از شیوه‌های ادامۀ حیات اسطوره‌ها، تغییر یافتن آنها به صورت قصه و داستان، به ویژه قصه‌های عامیانه است؛ بختیارنامه یکی از این گونه داستان‌هاست که بازتاب دهندۀ اندیشه‌های اساطیری و آداب و رسوم آیینی گذشته است. در این مقاله مفاهیم اسطوره ای و نمادین باب دهم این کتاب با عنو چکیده کامل
از شیوه‌های ادامۀ حیات اسطوره‌ها، تغییر یافتن آنها به صورت قصه و داستان، به ویژه قصه‌های عامیانه است؛ بختیارنامه یکی از این گونه داستان‌هاست که بازتاب دهندۀ اندیشه‌های اساطیری و آداب و رسوم آیینی گذشته است. در این مقاله مفاهیم اسطوره ای و نمادین باب دهم این کتاب با عنوان شاه حجاز و عجز بشر در مقابلۀ با قضا و قدر به روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. فرض نگارندگان بر این بوده است که در ژرف ساخت این داستان می‌توان ردّپای مفاهیم اسطوره ای و نمادین را مشاهده کرد. که با تحلیل محتوای داستان، این فرضیه اثبات شده است. مفاهیم اساطیری و نمادین مانند آشناسازی، انزوا در مکان نمادین، مرگ و تولّد دوباره، آزمون‌های سخت، شکنجه، راهنما، کوه، چاه، شیر،اعداد مقدس و... را می توان در داستان مذکور مشاهده کرد. علاوه بر این، سرنوشت پسر شاه حجاز، او را با کودکان طرد شده پیوند می دهد که پیشگویی کشتن پدر، رانده شدن، بزرگ شدن به وسیلۀ عیار و نهایتاً نبرد با پدر و رسیدن به تخت پادشاهی او کاملاً در ارتباط با سرنوشت این گونه کودکان است.
پرونده مقاله
آیین‌های آشناسازی (تشرف) که فرد را برای گذار از یک مرحله زندگی و ورود به مرحله دیگر آماده می‌کنند؛ همه اسطوره‌شناختی‌اند. این آیین‌ها شامل ابعاد جسمانی و روحی و روانی می‌شود و با آداب و رسومی همراه است که قصد دارد به فرد کمک کند تا با نقش و مسئولیت تازه خود در اجتماع کن چکیده کامل
آیین‌های آشناسازی (تشرف) که فرد را برای گذار از یک مرحله زندگی و ورود به مرحله دیگر آماده می‌کنند؛ همه اسطوره‌شناختی‌اند. این آیین‌ها شامل ابعاد جسمانی و روحی و روانی می‌شود و با آداب و رسومی همراه است که قصد دارد به فرد کمک کند تا با نقش و مسئولیت تازه خود در اجتماع کنار بیاید. در تمامی ادیان، رسوم مختلفی برای مرحله گذار وجود دارد؛ که در راستای رشد فردی یا پذیرش موقعیت جدید است. این جستار که مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای است و با شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شده، به تحلیل آیین‌های آشناسازی (تشرف) در فرهنگ‌های مختلف می‌پردازد. با بررسی انواع مراسمِ مذکور از قبیل بلوغ، سفر، مرگ روحانی، قربانی و... در اوستا و مقایسه آنها با نمونه‌های جهانی مشخص شد، مراحل گذار در تمامی مسلک‌ها و مشرب‌های دینی و غیردینی وجود دارد و تحلیل آنها بیان‌کننده نکات مشترک با دیگر فرهنگ‌هاست
پرونده مقاله
در این مقاله بر اساس رویکرد نقد ساختارگرایی حکایت غلام و بازرگان از باب دوم مرزبان‌نامه تحلیل شده است. در این تحلیل بر اساس شیوه پراپ در ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، به دو بن‌مایه سفر و بازگشت از سفر توجه شده است. این دو بن‌مایه که در اثر پراپ یکی از سی و یک خویشکاری قهرما چکیده کامل
در این مقاله بر اساس رویکرد نقد ساختارگرایی حکایت غلام و بازرگان از باب دوم مرزبان‌نامه تحلیل شده است. در این تحلیل بر اساس شیوه پراپ در ریخت‌شناسی قصه‌های پریان، به دو بن‌مایه سفر و بازگشت از سفر توجه شده است. این دو بن‌مایه که در اثر پراپ یکی از سی و یک خویشکاری قهرمان محسوب می‌شوند، با کهن‌الگوی اسطورهای آشناسازی و میر نوروزی، تطبیق داده شده‌اند. در این مطابقه عناصر سازنده اسطوره و حکایت با همدیگر مقایسه شده، ظرفیت تأویل‌پذیری اسطورهای این حکایت و برابری آن با دو بن‌مایه اسطورهای نشان داده شده است.
پرونده مقاله
چکیده آشناسازی (پاگشایی، تشرّف، گذار، نوآموزی و سرسپاری) عبارت از آیین‌ها و مراسم و مناسکی است که در راستای ایجاد تغییر و تحوّل در زندگی فرد انجام می‌گیرد و از آن به مرگ (از بین بردن جهالت و نادانی و وضع کفرآمیز کودکی) و تولّد دوباره (تعالی روحی و استعلای حیات) تعبیر م چکیده کامل
چکیده آشناسازی (پاگشایی، تشرّف، گذار، نوآموزی و سرسپاری) عبارت از آیین‌ها و مراسم و مناسکی است که در راستای ایجاد تغییر و تحوّل در زندگی فرد انجام می‌گیرد و از آن به مرگ (از بین بردن جهالت و نادانی و وضع کفرآمیز کودکی) و تولّد دوباره (تعالی روحی و استعلای حیات) تعبیر می‌شود. با توجّه به اعتقاد برخی از محقّقان از جمله میرچاالیاده که اسطوره‌ها و قصّه‌های پریان را سرچشمه گرفته از آیین‌های آشناسازی و دیگر آیین‌های گذار یا بیان نمادین آن آیین‌ها می‌دانند. در این مقاله داستان بانوگشسپ نامه به عنوان یک اثر حماسی و اساطیری از این دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. فرض نگارندگان بر این بوده است که این داستان، آیین‌ها و مراسم آشناسازی (پاگشایی) را در خود نمودار می‌سازد. مبتنی بر ایده مذکور و با تحلیل محتوایی داستان، قابل تطبیق بودن این داستان با مراسم آشناسازی اثبات شده است؛ همة اجزا و مراحل مراسم آشناسازی از قبیل انزوا، جداسازی، بردن نوآموز به بیشه (بیابان)،آزمون سخت و ... را می‌توان در داستان مذکور مشاهده کرد. افزون بر این عناصر نمادین و کهن الگوهای دیگری نیز در متن وجود دارد که در ارتباط با مضمون اصلی (آشناسازی) هستند و بر این اساس تحلیل شده‌اند.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد
