهاند. دو تن از چهرههای برجستة این رسالت در این دو کشور، عبدالکریم الکرمی و عارف قزوینی هستند که با اشعار خطابی و کوبندة خود به خوبی توانستند در برابر توطئههای دشمنان بایستند و روح بیداری و تحرک و اعتراض را در مردم بدمانند. در پژوهش حاضر، با به کارگیری روش توصیفی- تحلیلی و تکیهبر مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا، به بررسی برخی عناوین مطرح در ادبیات اعتراض در اشعار دو شاعر پرداخته شده و در پایان برخی نتایج حاصل شد: وطندوستی و اعتراض علیه توطئههای دشمنان و استعمارگران، اعتراض علیه عملکرد حاکمان نالایق، محکومنمودن عدم اتحاد و عدم یکپارچگی مردم، اعتراض علیه مزدوران و وطنفروشان از مهمترین مضامین ادبیات اعتراض در اشعار دو شاعر هستند. هر دو شاعر با زبانی تند و انتقادی؛ گاه صریح و گاه نمادین به تقبیح کژیها و نابسامانیهای موجود در جامعه پرداخته و احیای هویت ملی را در دستور کار خود قرار دادهاند. هر دو یکی از عوامل نابسامانی را بهانههای مختلف دودستگی و اختلاف دانسته که در نظرگاه عارف وجود اختلافات دینی و مذهبی یکی از ریشههای اساسی آن را تشکیل میدهد.
پرونده مقاله
ناسیونالیسم یا ملیگرایی، یکی از ویژگی های بارز ادبیات مقاومت بوده که توانسته است جایگاه ویژه ای را در سروده های شاعرانی که در این عرصه فعالیت کرده اند، به خود اختصاص دهد.اما در این میان، شاعرانی وجود دارند که به شدّت تحت تأثیر این ویژگی قرار گرفته اند، به زوری که به شا چکیده کامل
ناسیونالیسم یا ملیگرایی، یکی از ویژگی های بارز ادبیات مقاومت بوده که توانسته است جایگاه ویژه ای را در سروده های شاعرانی که در این عرصه فعالیت کرده اند، به خود اختصاص دهد.اما در این میان، شاعرانی وجود دارند که به شدّت تحت تأثیر این ویژگی قرار گرفته اند، به زوری که به شاعر ملی ملقب شده اند. در ایران، عارف قزوینی و در فلسطین، ابراهیم طوقان، دو شاعر بزرگ در این زمینه بوده اند که توانسته اند این عنوان را کسب کنند.آنچه مشخص است، این است که این دو شاعر متأثر از ادبیات مقاومت اند، ادبیاتی که در ایران و فلسطین وجوه اشتراک زیادی با یکدیگر دارند، چرا که این دو کشور در طول تاریخ مبارزاتی خود همواره در برابر استبداد داخلی و خارجی ایستادگی کرده اند. لذا ادبیات مقاومت، زمینهساز ظهور شباهت هایی در گرایش های ناسیونالیستی و ابزار بیان و معانی و مضامین موجود در اشعار این دو شاعر شده که در تحقیق حاضر بررسی شده است.
پرونده مقاله
معنی ترانه و تصنیف، نوع اجرا و تاریخچۀ شکل گیریِ آنها، از مباحثی است که ذهن بسیاری از محققان را به خود مشغول داشته است. بعضی، هر دو مقوله را یکی میکنند و به انواع خواندنها، ترانه میگویند، در حالیکه در شیوۀ اجرا، فرق بسیار است. و یا از دیدگاه بعضی از محققان و شاعران چکیده کامل
معنی ترانه و تصنیف، نوع اجرا و تاریخچۀ شکل گیریِ آنها، از مباحثی است که ذهن بسیاری از محققان را به خود مشغول داشته است. بعضی، هر دو مقوله را یکی میکنند و به انواع خواندنها، ترانه میگویند، در حالیکه در شیوۀ اجرا، فرق بسیار است. و یا از دیدگاه بعضی از محققان و شاعران دو بیتی، رباعی، قطعه و شاید غزل کوتاه را، نیز، ترانه مینامند و از دیدگاه آنها تنها قالبِ کوتاهِ ترانه است که آنرا، از قصیده، مثنوی، غزل و دیگر قالبهای شعری جدا میکند، حتی مرحوم ملکالشعرای بهار، که خود پایهگذار علم سبکشناسی است، تصنیف را نوعی از اشعار هجایی محلی که قبل از اسلام در ایران رایج بوده، دانستهاند و فرق زیادی بین شعر و تصنیف قائل نشدهاند و هر شعری را خاصه در مزاحفات بحر هزج و رجز، به جای تصنیف به کار بردهاند و از سوی دیگر ترانه را پایینتر از شعر و غزل قرارداده و صاحبان فن، نیز، کمتر به ضبط آنها مبادرت نمودهاند؛ در حالیکه وجود فهلویات نشان میدهد که قدمت ترانه، از شعر بیشتر است. در این مقاله، با بررسی مشخصاتِ ترانه و تصنیف، ضمن اینکه معنیِ درستی از این دو مقوله، ارائه میشود، بیان میداریم که ترانه و تصنیف، از لحاظ خوانِش تفاوت بسیاری دارند. ترانه بر پایهی احساساتِ درونیی خواننده، شاد یا غمگین و بهطور یکنواخت، اما تصنیف در چارچوب خاص و اصول اساسی خوانده میشود و باید شروع، میانه و فرودِ مناسب داشته باشد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی(کتابخانهای) انجام گرفته است
پرونده مقاله
رئالیسم، مکتبی ادبی‎، تاثیر‎گذار، عینی و بیرونی است که در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه ظهور کرد و به سرعت گسترش‎یافت و شاعران، نویسندگان و هنرمندان را به سوی خود کشاند. در ایران نیز همگام با حرکت مشروطه‎خواهان، در عرصۀ هویّتی نیز دگرگونی‎هایی در عناصر چکیده کامل
رئالیسم، مکتبی ادبی‎، تاثیر‎گذار، عینی و بیرونی است که در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه ظهور کرد و به سرعت گسترش‎یافت و شاعران، نویسندگان و هنرمندان را به سوی خود کشاند. در ایران نیز همگام با حرکت مشروطه‎خواهان، در عرصۀ هویّتی نیز دگرگونی‎هایی در عناصر هویّت‎بخشی ایرانی به‎وجود‎آمد و شاعران و نویسندگان به هویّت ملّی و انحطاط و عقب‎ماندگی کشور توجّه نشان‎دادند. فرّخی‎ یزدی و عارف‎ قزوینی شاعران انقلابی این عصر، با گرایش شدید به آزادی‎خواهی و حمایت از کارگران و کشاورزان، به اوضاع کشور توجّه نشان‎دادند. مقالۀ حاضر در‎صدد ‎است با بهره‎گیری از روش تحلیل محتوا، (توصیفی- تحلیلی) میزان توجّه به مولّفه‎های هویّتی رئالیسم انقلابی در اشعار دو شاعر رئالیست عصر مشروطه را مورد تحلیل و تبیین قرار‎دهد. بدین منظور، مولّفه‎های هویّتی رئالیسم در شعر آنان مورد بررسی و ارزیابی قرار‎ گرفته‎‎است. یافته‎های این بررسی نشان می‎دهد شاعران رئالیست عصر مشروطه توجّه ویژه‎ای به شاخصه‎ها و عناصر هویّتی رئالیسم انقلابی داشته‎اند و با بهره‎گیری از جلوه‎های گوناگون ادب پایداری آیینی(اسلامی) و ملّی، مخاطبان خود را به مبارزه و پایداری ترغیب و تشویق می‎‎نمایند.
پرونده مقاله
برخی از شاعران در دورۀ مشروطه عمدتاً به دلیل بی بهره بودن از درک عمیقِ مبانی آموزه های اسلام و تنها با تکیه بر دریافتهای خود از ظواهر قوانین شرع و با تأثیر پذیری از تحوّلات اجتماعی و فرهنگی نو ظهور و بی سابقة زمان؛ مانند رواج نگرش غرب گرایانه به زن موضوعاتی را از قبیل ح چکیده کامل
برخی از شاعران در دورۀ مشروطه عمدتاً به دلیل بی بهره بودن از درک عمیقِ مبانی آموزه های اسلام و تنها با تکیه بر دریافتهای خود از ظواهر قوانین شرع و با تأثیر پذیری از تحوّلات اجتماعی و فرهنگی نو ظهور و بی سابقة زمان؛ مانند رواج نگرش غرب گرایانه به زن موضوعاتی را از قبیل حقوق و آزادی زنان، انتقاد از حجاب و مخالفت با ازدواج دختران در سنین نوجوانی، در شعر خود مطرح کردند و در این راه تا مرز عناد و ستیزهجویی با آموزه های دینی پیش رفتند. ایرج میرزا، عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی از جملة این شعرا هستند. در این جستار، با نگرشی توصیفی- تحلیلی به بررسی و مقایسة تجلّی این موضوع در شعر این سه شاعر پرداخته می شود. بر اساس نتایج این پژوهش، هر چند دیدگاههای این سه تن، نسبت به زنان و مسائل مربوط به آنها، به دلایلی چون؛ قلّت بضاعت علمی، تأثر از نگرش یک بعدی اومانیستی و مرعوبیت در برابر فرهنگ غربی، با نگرشی انتقادی به فرهنگ بومی و پشتوانه های مذهبی آن، همراه است؛ امّا مواضع آنها در این خصوص، بدلیل تفاوت عوامل تأثیر گذار فردی؛ چون شخصیت، نگرشِ فلسفی و محیط زندگی،تا حدّی بایکدیگر تفاوت دارد.
پرونده مقاله
فرّخی یزدی و عارف قزوینی از چهرههای شعری معروف دورة مشروطهاند که زندگیشان با حوادث و رخدادهای عصر خویش پیوند خورده است. آنها با سلاح شعرشان علیه ظلم و ستمهای روزگار و بیدادگری ها به مبارزه برمیخیزند. و از همان آغاز، طرفداری و حمایت خود را از نهضت مشروطه اعلام و د چکیده کامل
فرّخی یزدی و عارف قزوینی از چهرههای شعری معروف دورة مشروطهاند که زندگیشان با حوادث و رخدادهای عصر خویش پیوند خورده است. آنها با سلاح شعرشان علیه ظلم و ستمهای روزگار و بیدادگری ها به مبارزه برمیخیزند. و از همان آغاز، طرفداری و حمایت خود را از نهضت مشروطه اعلام و در سرودههایشان بیان میکنند. بعد از برپایی نهضت مشروطه نیز، به مبارزة خود با عوامل استبداد داخلی و استعمار خارجی ادامه میدهند و در این راه سختیها و رنجهای فراوانی متحمل میشوند، ولی دست از مبارزه برنمیدارند. سرانجام فرّخی به دست دژخیمان در زندان کشته میشود و عارف در تبعید و تنهایی و انزوا جان میسپارد. وظیفة اصلی شعر فرّخی و عارف بیداری تودة مردم است. ایدئولوژی آنها براساس حوادث و مقتضیات زمان شکل میگیرد. مضمون اغلب اشعارشان در رابطه با مسائل اجتماعی و سیاسی است. مقایسة اندیشههای ایدئولوژیک آنها نشان میدهد، که اندیشه هایشان به هم نزدیک است. در این پژوهش تلاش میشود؛ اندیشههای ایدئولوژیکی این دو شاعر برجستة عصر مشروطه در موضوعات سیاسی، اجتماعی و مذهبی با شواهد شعری نشان داده شود.
پرونده مقاله
نهضت مشروطه، با ایجاد تغییرات اساسی در تمامی ساختار جامعه، ادبیات دورۀ قاجار را متحوّل ساخت. عواملی چون ارتباط با دنیای غرب، سفرنامه ها، تأسیس مدارس جدید، ترجمۀ آثار غربی، مطبوعات و غیره. زمینه های تجددطلبی ایرانیان را فراهم کرد و این تجددخواهی در آثار دورۀ مشروطه به لح چکیده کامل
نهضت مشروطه، با ایجاد تغییرات اساسی در تمامی ساختار جامعه، ادبیات دورۀ قاجار را متحوّل ساخت. عواملی چون ارتباط با دنیای غرب، سفرنامه ها، تأسیس مدارس جدید، ترجمۀ آثار غربی، مطبوعات و غیره. زمینه های تجددطلبی ایرانیان را فراهم کرد و این تجددخواهی در آثار دورۀ مشروطه به لحاظ زبانی، ادبی و محتوایی تأثیر گذاشت و مهمترین تغییرات سبکی را در پی داشت. در این پژوهش که به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و روش کتاب خانه ای است؛ مطالبی در مورد اوضاع اجتماعی و ادبی، شعر مشروطه و شاعران مورد بحث (فرخی، عارف و میرزاده عشقی) بیان شده و در ادامه ویژگیهای سبکی، دستوری و ساختار صرفی این شاعران، مورد بررسی قرار میگیرد. در بخش صرف به تجزیه و تحلیل واژگان پرداخته شده است. پژوهش در ساختار دستوری شعر مشروطه از این جهت حائز اهمیـت اسـت کـه از سویی شعر مشروطه زمینه را برای تغییر محتوایی و ساختاری فراهم نمود و بعد از این دوره، جنبشی در شعر ایجاد شد و آن آغاز شعر نیمایی بود و از سویی دیگر شاعران عصر مشروطه و بعد از آن تحت تأثیر ترجمه با آثار منثور و منظوم اروپا آشنا شدند و از یکدیگر تأثیر پذیرفتند. با ذکر شواهد و نمونههایی از آثار این شاعران به این نتیجه می رسیم که عامیانه گرایی در شعر مشروطه، بسامد بالایی دارد و اگرچه شاعران داعیه تجدد و نوگرایی را در ادبیات بهویژه شعر دارند؛ اما هنوز کهنه گرایی در آثارشان دیده می شود و با قواعد دستوری آشنایی کافی ندارند؛ لذا غلط های نحوی و زبانی در اشعارشان بهوفور دیده می شود
پرونده مقاله
یکی از پر جاذبه ترین مضامین در ادبیات عصر مشروطه که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده بود، مفهوم آزادی و وطن پرستی است. چیزی که تا پیش از آن شاعران این گونه بدان توجه نکرده بودند و اگر هم از آزادی و وطن پرستی سخن می گفتند هدفی غیر از مفاهیم و اهداف مورد نظ چکیده کامل
یکی از پر جاذبه ترین مضامین در ادبیات عصر مشروطه که ذهن و زبان گویندگان آن عصر را به خود مشغول کرده بود، مفهوم آزادی و وطن پرستی است. چیزی که تا پیش از آن شاعران این گونه بدان توجه نکرده بودند و اگر هم از آزادی و وطن پرستی سخن می گفتند هدفی غیر از مفاهیم و اهداف مورد نظر شاعران عهد معاصر مد نظرشان بوده است. در پژوهش حاضر که به تحلیل ماهیت و مفهوم آزادی و وطن پرستی در اشعار عارف قزوینی و ابوالقاسم لاهوتی میپردازیم، ابعاد پژوهش آن، عارف قزوینی و لاهوتی، حدود مسأله عباراتی از اشعار شعرای مذکور، هدف این پژوهش، استخراج و تبیین نمونه هایی از متن آن که متضمن مفاهیم آزادی و وطن پرستی است. می باشد، روش تحقیق، توصیفی ـ تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است. ابزار گردآوری اطلاعات، فیش تحقیقاتی و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، تحلیل محتوایی می باشد، و از مهم ترین یافته ها و نتایج آن می توان به رهایی مردم و میهن از یوغ استعمارگران، نفی استبداد و استبدادگری، عشق به وطن، میهن پرستی، آزادی طبقه کارگر، رنجبر، برزگر و قشر فقیر از ظلم و ستم هایی که از طرف ارباب و حکام آن عصر بر آنها تحمیل میشد، اشاره کرد.
پرونده مقاله
شاخص های فرهنگی هر سرزمین و نمونه های آن یکی از عناصر مهم ادبیات و به ویژه شعر به شمار می رود. به تعبیر دیگر مطالعة چنین عناصری در حوزة ادبیات تحقیقی در بن مایه ها و درون مایه های ملت و تاریخ آن ها در زمینه های گوناگون می باشد که در جای خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است چکیده کامل
شاخص های فرهنگی هر سرزمین و نمونه های آن یکی از عناصر مهم ادبیات و به ویژه شعر به شمار می رود. به تعبیر دیگر مطالعة چنین عناصری در حوزة ادبیات تحقیقی در بن مایه ها و درون مایه های ملت و تاریخ آن ها در زمینه های گوناگون می باشد که در جای خود از اهمیت ویژه ای برخوردار است به طوری که پرده از از اندیشه، باور و فرهنگ حاکم بر دوران برمی دارد. حال اگر این موارد با بیان و تعبیر زیبای شاعرانه همراه شود می تواند به ما در تقویت و نگه داری چنین پشتوانه های با ارزشی کمک شایانی کند. عارف قزوینی از جمله شاعران ردیف اول شعر مشروطیت است که در زمینه ی شعر و ترانه های ملی و میهنی به عنوان شاعر ممتاز دوران خود شناخته می شود. در این مقاله نگارنده برآن است که ریشه های فرهنگ و تمدن ایرانی را در سروده های عارف در زمینه های ایران دوستی، زبان، تاریخ، اساطیر و دیگر شاخص های فرهنگی مورد کندوکاو قرار دهد و این برداشت حاصل می شود که او به دنبال یافتن ایرانی بر اساس الگوهای وطنی بود.. هر یک از این بخش ها اجزای مهم و سازندة ملیت و هویت هر کشوری را تشکیل می دهند؛ به گونه ای که باحذف هر یک، یکی از پایه های ملی نیز از بین خواهد رفت.
