• فهرست مقالات سبک‌شناسی لایه‌ای

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - سبک‌شناسی لایه‌ای رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده
        سمیه آورند سید احمد حسینی کازرونی سید جعفر حمیدی محمدرضا شهبازی
        به‌کارگیری شاخه‌های جدید سبک‌شناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی می‌تواند دریچه‌ای تازه به شناخت مطلب باشد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده، سعی بر آن بوده است تا رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده از دیدگاه سبک‌‌شناسی انتقادی م چکیده کامل
        به‌کارگیری شاخه‌های جدید سبک‌شناسی و بازیابی ابزارهایی مناسب برای تجزیه و تحلیل متون فارسی می‌تواند دریچه‌ای تازه به شناخت مطلب باشد. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام شده، سعی بر آن بوده است تا رمان هستی از فرهاد حسن‌زاده از دیدگاه سبک‌‌شناسی انتقادی مورد توجه قرار گیرد. یعنی در کلان‌لایه‌های روایی و متنی با تجزیه و تحلیل کانون‌سازی، میزان تداوم کانون‌سازی (کانون‌سازی متغیر و چندگانه) و جنبه‌های کانون‌سازی (جنبه‌ی ادراکی زمان به ترتیب، دیرش، بسامد و مکان و جنبه جهان بینی) و نیز خرد لایه‌های آوایی، واژگانی، نحوی، کاربردشناسی و بلاغی در ارتباط با لایه‌ی بیرونی آن (بافت موقعیتی متن) مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌ها حاکی از آن است که برخی متغیرهای سبکی در متن وجود دارد که منجر به کشف جهان بینی و تبیین مسائل اجتماعی روز مثل جنگ، فقر و... در متن می‌شود؛ از طرفی نوع به‌کارگیری جملات با توجه به مخاطب‌شناسی باعث استقبال مخاطب نوجوان از این رمان و موفقیتش در عرصه ملی و بین‌المللی شده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - بررسی مؤلفه‌های تمثیلی رمان عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی از جمشید خانیان
        سیّد احمد حسینی کازرونی سمیه آورند سید جعفر حمیدی محمدرضا شهبازی
        ادبیات پایداری به معنای خاص، یکی از انواع ادبی است که در ایران عمر کوتاهی دارد و داستان‌ها و رمان‌های زیادی در این نوع نوشته شده که در آن، نویسنده تمثیل و نماد را دستمایه‌ی بیان خود کرده و اثرش را خلق می‌کند. تمثیل شامل چیزی گنگ، ناشناخته و پنهان از ماست که در عصر جدید چکیده کامل
        ادبیات پایداری به معنای خاص، یکی از انواع ادبی است که در ایران عمر کوتاهی دارد و داستان‌ها و رمان‌های زیادی در این نوع نوشته شده که در آن، نویسنده تمثیل و نماد را دستمایه‌ی بیان خود کرده و اثرش را خلق می‌کند. تمثیل شامل چیزی گنگ، ناشناخته و پنهان از ماست که در عصر جدید و در نقد سبک شناسانه‌ی یک اثر به عنوان رمزگان از آن یاد می‌شود و‌ حتی‌ می‌تواند سبک یک نویسنده را دربرگیرد. در سبک‌شناسی لایه‌ای، که از شیوه‌های نوین سبک‌شناسی به‌حساب می‌آید، بافت موقعیتی را به‌عنوان کلان‌ لایه مد‌نظر قرار داده و متن را به خرد‌لایه‌هایی تجزیه می‌کنیم. سپس با بررسی آن‌ها به جستجو در ویژگی‌های شاخص و پربسامد می‌پردازیم که در نهایت منجر به کشف ایدئولوژی می‌شود. در این مطالعه‌، که به روش توصیفی تحلیلی محتوا انجام شده‌، ابتدا با توجه به بافت موقعیتی، رمان عاشقانه‌های یونس در شکم ماهی از جمشید خانیان را که یکی از آثار تمثیلی خلق شده در ادبیات پایداری است به خرد‌لایه‌های واژگانی، نحوی و بلاغی تجزیه کرده و سپس به بررسی سبک‌شناسانه آن پرداخته می شود. یافته‌ها حاکی از آن است که ایدئولوژی نویسنده در لایه‌ی نحوی نهفته است؛ چرا که این داستان تمثیلی است و معمولاً تمثیل در لایه‌ی نحوی نمود پیدا می‌کند. او با آوردن یک نمونه‌ی عالی‌، بهترین نوع عشق را سیروسلوک و حرکت از عشق زمینی به عشق آسمانی می‌داند؛ سپس با بهره‌گیری از رمزگان و تمثیل، مخاطب را به تأویل و تفکر وا می‌دارد و سبکی تمثیلی را برای رمانش رقم می زند. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        3 - سبک‌شناسی لایه‌ای قصاید عنصری
