• فهرست مقالات صائب‌تبریزی

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - تحلیل هنرسازه‌های مشترک در اشعار فاضل‌نظری و صائب‌تبریزی
        مریم سلطانی امیر حسین مدنی
        در گسترة ادبیات تطبیقی، ‌شعر صائب‌تبریزی و فاضل‌نظری از بسیاری جهات - به ویژه ‌اینکه هر دو پیرو سبک هندی هستند- قابل مقایسه است. یکی از نقاط مشترک ‌این دو شاعر فارسی‌زبان کاربرد هنرسازه‌های مشترک در اشعارشان است. هنرسازه از اصطلاحات فرمالیسم‎‌های روس است که اثر ادبی چکیده کامل
        در گسترة ادبیات تطبیقی، ‌شعر صائب‌تبریزی و فاضل‌نظری از بسیاری جهات - به ویژه ‌اینکه هر دو پیرو سبک هندی هستند- قابل مقایسه است. یکی از نقاط مشترک ‌این دو شاعر فارسی‌زبان کاربرد هنرسازه‌های مشترک در اشعارشان است. هنرسازه از اصطلاحات فرمالیسم‎‌های روس است که اثر ادبی را حاصل به‌هم پیوستن هنرسازه‌های ادبی که شامل بدیعیات لفظی و معنوی ‌می‌شود، ‌می‌دانند. از آنجا که اشعار سبک هندی با تار‌ و پود هنرسازه‌ها پدید آمده است، ‌در‌این پژوهش تنها به آن دسته از هنرسازه‌هایی پرداخته شده که بیشترین بسامد را در اشعار دو شاعر موردنظر داشته‌است. اسلوب‌معادله، ‌استعاره، ‌ایهام، ‌تشبیه و حس‌آمیزی از جمله هنرسازه‌های بررسی‌شده از لحاظ بسامدی و مضمونی در گزیده اشعار صائب‌تبریزی و چهار دفتر شعری فاضل‌نظری است. نتایج ‌این پژوهش نشان‌ می‌دهد که نظری در کاربرد آرایه‌های ادبی از صائب تأثیر پذیرفته و تصویرهای حاصل از به کاربستن‌ این هنرسازه‌های مشترک با توجه به ‌اینکه جولانگاه موضوعی هر شاعر متفاوت است، ‌در نوع و زمان خود بدیع و بی‌سابقه‌ می‌نماید، ‌هرچند که اشتراکات لفظی در ‌این هنرسازه‌ها بسیار است. روش ‌این پژوهش مبتنی بر تحلیل کمی ‌و کیفی هنرسازه‌های مشترک دو شاعر است و هدف آن بررسی ‌میزان بسامد ‌این هنرسازه‌ها در جامعة آماری معین است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - هنجارشکنی در شعر صائب تبریزی
        محمد حکیم‌آذر
        نگرش صائب تبریزی به شخصیتی معروف نظیر خضر ـ علیه‌السلام ـ دوگانه است. صائب در برخورد با داستان خضر(ع) و در ساختن تلمیح، گاه موافق سنت ادبی عمل‌می‌کند و گاه به‌خلاف عرف و عادت شاعران گذشته، با خضر(ع) و عناصر داستانی او مخالف‌خوانی می‌کند. اگر شاعرانی چون خاقانی، سعدی و ح چکیده کامل
        نگرش صائب تبریزی به شخصیتی معروف نظیر خضر ـ علیه‌السلام ـ دوگانه است. صائب در برخورد با داستان خضر(ع) و در ساختن تلمیح، گاه موافق سنت ادبی عمل‌می‌کند و گاه به‌خلاف عرف و عادت شاعران گذشته، با خضر(ع) و عناصر داستانی او مخالف‌خوانی می‌کند. اگر شاعرانی چون خاقانی، سعدی و حافظ با انتقادی ملیح به ماجرای خضر ـ علیه‌السلام ـ نگریسته‌اند، صائب در وسعت‌بخشیدن به این نگرش، تلاشی جدّی کرده است. او گاه با شماتت خطاب به خضر(ع)، خود را بی‌نیاز از عمر جاودان و آب حیات، صاحبِ ویژگی‌هایی می‌داند که حتی خضر به آنها دست نیافته است. بدیهی است که صائب برای اثبات نظریات و افکار خویش و نیز برای ترجیح روش سلوک خود حاضر است از خضر(ع) سبق ببرد و او را با وجود همة اعتباری که در عالم ادب و عرفان دارد، بیرون از دایرة علایق و پسندهای خود بپندارد، این نحوة نگرش، نوعی هنجارشکنی و گریز از سنت ادبی به‌شمار می‌رود. در این مقاله، موضوعاتی دسته‌بندی شده که در آنها صائب تبریزی نگرش انتقادآمیز خود را متوجه ماجرای حضرت خضر(ع) کرده است. پرونده مقاله