تأثیر مصرف زئولیت در تلفیق با کودهای شیمیایی و آلی بر عملکرد کمّی و کیفی آفتابگردان

محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری

مجید غلامحسینی ¹ , آیدین خدائی جوقان ² , فرهاد حبیب زاده ³ , امیر قلاوند ⁴

1 - 1- استادیار بخش دانه های روغنی، موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران.
2 - 2- استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، خوزستان
3 - استادیار گروه تولید و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی )ره(، قزوین.
4 - استاد گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ دریافت : 1395/10/04 تاریخ پذیرش : 1396/05/15 تاریخ انتشار : 1396/08/01

کلید واژه: کمپوست کود دامی, آفتابگردان, زئولیت, حاصل‌خیزی خاک, کشاورزی پایدار,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تأثیر کاربرد زئولیت در مصرف تلفیقی ‌با کودهای آلی و شیمیایی در سامانه های حاصلخیزی متداول تلفیقی و ارگانیک برعملکرد، اجزاء عملکرد و ویژگی های کیفی آفتابگردان(Helianthus annuus L.)، آزمایشی مزرعه ای در سال زراعی 1390 اجرا شد. آزمایش در مزرعه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 11 تیمار و سه تکرار اجرا گردید. تیمارها در سه دسته شیمیایی، آلی و تلفیقی با و بدون زئولیت مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمارهای مختلف کودی بر اکثر صفات مورد بررسی شامل عملکرد دانه و اجزای آن، عملکرد روغن و غلظت عناصر در برگ در سطح آماری یک درصد تأثیر معنی‌داری داشتند. حداکثر عملکرد دانه به عنوان مهم‌ترین صفت مورد بررسی از تیمار تأمین50 درصد نیتروژن مورد نیاز گیاه از طریق کود دامی کمپوست شده زئولیتی همراه تأمین 50 درصد از نیتروژن از طریق کود شیمیایی اوره به مقدار 2539 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در تمامی روش های تغذیه ای، کاربرد زئولیت نسبت به عدم مصرف آن سبب افزایش عملکرد روغن گردید. بیشترین مقدار عملکرد روغن از تیمار تأمین 50% نیتروژن از طریق کمپوست دامی همراه با تأمین 50% نیتروژن از طریق اوره و با کاربرد 9 تن در هکتار زئولیت (به میزان 1165 کیلوگرم بر هکتار) به دست آمد. در نهایت می‌توان تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاه از طریق سیستم تلفیقی کود شیمیایی و دامی از منبع کمپوست زئولیتی را به‌عنوان تیمار برتر و گامی در راستای کاهش مصرف نهاده های شیمیایی و تحقق اهداف کشاورزی پایدار معرفی نمود.

چکیده انگلیسی:

In order to investigate the effects of zeolite in combination with chemical and organic fertilizers, applied inconventional and organic cropping systems, on sunflower quantitative and qualitative traits, an experiment wascarried out in 2011. The experiment was conducted in the research farm of Tarbiat Modares University, Tehran,Iran, in the base of a randomized complete blocks design with eleven treatments and three replicates. Thetreatments were divided into different groups (chemical, organic and integrated) with and without zeolite. Theresults indicated that different treatments had significant effect on most of the traits such as kernel yield, yieldcomponents, oil yield and nutrient content in the leaves (at the 1% level). The maximum kernel yield (2539 kgha-1), as the most important trait, was found when 50% of required nitrogen was supplied from zeolite compostedcattle manure and the rest was provided by chemical fertilizer (urea). In all nutrition methods, zeolite applicationimproved the oil yield trait. The highest oil yield (1165 kg ha-1) was obtained when 50% of required nitrogenwas supplied from composted cattle manure and the rest was provided by chemical fertilizer (urea) with 9 tonsper hectare of zeolite. Overall, supplying required nitrogen from both chemical and organic sources along withzeolite application can be considered as a great step towards reducing chemical input application to achievesustainable agriculture goals.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، الف.، پور علاقه بندان ،ح.، خزائلی، ش.، شهسواری، ع. و صالحی، الف. ۱٣۸۷. اولین مرجع کامل مدیریت کیفیت تولید کود آلی. سازمان بازیافت وتبدیل مواد زائد شهرداری اصفهان. انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور. 542 صفحه.

بی­نام. 1394. صادرات و واردات بخش کشاورزی سال 1393. مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت جهاد کشاورزی. انتشارات وزارت جهاد کشاورزی. 157 صفحه.

حسن زاده قورت تپه، ع، ج. 1379. بررسی تاثیر کودهای آلی، شیمیایی و تلفیقی بر خصوصیات کمی و کیفی ارقام آفتابگردان در آذربایجان غربی. رساله دکتری. گروه زراعت. دانشکده کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران. ایران. 154 صفحه.

شمس الدین سعید، م.، قنبری، الف.، رمرودی، م. و خضری، الف. 1396. تأثیر مدیریت کاربرد کود سبز و تیمارهای کود دهی آن بر خصوصیات فیزیکی- شیمیایی و حاصلخیزی خاک. نشریه علوم آب و خاک. سال 21. 1: 49-37.

غلامحسینی، م.، آقا علیخانی، م. و ملکوتی ،م. ج. ١۳۸۷. تاثیر سطوح مختلف نیتروژن و زئولیت بر عملکرد کمی و کیفی علوفۀ کلزای پائیزه. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. سال دوازدهم. ۴۵: ۵۴۹ ـ۵٣۷.

کامکار، ب. و مهدوی دامغانی، ع.1387. مبانی کشاورزی پایدار. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 315 صفحه.

Anonymous. 2004. Zeolite and agriculture., (online)., available: http://www.zeolite.ca/composting.html. fert.

Bigelow, C.A., Bowman, D.C. and Cassel, D.K. 2003. Inorganic soil amendments limit nitrogen leaching in newly constructed sand-based putting green rooting mixture. USGA Turfgrass and Environmental Research, 2(24): 1-7.

Domadar Reddy, D., Subba, A., and Rupa, T.R. 2000. Effect of continuous use of cattle manure and fertilizer phosphorus on crop yield and soil organic in a vertical. Bioresearch Technology, 75: 113-118.

Dwairi, I. M. 1998. Conserving toxic ammoniacal nitrogen in manure using natural zeolite tuff: A comparative study. Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, 6: 126-133.

Eghball, B., and Lesoing, G. W. 2000. Viability of weed seeds following manure windrow composition. Compost Science Utilization, 8: 46-53.

Eghball, B., Wienhold, B. and Gilley, J. 2001. Comprehensive manure management for improved nutrient utilization and environment quality. Soil and Water Conservation Res, 1: 128-135.

Hay, R., and Porter, J. 2006. The physiology of crop yield. Blackwell Publishing. 314 P.

He, Z. L., Calvert, D. V., Alva, A. K., Li, Y. C. and Banks, D. J. 2002. Clinoptilolite Zeolite and cellulose amendments to reduce ammonia volatilization in a calcareous sandy soil. Journal of Plant and Soil. 247: 253-260.

Izquierdo, N. G. and Aguirreza´bal, L. A. N. 2008. Genetic variability in the response of fatty acid composition to minimum night temperature during grain filling in sunflower. Field Crops Research, 106: 116–125.

Kazi, B. R., Oad, F. C., Jamro, G. H., Jamali L. A. and Oad, N. L. 2002. Effect of water stress on the growth, yield and oil content of sunflower. Pakistan Journal of Applied Sciences. 2(5): 550-552.

Khodaei Joghan, A., Ghalavand, A., Aghaalikhani, M., Gholamhoseini, M. and Dolatabadian, A. 2012. How Organic and Chemical Nitrogen Fertilizers, Zeolite, and Combinations Influence Wheat Yield and Grain Mineral Content. Journal of Crop Improvement, 26:116–129.

Kramer, A. W., Timothy, A. D., Horwath, W. R., and Kessel, C. V. 2002. Combining fertilizer and organic input to synchronize N supply in alternative cropping systems iv California. Agriculture Ecosystem & Environment, 91: 233-243.

Larney, F. J., and Janzen, H. H. 1997. A simulated erosion approach to assess rates of cattle manure and phosphorus fertilizer for restoring productivity to eroded soils. Agriculture Ecosystem & Environment. 65: 111-126.

Pang, X.P, and letey J. 2000. Organic farming: Challenge of timing nitrogen availability to crop nitrogenreqirements. Soil Science Society of American Journal, 64: 247-253.

Raun, W. R., Solie, J. B., Jhonson, G. V., Stone, M. L., Mullen, R. W., Freeman, K. W., Thomason, W. E., and Lukina, E. V. 2002. Improving nitrogen use efficiency in cereal grain production with optical sensing and variable rate application. Agronomy Journal, 94: 815- 820.

Shaw. J. W., and Andrews, R. 2001. Cation exchange capacity affects greens' truf growth. Golf Course Management. 18: 73-77.

Warman, P.R. 2005. Soil fertility, yield and nutrient contents of vegetable crops after 12 years of compost or fertilizer amendments. Biological Agriculture and Horticulture Journal. 23: 85–96.