        فرزانه غفاری
        سبک شناسی لایه ای یکی از شاخه های نوین سبک شناسی است که متن را در لایه های مختلفی بررسی می کند تا به ویژگی های سبکی آن پی ببرد. عنصری شاعر قرن پنجم که سروده هایش، مثل اعلای قصاید مدحی است، از شاعران نامدار و خوش نام سبک خراسانی است که ویژگی های این سبک در آثار او نمود و چکیده کامل
        سبک شناسی لایه ای یکی از شاخه های نوین سبک شناسی است که متن را در لایه های مختلفی بررسی می کند تا به ویژگی های سبکی آن پی ببرد. عنصری شاعر قرن پنجم که سروده هایش، مثل اعلای قصاید مدحی است، از شاعران نامدار و خوش نام سبک خراسانی است که ویژگی های این سبک در آثار او نمود ویژه ای دارد. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی سبک شناسی لایه ای قصاید عنصری پرداخته ایم. نتایج حاکی از آن است که در لایه آوایی وزن، قافیه، ردیف و تکرارهایی هم چون جناس و توازن دیده می شود. در لایه واژگانی واژه های کهن و مهجور استفاده کرده، در لایه ادبی بسامد تشبیه در قصاید او بیشتر از سایر موارد است. همچنین مضمون اصلی سروده های او مدح و وصف طبیعت است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        4 - سبک‌شناسی لایه‌ای گلستان سعدی دردو لایه کاربردشناسی و نحوی
        شمس‌ الحاجیه اردلانی شعله دستغیب سیدمحمود سیدصادقی
        سبک‌شناسی لایه‌ای با تحلیل بافتی معیّن که به وسیله شخصی معیّن آفریده شده، در پنج لایۀ نحوی، واژگانی، آوایی، بلاغی و کاربردشناسی صورت می گیرد.پیش از این، براساس سبک شناسی بهار تحلیل های بسیاری در آثار بزرگ ادبی از جمله گلستان سعدی صورت گرفته، دراین پژوهش به شیوه تحلیلی-ت چکیده کامل
        سبک‌شناسی لایه‌ای با تحلیل بافتی معیّن که به وسیله شخصی معیّن آفریده شده، در پنج لایۀ نحوی، واژگانی، آوایی، بلاغی و کاربردشناسی صورت می گیرد.پیش از این، براساس سبک شناسی بهار تحلیل های بسیاری در آثار بزرگ ادبی از جمله گلستان سعدی صورت گرفته، دراین پژوهش به شیوه تحلیلی-توصیفی به شیوه آنچه محمود فتوحی در سبک ‌شناسی خود آورده، تحلیل و بررسی دولایه نحوی و کاربردشناسی گلستان انجام گرفته است. برهمین اساس ضمن تحلیل ساختار نحوی وکاربردشناسی و ارائه جدول‌ آماری به شیوه استنباطی ، سهم موفقیّت سعدی و کارکرد کلام او در لایه های یاد شده، هم چنین سبک فردی وی و ارتباط با بافت بیرونی کلام او، بررسی شده است. نتایج نشان می دهد، سعدی نگرشی اجتماعی با دیدگاهی اصلاحگرایانه و زبانی مردمی، سازنده و مؤدبانه دارد.جملات هسته ای گویای صراحت و بیان مستقیم وی است سعدی ازجملات خوشه ای به قصد انتقال پیام سریع‌تر و صریح تر به مخاطب کمتر بهره برده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        5 - تحلیل سبک شناسی ترکیب‌بند «با کاروان نیزه» سرودۀ علیرضا قزوه
        عزیز زیلابی مسعود پاکدل سیما منصوری منصوره تدینی
        ترکیب‌بند با کاروان نیزه از علیرضا قزوه یکی از معروف‌ترین منظومه‌های ادبیات دینی معاصر به‌شمارمی‌رود. شاعر ضمن خلق شعری حماسی و پرشور، بیشتر اهداف و نتایج آن واقعه را بیان‌کرده و در بارۀ عوامل ایجاد آن صحبت‌می‌کند و آن را بستری برای بیان مفاهیم آزادی، دفاع از حق و مقاوم چکیده کامل
