فهرست مقالات ادبیّات داستانی

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - مقایسۀ شخصیّت‌پردازی زن در داستان های چوبک و دانشور
  محمود صادق زاده مریم شمس
  صادق چوبک(1295-1377) و سیمین دانشور(1300) جزو تکنیکی‌ترین داستان‌نویسان صاحب سبک از مکتب جنوب به شمار می‌ر‌وند که هرکدام به لحن و بیان خاصّی به شخصیّت، خصایص و مصائب زنان در داستان‌هایشان پرداخته اند. در این جستار، ضمن معرّفی کوتاه زندگی و آثار چوبک و دانشور و اشاره به چکیده کامل

  صادق چوبک(1295-1377) و سیمین دانشور(1300) جزو تکنیکی‌ترین داستان‌نویسان صاحب سبک از مکتب جنوب به شمار می‌ر‌وند که هرکدام به لحن و بیان خاصّی به شخصیّت، خصایص و مصائب زنان در داستان‌هایشان پرداخته اند. در این جستار، ضمن معرّفی کوتاه زندگی و آثار چوبک و دانشور و اشاره به انواع شخصیّت‌ها در داستان، از طریق باز‌خوانی، تجزیه و تحلیل آثار داستانی آنان کوشش می‌شود، وجوه تشابه و تفاوت شیوه‌های شخصیّت‌پردازی و خصیصه‌های مثبت و منفی زنان و مؤلّفه‌های اصلی آن‌ها بررسی، مقایسه و ارزیابی و نتایج کمّی آن به شکل نمودارها و جدول‌هایی ارائه شود. دانشور به‌عنوان نویسندۀ زن پیشرو، بیش از شصت و پنج درصد از داستان‌هایش را به شخصیّت زنان اختصاص داده و چوبک، هفده درصد. دانشور در بازسازی شخصیّت‌های پویای زن، واقع بینانه‌تر عمل کرده، در حالی‌که چوبک با دیدگاه ناتورالیستی و با لحنی بی‌پروا، کریه‌ترین چهره را از شخصیّت‌های ایستا و خرافی زن نشان داده است. کلید واژه‌ها: ادبیّات داستانی، صادق چوبک، سیمین دانشور، شخصّیت پردازی زن، رئالیسم، ناتورالیسم پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - نگاهی به تمثیل و نماد در دو داستان «انتری که لوطی‌اش مرده بود» از صادق چوبک و «حصار و سگ‌های پدرم» از شیرزاد حسن
  سلما ساعدی مسعود معتمدی شهروز جمالی
  ادبیّات داستانی یکی از بارزترین عرصه‌هایی است که مسائل و معضلات اجتماعی در آن به‌خوبی بازنمایی می شود. روایت های داستانی، ویژگی‌های هر جامعه ای را در بافت و کنش شخصیّت های خود برجسته و علاوه بر توصیف و تصویر نمودن آن به‌گونه ای پیچیده و در اشکال و بیان های ادبی آن را به چکیده کامل

  ادبیّات داستانی یکی از بارزترین عرصه‌هایی است که مسائل و معضلات اجتماعی در آن به‌خوبی بازنمایی می شود. روایت های داستانی، ویژگی‌های هر جامعه ای را در بافت و کنش شخصیّت های خود برجسته و علاوه بر توصیف و تصویر نمودن آن به‌گونه ای پیچیده و در اشکال و بیان های ادبی آن را به نقد می کشند. در برخی دوره‌های اجتماعی نویسندگان به دلیل استبداد و خفقان حاکم بر جامعه و ترس از مجازات حکومت به‌راحتی نمی توانند اندیشه های خود را بیان کنند از این رو متوسّل به قالب های سمبولیک می شوند و تمثیل یکی از این قالب های پرطرفدار است. در زمینۀ ادبیّات داستانی، در ایران و عراق، نویسندگانی چون صادق چوبک و شیرزاد حسن، هر دو از سرآمد نویسندگان صاحب سبک و تأثیرگذار در ادبیّات معاصر به شمار می آیند و در این زمینه، آثار ماندگاری بر جای نهاده اند. با توجّه به این که صادق چوبک و شیرزاد حسن با دیدگاه های مشابه به طرح مسائل و مشکلات جامعۀ خویش پرداخته اند، داستان انتری که لوطیش مرده بود از صادق چوبک، با داستان حصار و سگ های پدرم از شیرزاد حسن برای بررسی و مقایسه انتخاب شده اند. در پژوهش حاضر سعی بر آن است که با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی به معنای لایۀ دوم داستان های تمثیلی مذکور پی برده شود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که توجّه هر دو نویسنده، معطوف به عامّۀ مردم و تودۀ فرودست جامعه است و هرکدام در پوشش یک داستان تمثیلی، روابط و مناسبات اجتماعی و سرنوشت انسان ها در جامعۀ ایران و عراق را در دوره های دیکتاتوری رضاشاه و صدام حسین بازگو کرده اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - رئالیسم سوسیالیستی تطبیقی در ادبیّات داستانی آلمانی و روسی
  محمّدامین احسانی اصطهباناتی
  ادبیّات داستانی، به‌‌عنوان یک نوع ادبی یا ژانر از لحاظ ساختار محتوا، همواره تحت‌‌تأثیر جریان‌‌های مختلف سیاسی و اجتماعی بوده است. ادبیّات جهان، پس از جنگ جهانی دوم، در نقش ابزاری برای تبلیغات در خدمت بازسازی جوامع بحران‌‌زده قرار گرفت. رئالیسم سوسیالیستی، مبتنی بر دورنم چکیده کامل

  ادبیّات داستانی، به‌‌عنوان یک نوع ادبی یا ژانر از لحاظ ساختار محتوا، همواره تحت‌‌تأثیر جریان‌‌های مختلف سیاسی و اجتماعی بوده است. ادبیّات جهان، پس از جنگ جهانی دوم، در نقش ابزاری برای تبلیغات در خدمت بازسازی جوامع بحران‌‌زده قرار گرفت. رئالیسم سوسیالیستی، مبتنی بر دورنمایی از جامعۀ سوسیالیستی و توصیف نیروهایی است که از درون، مشغول ساختن جامعه هستند. رمان‌‌نویس رئالیست، به ارائه تصویر درست تاریخی و ترسیم جلوه‌‌های مبارزاتی زندگی مردم، از ایدئولوژی مارکسیستی و ماتریالیسم تاریخی و توجّه به‌‌مفهوم مدرن کار در نگاه سوسیالیستی و تقدیس مردم‌‌گرایی، می‌پردازد. جستار حاضر، به‌‌ بررسی سه اثر از سه نویسندۀ آلمانی و روسی؛ آنازگرس، کریستا ولف و میخائیل شولوخف از منظر واقع‌‌گرایی سوسیالیستی و انعکاس آن در آثار داستانی‌‌شان پرداخته است. گرچه این آثار در دوره‌‌های تقریباً متفاوتی از هم نوشته شده‌‌اند و درون مایه‌‌های متفاوتی نیز دارند، امّا هر یک به‌ترفندی، از این مبانی، به شیوه‌‌های مختلف بهره گرفته‌‌اند. نتایج این پژوهش که به‌‌شیوۀ توصیفی- تحلیلی و بر مبنای داده‌‌ کاوی کتابخانه‌‌ای صورت گرفته است، نشان می‌‌دهد که دیدگاه‌های میخائیل شولوخف در جهت نشان دادن آرمان‌‌های حکومت کمونیستی و بهره‌‌گیری از مؤلّفه‌‌های رئالیسم سوسیالیستی در مقایسه با فردیّت و توجّه به عشق در آسمان تقسیم شده ولف و مرده‌‌ها جوان می‌‌مانند اثر زگرس به‌‌صورت قوی‌‌تری عمل کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - شخصیّت و شخصیّت پردازی در رمان «ملکوت»
  بیتا اسدزاده گودرزی ابراهیم ابراهیم تبار
  رمان ملکوت نوشته‌ی بهرام صادقی، داستان نویس معاصر است. این رمان از نوع رمان‌های نمادین است. سبکی که بهرام صادقی در این رمان به کار برده‌ است ، آنچنان ذهنی است که‌ آن را از سبک و سیاق داستان‌های کوتاهش دور می‌کند و صبغه‌ای فرا طبیعی به آن می‌دهد. می‌شود گفت که: شخصیّت‌ها چکیده کامل

  رمان ملکوت نوشته‌ی بهرام صادقی، داستان نویس معاصر است. این رمان از نوع رمان‌های نمادین است. سبکی که بهرام صادقی در این رمان به کار برده‌ است ، آنچنان ذهنی است که‌ آن را از سبک و سیاق داستان‌های کوتاهش دور می‌کند و صبغه‌ای فرا طبیعی به آن می‌دهد. می‌شود گفت که: شخصیّت‌ها در داستان‌های او، کم کم شالوده‌ی اجتماعی خود را از دست می‌دهند و عناصری که در کیفیت شکل دادن آنها نقش داشته‌اند؛ رو به فساد و از هم پاشیدگی می‌گذارد و داستان‌ها در تار و پود افکار خرافه و کابوس زده‌ای پیچیده می‌شود. شخصیّت‌های اصلی او از نظر روانشناسی اغلب پیچیده و مرموز تصویر شده‌اند و بیش‌تر آن‌ها یا مریضند؛ و یا در افکار پریشان گرفتار شده اند. نویسنده به‌طور هنرمندانه‌ای از توصیف، گفتگو، عمل و نام در پردازش شخصیّت‌ها استفاده کرده است. به نظر می‌رسد که صادقی در شخصیّت‌پردازی قهرمانان خود، بیش‌تر بر استفاده از عنصر توصیف و گفتگو تأکید داشته است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - بررسی عناصر داستانی در داستان‌های معاصر کتاب‌های فارسی دورۀ دوم متوسّطه
  مجید سلطانی مهدی نوروز اکبر شعبانی بتول فخر اسلام
  چکیده پژوهش‌گران آموزشی بر این باور هستند که شالودۀ فکری، ملی، فرهنگی ، مذهبی و ادبی هر نسلی در دورۀ کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد و بخش مهمّی از آن بر عهدۀ نظام آموزشی هر کشوری است. کتاب‌های درسی یکی از مهمّ‌ترین ابزارهای این شکل‌گیری به شمار می‌رود و از این میان کتاب‌ه چکیده کامل

  چکیده پژوهش‌گران آموزشی بر این باور هستند که شالودۀ فکری، ملی، فرهنگی ، مذهبی و ادبی هر نسلی در دورۀ کودکی و نوجوانی شکل می‌گیرد و بخش مهمّی از آن بر عهدۀ نظام آموزشی هر کشوری است. کتاب‌های درسی یکی از مهمّ‌ترین ابزارهای این شکل‌گیری به شمار می‌رود و از این میان کتاب‌های فارسی به سبب توجّه به ادبیّات داستانی، محملی برای روایت اندیشه‌ها و تخیّلات انسانی است. در این پژوهش عناصر داستانی در داستان‌های معاصر کتاب‌های فارسی پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم با روش تحلیل محتوا بررسی شده است. چنین به نظر می‌رسد که مؤلّفان به رمان‌ها و داستان‌های بلند بیشتر گرایش دارند. غالب عناصر داستانی به شیوه‌ای تکراری مورد استفاده قرار گرفته است. تلخیص داستان‌های کوتاه در مقایسه با رمان‌ها و داستان‌های بلند با آسیب کمترِ عناصر داستانی و محتوایی همراه بوده است. در داستان‌های کتاب‌های درسی تنوّع موضوعی وجود ندارد. از این‌رو تنوّع داستانی نیز به چشم نمی‌خورد. پرونده مقاله