شناسایی شاخصهای بهره‌وری بر اساس الگوی حکمروایی خوب شهری با تحلیل مضمون (مطالعه موردی: شهرداری‌های استان لرستان)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری
فرزانه تیموری
1
,
امین رحیمی کیا
2
*
,
سید موسی خادمی
3
1 - دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران
2 - استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران
3 - استادیار گروه مدیریت استراتژیک، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران
کلید واژه: تحلیل مضمون, بهره‌وری, حکمروایی خوب, لرستان.,
چکیده مقاله :
Nowadays, the use of new management methods and good governance is of particular importance in the administration of cities. The purpose of this research is to identify effective indicators in the productivity of municipalities in Lorestan province based on good governance indicators. The research method in this research is mixed exploratory (qualitative-quantitative). Scientific and research articles that are indexed and accessible in the field of good governance and productivity have been used to collect the required information and data. Thematic analysis method has been used in this research. Among the indicators used in the research history, 358 indicators were extracted with 782 repetitions. Then, after coding the indicators and removing the incomplete and unrelated codes, 159 selective codes (indices) were obtained. After that, themes were created and according to the review, refinement and formation of sub-themes, 14 sub-themes (components) were obtained. After repeatedly defining and revising the main themes, 5 main themes were finally presented. Finally, the qualitative data were carefully examined by 20 academic experts through semi-structured interviews. The result of this study led to the reduction of selective codes from 159 to 81 codes and there was no change in the main and sub-themes. The obtained results indicate that productivity is based on the good governance of the set of management structure factors (efficiency and effectiveness, strategic vision, flexibility and foresight), participation (participation and consensus building), rule of law (rule of law and political stability and non-violence), justice (justice, curbing corruption and transparency) and evaluation and accountability (accountability, performance evaluation and responsibility).
آدینهوند، علیاصغر؛ حاجیزاده، مریم؛ و قدمی، مصطفی. (1391) بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری نمونه موردمطالعه: شهر بابلسر، مدیریت شهری، 1(2)، 41-64. https://www.magiran.com/p1142411
اکبری، زهرا؛ حکاک، محمد؛ وحدتی، حجت؛ و نظرپوری، امیرهوشنگ. (1398). طراحی الگوی سه شاخگی حکمرانی خوب در سازمان‌های چند سطحی. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10(40)، 195-221. DOR: 20.1001.1.22286853.1398.10.40.9.9
بایرام‌زاده، نیما؛ و شهسوار، امین. (1402). اولویت‌بندی مناطق شهری از منظر شاخصهای کالبدی و محیط‌زیستی زیست‌پذیری (نمونه موردی: مناطق 5 گانه شهر ارومیه). توسعه پایدار شهری، 4(11)، 17-31. doi: 10.22034/usd.2023.706523
برك پور، ناصر. (1385). حکمروایی شهري و نظـام اداره شهرها در ایران، اولین کنفرانس برنامه ریزي و مدیریت شهري، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد
برک پور، ناصر؛ و اسدی، ایرج. (1390). مدیریت و حکمروایی شهری، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه هنر.
پورقربان، عادل؛ کرکه آبادی، زینب؛ و ارغان، عباس. (1401). سنجش مؤلفه های موثر بر ارتقای حکمروایی شایسته در مناطق دارای بافت تاریخی (مطالعه موردی: حوزه شهرداری فرهنگی- تاریخی منطقه 8 تبریز). آینده پژوهی شهری، 2(3)، 23-44. DOI: 10.30495/uf.2023.698881
تقوایی، علیاکبر؛ رسـول، تاجـدار. (1388). درآمـدي بـر حکمروایی خوب شهري در رویکردي تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهري، 7(23)، 58-45. https://sid.ir/paper/92173/en
ثنايى، سليم؛ پوركيانى، مسعود؛ سلاجقه، سنجر؛ صيادى، سعيد؛ و شيخى، ايوب. (1399). ارائه مدل مديريت منابع انسانی دوسوتوان در نيروىانتظامی به روش تحليل تم وشبكه خزانه، فصلنامة پژوهشهاىمديريت انتظامى، 15(1)، 52-29 DOI: 10.30473/fmss.2023.66476.2496.
حسینیان راد، امیر؛ دهقانی الوار، سیدعلی نادر؛ و بیرانوندزاده، مریم. (1402). بررسی شاخص محرومیت نسبی (IRSD) شهرهای استان لرستان. جغرافیا و روابط انسانی، 6(2)، 257-277. doi: 10.22034/gahr.2023.385152.1813
حکمت نیا، حسن؛ ملکی، محمد؛ موسوی، میرنجف؛ و افشانی، علیرضا. (1396). بررسی و تحلیل حکمروایی خوب شهری در ایران :مورد مطالعه : شهر ایلام. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 7(24)، 143-152. https://gps.gu.ac.ir/article_50835_f704b8bac7b62b2430b96484940f648c.pdf
خاتم، سعید؛ احمدی، سید عباس؛ و خاتم، مهناز. (1402). بررسی و تحلیل شاخصهای حکمروایی شهری در کلان‌شهر تهران با استفاده از روش دیمتل فازی، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 3(34)، 51-64. 10.22108/gep.2022.133499.1523. Doi:
خطیبی‌زاده، محمدرضا؛ شهسوار، امین. (1402). تحلیل شاخصهای بیانیه کنفرانس ریو برای حکمروایی خوب شهری، اولین کنفراس ملی کشورداری و پایداری سرزمین در ایران، دانشگاه خوارزمی تهران.
خمجانی، شبناز؛ سرور، رحیم؛ امیرعضدی، طوبی؛ و اربابی سبزواری، آزاده. (1402).تحلیل ساختاری موانع موثر بر تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران).آینده پژوهی شهری، 3(2)، 71-48. DOI: 10.30495/uf.2023.1981017.1103
دلاور، علی. (1402). روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی، چاپ 58، تهران، نشر ویرایش.
ربانی، طاها؛ مشکینی، ابوالفضل؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ و رفیعیان، مجتبی. (1398). تبیین مسائل حکمروایی شهری در سناریوهای آینده کلان‌شهر تهران مبتنی بر رویکرد تبدیل سناریوهای کیفی به کمی. مجله شهر پایدار، 2(1)، 62-45. Doi:10.22034/jsc.2019.188307.1027.
رحمانی، حامد. (1397). حکمرانی شهری: شناسایی شاخصهای برای توسعه مدیریت شهری شهرداری تهران، مطالعات مديريت شهري، 10(36)، 1-15. Dor: 20.1001.1.25383930.1389.1.1.2.6
رشنوفر، آیت؛ و یوسفوند، جواد. (1400). ارزیابی وضعیت شاخصهای حکمروایی در شهر الشتر از نگاه مدیران و شهروندان، جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، 13(48)، 51-66. https://sanad.iau.ir/Journal/zagros/Article/937832 .
رفیعیان، مجتبی؛ و حسینپور، علی. (1390). حکمرانی خوب شهری از منظر نظریات شهرسازی، تهران: انتشارات طحان.
