بررسی تاثیر عوامل مختلف محیطی بر پراکنش علف‌های‌هرز پهن‌برگ مهم مزارع گندم آبی کشور
محورهای موضوعی : پژوهش علف های هرز
امید لطفی فر
1
(گروه علوم کشاورزی. دانشگاه پیام نور. تهران . ایران)
سمانه متقی
2
(استادیار دانشگاه پیام نور، تهران)
خداداد مصطفوی
3
(گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
سید مهدی میرطاهری
4
(گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
کلید واژه: عوامل محیطی, اقلیم, علف‌هرز, گندم آبی, بارش,
چکیده مقاله :
این تحقیق به منظور بررسی پراکنش هفت علف‌هرز مهم پهن‌برگ مزارع گندم آبی کشور در پاسخ به برخی عوامل محیطی انجام گرفت. داده‌های لازم برای این تحقیق از طریق نمونه‌برداری از جامعه علف‌های هرز و استفاده از نقشه‌های پراکنش علف‌های هرز مزارع مذکور که با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شده بودند، بدست آمد. اثر عوامل محیطی شامل نوع اقلیم، رده‌بندی خاک، ارتفاع از سطح دریا، میانگین سالیانه‌ی دمای خاک، بارندگی و تبخیر، که همگی از نقشه‌های از پیش تهیه شده استخراج شده بودند، بر وفور علف‌های هرز بررسی گردید. نتایج نشان داد که اثر عوامل محیطی مورد بررسی بر پراکنش هر علف‌هرز متفاوت بود. بالاترین فراوانی خاکشیر در اقلیم نیمه‌خشک میانه، بارندگی 500-250 میلی‌متر، حرارت سالیانه خاک 6-0 درجه‌سانتی‌گراد، تبخیر 4000-3500 میلی-متر، رده‌بندی خاک اریدی‌سول و ارتفاع 1800-1600 متر دیده شد. بالاترین بی‌تی‌راخ فراوانی در در اقلیم مرطوب، بارندگی 1250-1000 میلی‌متر، درجه‌حرارت سالیانه خاک 12-6، تبخیر سالیانه 2000-1500 میلی‌متر، خاک‌های این‌سپتی‌سول و ارتفاع 2000-1800 ثبت شد. ازمک در مزارع گندم آبی اقلیم مرطوب با بارش 250-50، دمای سالیانه خاک 6-0 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 2000-1500 میلی‌متر، خاک‌های اریدی‌سول و ارتفاع 2800-2600 متر بیشترین فراوانی را داشت. بالاترین حضور علف‌هرز هفت‌بند در اقلیم فراخشک با بارش سالیانه 250-50 میلی‌متر، دمای 18-12 درجه‌سانتی‌گرادی خاک، تبخیر 2500-2000 میلی‌متر، خاک اریدی‌سول، ارتفاع 266-2400 متر دیده شد. خار شتر قفقازی در اقلیم خشک، بارش 250-50 میلی‌متر درجه‌حرارت سالیانه 24-18 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 2500-2000 میلی‌متر، خاک اریدی‌سول و ارتفاع 1200-1000 متر بیشتر حضور را داشت. گلرنگ وحشی در اقلیم خشک، با بارش سالیانه 250-50، دمای سالیانه خاک 30-24 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 3000-2500 میلی‌متر، خاک انتی‌سول و ارتفاع 400-200 متر بالاترین وفور را داشت. بالاترین حضور پیچک صحرائی در اقلیم نیمه‌خشک میانه، با بارندگی 500-250 میلی‌متر، دمای سالیانه 12-6 درجه سانتی‌گراد، تبخیر 4000-1000 میلی‌متر، خاک این‌سپتی-سول و ارتفاع 2800-2600 متر دیده شد.
This research was conducted to study the 7 common broadleaves dispersal of irrigated wheat fields in response to some environmental factors. Research data were obtained from sampling of weed communities and using weed dispersal maps (produced by GIS). The effects of environmental factors (climates, soil order and annual mean of soil temperature, rainfall and evaporation) on dispersal of dominant weed were studied. Result showed the effect of studied factors on each weed dispersal was different. The highest dispersal of Descurainia sophia was observed in semiarid climate, 250-500mm rainfall, 0-6°C soil temperature, 3500-4000 mm evaporation, eridisols soil and 1600-1800 m elevation. The highest Galium tricornatum dispersal was observed in wet climate, 1000-1250 mm rainfall, 6-12°C soil temperature, 1500-2000 mm evaporation, inceptisol soil and 1800-2000 m elevation. Cardaria draba in wet climate, 50-250 mm rainfall, 0-6°C soil temperature, 1500-2000 mm evaporation, aridisol soil and 2600-2800 m elevation had highest dispersal. The highest dispersal of Polygonum aviculare was observed in sever-arid soil, 50-250 rainfall, 12-18°C soil temperature, 2000-2500mm evaporation, aridisol soil and 2400-2600m elevation. Alhagi psudalhagi in arid soil, 50-250mm rainfall, 18-24°C soil temperature, 2000-2500mm evaporation, aridisol soil and 1000-1200m elevation had the highest dispersal. The highest dispersal of Carthamus oxycantha was observed in 50-250mm rainfall, 6-30°C soil temperature, 2500-3000mm rainfall, entisol soil and 200-400m elevation. Also the highest Convovulus arvensis dispersal was observed in moderate semiarid climate, 250-500mm rainfall, 6-12°C soil temperature, 1000-4000mm evaporation, inseptisol soil and 2600-2800m elevation.
_||_