        ترکیب‌بند با کاروان نیزه از علیرضا قزوه یکی از معروف‌ترین منظومه‌های ادبیات دینی معاصر به‌شمارمی‌رود. شاعر ضمن خلق شعری حماسی و پرشور، بیشتر اهداف و نتایج آن واقعه را بیان‌کرده و در بارۀ عوامل ایجاد آن صحبت‌می‌کند و آن را بستری برای بیان مفاهیم آزادی، دفاع از حق و مقاومت در برابر ظلم قرارمی‌دهد. در سطح ساختار، قوافی، ردیف‌ها و واژگزینی‌هایش همه در راستای همین هدف انتخاب‌شده‌است. مضامین شعر او نیز از این واقعه به‌عنوان یک انقلاب عظیم خبرمی‌دهد. توجه به موسیقی درونی، برجسته‌سازی مفاهیم و مضامین، استفاده از واژگان نشان‌دار، روانی و سادگی هوشمندانه، استفادۀ هنرمندانه از عناصر بلاغی، تصویرسازی مخیّل و عاطفی، مخاطب‌محوری، مفهوم‌گرایی، تأکید بر نهادینه‌ساختن مضامین دینی، انقلابی، انسانی و آرمانی از جمله ویژگی‌‌های سبکی شعر اوست. از آنجا که سبک‌شناسی ابزاری برای شناسایی هویت انسانی، علمی، ادبی و ایدئولوژیک شاعر است، از این رو این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس سبک‌شناسی لایه‌ای (مدرن) به بررسی ویژگی‌های بارز سبکی ترکیب‌بند عاشورایی این شاعر پرداخته‌است. نتایج پژوهش نشان‌می‌دهد شاعر از تمام امکانات و عناصر شعر در جهت تبیین اندیشه‌های دین‌باورانه‌اش بهره‌برده‌است و بر اساس همین اندیشه‌ها و مضامین علوی، حسینی و عاشورایی، او را می‌توان شاعری مفهوم‌گرا نامید. نگاهی به جنبه‌های ادبی و زبانی شعر قزوه نشان‌می‌دهد که شاعر با موازین ادبی و زبانی گذشته و حال آشنایی دارد و برای افزودن بر تأثیر کلام خود هر کجا که مناسب دانسته از آنها بهره‌برده‌است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        6 - نمودهای سبک‌شناسی لایه‌ی ایدئولوژیک واژگان قلمِ سیّدضیاءالدّین طباطبائی
        علی آسمند جونقانی فاطمه فرهودی پور
        سیّدضیاءالدّین طباطبائی، یکی از عوامل کودتای اسفند 1299، از سیاستمداران تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران است. زندگی سیاسی‌اش با فعالیت‌های مطبوعاتی‌ پیوندی تنگاتنگ دارد. از شانزده‌سالگی، با روزنامة ندای اسلام روزنامه‌نگاری را آغاز کرد؛ سپس شرق، برق و رعد را (تا کودتای 1299) چکیده کامل
        سیّدضیاءالدّین طباطبائی، یکی از عوامل کودتای اسفند 1299، از سیاستمداران تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران است. زندگی سیاسی‌اش با فعالیت‌های مطبوعاتی‌ پیوندی تنگاتنگ دارد. از شانزده‌سالگی، با روزنامة ندای اسلام روزنامه‌نگاری را آغاز کرد؛ سپس شرق، برق و رعد را (تا کودتای 1299) منتشر کرد. او با زبانی تند و بی‌پروا به اشاعة اندیشه‌های انتقادی می‌پرداخت. دراین مقاله، لایه‌ی ایدئولوژیک واژگان نویسنده را به روش توصیفی تحلیلی با استناد به منابع روزنامه‌ای بررسی کرده‌ایم و با تفکیک سبک نویسنده ایدِئولوژی حاکم بر ذهن و زبان او را تحلیل کرده‌ایم. با توجّه به رویّة سیاسی او به این نتیجه دست‌یافتیم که چون مخاطبان اواولیای امور و سیاست‌گذاران بودند، جهان اندیشگانی او نگرش سیاسی یک طبقه اجتماعی را به‌عنوان یک کل، هدایت می‌کند و قلم اعتراضی او در جریانات مشروطه خواهی گزارش مناسبات جامعه و تغییر و تحولات اجتماعی و سیاسی است و زبان او جدی، انتقادی، صریح، تلخ و گزنده بوده است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        7 - بررسی سبک‌شناختی ترکیب‌بند دختر سالار بر اساس نظریة سبک‌شناسی لایه‌ای
        مهدی قاسم نیا رضا حیدری نوری
        این پژوهش در پی بررسی ترکیب بند هفتاد و دو بیتی دختر سالار بر اساس سبک شناسی لایه ای است. مسئلة اصلی آن، پاسخ به این پرسش ها است که چگونه شعرستایشی بیشتر ژانرهای حماسی، تعلیمی و غنایی را در خود دارد و چه رازهای شاعرانه ای در آن نهفته است که سبک شناسی لایه ای به کشف آن م چکیده کامل
        این پژوهش در پی بررسی ترکیب بند هفتاد و دو بیتی دختر سالار بر اساس سبک شناسی لایه ای است. مسئلة اصلی آن، پاسخ به این پرسش ها است که چگونه شعرستایشی بیشتر ژانرهای حماسی، تعلیمی و غنایی را در خود دارد و چه رازهای شاعرانه ای در آن نهفته است که سبک شناسی لایه ای به کشف آن می پردازد؟ از دیدگاه باختین در هر ژانری، مکالمه ای میان سبک های گوناگون و شکل های متفاوت بیان وجود دارد. در این شعر مکالمه ای بین ژانرهای مختلف در لایة آوایی با هارمونی و موسیقی خاصی و لایة واژگانی در درون متن و بافت صورت می گیرد. با تأمل در شعر و خوانش دوباره، می توان متن را دوباره زنده کرد. شعری سهل و ممتنع که لایه های آوایی از جمله وزن، قافیه، ردیف، چینش واژگان و روابط حروف و لایه های واژگانی با دلالت های گزینش واژه از جمله حسی و ذهنی، عمومیت و خاص بودن، نگاه ایدئولوژی شاعر و رمزگان واژه، ضمن جذابیت اثر آن را ماندگار ساخته است. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        8 - بررسی سبک‎شناسی لایه‎ای اشعار سلمان هراتی
        فریبا مرندی فرهاد فلاحت خواه لیلا عدل پرور
        سبک هر شاعری آیینة تمام‎نمای ذهن و زبان اوست، به طوری که از طریق بررسی و تحلیل مختصّات و تمایزات زبانی و فکری هر شاعری، می‌توان جایگاه فکر، زبان و بیان خاص او را در مقایسه با شاعران و سبک‌های مختلف دیگر مکشوف گردانید. بر این اساس، مقاله حاضر قصد دارد با بررسی و تحلی چکیده کامل
        سبک هر شاعری آیینة تمام‎نمای ذهن و زبان اوست، به طوری که از طریق بررسی و تحلیل مختصّات و تمایزات زبانی و فکری هر شاعری، می‌توان جایگاه فکر، زبان و بیان خاص او را در مقایسه با شاعران و سبک‌های مختلف دیگر مکشوف گردانید. بر این اساس، مقاله حاضر قصد دارد با بررسی و تحلیل لایه‌های نهان و آشکار زبان و بیان سلمان هراتی، از شاعران ادب پایداری و انقلابی شعر حاضر، تمایزات خاص سبکی او را از نظر آوایی، واژگانی، نحوی، بلاغی و ایدئولوژیک (فکری) تبیین نماید تا جایگاه او را در حیطۀ آفرینش سبک خاصی در ادب پایداری و یا سهم او را در تکمیل سبک‌های ادبی موجود در این عرصه، نشان دهد. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که اشعار هراتی در بعد آوایی و واژگانی شامل هنرهایی چون واج آرایی، تناسب، تکرار، کاربرد واژگان عینی، ذهنی و نشان‌دار و ترکیب و تلفیق آنهاست که همگی در تقویت غنای موسیقایی شعر و بالا بردن تأثیر سخن وایجاد سهولت در جایگیری و انتقال اندیشۀ اشعار او نقش بسزایی دارند. ازنظر نحوی، هراتی با توسل به کیفیّت همنشینی واژگان در جمله و چینش و انتخاب واژگان و ایجاد روابط همپایگی و وابستگی بین جملات ،اقدام به تبیین کیفیات روحی وذهنی خود در قالب اندیشه برجسته نموده است. هراتی با استفاده از کاربرد جملات بلند و کوتاه، آنهم به تناسب فضای حاکم بر شعر، باعث ایجاد آهنگ و سبکی آرام و قابل تأمل و زمانی هم تند و با شتاب، موجب جلب نظر و تفکّر و تأمل خواننده می‌گردد. در بعد بلاغی هم، او با استعانت از شگردهای مختلف بلاغی از قبیل استعاره، تشبیه، تشخیص، حس‌آمیزی آنهم با سبکی اندیشه‌مدار که بیشتر به منظور برجسته‌سازی و انتقال اندیشه حاکم بر شعر، مورد استفاده قرار می‌گیرند، اقدام به پردازش ادبیّات شعرش می‌کند که خود از مهم‌ّترین عوامل سبک ساز در شعر اوست، و در بعد ایدئولوژیک هم، همانطوری که در مباحث قبلی هم به اندیشه مداری شعر سلمان اشاره کردیم، او تحت تأثیر تمام سطوح سبکی مذکور، اعتقاد و اندیشه درونی خود را با مهارت خاصی در تاروپود کلام خود می‌تند و ارتباطی استوار میان روساخت شعر و ژرف ساخت آن ایجاد می‌کند. به گونه‌ای که با بررسی و تحلیل واژگان، آواها و همۀ عناصر شعری می‌توان به سهولت به ایدئولوژی و اندیشۀ او و یا از طریق تفکّر و تعقّل در اندیشۀ شعری و اعتقاد درونی و مقدر در شعر او، به سادگی به کلمات و جملات و ارتباط نحوی و بلاغی آنها دست یافت. پرونده مقاله