پرونده مقاله
چکیده
مطالعه در حوزۀ ادبیّات حماسی، در بن مایهها و درون مایههای ملّت و تاریخ آنها در زمینههای گوناگون، از اهمّیّت ویژهای برخوردار است. به طوری که پرده از اندیشه، باور و فرهنگ حاکم بر دوران برمیدارد. ابوالقاسم عارف قزوینی، از جملۀ شاعران ادبیّات معاصر ایران است چکیده کامل
چکیده
مطالعه در حوزۀ ادبیّات حماسی، در بن مایهها و درون مایههای ملّت و تاریخ آنها در زمینههای گوناگون، از اهمّیّت ویژهای برخوردار است. به طوری که پرده از اندیشه، باور و فرهنگ حاکم بر دوران برمیدارد. ابوالقاسم عارف قزوینی، از جملۀ شاعران ادبیّات معاصر ایران است که مضامین حماسی در سرودههای سیاسی- اجتماعی وی به وضوح مشاهده میشود. او یکی از شاعران ردیف اوّل شعر مشروطیّت است که در زمینۀ شعر و ترانههای ملّی و حماسی به عنوان شاعر ممتاز دوران خود، شناخته میشود. در این پژوهش میکوشیم که با روش توصیفی- تحلیلی جلوههای حماسه را در اشعار عارف قزوینی بررسی کنیم و به این سؤال پاسخ دهیم که ویژگی شعری این شاعر در حوزۀ پایداری و حماسه چیست؟ عارف قزوینی، مطرحترین شاعر تصنیف ساز دورة مشروطه، که به عنوان شاعر و سرایندۀ شعر حماسی و ادبیّات پایداری شناخته شده است و با زبانی ساده و گاهی صریح در اشعار خود، به بسیاری از مؤلّفههای ادبیّات حماسی اشاره کرده است، و مهمّترین آنها دفاع از وطن، استعمار ستیزی، دعوت به اتّحاد و پرهیز از تفرقه، شکایت از ستم حکمرانان، دعوت به بیداری امّت اسلامی و دیگر موضوعهای سیاسی- اجتماعی است که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.
پرونده مقاله
چکیده
هویّت ملّی موجب جاودانگی و رشد و تعالی مردم یک کشور میشود و حفظ آن از دغدغههای دولتمردان و سیاستمداران یک جامعه است. از آنجا که هدف استعمارگران از بین بردن هویّت ملّی مردم یک سرزمین و از خود بیگانه کردن آنهاست، وظیفۀ بیدارسازی و آگاه کردن ملّت برعهدۀ شاعران چکیده کامل
چکیده
هویّت ملّی موجب جاودانگی و رشد و تعالی مردم یک کشور میشود و حفظ آن از دغدغههای دولتمردان و سیاستمداران یک جامعه است. از آنجا که هدف استعمارگران از بین بردن هویّت ملّی مردم یک سرزمین و از خود بیگانه کردن آنهاست، وظیفۀ بیدارسازی و آگاه کردن ملّت برعهدۀ شاعران و صاحبان قلم و اندیشه است. بر همین اساس در این پژوهش مؤلّفههای هویّت ملّی در آثار دو شاعر انقـلابی، عارف قزوینی و احمد شوقی از شاعـران معاصـر ایران و عـرب به روش توصیفی- تحلیلی و در قالب سه رویکرد سیاسی، تاریخی و اجتماعی بررسی و تبیین شده است. نتایج حاصل از تحقیق، نشان از آن دارد که این دو شاعر برجسته، توجّه ویژهای به شاخصهها و عناصر هویّت ملّی و ناسیونالیسم داشتهاند. وطنستایی، استعمارستیزی، تجلیل و تمجید از مبارزان، قهرمانان و شهدا و بیان عظمت و گذشتۀ پیشینیان از مضامین برجسته سرودههای آنهاست.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد