معرفي نشريه
علمی
بسم الله الرحمن الرحیم
فصلنامه علمی پژوهشی نامه الهیات به استناد مجوز هشتاد و یکمین و هشتاد و دومین جلسه کمیسیون بررسی و تایید نشریات علمی دانشگاه آزاد اسلامی مورخ : 1390/06/14 از معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی منتشر می شود.
هدف انتشار این مجله فراهم آوردن بستری مناسب برای تبادل نظر علاقه مندان پژوهش های علمی تحقیقی و کاربردی در زمینه های فقه و مبانی حقوق اسلامی، فلسفه و کلام اسلامی، علوم قرآن و حدیث و ادیان و عرفان می باشد.
نشریه نامه الهیات یک نشریه با داوری بسته و دو سو ناشناس و با دسترسی آزاد است که از سوی دانشکده الهیات و معارف اسلامی واحد تهران شمال- دانشگاه آزاد اسلامی در ایران منتشر می شود.
بر اساس بخشنامه شماره 62815 /10 مورخ 1398/10/04دانشگاه آزاد اسلامی، جهت تأمین هزینه های بررسی، داوری و انتشار مقاله در نشریه، مبالغ زیر باید توسط نویسنده مسئول مقاله به نام دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال (شماره کارت 6037997599227916 یا شماره حساب 0103589308004) واریز شود و تصویر فیش آن، همزمان با ارسال فایل مقاله و فایل اسامی نویسندگان، بارگذاری شود:
مبلغ 1500000ریال هزینه بررسی مقاله در زمان ارسال مقاله به سایت نشریه
مبلغ 3500000 ریال جهت پذیرش و چاپ مقاله
آخرین مقالات منتشر شده
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - سبکشناسی جملات پرسشی در جزء اول قرآن کریم
محمد بیات فرحناز رفعت جو علی رضا حسینیشماره 66 , دوره 17 , بهار 1403قرآن کریم به عنوان کتابی الهی و معجزه ی ختمی مرتبت، رسالت هدایت و راهنمایی ابنای بشر را بر عهده دارد. این معجزه ی ادبی و شاهکار مقابله ناپذیر، جهت نیل و رسیدن به این رسالت مهم، اسلوب های حکیمانه و روش های خردمندانه ی فراوانی بکار برده است. ازجمله روش های زیبایی شناختی ک چکیده کاملقرآن کریم به عنوان کتابی الهی و معجزه ی ختمی مرتبت، رسالت هدایت و راهنمایی ابنای بشر را بر عهده دارد. این معجزه ی ادبی و شاهکار مقابله ناپذیر، جهت نیل و رسیدن به این رسالت مهم، اسلوب های حکیمانه و روش های خردمندانه ی فراوانی بکار برده است. ازجمله روش های زیبایی شناختی که در کلام خداوند مورد استفاده زیاد قرارگرفته، اسلوب استفهام می باشد. در اهمیت این اسلوب همین بس که از (114) سوره ی قرآن کریم، تنها (18) سوره، استفهام ندارند. بدلیل اهمیت و نقش پرسش در کشف حقیقت، نگارنده جملات پرسشی جزء اول قرآن کریم را جهت پژوهش خود انتخاب نموده است. این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و جامعه ی آماری جملات پرسشی جزء اول قرآن کریم، در سه سطح نحوی، بلاغی و تصویرپردازی به بررسی زیبای های ادبی این جملات پرداخته و سعی نموده جلوه هایی از زیبای های این جملات پرسشی را نمایان سازد. یافته های پژوهش می تواند در به روز رسانی پیام های قرآنی در زندگی و کاربردی تر ساختن محتوا و مضامین عالی قرآن در دنیای امروز به کار آید. همچنین با استفاده از پیام های سراسر نور جملات پرسشی قرآن کریم، جایگاه ارزشی سوال وجواب در ابعاد مختلف اعتقادی، معرفتی، تربیتی و فرهنگی نمایان می گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - تاثیر فصوص ابن عربی بر گلشن راز شیخ محمود شبستری
وحیده داداش‌زاده طیبه شمساییشماره 66 , دوره 17 , بهار 1403این مقاله ما حصل تحلیل مقایسه گونه‌ای بین آراء ابنعربی و شبستری برای نشان دادن نکته های تأثیر عارف شبستر از فصوص الحکم شیخ اکبر است و سعی شده است آن چه از تعالیم محیالدین ابنعربی دراندیشه ی شیخ شبستری رسوخ کرده است با تکیه بر منظومه ی گلشنراز بررسی وتحلیل شود. شبستر چکیده کاملاین مقاله ما حصل تحلیل مقایسه گونه‌ای بین آراء ابنعربی و شبستری برای نشان دادن نکته های تأثیر عارف شبستر از فصوص الحکم شیخ اکبر است و سعی شده است آن چه از تعالیم محیالدین ابنعربی دراندیشه ی شیخ شبستری رسوخ کرده است با تکیه بر منظومه ی گلشنراز بررسی وتحلیل شود. شبستری تحت تأثیر و نفوذ معنوی کلام و بیان ابنعربی قرار گرفته و بنابر قول محمد لاهیجی شارح معروف گلشن راز، هربیت این منظومه فشرده و موجز، ولی در نهان به تفصیل بخشی از عرفان شیخ اکبر اشاره دارد. شیخ محمود شبستری در مباحثی چون وحدت وجود، انسان کامل، عالم صغیر، اطوار خلقت، نبوت و ولایت و مانند آن از اندیشههای ابنعربی تأثیر پذیرفته است. محییالدین ابنعربی بنیانگذار مکتب عرفان نظری و مبشر نوعی عرفان فلسفی در قرن هفتم، توانست تأثیر چشمگیری را در کل تاریخ عرفان پس از خود به جا بگذارد. اندیشههای عرفانی ابن عربی به طور بارزی بر تفکر عارفان ایرانی غلبه یافت و خاصه در ادبیات صوفیان جایگاه بلندی پیدا کرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بررسی مبانی و سازوکارهای فقهی تولید و اشتغال با تأکید بر اقتصاد دانشبنیان
کمال محمدبیگی فائزه مقتداییشماره 66 , دوره 17 , بهار 1403چکیده زمینه و هدف: اشتغال و تولید از عناصر اصلی اقتصاد هر کشور است که تقویت آن، رونق و توسعه اقتصادی را به دنیال دارد. در این مقاله تلاش شده به بررسی مبانی و سازوکارهای فقهی تولید و اشتغال با تاکید بر اقتصادی دانش بنیان پرداخته شود. مواد و روشها: مقاله حاضر توصیفی تح چکیده کاملچکیده زمینه و هدف: اشتغال و تولید از عناصر اصلی اقتصاد هر کشور است که تقویت آن، رونق و توسعه اقتصادی را به دنیال دارد. در این مقاله تلاش شده به بررسی مبانی و سازوکارهای فقهی تولید و اشتغال با تاکید بر اقتصادی دانش بنیان پرداخته شود. مواد و روشها: مقاله حاضر توصیفی تحلیلی بوده و از روش کتابخانهای استفادهشده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متن، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافتهها: در اسلام به صورت مستقیم به تولید و اشتغال اشاره نشده است اما از آیات و روایات متعدد میتوان، اهمیت تولید و اشتغال را استنباط کرد. به عبارتی در آیات و روایات دلالتهای متعددی مبانی بر تولید و اشتغال در راستای ایجاد رفاه و مبارزه با فقر قابل استنباط است. از این منظر، بهره گیری از منابع طبیعی )زمین( نیروی کار و مدیریت انسانی مهمترین سازوکارهای فقهی تولید و اشتغال است. همچنین تولید و بهکارگیری دانش، استفاده از نیروی متخصص، کار مضاعف، مدیریت صحیح منابع، جهاد اقتصادی و ترویج فرهنگ مصرف کالاهای داخلی از مهمترین سازوکارهای تحقق اقتصاد دانش بنیان است. نتیجهگیری: به توجه به نقش اقتصاد دانش بنیان در تولید و اشتغال و بنابراین توسعه اقتصادی، لازم است سیاستگذاری ها در راستای تولید دانش و بهرهگیری از نیروهای متخصص و کارآمد تدوین شود. کلیدواژهها: تولید، اشتغال، اقتصاد دانش بنیان، دانش، نیروی متخصص پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - بازپژوهی الزام و آثار شرط عدم ازدواج مجدد زوج ضمن عقد نکاح بر اساس حاکمیت اراده
سیده معصومه میری گرجیشماره 66 , دوره 17 , بهار 1403شرط عدم ازدواج مجدد زوج یکی از شروطی است که زوجه می‌تواند بنا بر حاکمیت اراده، در ضمن عقد نکاح درج نماید، که بعضی از فقهای متقدم بر این باورند که بر اساس ادله احکام، چنین شرطی باطل است اما در مقابل عده‌ای دیگر از فقها که اکثر آنها را فقهای متاخر تشکیل می‌دهند، با استن چکیده کاملشرط عدم ازدواج مجدد زوج یکی از شروطی است که زوجه می‌تواند بنا بر حاکمیت اراده، در ضمن عقد نکاح درج نماید، که بعضی از فقهای متقدم بر این باورند که بر اساس ادله احکام، چنین شرطی باطل است اما در مقابل عده‌ای دیگر از فقها که اکثر آنها را فقهای متاخر تشکیل می‌دهند، با استناد به روایت دال بر صحت و اعتبار این شرط و عدم مخالفت آن با مقتضای عقد، آن را صحیح و لازم الوفا می دانند. پژوهش حاضر درصدد است تا به این پرسش پاسخ دهد که با توجه به مبانی حاکمیت اراده، آیا شرط عدم ازدواج مجدد زوج در ضمن عقد نکاح، با اثبات صحت آن، این قدرت دارد باعث بطلان نسبی و عدم نفوذ ازدواج مجدد زوج شود؟ بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی صحت یا فساد شرط عدم ازدواج مجدد با قصد عدم نفوذ ازدواج مجدد با وجود شرط عدم ازدواج مجدد ضمن عقد نکاح و پاسخ به چالش های آن به شیوه تحلیلی-اسنادی انجام شد. اطلاعات پژوهش با تتبع در منابع، ادله و آراء فقها و تبیین روایات صحیحه و معتبر و سایر ادله فقهی و با تاکید بر حاکمیت اراده و مصلحت اجتماعی خانواده و تفسیر نوینی از نقش زن در زندگی مشترک، جمع آوری و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که ظهور ادله فقهی بر صحت شرط عدم ازدواج مجدد مرد و آثار آن ضمن عقد نکاح است، و این قدرت را دارد که باعث بطلان نسبی و عدم نفوذ ازدواج دوم در برابر تخلف از این شرط پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - وسواس های طهارت و عبادت در یهودیت و تشیع با التفات به رویکرد علمی
رویا هذبی علیرضا ابراهیم طاهره حاج ابراهیمیشماره 66 , دوره 17 , بهار 1403تردید یکی از ویژگی‌های اندیشه‌ی انسان و عارضه‌ای شناختی است که از فقدان آگاهی سرچشمه می‌گیرد و در صورت تداوم، می‌تواند به ایجاد اضطراب و رفتار وسواسی بیانجامد. امور دینی در سرشت خویش رازآمیز به‌شمار می‌روند و بر همین اساس، همواره در معرض تردید، تولید اضطراب و مستعد وسوا چکیده کاملتردید یکی از ویژگی‌های اندیشه‌ی انسان و عارضه‌ای شناختی است که از فقدان آگاهی سرچشمه می‌گیرد و در صورت تداوم، می‌تواند به ایجاد اضطراب و رفتار وسواسی بیانجامد. امور دینی در سرشت خویش رازآمیز به‌شمار می‌روند و بر همین اساس، همواره در معرض تردید، تولید اضطراب و مستعد وسواس هستند. این پژوهش که با روش تحلیلی- تطبیقی و با التفات به یافته‌های روانشناسی صورت پذیرفته، نشان می‌دهد که وسواس دینداران در یهودیت و تشیع، تا اندازه‌ای مرهون رازآمیز بودن امور مقدس است و تا حدی نیز از تفاسیر اضطراب‌انگیز برخی دینیاران بر متون مقدس سرچشمه می‌گیرد. از دیدگاه درون‌دینی، القائات شیطانی هم در ایجاد وسواس سهیم هستند و می‌توانند رفتارهایی ناهنجار را در پاکسازی بدن از خون و دفعیات و یا خواندن نیایش باعث شوند. درمان وسواس به شیوه‌هایی چون تغییر نگرش فرد مبتلا نسبت به امور مقدس، تصحیح و تلطیف تفاسیر اضطراب‌انگیز از متون مقدس، و آگاهی بخشی در مورد نقش شیاطین صورت می‌گیرد. البته استفاده از روشهای شبه‌دینی (طب سنتی) یا مراجعه به مراکز روان‌درمانی نیز مرسوم است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - تحلیل مفهوم می در اشعار صدرالمتالهین شیرازی
سعید محمدی کیششماره 66 , دوره 17 , بهار 1403صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی یا مُلاصَدرا، حکیم متأله و فیلسوف و عارف و شاعر ایرانی قرن یازدهم هجری قمری و بنیانگذار حکمت متعالیه است.وی در مثنوی خود، برخی نظرات عرفانی و فلسفی و حکمی خود را بیان داشته است.هدف از پژوهش حاضر بررسی نگرش شاعر در بیان اصطلاح می با چکیده کاملصدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی یا مُلاصَدرا، حکیم متأله و فیلسوف و عارف و شاعر ایرانی قرن یازدهم هجری قمری و بنیانگذار حکمت متعالیه است.وی در مثنوی خود، برخی نظرات عرفانی و فلسفی و حکمی خود را بیان داشته است.هدف از پژوهش حاضر بررسی نگرش شاعر در بیان اصطلاح می با تعابیر گوناگون است که به روش توصیفی - تحلیلی صورت می پذیرد.از یافته های این پژوهش می توان به مفاهیم می در این مثنوی اشاره کرد.ملاصدرا آن می را می طلبد که پرتو آتش آن سوزاندۀ خاشاک پندار باشد و بتواند خودیت عارف را در مرحله فنا فی الله محو کند، از نظر ملاّصدرا عارف کامل در آتش می عشق، از خودی رهانیده می شود و در فزونی مستی به مشاهده ابکار اسرار نائل می گردد. در مرتبه ای که او در مستی می نیستی، برای ممکنات وجودی مستقل و منفصل قائل نیست.آن می که دل، محل ازلی پرتو روحانی اوست،چنان که خانۀ تاریک دل به سبب وجود منور آن باده به گلشن معانی مبدل شده است.آن می که صدرالمتالهین خواستار اوست شراب آگاهی از نفی وجود از عدم اعتباری است و عارف از نوشیدن آن به معرفت هستی مطلق که همانا راز وحدت است پی می برد. پرونده مقاله
پربازدیدترین مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - تأثیر ستارگان بر سرنوشت انسان از دیدگاه مکاتب هرمسی و اشراقی
شیوا نیرومند زهرا حسینی حمیدشماره 46 , دوره 12 , بهار 1398آدمی از دیرباز پیوندی ناگسستنی با آسمان داشته و با دنبال کردن حرکات کواکب در آسمان، و همزمانی یک سری وقایع سعد و شوم در روی زمین، متوجه ارتباط بین زمین و آسمان، یا انسان و کواکب شده است. گویی جابه جایی ستارگان و کواکب در آسمان به نوعی تقدیر وی را رقم می زنند و متعاقب آن چکیده کاملآدمی از دیرباز پیوندی ناگسستنی با آسمان داشته و با دنبال کردن حرکات کواکب در آسمان، و همزمانی یک سری وقایع سعد و شوم در روی زمین، متوجه ارتباط بین زمین و آسمان، یا انسان و کواکب شده است. گویی جابه جایی ستارگان و کواکب در آسمان به نوعی تقدیر وی را رقم می زنند و متعاقب آن، متفکران و پیام آوران در طی هزاره ها به الگوهایی دست یافتند که می توانست بشر را از سیطرة نیروهای آسمانی رهایی بخشد. مهمترین نظریه ها و دیدگاه ها را در این باره، در دو مکتب و حکمت بزرگِ: هرمسی و اشراقی می توان دید. این حکمتها معتقدند که کواکب و بروج سازوکاری برای کنترل آدمی ست، ولی در عین حال، معتقد بر اراده آزاد آدمی هستند که می تواند بر این حاکمیت که ضرورت آفرینش است، پیروز گردد و خود را از این سلطه و اسارت رها بنماید. نجوم باطنی در ازمنه گذشته، بخشی از معرفت اندیشمندان و عرفا بوده است. این تحقیق شاید کمکی باشد به یافتن دانشی کهن که به ورطه فراموشی سپرده شده تا رهگشا برای انسان امروزی مدرن گردد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - معناشناسی «زرع» در قرآن کریم
طیبه اکبری راد سکینه عموزادیشماره 43 , دوره 11 , تابستان 1397اهمیت زراعت و کشاورزی در آیات متعدد قرآن کریم و روایات مورد تأکید قرار گرفته است. واژگان تبیین کننده مفهوم کشاورزی در قرآن شامل زرع، حرث و نبت می باشند. واژه زرع به معنای رویاندن، کاشتن و بذرافشانی است که در 11 آیه قرآن کریم به صورت حقیقی و فقط در یک آیه به صورت تشبیه ( چکیده کاملاهمیت زراعت و کشاورزی در آیات متعدد قرآن کریم و روایات مورد تأکید قرار گرفته است. واژگان تبیین کننده مفهوم کشاورزی در قرآن شامل زرع، حرث و نبت می باشند. واژه زرع به معنای رویاندن، کاشتن و بذرافشانی است که در 11 آیه قرآن کریم به صورت حقیقی و فقط در یک آیه به صورت تشبیه (مجاز) به کار رفته است. مهمترین عامل زرع خدائند است و برخی عوامل مادی زرع نیز عبارتند از باران، زمین و نور. همچنین، از جمله مصادیق زرع می توان به خرما، انگور، زیتون و انار اشاره کرد. آثار مادی آن رویش، زیبایی و پرداخت زکات و میراث ارزشمند است و از آثار معنوی آن عبرت و خداشناسی است. از موانع مادی آن، بی آبی و از موانع معنوی آن کفران نعمت و غرور است. از واژه‌های جانشین زرع، حرث به معنی کاشتن، شخم زدن و زراعت و در آیه 22 سوره قلم به معنی باغ (تاکستان) آمده است. در 11 آیه قرآن، واژه حرث تکرار شده که در سه مورد به صورت تشبیه (مجاز) و در بقیه موارد به صورت حقیقی به کار رفته است. برای حرث بر خلاف زرع در قرآن عوامل، مصادیق، آثار و موانع ذکر نشده است. زرع فعل خدا و حرث فعل انسان است، یعنی انسان عملیات کاشت و کشاورزی انجام می دهد اما رویاندن و رشد دادن کار انسان نیست. یکی دیگر از جانشینان زرع واژه نبت است که به معنی کاشتن، روییدن و جوانه زدن است. در 21 آیه قرآن به صورت حقیقی و در دو آیه به صورت تشبیه (مجاز) به کار رفته است. عوامل نبت نیز خدا، باران و زمین و از مصادیق آن خرما، انگور، زیتون و روغن آن، انار، سبزی ها، دانه ها و ... می باشند. از آثار نبت رویش و زیبایی، از کیفیت و شرایط آن زوجیت گیاهان و گستردگی زمین و موزون بودن گیاه و هر چیز می باشد. در دو واژه زرع و نبت به اصل توحید، معاد و رستاخیز طبیعت اشاره شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - جایگاه حقوقی زن در عصر جاهلیت
فهیمه ملک زاده بیتا محسنیشماره 43 , دوره 11 , تابستان 1397جاهلیت ظهور گونه‌ای از حیات بشری است که با پس رفتن عقل و عدم حاکمیت آن بر قلمرو وجود، حضور و سلطه می‌یابد. قرآن کریم زمان قبل از اسلام و ایامی را جاهلیت می‌نامد که بشر از منبع وحی دور بوده و با جهل خود ره پیموده است. هرگاه سخن از زنان جاهلی می‌شود، فقط به مباحثی، چون ان چکیده کاملجاهلیت ظهور گونه‌ای از حیات بشری است که با پس رفتن عقل و عدم حاکمیت آن بر قلمرو وجود، حضور و سلطه می‌یابد. قرآن کریم زمان قبل از اسلام و ایامی را جاهلیت می‌نامد که بشر از منبع وحی دور بوده و با جهل خود ره پیموده است. هرگاه سخن از زنان جاهلی می‌شود، فقط به مباحثی، چون انواع ازدواج‌ها و طلاق‌ها، تعدد همسر، عدم مالکیت و دخترکشی توجه می‌شود و همیشه از جایگاه زنان عرب قبل از اسلام به عنوان پست‌ترین جایگاه یاد می‌شود. بر این اساس در این پژوهش که به روش کتابخانه ای و به شیوة توصیفی-تحلیلی انجام گرفته است، تلاش شده به منظور فهم دقیق اینکه زن قبل از اسلام از چه جایگاه و موقعیتی برخوردار بوده، میزان حضور و مشارکت زن در مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در عصرجاهلیت مورد بررسی قرار گیرد. نتیجه این که بعضی بر این باورند که زنان جاهلی در پست‌ترین جایگاه اجتماع قرار داشته اند و برخی دیگر معتقدند که زنان در عصر جاهلیت حضور و مشارکت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داشتند، در عین اینکه نمی‌توان مواردی همچون بی حجابی و تبرج برخی از آنان و اعتقاد به ناقص العقل بودن و فتنه انگیزی و شوم بودن زنان را انکار نمود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - معناشناسی «برکة» در قرآن
طیبه اکبری راد فاطمه حاج شیخ علی زهراییشماره 40 , دوره -10 , پاییز 1396برکة (یا برکت) در اصل به معنای ثبوت، دوام و فزونی خیر است که در حال رشد و افزایش است. مشتقات این واژه در قرآن تبارک، بارکنا، مبارک، بورک و برکات است. واژة تبارک در هشت مورد برای خداوند و در یک آیه برای اسم پروردگار بکار رفته است. همچنین، ذات باری تعالی نی خود برکة مطلق چکیده کاملبرکة (یا برکت) در اصل به معنای ثبوت، دوام و فزونی خیر است که در حال رشد و افزایش است. مشتقات این واژه در قرآن تبارک، بارکنا، مبارک، بورک و برکات است. واژة تبارک در هشت مورد برای خداوند و در یک آیه برای اسم پروردگار بکار رفته است. همچنین، ذات باری تعالی نی خود برکة مطلق است. گسترة معنایی مشتقات برکت، شامل برکت در نسل، برکت در سرزمین، خیرات انبیاء، آب باران، خانة خدا و کتاب خدا می باشد. از جمله عوامل برکت زایی می توان ایمان و تقوا، اطاعت خدا، صدقه دادن و...را نام برد و از جمله موانع آن نیز شرک، انکار کتاب خدا و انبیاءالهی، اسراف و عدم انجام وظایف مقرره، مانند: پرداخت زکات و خمس و سایر موارد شرعیه، است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - معناشناسی «ابلیس» در قرآن کریم
حشمت السادات باقرنژاد طیبه اکبری رادشماره 46 , دوره 12 , بهار 1398واژه ابلیس یازده بار در قرآن کریم به کار رفته است. واژه مقابل ابلیس، مَلَک می باشد که به صورت جمع "ملائکه" به کار رفته است. تقابل بین ابلیس و ملک در خلقت و در عملکرد است. علت رانده شدن ابلیس از درگاه الهی سرپیچی از فرمان خداوند است که در لباس استکبار و حسد ظاهر شده است. چکیده کاملواژه ابلیس یازده بار در قرآن کریم به کار رفته است. واژه مقابل ابلیس، مَلَک می باشد که به صورت جمع "ملائکه" به کار رفته است. تقابل بین ابلیس و ملک در خلقت و در عملکرد است. علت رانده شدن ابلیس از درگاه الهی سرپیچی از فرمان خداوند است که در لباس استکبار و حسد ظاهر شده است. قرآن کریم نافرمانی ابلیس را، سجده نکردن به آدم علیه السلام مطرح می‌کند. واژه جانشین ابلیس، شیطان است. حوزه معنایی ابلیس محدود به یک معنا است و اسم خاص برای موجود پلیدی است که به آدم علیه السلام سجده نکرد. لفظ شیطان وجوه معنایی متفاوتی دارد که عبارت است از: ابلیس، جن، جنود انسی و جنی ابلیس، نام عام برای هر موجود شر، سران منافقان، مارها، طاغوت و عامل بیماری. وجه معنایی ابلیس برای لفظ شیطان، بیشترین آیات را به خود اختصاص داده است و شیطان به دلیل غلبه استعمال، بیشتر به ابلیس اطلاق می گردد. غَرور و وسواس خنّاس، واژگان جانشین شیطان در قرآن کریم می‌باشند. عصیانگر، خوار کننده انسان، دعوت کننده به آتش دوزخ، دشمن آشکار، عاری از خیر و .... از ویژگی های شیطان است. نپذیرفتن ولایت شیطان، پرهیز از غذای حرام، استعاذه، ایمان و توکل واقعی، اخلاص، یاد خدا ، فضل و رحمت الهی، موانع نفوذ و تسلط شیطان بر انسان می باشند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - نقش و مقایسه چهار موجود مقدس در چهار دین (اسلام، زرتشت، مسیحیت و یهودیت) با تاکید بر نقش و جایگاه عدد چهار
حسن آتش آب پرور محمد کریم یوسف جمالی اسماعیل سنگاری شکوه السادات اعرابی هاشمیشماره 60 , دوره 15 , پاییز 1401چهار موجود مقدس، از قدیمتی ترین باورهای مذهبی شکل گرفته در میان اقوام و ملل به شمار می روند، در واقع این ها همان نیروهای نخستین هستند که از قادر مطلق ناشی می شوند. در همه ادیان و از روزگار باستان برای این نیروها احترام و ارزش زیادی قائل بودند و نمادهای مختلفی برای چهار چکیده کاملچهار موجود مقدس، از قدیمتی ترین باورهای مذهبی شکل گرفته در میان اقوام و ملل به شمار می روند، در واقع این ها همان نیروهای نخستین هستند که از قادر مطلق ناشی می شوند. در همه ادیان و از روزگار باستان برای این نیروها احترام و ارزش زیادی قائل بودند و نمادهای مختلفی برای چهار مقدس بوجود آورده اند، همچنین مردمان فرهنگ های گوناگون نام های متفاوتی همانند فرشته، ایزد، مبشر و الهه به آن ها نسبت دادند. اعتقاد به این فرشتگان و ملائکه از مباحث مهم ادیان الهی بشمار می رود. جایگاه، نقش و خصوصیات فرشتگان می تواند بیانگر نوع بینش و جهان بینی به مبانی اعتقادی و پیروان بسیاری از ادیان باشد. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و با رویکرد نظری و اسنادی، بر آن است که علاوه بر نقش و وظایف، به صفات و خصوصیات این چهار موجود نیز بپردازد. و نگاهی پیرامون مفاهیم و کاربرد عدد چهار داشته باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به محوری بودن اعتقاد به خداوند در ادیان اسلام، زرتشت، مسیحیت و یهودیت، چهار موجود مقدس در بعضی از ویژگی ها وجه اشتراک زیادی با هم دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - تانیث و تناکح در هستی شناسی ابن عربی
آلی لا عطار عبدالرضا مظاهری محمدرضا عدلیشماره 46 , دوره 12 , بهار 1398تناکح اسماء در نظام فکری ابن عربی در کنار تقابل اسماء تعریف شده است که چگونگی فیض هستی از واحد به کثیر را به تصویر می کشد. وی با بیان تناکح به چگونگی کثرت اسماء و بی نهایت بودن جهان هستی پرداخته و راز خلقت را در حرکت حبی که منجر به تناکح می شود دانسته و اشاره دارد که تن چکیده کاملتناکح اسماء در نظام فکری ابن عربی در کنار تقابل اسماء تعریف شده است که چگونگی فیض هستی از واحد به کثیر را به تصویر می کشد. وی با بیان تناکح به چگونگی کثرت اسماء و بی نهایت بودن جهان هستی پرداخته و راز خلقت را در حرکت حبی که منجر به تناکح می شود دانسته و اشاره دارد که تناکح ساری در جمیع ذراری صورت می پذیرد. منتها با توجه به گستره بحث و همچنین وضوح بخشی به آن موضوع نوشتار حاضر به جزء نخستین پرداخته و جهت مدخل بحث لازم میداند ابتدا به بیان معنای اسم از دیدگاه حکما و عرفا پرداخت و سپس با توضیح تکثر اسماء از ذات باری به روش سازی ضمیر مخاطب جهت فهم موثر نکاح اسماء و رویش خلقت کثیر از واحد بپردازد. به همین خاطر در این مقاله ابتدا به معانی تناکح در عالم انسانی و اسماء الهی پرداخته شده و رمز و سنبل بودن آن نیز از دیدگاه ابن عربی مورد نظر قرار گرفته است و آنگاه به بحث اسماء الهی و تقابل و تناکح اسماء پرداخته شده و تقسیمات مختلفی که از اسماء و امهات اسماء صورت پذیرفته روشن شده، و این که حب الهی باعث آفرینش از طریق اسماء شده، مورد بررسی قرار گرفته و فاعل و قابل بودن در امر الهی و نظام طبیعی که علت ایجاد آفرینش و پذیرش این امر الهی از طرف عالم طبیعت مورد بررسی قرار گرفته و به همین دلیل به بحث زوجیت و قابلیت در اسماء و عوالم مختلف و در نهایت عالم انسانی پرداخته شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - بررسی عرفان های نوظهور از دیدگاه فقه امامیه
مرضیه شفیعی فائزه مقتداییشماره 64 , دوره 16 , پاییز 1402در جهان امروزی، ارضای کاذب معنویت خواهی بشر به وسیله ی عرفانهای دروغین رو به گسترش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی فقهی عرفان های کاذب از دیدگاه فقه امامیه انجام شده است. در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، ضمن معرفی عرفان های نوظهور، به بررسی فقهی و روشهای مقا چکیده کاملدر جهان امروزی، ارضای کاذب معنویت خواهی بشر به وسیله ی عرفانهای دروغین رو به گسترش است. پژوهش حاضر با هدف بررسی فقهی عرفان های کاذب از دیدگاه فقه امامیه انجام شده است. در این پژوهش که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد، ضمن معرفی عرفان های نوظهور، به بررسی فقهی و روشهای مقابله با این جریان های انحرافی پرداخته شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که عرفان کاذب راه و روش یا مکتبی است که با استفاده از روشهای عرفانی در مسیری غیر از رسیدن به کمال حقیقی حرکت می کند. عرفان های نوظهور کاذب با اعتقاد به مظاهرکفر و الحادی همچون حلول وتناسخ و تفویض و اباحی گری وانکار برخی اصول و فروع دین مقدس اسلام به ستیزه با دین مقدس اسلام برخاسته اند. عرفان کاذب، بر خلاف عرفان واقعی با روش های غلط ، انسان را به‌جای رساندن به حقیقت عالم و خدای هستی، به امور دنیوی و خیالی سرگرم می کند. بر اساس نظر مشهور فقهای مشهور امامیه ، جواز شرعی برای فعالیت عرفان های کاذب وجود ندارد. همچنین مبانی مبارزه با عرفان های کاذب، ارتداد، بدعت در قرآن کریم و از سیره نبی اعظم (ص) و ائمه معصومین (ع) الهام می گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - بررسی مواضع وقف‌های معانقه در قرآن و تاثیر آنها بر تفسیر
مریم حاجی عبدالباقی مصطفی نظر فخاریشماره 42 , دوره 11 , بهار 1397استفاده از علامت وقف معانقه در آیه‌ای از قرآن کریم، نشانگر وجود دو وجه قابل قبول از وقف و ابتدا در آن آیه است. در صورتی‌که بر نشانه‌ی اول وقف شود، عبارت بین دو نشانه، ابتدای جمله‌ی دوم خواهد بود؛ اما در صورتی‌که بر نشانه‌ی دوم وقف شود، عبارت بین دو نشانه، متعلق به جمله چکیده کاملاستفاده از علامت وقف معانقه در آیه‌ای از قرآن کریم، نشانگر وجود دو وجه قابل قبول از وقف و ابتدا در آن آیه است. در صورتی‌که بر نشانه‌ی اول وقف شود، عبارت بین دو نشانه، ابتدای جمله‌ی دوم خواهد بود؛ اما در صورتی‌که بر نشانه‌ی دوم وقف شود، عبارت بین دو نشانه، متعلق به جمله‌ی اول خواهد بود. این دو وجه از وقف و ابتدا، دو معنای متفاوت را به شنونده القاء می‌کند که این تفاوت در معنا، نشان دهنده‌ی اختلاف نظر معربان و مفسران در اعراب و تفسیر این آیات است. در این مقاله سعی شده تا ضمن بررسی تفسیری و تحلیل دو وجه وقف و ابتدا در تعدادی از مواضع مشهور وقف‌های معانقه، نشان‌داده شود که انتخاب هر یک از وجوه چه تاثیری بر تفسیر آن آیه دارد؛ سپس بر اساس نظر مفسران شیعه وجه ارجح معرفی شده و حاصل آن است که امکان حذف علائم وقف معانقه و استفاده از علائم دیگر وجود دارد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - وجوه تفاوت و تشابه ازدواج موقت با پدیدة «ازدواج سفید»
زهرا رشیدی نژاد یونس واحد یاریجانشماره 48 , دوره 12 , پاییز 1398اهمیت و جایگاه نهاد خانواده به عنوان هسته اولیه جوامع بشری و نقش محوری تشکیل خانواده در جوامع اسلامی ارتباط مستقیمی با امر ازدواج دارد. همزیستی دو جنس مخالف در کنار هم صرفاً در چارچوب شرعی و به صورت رسمی موجد ضمانت اجرایی بوده و قانونمند تلقی می گردد. لذا هرآنچه بواسطه چکیده کاملاهمیت و جایگاه نهاد خانواده به عنوان هسته اولیه جوامع بشری و نقش محوری تشکیل خانواده در جوامع اسلامی ارتباط مستقیمی با امر ازدواج دارد. همزیستی دو جنس مخالف در کنار هم صرفاً در چارچوب شرعی و به صورت رسمی موجد ضمانت اجرایی بوده و قانونمند تلقی می گردد. لذا هرآنچه بواسطه غیر این مبانی محقق شود در زمره ارتباطی ناپایدار بوده و چه بسا تحدیدی برای اقوام و اصالت خانواده محسوب می گردد. ازدواج ، یعنی ایجاد زوجیت بین زن و مرد که در عرف ، شـرع و قانون، پیمان مهم و مقدس زناشویی اسـت کـه بـرای مـرد و زن در برابـر هـم تعهـدات اخلاقـی، حقوقی و اجتماعی پدید می آورد. از مصادیق بارز و ملموس این قضیه می توان به عقد ازدواج دائم، رایج در بین ادیان ابراهیمی اعم از یهود و مسیحیت و اسلام اشاره کرد که البته بین مسلمان ها در فقه شیعه بر خلاف فقه اهل سنت ازدواج موقت هم با احکام و قواعد مشخص خود پذیرفته شده و مشروعیت دارد که در این پژوهش محل بررسی و کم کاش بیشترین خواهد بود. از طرف دیگر در خصوص پدیده ی نوظهور ازدواج سفید بایستی به نظام اجتماعی و تشکیلاتی کشورهای غربی رجوع کرد، جایی که در سالیان اخیر و برقراری پیوند عاطفی و زناشویی در این ساختاری خارج از مباحث حقوقی و سنت های مرسوم ترویج پیدا کرده است مقوله ی ازدواج غیررسمی و غیر حقوقی از جایگاه خاصی برخوردار شده است که در اثر تبادلات فرهنگی در جوامع اسلامی هم از جمله کشور خودمان کم و بیش رواج یافته است از دیدگاه نگارنده ازدواج موقت و ازدواج سفید دو مقوله جدا از هم می باشند. بطوریکه یکی برگرفته از مبانی اعتقادی جوامع اسلامی و دیگری نشأت گرفته از عرف نابسامان و اقتضائات اجتماعی جوامع دیگر بودند و ضمن اینکه از ابعادی با یکدیگر انطباق داشته لکن در جهاتی نیز شاهد تفاوت های شدید این دو موضوع بایکدیگر می باشیم. پرونده مقاله
