امروزه مسکن به عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای بشری، نقش ویژه‌ای در بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان ایفا می‌کند. رشد شتابان شهرنشینی، فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت و عدم وجود برنامه‌ریزی جامع مسکن در کشورهای در حال توسعه، دسترسی گروه‌های کم‌درآمد به مسکن مناسب را به یک م چکیده کامل
امروزه مسکن به عنوان یکی از مهم‌ترین نیازهای بشری، نقش ویژه‌ای در بهبود کیفیت زندگی و رفاه شهروندان ایفا می‌کند. رشد شتابان شهرنشینی، فقدان منابع کافی، ضعف مدیریت و عدم وجود برنامه‌ریزی جامع مسکن در کشورهای در حال توسعه، دسترسی گروه‌های کم‌درآمد به مسکن مناسب را به یک معضل جدی تبدیل کرده است. در این راستا، برنامه‌ریزی با رویکرد آینده‌نگاری می‌تواند باعث ایجاد روندی مثبت در وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد شده و از بروز و تحقق آینده نامطلوب جلوگیری کند. پژوهش حاضر قصد دارد با بهره‌گیری از اصول پارادایم هنجاری و رویکرد آینده پژوهی به بحث و بررسی در ارتباط با وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز بپردازد. به لحاظ هدف، این پژوهش کاربردی – توسعه‌ای بوده و از نظر ماهیت نیز توصیفی – تحلیلی می‌باشد. برای نگارش مبانی نظری از روش کتابخانه‌ای استفاده شده و برای جمع‌آوری داده‌ها نیز تکنیک دلفی به کار گرفته شده است. هدف این پژوهش، شناسایی سناریوهای محتمل، ممکن و در نهایت سناریوهای مطلوب برای وضعیت آینده سیستم است. بر این اساس، تعداد 13 عامل کلیدی تأثیرگذار بر وضعیت آینده سیستم از مجموع 59 عامل اولیه مؤثر به روش تحلیل تأثیرات متقاطع و با استفاده از نرم‌افزار MICMAC استخراج شدند. در ادامه برای شناسایی سناریوهای مطلوب، تعداد 51 وضعیت محتمل برای عوامل کلیدی طراحی شد و با تشکیل ماتریس 51×51 میزان تأثیرات وقوع هر یک از وضعیت‌ها بر وقوع یا عدم وقوع وضعیت‌های دیگر توسط متخصصین سنجیده شد، سپس با استفاده از نرم‌افزار SCENARIOWIZARD 3 سناریوی قوی، 12 سناریوی باورکردنی و 270 سناریوی ضعیف استخراج شدند که در این پژوهش سناریوهای باورکردنی مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه اصلی تحقیق حاکی از آن است که 13 عامل کلیدی بازیگران اصلی و مؤثر بر وضعیت آینده برنامه‌ریزی مسکن اقشار کم‌درآمد کلان‌شهر تبریز هستند که نقش کلیدی در بهبود وضعیت آینده برنامه ریزی مسکن اقشار کم درآمد کلان شهر تبریز ایفا می کنند، همچنین تحلیل سناریوهای محتمل و باورکردنی هر چند حرکت به سمت شرایط مطلوب در روند آینده سیستم را نشان می‌دهند، لیکن وقوع شرایط نامطلوب و بحرانی را برای وضعیت آینده سیستم دور از انتظار نمی‌دانند.
پرونده مقاله
مقدمه: مسکن کالایی بادوام، غیرمنقول، چندبعدی، غیرهمگن و بسیار پرهزینه است و در سازمان اجتماعی فضا نیز نقش بسیار مؤثری دارد به همین دلیل در برنامه ریزی مسکن باید سیاست هایی اتخاذ شود تا برای هریک از گروه های اجتماعی مثل گروه های کم درآمد شرایط دسترسی به مسکن تسهیل شود ک چکیده کامل
مقدمه: مسکن کالایی بادوام، غیرمنقول، چندبعدی، غیرهمگن و بسیار پرهزینه است و در سازمان اجتماعی فضا نیز نقش بسیار مؤثری دارد به همین دلیل در برنامه ریزی مسکن باید سیاست هایی اتخاذ شود تا برای هریک از گروه های اجتماعی مثل گروه های کم درآمد شرایط دسترسی به مسکن تسهیل شود که یکی از روش های نوین جهت رسیدن به این مهم در برنامه ریزی، روش های مبتنی بر آینده پژوهی می باشد.هدف پژوهش: در این راستا هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر مسکن گروه های کم درآمد شهری می‌باشد.روش‌شناسی تحقیق: پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی- نظری و ازنظر ماهیت تحلیلی و اکتشافی می باشد. به‌منظور گردآوری اطلاعات موردنیاز به‌طور توأمان از دو شیوه کتابخانه ای- اسنادی و پیمایشی استفاده می شود. جامعه آماری پژوهش کارشناسان مرتبط با مسکن و گروه‌های کم‌درآمد می‌باشند که به دلیل مشخص نبودن تعداد جامعه جهت نمونه‌گیری از میان آن‌ها 35 نفر به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده‌اند. جهت تجزیه‌وتحلیل داده ها نیز از تکنیک پویش محیطی و دلفی و نرم‌افزار میک مک استفاده شده شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو پژوهش شهر رشت می باشد.یافته ها و بحث: بر اساس یافته های حاصل از روش دلفی و پویش محیطی، 43 عامل به‌عنوان عوامل مؤثر در برنامه ریزی مسکن گروه های کم درآمد شهر رشت شناخته شدند که پس از تحلیل صورت گرفته توسط نرم‌افزار میک مک، در نهایت 15 عامل ازجمله قیمت مسکن، بیکاری، سیاست‌های نامناسب فقرزدایی، نرخ رشد جمعیت، اجاره مسکن، مصالح ساخت، سرمایه‌گذاری‌های دولتی و خصوصی، قیمت زمین، اعتبارات ساختمانی، هزینه‌های ساخت‌وساز، نبود حکمروایی خوب شهری، توزیع ناعادلانه منابع قدرت، میزان درآمد، تورم، عوارض و مالیات ها به‌عنوان عوامل کلیدی مؤثر در توسعه مسکن گروه های کم درآمد شهر شناسایی شده اند.نتایج : یافته های پژوهش حاضر با تایج پژوهش زیاری و همکاران (1396) با عنوان الگوی تأمین مسکن گروه های کم درآمد در رابطه با سرمایه‌گذاری های دولتی و خصوصی، توزیع ناعادلانه منابع قدرت مرتبط با مسکن گروه های کم درآمد همسو می باشد. همچنین به لحاظ تاثیر سیاست‌های نامناسب فقرزدایی در بهبود مسکن و وضعیت گروه های کم درآمد با پژوهش آرشین و سرور (1396) تحت عنوان ارزیابی سیاست‌های اجرایی دولت در تامین مسکن گروه‌های کم درآمد شهری در کلان شهر مشهد همسو می باشد و از لحاظ تاثیر میزان تورم، میزان درآمد و هزینه‌های ساخت‌وساز در مسکن گروه های کم درآمد با مقاله زیاری همکاران (1389) با عنوان بررسی وضعیت مسکن گروه های درآمدی و برآورد مسکن گروه های کم درآمد در استان هرمزگان همسو می باشد.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