زادولی، فاطمه؛ و پاشازاده، اصغر. (1401). بررسی تجارب جهانی سیاست‌های کاهش فقر شهر ی. سیاستگذاری شهری و منطقه‌ای، 1(1)، 81-67. Dor: 20.1001.1.28210921.1401.1.1.5.2
سمواتی، سمیرا؛ حسینی نیا، غلامحسین؛ و بحرینی، حسین. (1401). تحلیل عملکرد مدیریت شهری همدان مبتنی بر شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری با تأکید بر نظر شهروندان، مهندسی جغرافیایی سرزمین، 6(4)، 801-816. DOR: 20.1001.1.25381490.1401.6.4.2.5
سهرابی، شهلا؛ پریزاد، میلاد؛ و سلیمی، غلامرضا؛ (1402). طراحی مدل حکمرانی شهری (مورد مطالعه: شهرداری تهران)، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 11(1)، 18-1. https://www.ipoba.ir/article_171813.html
سیدنقوی، میرعلی؛ غلامزاده جفره، مهدیه؛ واعظی، رضا؛ و قربانی زاده، وجه اله. (1397). الگوی توانمندسازی متخصصان سالمند در بخش دولتی با بهره‌گیری از روش تحلیل تم، پژوهش های مدیریت عمومی، 11(40 )، 57-78. Doi: 10.22111/jmr.2018.4294
شریف زاده اقدم، ابراهیم؛ شیخی، عبدالله؛ و اجزاء شکوهی، محمد. (1397). ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محله‌های شهری پیرانشهر، مجله شهر پایدار، 1(3)، 128-109. Doi: 10.22034/jsc.2018.89876
شهسوار، امین؛ باغبان‌نوینی، مرتضی؛ دقیقی، شهرزاد؛ و نوحی، حسین. (1401). سکونتگاه‌های غیررسمی در عصر جهانی‌شدن، تهران، انتشارات آریادانش.
صادق پور، صادق؛ عزت پناه، بختیار؛ و زالی، نادر. (1403). سیاستگذاری حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهرها (مطالعه موردی: رشت). سیاست شهری و منطقه ای، 2(8)، 59-70. https://sanad.iau.ir/Journal/pur/Article/927309
صالحی، مطهره؛ سالارزهی، حبیب الله؛ و ایمانی، عبدالمجید . (1401). بررسی اصول و دیدگاه ها ی حکمرانی خوب شهری در راستای تحقق توسعه پایدار شهری. جغرافیا و روابط انسانی, 5(1), 237-254. doi: 10.22034/gahr.2022.340559.1713
صبوری، حامد؛ گیوریان، حسن؛ حق شناس، کاشانی فریده. (1400). شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل مطلوب فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران، تعلیم و تربیت، ۳۷ (۱)، ۷-۳۲. Dor: 20.1001.1.10174133.1400.37.1.1.2
طالبی، محمدعلی؛ رهنمایی، محمدتقی؛ و قربانی نژاد، ریباز. (1399). آسیب‌شناسی موانع تحقق حکمروایی خوب شهری در شهرهای میانی مطالعه موردی: شهر نیشابور. مجله شهر پایدار، 3(4)، 57-43. Doi: 10.22034/jsc.2021.251270.1326
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ و شیخ‌زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 198-151. Doi:10.30497/smt.2011.163
قاسمی، ابوالفضل؛ علویان، مرتضی؛ لطفی، صدیقه؛ و رحمانی، مریم. (1400). تحليل مضامين حکمرانی خوب شهری در برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران، پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 10(3)، 117-141. DOI:10.22108/srspi.2021.130845.1736
کر، عبدالطیف؛ کردستانی، فرشته؛ حسینی خواه، علی؛ و دلگشایی، یلدا. (1399). کاربرد تحلیل مضمون در شناسایی و تبیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخصهای آموزش کارآفرینی، مجله سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 4(4)، 234-245. https://www.islamiilife.com/article_188098_a196d78bbe63361fdf68986f50240d79.pdf
کمالی، یحیی. (1397). روش شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی، سیاستگذاری عمومی، 4(2)، 208-189. Doi:10.22059/ppolicy.2018.67875
محمدپور، اقبال، امیدوارفر، سجاد و کرباسی سلماسی، امین. (1403). بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی و حکمروایی خوب شهری )موردمطالعه: شهر خوی). فصلنامه آینده پژوهی شهری، 4(1)، 1-16. https://sanad.iau.ir/Journal/uf/Article/1120081
منجمزاده، سیدامیرحسین؛ زیاری، کرامتالله؛ و ماجدی، حمیدرضا. (1396). بررسی شاخصهای زیست‌محیطی توسعه پایدار و سطح برخورداری آن در کلان‌شهرهای ایران، نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 10(1)، 298-275.
موسوی، میرنجف؛ جهانگیرزاده، جواد؛ بایرام‌زاده، نیما؛ و امیدوارفر، سجاد. (1402). تحلیلی بر وضعیت حکمروایی خوب در روستاهای پیراشهری ارومیه. توسعه فضاهای پیراشهری، 5(2)، 221-236. https://doi.org/10.22034/jpusd.2023.397271.1270
موسوی، میرنجف؛ و بایرام‌زاده، نیما. (1403). تحلیل فضایی روند نابرابری‌های منطقه‌ای در ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 33(131)، 105-125. https://doi.org/10.22131/sepehr.2024.2017054.3039
میرمحمدی، زهره؛ و تالانه، عبدالرضا. (1400). شناسایی سنجه‌های غیرمالی با روش تحلیل تم، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 28(1)، 180-161. Dor: 20.1001.1.66972251.1396.10.1.15.9
نادری چگنی، زهرا. (1393). تحلیل و ارزیابی میزان تحقق پذیری حکمرانی خوب شهری در شهر خرم آباد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، 1393، دانشگاه شهید چمران، استاد راهنما: مسعود صفایی‌پور، استاد مشاور: سعید امان‌پور.
نصیری هنده خاله، اسماعیل. (1400). سنجش و ارزیابی اثرات حکمروایی خوب بر بازآفرینی پایدار بافت های فرسوده شهری خرم آباد. مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، ۲(۴)، ۱۳۳-۱۵۰. Doi:10.52547/gsma.2.4.133
نوبري، نازك؛ محمد، رحیمی. (1389)، حکمروایـی خـوب شهري (یک ضـرورت تردیدناپـذیر )، مرکـز مطالعـات و برنامهریزي شهر تهران، دانش شهر شـماره 11، خـرداد،1389، تهران.
References:
Abedi Ja’fari, H., Taslimi, M. S., Faghihi, A., & Sheikhzade, M.(2011). Thematic Analysis and Thematic Networks: A Simple and Efficient Method for Exploring Patterns Embedded in Qualitative Data Municipalities). Strategic Management Thought, 5(2), 151-198. Doi:10.30497/smt.2011.163
Addink, H. (2019). Good governance: Concept and context, Oxford, UK: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780198841159.001.0001 [In Persian]
Adinevand, A., Hajizadeh, M., & Ghadami, M.(2013). Investigating the performance of the municipality in the framework of good urban governance; case study: Babolsar city. Journal of Urban Management, 1(2): 41-64. https://www.magiran.com/p1142411 [In Persian]
Akbari, Z. , Hakak, M. , vahdati, H. and Nazarpouri, A. (2020). Designing Good Governance Trilogy Pattern in Multilevel Organizations. Journal of Strategic Management Studies, 10(40), 195-221. DOR: 20.1001.1.22286853.1398.10.40.9.9 [In Persian]
Alholjailan, M.I. (2012). Thematic Analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47. Https://faculty.ksu.edu.sa/sites/default/files/ta_thematic_analysis_dr_mohammed_alhojailan.pdf
Barakpour, N. and Asadi, I.(2011).Urban management and governance. Second edition, Tehran, University of Art Publications. [In Persian]
Bayramzadeh, N. & Shahsavar, A. (2023). Prioritization of Urban Regions from the Perspective of Physical and Environmental Indicators of Livability (Case Study: 5 Regions of Urmia). Journal of Urban Sustainable Development, 4(11), 17-31. doi: 10.22034/usd.2023.706523[In Persian]
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development. Sage, https://psycnet.apa.org/record/1998-08155-000
Braun, V., Clarke, V.(2006).Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology Journal, 3(2), 123-140. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1191/1478088706qp063oa
Braun, V., Clarke, V.(2022).Conceptual and Design Thinking for Thematic Analysis. Qualitative Psychology, 9(1), 3-26. https://doi.org/10.1037/qup0000196
Braun, V., Clarke, V., & Terry, G. (2021).Thematic Analysis:A Practical Guide.SAGE Public. Ltd. https://books.google.com/books/about/Thematic_Analysis.html?id=eMArEAAAQBAJ
Chamberlain, L. (2015). Exploring the out-of-school writing practices of three children aged 9 - 10 years old and how these practices travel across and within the domains of home and school. An unpublished PhD thesis, The Open University, England.
Clarke, V. & Braun, V.(2013). Teaching thematic analysis: Overcoming challenges and developing strategies for effective learning. The Psychologist, 26(2), 120-123. https://www.researchgate.net/publication/269928387_Teaching_thematic_analysis_Overcoming_challenges_and_developing_strategies_for_effective_learning
Dawadi, S.(2020). Thematic Analysis Approach: A Step by Step Guide for ELT Research Practitioners. NELTA, 25(1-2), 62-71. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED612353.pdf
Delavar, Ali. (2021). Research Method in Psychology and Educational Sciences, 58th edition, Tehran, Virayesh Publication. [In Persian]
Divan, A., Ludwig, L., Matthews, K., Motley, P. & Tomlienovic-Berube, A.(2017). A survey of research approaches utilised in The Scholarship of Learning and Teaching publications. Teaching & Learning Inquiry, [online] 5(2), 16-29. https://www.researchgate.net/publication/322243207_Survey_of_Research_Approaches_Utilised_in_The_Scholarship_of_Teaching_and_Learning_Publications
Evans, B., Marko, J., Sundback, S. & Theobald, K. (2005).Governing sustainable cities. Earthscan, London. DOI: 10.4324/9781849771504
Ghalehteimouri, K. J., Shamsoddini, A., Bayramzadeh, N., & Mousavi, M. N. (2023). Identifying the pleasant sounds in the city's public parks environment (Case study: Mellat riverside park, Urmia). 1., 9(1), 149–165. https://doi.org/10.25765/sauc.v9i1.690
Ghasemi, A., Alavian, M., lotfi, S., & Rahmani, M. (2021). Thematic analysis of good urban governance in the development programs of the Islamic Republic of Iran. Strategic Rssearch on Social Problems in Iran University of Isfahan, 10(34): 117-141. DOI:10.22108/srspi.2021.130845.1736
Hashemi, A. and Ghasemi, Y. (2020). Doing a Research by Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching (Case Study: Music usage of M.A. Students at Ilam University). a scientific journal of ilam culture, 20(64.65), 7-33. [In Persian]
Hekmatnia, H. (2017). Analysis of urban good governance in Iran (Case study : Ilam city). Geographical Planning of Space, 7(24), 143-152. https://gps.gu.ac.ir/article_50835_f704b8bac7b62b2430b96484940f648c.pdf
Hole, L 2023, 'Handle with care: considerations of Braun and Clarke's approach to thematic analysis', Qualitative Research Journal. https://doi.org/10.1108/QRJ-08-2023-0132
Hoseinian rad, A. , Dehghani alvar, S. A. N. and Beyranvandzadeh, M. (2023). Investigation of IRSD index of cities of Lorestan province. Geography and Human Relationships, 6(2), 257-277. doi: 10.22034/gahr.2023.385152.1813[In Persian]
Javadi, M. & Zarea, M.(2016).Understanding Thematic Analysis and its Pitfalls. Journal of Client Care, 1 (1), 33-39. DOI:10.15412/J.JCC.02010107
Kamali, Y.(2018).Methodology of Thematic Analysis and its Application in Public Policy Studies. Iranian Journal of Public Policy, 4(2): 189-208. Doi:10.22059/ppolicy.2018.67875 [In Persian]
Khatam, S., Ahmady, S. A., & Khatam, M.(2023).Survey and analysis of urban governance indicators in Tehran metropolis.Geography and Environmental Planning, 34 (3), 1 -4.Doi: 10.22108/gep.2022.133499.1523. [In Persian]
Khomejani, S., Sarvar, R., Amirazodi, T., Arbabi sabzvari, A.(2023).Structural Analysis of Obstacles Affecting the Realization of Good Urban Governance(Case Study: Tehran Metropolis). Urban Futurology, 3(2), 71-48. DOI: 10.30495/uf.2023.1981017.1103[In Persian]
Kor, A. L., Hosseinkhah, A., Kurdistani, F., & Delgshaei, Y.(2020).Application of Content Analysis in Identifying and Explaining the Dimensions, Components and Indicators of Entrepreneurship Education. Islamic lifestyle with a focus on health, 4(4), 234-245. https://www.islamiilife.com/article_188098_a196d78bbe63361fdf68986f50240d79.pdf [In Persian]
Maguire, Moira; Delahunt, Brid (2017), Doing a Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching Scholars, AISHE-J, 8(3), 3351-3364. https://www.researchgate.net/publication/349506918_Doing_a_Thematic_Analysis_A_Practical_Step-by-Step_Guide
Mirmohammadi, Z., Talaneh, A. (2021). Identification of Nonfinancial Measures through Thematic Analysis Identifying Non-financial Measures Based on Thematic Analysis Method. Accounting and Auditing Review, 28(1): 161-180. Doi: 10.22059/acctgrev.2021.313117.1008463 [In Persian]
Mohammadpour, E., Omidvarfar, S., & Karbasi Salmasi, Amin. (2024). Investigating the Relationship Between Social Capital and Good Urban Governance: A Case Study of Khoi City. Journal of Urban Futurology, 4(1), 1-16. https://sanad.iau.ir/Journal/uf/Article/1120081 [In Persian]
Monajemzadeh, S.A., Ziari, K. and Majdi, H.(2016).Investigating the environmental indicators of sustainable development and the level of its enjoyment in the metropolises of Iran. New attitudes in human geograph, 10(1), 298-257.Dor: 20.1001.1.66972251.1396.10.1.15.9 [In Persian]
Mousavi, M. N., Shirazi, S. A., Nasar-u.-Minallah, M., & Bayramzadeh, N. (2025). Introducing the Mousavi Primate City Index for Iran’s Urban System assessment. GEOGRAPHY, ENVIRONMENT, SUSTAINABILITY, 18(1), 44–53. https://doi.org/10.24057/2071-9388-2025-3218
Mousavi, M., & Bayramzadeh, N. (2024). Spatial analysis of the trend of regional inequalities in Iran. Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 33(131), 105-125. doi: 10.22131/sepehr.2024.2017054.3039 [In Persian]
Mousavi, M., Jafarpour Ghalehteimouri, K., & Bayramzadeh, N. (2025). Assessing social infrastructure in border areas from a city prosperity perspective: a case study of border townships in West Azarbaijan Province, Iran. Discov. Cities, 2(1), 1–20. https://doi.org/10.1007/s44327-025-00057-3
Mousavi, M., Jafarpour Ghalehteimouri, K., Bagheri Kashkouli, A., & Bayramzadeh, N. (2024). Mitigating development barriers and addressing disparities in border cities of Iran: a comprehensive analysis of border provinces and influential factors. Geojournal, 89(4), 1–20. https://doi.org/10.1007/s10708-024-11181-9
Mousavi, M., Jahangirzadeh, J., Bayramzadeh, N., & Omidvarfar, S. (2023). An analysis of the state of good governance in Urban Peripheral villages of Urmia. Preipheral Urban Spaces Development, 5(2), 221-236. https://doi.org/10.22034/jpusd.2023.397271.1270 [In Persian].
Nasiri Hinde Khaleh I.(2021).Measuring and evaluating the effects of good governance on the sustainable regeneration of worn-out urban textures in Khorramabad. Geographical Studies of Mountainous Areas, 2(4) ,133-150. Doi:10.52547/gsma.2.4.133[In Persian]
Nobari, Nazak, Mohammad, Rahimi (2010), Good Urban Governance (An Undoubted Necessity), Tehran City Planning and Studies Center, Danesh Shahr No. 11, June, 2010, Tehran. [In Persian]
Pourghorban, A. ,Karkehabady, Z. ,Arghan, A.(2022).Evaluating the Effective Components on the Promotion of Competent Governance in Urban Areas with Cultural-Historical Context (Case Study: District 8 of Tabriz Municipality). Urban Futurology, 2(3), 23-44. DOI: 10.30495/uf.2023.698881[In Persian]
Rabbani, T., Meshkini, A., Roknoldin eftekhari, A., & Rafieian, M.(2019). Explaining Urban Governance Issues in Future Metropolitan Scenarios of Tehran Based on Qualitative Scenario Conversion Approach. Sustainable city, 2(1), 45-62. Doi:10.22034/jsc.2019.188307.1027. [In Persian]
Rafiyan, M. and Hosseinpour, A.(2011). Good urban governance from the perspective of urban planning theories. Tehran, Tahan Publications. [In Persian]
Rahmani, H. (2019) .Urban Governance: Identifying measures for Urban Management of Tehran Municipality. Urban Management Studies, 10(36), 1-15. Https://ums.srbiau.ac.ir/article_13936.html [In Persian]
Rashnofar, A., Yusufvand, J. (2021).Evaluation of governance indicators in Al-Shatar city from the point of view of managers and citizens. Zagros Landscape Geography and Urban Planning, 13(48): 51-66. https://sanad.iau.ir/Journal/zagros/Article/937832 [In Persian]
Rosenthal, M.(2016). Qualitative research methods: Why, when, and how to conduct interviews and focus groups in pharmacy research. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 8(4), 509-516. https://doi.org/10.1016/j.cptl.2016.03.021
Rowland, S.L. & Myatt, P.M.(2014). Getting started in the scholarship of teaching and learning: a “how to” guide for science academics. Biochemistry & Molecular Biology Education, 42(1), 6-14. Doi: 10.1002/bmb.20748.
Saboori H., Givariaan H., & Haqshenaas Kaashaani F.(2021).Dimensions and Constituents of a Desired Model for Setting Guidelines within the Iranian System of Education. QJOE, 37(1), 7-32
Dor: 20.1001.1.10174133.1400.37.1.1.2 [In Persian]
Sadeghpour, S., Ezatpanah, B., and Zali, N.(2024). Optimizing Urban Governance Policies in Metropolises (Case Study: Rasht). Urban and Regional Policy, 2(8), 59-70. https://sanad.iau.ir/Journal/pur/Article/927309 [In Persian]
Salehi, M., Salarzehi, H. and Imani, A. M. (2022). Investigating the principles and perspectives of good urban governance in order to achieve sustainable urban development. Geography and Human Relationships, 5(1), 237-254. doi: 10.22034/gahr.2022.340559.1713 [In Persian]
Samavati, S., Hosseini, G & Bahraini, S. (2022). Analyzing the performance of Hamedan urban management based on good urban governance indicators from citizens' point of view. Geographical Engineering of Territory, 6(4): 801- 816. DOR: 20.1001.1.25381490.1401.6.4.2.5 [In Persian]
Sanaei, S., Pourkiani, M., Salajeghe, S., Sayadi, S., & sheykhi, A.(2020).An Ambidexterity Human Resource Management Model in Iranian Police through Theme Analysis and Treasury Network. Police Management Studies Quarterly, 15(1), 29-52. DOI: 10.30473/fmss.2023.66476.2496. [In Persian]
Seyednaghavi, M., Gholamzadeh Jofreh, M., Vaezi, R., & Ghorbanizadeh, V. (2018).Framework for Empowerment of the Ageing Experts in the Public Sector using Theme Analysis. Public Management Researches, 11(40): 53-78. Doi: 10.22111/jmr.2018.4294 [In Persian]
Sharifzadeh Aghdam, E., Sheikhi, A. and Ajza Shekohi, M.(2018).Evaluation of good governance in the sustainability of Piranshahr urban neighborhoods. Sustainable City, 1(3): 109-128. Doi: 10.22034/jsc.2018.89876 [In Persian]
Sohrabi, S., Parizad, M. and Salimi, G.R.(2023).Design of urban governance model (case of study: Tehran Municipality). Iranian Islamic Development Model Studies, 11(1): 1-18. https://www.ipoba.ir/article_171813.html [In Persian]
Taghvaei, A.A., & Tajdar, R. (2009). An Analysis on urban well governing(an analysis approach). Urban management, 7(23), 45-58. https://sid.ir/paper/92173/en [In Persian]
Talebi, M. A., Rahnemaei, M. T., & Ghorbaninezhad, R.(2021). Pathology of Barriers to Good Urban Governance in Middle Cities Case Study: Neyshabur City. Sustainable city, 3(4), 43-57. Doi: 10.22034/jsc.2021.251270.1326 [In Persian]
UN Habitat. (2013) State of the world’s cities 2012/2013.Prosperity of cities, Routledge, New York. https://unhabitat.org/sites/default/files/download-manager-files/State%20of%20the%20World%20Cities%2020122013.pdf
UN-HABITAT, 2009. Urban Governance index (UGI) a tool to measure progress in achieving good urban governance. www.un habitat.org.
Vaismoradi, M., Turunen, H. & Bondas, T.(2013). Content analysis and thematic analysis: Implications for conducting a qualitative descriptive study. Nursing and Health Sciences, 15(3), 398-405. DOI: 10.1111/nhs.12048
Yang, H.(2021). Holistic Governance: An Explanatory Framework, In: Urban Governance in Transition, Springer Publications, 57-95. DOI: 10.1007/978-981-15-7082-7_4.
Zadvali, F. and Pashazadeh, A.(2022).Review of Global Experiences of Urban Poverty Reduction Policies.Urban and Regional Policy, 1(1), 67- 81. Dor: 20.1001.1.28210921.1401.1.1.5.2 [In Persian]
| Journal of Urban Futurology Volume 4, Number 4, Winter 2025
Online ISSN: 2783-4344 https://uf.zahedan.iau.ir/ |
Journal of Urban Futurology |
Identifying productivity indicators based on the model of good urban governance With Thematic Analysis (case study: municipalities of Lorestan province)
Farzaneh Timuri1, Amin Rahimi Kia2, Said Musa Khademi 3
1- Ph.D. Student in Department Educational Management, Khoramabad Branch, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran
2- Assistant Professor, Department of Educational Management, Khoramabad Branch, Islamic Azad University, Khoramabad, Iran
3- Assistant Professor, Department of Strategic Management, Payam Noor University, Tehran, Iran
Article info | Abstract |
Article type: Research Article
Received: 2024/10/30 Accepted: 2025/01/26 pp: 21- 43
Keywords: Thematic Analysis, Productivity, Good Governance, Lorestan. | Nowadays, the use of new management methods and good governance is of particular importance in the administration of cities. The purpose of this research is to identify effective indicators in the productivity of municipalities in Lorestan province based on good governance indicators. The research method in this research is mixed exploratory (qualitative-quantitative). Scientific and research articles that are indexed and accessible in the field of good governance and productivity have been used to collect the required information and data. Thematic analysis method has been used in this research. Among the indicators used in the research history, 358 indicators were extracted with 782 repetitions. Then, after coding the indicators and removing the incomplete and unrelated codes, 159 selective codes (indices) were obtained. After that, themes were created and according to the review, refinement and formation of sub-themes, 14 sub-themes (components) were obtained. After repeatedly defining and revising the main themes, 5 main themes were finally presented. Finally, the qualitative data were carefully examined by 20 academic experts through semi-structured interviews. The result of this study led to the reduction of selective codes from 159 to 81 codes and there was no change in the main and sub-themes. The obtained results indicate that productivity is based on the good governance of the set of management structure factors (efficiency and effectiveness, strategic vision, flexibility and foresight), participation (participation and consensus building), rule of law (rule of law and political stability and non-violence), justice (justice, curbing corruption and transparency) and evaluation and accountability (accountability, performance evaluation and responsibility). |
| Citation: Timuri, F., Rahimi Kia, A., & Khademi, S. M. (2025). Identifying productivity indicators based on the model of good urban governance With Thematic Analysis (case study: municipalities of Lorestan province). Journal of Urban Futurology, 4(4), 21-43.
|
[1] Corresponding author: Amin Rahimi Kia, Email: aminrahimikia@iau.ir, Tell: -989166675934
This study is extracted from Farzaneh Timuri PhD Dissertation entitled “ Identification of productivity indicators based on the model of good urban governance (case study: municipalities of Lorestan province)”, which was carried out under the supervisor of Dr. Amin Rahimi Kia and the advisors of Dr. Said Musa Khademi, In the Educational Management Department of Islamic Azad University, Khoramabad branch.
Extended Abstract
Introduction
The world community has come to the conclusion that the main problem of urban management is not the lack of financial resources or modern technology or skilled manpower, but the main problem is the way these factors are managed. In this regard, the decentralization and transfer of part of the powers and duties of government agencies to local institutions has been discussed in order to improve the administration of citizens' affairs and meet their needs. This has gradually become the dominant model of management in the administration of cities. That is what is known as good urban governance. The purpose of this research is to study all kinds of theories and models related to the research subject along with reviewing the background and then determining the dimensions and components of the productivity of municipalities in the heart of the components and dimensions of good governance.
Methodology
This research is a descriptive research based on analytical method and case studies and includes library research. The statistical population of the research includes scientific and research articles that are indexed and accessible in the field of good governance and productivity. In the following, focusing on the effect of good governance on productivity, thematic analysis method was used to extract the required data. These data include the topic and problem of the research, the expertise of the researcher, the methods and techniques of data analysis and the form or pattern under study. Finally, the qualitative data were carefully examined by 20 academic experts through semi-structured interviews. This research is qualitative and with the help of quantitative method, it provides a clear assessment of the key aspects of the framework of productivity issues based on good governance in the direction of urban development.
Results and discussion
In this research, among all the dimensions and indicators that have been used in various studies, productivity indicators were extracted in the heart of good governance indicators and in line with sustainable development. The total number of mentioned indicators is 358 indicators which have been mentioned 782 times. In this research, theme analysis and coding by Brown and Clark method have been used. In the first stage, in order for the researcher to become familiar with the depth and content of the data, it is necessary to immerse himself in them to some extent. The second step involves creating the initial codes. Codes introduce features of the data that the analyst finds interesting. The coded data differ from the units of analysis (themes). Manual coding method was used in this research. In the third stage, 159 selective codes (indexes) were obtained by the researcher with the help of supervisors and consultants. The researchers discarded incomplete or unrelated codes as well as duplicate codes to reach this number of selective codes. In the fourth stage, the researcher found 14 sub-themes (components). In the fifth stage, the researcher has defined and repeatedly reviewed the main themes presented for analysis, and analyzed the data inside them. At this stage, after going back and forth among the main and sub-themes, the researchers reached 5 main themes (the main dimension), which can be explained in the desired context. In the sixth stage, 14 sub-themes were obtained by reviewing, refining and shaping them, and the researchers defined and re-reviewed them and focused on 5 main themes (main dimension). After carrying out Delphi rounds and removing a number of indicators as well as merging and increasing the number of components with the opinion of research experts, finally the number of indicators from 159 indicators to 81 indicators and the number of components remained unchanged at 14. These components and indicators were identified in 5 dimensions for the efficiency of municipalities based on good governance.
Conclusion
primary concepts, 14 basic themes and 5 main categories in the form of " Accountability and evaluation (accountability, responsibility and performance evaluation)" clusters, " Rule of law (political stability and non-violence and rule of law)", "Legal structure (corruption control, transparency, justice and fairness)", "Social structure (participation and building consensus)" and "Management structure (flexibility, strategic vision, efficiency and effectiveness and Foresight)" was identified. Each of the dimensions of this environment is woven into the internal organizational components of municipalities and the country's ministry system, as well as external organizational components and subsystems of society.
Funding
There is no funding support.
Authors’ Contribution
Authors contributed equally to the conceptualization and writing of the article. All of the authors approved thecontent of the manuscript and agreed on all aspects of the work declaration of competing interest none.
Conflict of Interest
Authors declared no conflict of interest.
Acknowledgments
We are grateful to all the scientific consultants of this paper
فرزانه تیموری1، امین رحیمی کیا2، سیدموسی خادمی3
1- دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران
2- استادیار گروه مدیریت آموزشی، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم‌آباد، ایران
3- استادیار گروه مدیریت استراتژیک، دانشگاه پیامنور، تهران، ایران
اطلاعات مقاله | چکیده |
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
دریافت: 09/08/1403 پذیرش: 07/11/1403 صص: 43- 21
واژگان کلیدی: تحلیل مضمون، بهره‌وری، حکمروایی خوب، لرستان. | امروزه در اداره شهرها به‌کارگیری روش‌های نوین مدیریتی و در رأس آن‌ها حکمروایی خوب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از این پژوهش شناسایی شاخصهای مؤثر در بهره‌وری شهرداری‌های استان لرستان بر اساس حکمروایی خوب می‌باشد. روش تحقیق در این پژوهش آمیخته اکتشافی (کیفی-کمی) است. برای جمع‌آوری اطلاعات و داده‌های موردنیاز از مقالات علمی و پژوهشی که در حوزه حکمروایی خوب و بهره‌وری نمایه شده و قابل‌دسترسی هستند، استفاده‌شده است. در این پژوهش از روش تحلیل مضمون استفاده‌شده است. از بین شاخصهای مورداستفاده در سابقه پژوهش تعداد 358 شاخص با 782 بار تکرار استخراج گردید. سپس بعد کدگذاری شاخص‌ها و حذف کدهای ناقص و نامرتبط تعداد 159 کد گزینشی (شاخص) به دست آمد. بعدازآن اقدام به ایجاد تم‌ها شده و با توجه به بازبینی، تصفیه و شکل‌دهی تم‌های فرعی 14 تم فرعی (مؤلفه) به دست آمد. پس از تعریف و بازبینی مکرر تم‌های اصلی تعداد 5 تم اصلی به‌صورت نهایی ارائه گردید. در نهایت داده‌های کیفی از طریق مصاحبه نیمهساختارمند توسط 20 نفر از خبرگان دانشگاهی موردبررسی دقیق قرار گرفت. نتیجه این بررسی منجر به کاهش کدهای گزینشی از 159 به 81 کد گردید و در تم‌های اصلی و فرعی تغییری ایجاد نگردید. نتایج به‌دست‌آمده بیانگر این است که بهره‌وری بر اساس حکمروایی خوب مجموعه عوامل ساختار مدیریتی (کارایی و اثربخشی، بینش راهبردی، انعطاف‌پذیری و آینده‌نگاری)، ساختار اجتماعی (مشارکت و اجماع‌سازی)، قانون مداری (حاکمیت قانون و ثبات سیاسی و نبود خشونت)، ساختار حقوقی (عدالت، مهار فساد و شفافیت) و پاسخگویی و ارزیابی (پاسخگویی، ارزیابی عملکرد و مسئولیت‌پذیری) را شامل می‌شود. |
| استناد: تیموری، فرزانه؛ رحیمی کیا، امین؛ خادمی، سیدموسی. (1403). شناسایی شاخصهای بهره‌وری بر اساس الگوی حکمروایی خوب شهری با تحلیل مضمون (مطالعه موردی: شهرداری‌های استان لرستان). فصلنامه آینده پژوهی شهری، 4(4)، 21-43.
DOI: https://doi.org/10.82545/uf.2025.1188704 |
[1] نویسنده مسئول: امین رحیمی کیا، پست الکترونیکی: aminrahimikia@iau.ir ، تلفن: 09166675934
مقدمه
تا سال 2050 حدود 75 درصد از جمعیت دنیا در شهرها زندگی خواهند کرد (UN Habitat, 2013). جامعه جهانی به این نتیجه رسیده است که مشکل عمده مدیریت شهری، کمبود منابع مالی یا تکنولوژی مدرن و یا نیروی انسانی ماهر نیست، بلکه مسئله اصـلی در شـیوه اداره این عوامل است (آدینهوند و همکاران، 42 :1391). حکمروایی خوب شهری را می‌توان شیوه و فرایند اداره امور شهری با مشارکت و تعامل سازنده سه بخش دولتی، خصوصی و جامعه مدنی به‌منظور نیل به شهر سالم، باکیفیت و قابلیت زندگی بالا و توسعه پایدار شهری تعریف کرد (حکمتنیا و همکاران، 1396). این امر بهتدریج در حال تبدیل‌شدن بـه الگـوی غالـب مـدیریت و اداره امور شهرها است، که بیانگر حکمروایی خوب شهری می‌باشد. حکمروایی خوب شهری فرایندی سیاسی است. این فرایند را مرکز اسکان بشر سازمان ملل به‌عنوان پاسخی کارآمد و مؤثر بـه مشـکلات شـهری تعریـف کرده است که می‌تواند اثربخشترین، کم‌هزینه‌ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت در نظام پیچیـده و چنـد سـطحی امروزه شهرها باشد (برکپور و اسدی، 1390: 65). با تبدیل‌شدن شهرها به مراکز سرمایه‌گذاری کلان، تمرکز جمعیت و ارائه‌دهندگان خدمات و امکانات تخصصی، عملکرد مؤثر و کارآمد آن‌ها اهمیت بیشتری می‌یابد. با در نظر گرفتن سناریوی جمعیتی آینده، مهم است که این مراکز به‌طور مؤثر و کارآمد اداره شوند تا بتوانند نقش تعیین‌شده خود را در طرحهای ملی ایفا کنند. با بزرگ‌تر شدن مراکز شهری، حکمرانی شهری به دلیل تأثیری که بر زندگی و آزادی شهرنشینان دارد، از اهمیت بیشماری برخوردار است (Braun1 & Clarke, 2021). آدینک (2019) خاطرنشان می‌کند، حکمروایی خـوب شـهری فرایندی است که بر اساس کنش متقابل میان «نهادهای رسمی اداره شهر»، «سازمان‌های غیردولتـی» و «تشکل‌های جامعه مدنی» از سوی دیگر شکل می‌گیرد (Addink, 2019). حکمرانی طی دهه 1990 میلادي، به یکی از واژههاي محوري علوم اجتماعی، به‌ویژه در حوزه نظریه سیاسی، علوم سیاسی و جغرافیاي انسانی تبدیل‌شده است. جوهرة حکمرانی به وجود روابط متعامل بین و درون حکومت و نیروهاي غیرحکومتی اشاره دارد (برکپور و اسدی، 1390). حکمروایی خوب شهري یکی از چهار مشخصۀ توسعۀ پایدار و از ابزار آن به‌حساب میآید که از دهۀ 1980 به بعد در ادبیات توسعه مطرح‌شده است. در مجموع حکمروایی خوب شهري را می‌توان شیوه و فرایند ادارة امور شهري با مشارکت و تعامل سازندة سه بخش دولتی، خصوصی و مدنی به منظور نیل به شهر سالم، باکیفیت، با قابلیت زندگی بالا و توسعۀ پایدار شهري تعریف کرد. از سوي دیگر باید متذکر شد، موضوع و دغدغه حکمروایی خوب شهري فقط مدیریت کارآمد نیست، بلکه داراي ابعاد سیاسی مرتبط با دموکراسی، حقوق بشر و مشارکت مدنی در فرایندهاي تصمیمگیري است (UN-HABITAT, 2009:372) از برآیند نظرات مختلف، حکمروایی خوب میبـایست متضمن پاسخگویی، شفافیت، مشارکت، انصاف و دربرگیرندگی، اجماعگرایی، کارایی و کارآمدي و پیروي از قانون باشد. این حکمروایی تضمین می‌کند که فساد به حداقل برسد، دیدگاههاي اقلیتها مـورد توجـه قـرار گیـرد و صدای آسیبپذیرترین اقشار اجتماع در تصمیمسازيها شنیده شـود. همچنین حکمروایی خوب شهري به نیازهاي حـال و آینـده جامعـه پاسخ می‌دهد (تقوایی و تاجدار، 1388). در واقع بهترین و جامعترین سند در این زمینه، در مطالعات و بررسیهاي سازمان ملل به چشم میخـورد؛ زیـرا مفهـوم حکمروایی شهري در سالهاي اخیـر در کـانون توجـه این سازمان قرارگرفته است. هدف از حکمرانی شهري تقویت فرایند توسعۀ شهري است به‌گونه‌ای که در جامعه، زمینه و محیط مناسبی براي زندگی راحت و کارآمد شهروندان، به‌تناسب ویژگیهاي اجتماعی و اقتصادي آنان فراهم شود. در مباحث گذشته به مفاهیم و روند شکلگیري حکمرانی شهري پرداخته شد که با توجه به روند ذکرشده، می‌توان اهداف کلان زیر را براي حکمرانی شهري بیان کرد:
· بازساخت جامعه مدنی براي تقویت و اعتلاي بیشـتر سازمان‌ها، نهادها و جوامع محلی؛
· کاهش فقر و جداییگزینیهاي اجتماعی، قـومی و فرهنگی در شهرها؛
افزایش مشارکت و مداخله افراد و صاحبان منافع در فرایندهاي سیاسی درون شهرها؛ حکمروایی شهري به‌طور خاصتر نیز اهداف عملیاتی زیر را دنبال می‌کند:
· کاهش فساد
· بهبود کیفیت و افـزایش امکـان زنـدگی بـراي همـه شهروندان
· حفظ دموکراسی
· ایجاد فرصت و امکان براي مـردم به‌منظور نشـان دادن خواستهها و آمالشان در زندگی
· اعتلاي امنیت، برابري و پایداري (نوبری و رحیمی، 12: 1389).
امروزه رویکردهای گوناگونی در عرصۀ مدیریت شهری مطرح‌شده است که حکمروایی خوب شهری، از مطرحترین آن‌هاست. حکمروایی جایگزینی برای روش‌های سنتی مدیریت و حکمرانی به شمار میآید (خمجانی، 1402). حکمروایی مطلوب به‌عنوان یکی از جدیدترین و درعین‌حال قابل‌اعتمادترین رویکردهای مدیریت شهری است (پورقربان و همکاران، 1401).
حکمرانی خوب به‌خودی‌خود شکل نمیگیرد و علل و عوامل گوناگونی در شکلگیری آن نقش دارند. این الگو، نه محدود به یک بخش یا بُعد، بلکه الگویی فراگیر است که وجود آن در همه بخش‌های یک جامعه ضرورت دارد و تحقق آن به هماهنگی و آمادگی همه بخشها نیازمند است (محمدپور و همکاران، 1403).
روش‌های کیفی به‌طور گسترده‌ای در یادگیری و آموزش پژوهش و دانش‌پژوهی استفاده می‌شود (Divan et al, 2017)، درحالی‌که مفروضات معرفتشناسی1 می‌تواند برای برخی رشتهها ناآشنا باشد و گاهی اوقات مثلاً بافتارهایی علم و مهندسی را به چالش بکشد (Rowland & Myatt, 2014:6). یکی از روش‌های مورداستفاده در بحث دانش ارزشیابی علوم، تحلیل مضمون2 (TA) است. این روش برای شناسایی، تحلیل و گزارش الگوها و مضامین موجود در داده‌هاست كه داده‌ها را به دادههایی غني و تفصیلی تبدیل می‌کند (Braun & Clarke, 2006). راه‌های مختلفی برای تحلیل مضمون وجود دارد (به‌عنوان‌مثال رویکردهای Alholjailan, 2012; Boyatzis, 1998; Javadi & Zarea, 2016) و این تنوع به این معنی است که در مورد ماهیت تحلیل مضمون نیز سردرگمی وجود دارد، از جمله اینکه چگونه از تحلیل کیفی متمایز می‌شود (Vaismoradi et al,2013:398). یک رویکرد تحلیل موضوعی دقیق می‌تواند یافته‌های روشنگر و قابل‌اعتمادی ایجاد کند (Nowell, Norris, White & Moules, 2017). در واقع، آن‌قدر انعطاف‌پذیر است که «می‌توان آن را در هر رویکرد معرفت‌شناختی گنجاند» (Chamberlain, 2015:68). به پژوهشگرانی که قصد استفاده از تحلیل موضوعی را دارند، توصیه می‌شود که چارچوب نظری کار خود را در نظر بگیرند که چگونه دیدگاه‌های هستی شناختی و معرفت‌شناختی متفاوت بر رویکرد آن‌ها به تحلیل موضوعی تأثیر می‌گذارد (Hole, 2023: 1). براون و کلارک (2006) با برجسته کردن مزایای استفاده از تحلیل موضوعی در یک مطالعه کیفی، استدلال می‌کنند که این رویکرد به دلیل دسترسی، شفافیت و انعطاف‌پذیری آن، تحلیل را معتبرتر می‌کند. آن‌ها استدلال می‌کنند که تحلیل موضوعی از لحاظ نظری برای شناسایی، توصیف و تفسیر الگوها (موضوعات) در یک مجموعه داده با جزئیات بسیار انعطاف‌پذیر است (Dawadi, 2020). تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در تحقیقات کیفی معتبر نقش اساسی دارد. در واقع، روش کیفی اغلب به‌عنوان ابزار تحقیق توصیف می‌شود (Maguire & Delahunt 2017: 3351). هدف تحلیل مضمون، شناسایی زمینهها، یعنی الگوها در داده‌های مهم یا جالب‌توجه پژوهشگر است و از این زمینهها برای پاسخ به سؤالات پژوهش استفاده می‌کنند یا اینکه مطالبی در مورد یک مسئله می‌گویند (Maguire & Delahunt, 2017:3353). این چیزی بسیار بیشتر از خلاصه کردن صرف اطلاعات است (Clarke & Braun, 2013:12). تحليل مضمون، روشي براي شناسايي، تحليل و گزارشگري الگوهاي درون داده‌ها است، هر تم دربردارنده موضوعي مهم درباره داده‌هاست كه به پرسش پژوهش ارتباط دارد (ثنایی و همکاران، 1399). براي تعيين اينكه چه چيزي در پژوهش زمینه محسوب مي‌شود، قضاوت پژوهشگر ضروري است. به‌طورکلی، هيچ رويكرد خاصي براي شروع مطالعه در تحليل مضمون وجود ندارد، بلكه پژوهشگر ابتدا بايد الگوهاي معنا و موضوعات مدنظر خود را از درون داده‌ها انتخاب كند (میرمحمدی و تالانه؛ سیدنقوی و همکاران، 1397). هدف این پژوهش شناسایی مولفه‌ها و شاخصهای مؤثر بر مدل بهره‌وری شهرداری‌های استان لرستان بر اساس شاخصهای حکمروایی خوب با استفاده از روش تحلیل مضمون می‌باشد؛ که دورنمای آن، بهبود کیفیت زندگی شهروندان و تأمین نیازهای آن‌ها است. این مقاله، نگرشهای مرتبط را به‌نقد کشیده و نشان می‌دهد که تحلیل مضمون می‌تواند تحلیل‌های معقولی کند و به سؤالات خاص تحقیق به‌خوبی پاسخ دهد.
پیشینه و مبانی نظری پژوهش
در جدول 1 به ارائه جدیدترین منابع تحقیق پرداخته‌شده است:
جدول 1- جدیدترین منابع تحقیق
ردیف | عنوان | پژوهشگر | زمان | یافته‌های پژوهش |
1 | تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد براي تبیین الگوهاي موجود در دادههاي کیفی | عابدیجعفری، تسلیمی، فقیهی و شیخ‌زاده | 1390 | معیارهاي ارزیابی روایی و پایایی تحلیل مضمون توضیح داده‌شده و با ذکر مزایا و معایب این روش، پیشنهاد‌هایی براي تحقیقات آتی، عرضه‌شده است |
2 | شناسایی شاخصهای برای توسعه مدیریت شهری شهرداری تهران | رحمانی | 1397 | در مصاحبه ۶۲ مضمون شناسایی گردید و سپس با کمک تحلیل عاملی تأییدی از میان آن‌ها درنهایت ۵۰ مضمون انتخاب شد و شاخص‌ها از میان آن‌ها استخراج گردیدند |
3 | روششناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی | کمالی | 1397 | روش‌های کیفی در حوزه سیاستگذاری به تبیین روش تحلیل مضمون نیازمند است |
4 | ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محله‌های شهری پیرانشهر | شریف‌زاده اقدم، شیخی و اجزاء شکوهی | 1397 | اعتقاد شهروندان بر تصمیم‌گیری‌ها مؤثر بوده و مدیریت شهری خواهان مشارکتشان در حکمروایی شهری است |
5 | تبیین مسائل حکمروایی شهری در سناریوهای آینده کلان‌شهر تهران مبتنی بر رویکرد تبدیل سناریوهای کیفی به کمی | ربانی، مشکینی، رکن‌الدین افتخاری و رفیعیان | 1398 | فقط در یک سناریو حکمروایی شهری تهران در وضعیت ایده‌ال قرار دارد، در همه سناریوهای باقی‌مانده مسائل حکمروایی تشدید خواهند شد. |
6 | آسیب‌شناسی موانع تحقق حکمروایی خوب شهری در شهرهای میانی مطالعه موردی: شهر نیشابور | طالبی، رهنمایی و قربانینژاد | 1399 | عوامل مؤثر بر عدم تحقق حکمروایی خوب شهری در نیشابور شـامل 87 مقوله اولیه، 11 کد تفسیری و 4 کد تبیینی است |
7 | کاربرد تحلیل مضمون در شناسایی و تبیین ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخصهای آموزش کارآفرینی | کر، کردستانی، حسینیخواه و دلگشایی | 1399 | بر اساس نتایج حاصله، 5 بعد، 16 مؤلفه و تعداد 60 شاخص به‌عنوان الگوی آموزش کارآفرینی پیشنهاد شد |
8 | شناسايي ابعاد و مؤلفههاي مدل مطلوب فرايند خطمشيگذاري در نظام آموزش‌وپرورش ايران | صبوری، گیوریان و حقشناس کاشانی | 1400 | تحليل داده‌ها به احصاي 62 مضمون پايه، 13 مضمون سازمان و 3 مضمون فراگير و شكلگيري الگوي نظري انجاميده است |
9 | ارزیابی وضعیت شاخصهای حکمروایی در شهر الشتر از نگاه مدیران و شهروندان | رشنوفر و یوسفوند | 1400 | وضعیت شاخصهای حکمروایی از نگاه هر دو جامعه آماري (شهرودان و مدیران شهر) در وضعیت مطلوبی قرار ندارد |
10 | تحلیل مضامین حکمرانی خوب شهری در برنامه‌های توسعۀ جمهوری اسلامی ایران | قاسمی، علویان، لطفیان و رحمانی | 1400 | ۲۴ مضمون پایه، ۱۲ مضمون سازمان‌دهنده و ۷ مضمون فراگیر (کارآمدی، تمرکززدایی، برابری، شفافیت، حفظ و تقویت میراث معنوی، مشارکت، امنیت و سلامت) به دست آمد. |
11 | تحلیل عملکرد مدیریت شهری همدان مبتنی بر شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری | سمواتی، حسینینیا و بحرینی | 1401 | سطح حکمروایی خوب شهری در همدان حدود ۴/۴۶% است و میانگین کل شاخصهای حکمروایی خوب شهری با مقدار ۳۲/۲ کمتر از حد متوسط ۳ است |
12 | تحلیل شاخصهای حکمروایی شهری در کلان‌شهر تهران با استفاده از روش دیمتل فازی | خاتم، احمدی و خاتم | 1402 | شاخص مسئولیت‌پذیری بیشترین میزان اثرگذاری را بر دیگر شاخص‌ها و شاخص پاسخگویی بیشترین میزان اثرپذیری را از دیگر شاخص‌ها دارد |
13 | طراحی مدل حکمرانی شهری (موردمطالعه: شهرداری تهران) | سهرابی، پریزاد و سلیمی | 1402 | 9 عامل اثربخشی، اجرای قوانین، تصویب قوانین، توافق جمعی، شفافیت، عدالت، مسئولیت‌پذیری، مشارکت و پاسخگویی در مدل حکمرانی شهری ایفای نقش می‌کنند |
14 | سیاستگذاری حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهرها (نمونه موردی: کلان‌شهر رشت) | صادپور، عزتپناه و زالی | 1403 | اداره شهر رشت به راهبردهایی مانند تمرکززدایی، بازسازی ساختارها و فرآیندها، مشارکت ذینفعان و تفویض قدرت به مدیران با دانش و توانایی بالا بستگی دارد |
(منبع: یافته‌های پژوهش، 1403)
در بین مطالعات داخلی و خارجی اکثراً با استفاده از روش تحلیل مضمون به شناسایی مولفه‌ها و شاخصهای مؤثر اقدام کرده‌اند. این مطالعات به بررسی شاخصهای مؤلفه‌های مختلف بر اساس حکمروایی خوب پرداختهاند، اما هیچکدام به بررسی و شناخت شاخصهای مؤثر در بهره‌وری شهرداری‌ها بر اساس حکمروایی خوب نپرداختهاند. لذا پژوهش حاضر در نوع خود پژوهشی نو و جدید می‌باشد.
تحلیل مضمون در تحقیقات کیفی
تحلیل مضمون شیوهای در روش پژوهش کیفی است که بر شناسایی، تحلیل و تفسیر الگوی معانی داده‌های کیفی تمرکز دارد. مضمون یا تِم عنصر کلیدی در این روش است. مضمونها پرارزش‌ترین واحدهایی هستند که در تجزیه‌وتحلیل محتوا باید مدنظر قرار گیرند و منظور از مضامین معنای خاصی است که از یک کلمه یا جمله یا پاراگراف مستفاد می‌شود. این مضمونها فضای خاص و مشخصی را اشغال نمیکنند، چون یک جمله ممکن است چند مضمون داشته باشد و یا چند پاراگراف متن، ممکن است فقط یک مضمون داشته باشد. این روش نیز مانند سایر روش‌های تحلیل کیفی در مدیریت و علوم اجتماعی رشد چشمگیری داشته است ((Braun & Clarke,2022. در این پژوهش به دلیل انعطاف‌پذیری و جامع بودن، از فرایند شش مرحله‌ای براون و کلارک استفاده‌شده است (شکل 1).
شکل 1- چارچوب شش مرحله‌ای براون و کلارک برای انجام تحلیل مضمون
منبع: (Hashemi. and Ghasemi, 2020)
تحلیل مضمون گاهی با تحلیل محتوا نیز اشتباه گرفته می‌شود و یکی از روش‌های ساده و کارآمد در روش تحقیق کیفی است. درواقع، تحلیل مضمون، اولین روش تحلیل کیفی است که پژوهشگران باید یاد بگیرند. این روش، مهارتهای اساسی موردنیاز برای بسیاری از تحلیل‌های کیفی را فراهم می‌کند. تحلیل مضمون، یکی از مهارتهای عام و مشترک در تحلیل‌های کیفی است؛ به همین دلیل، آن را نه روشی خاص بلکه ابزاری مناسب برای روش‌های مختلف، معرفی می‌کند. برخی نیز کدگذاری مضامین را فرایند پیش‌نیاز تحلیل‌های اصلی و رایجِ کیفی، معرفی می‌کنند؛ اما به عقیده براون و کلارک، تحلیل مضمون را باید روش ویژه‌ای در نظر گرفت که یکی از مزایای آن انعطاف‌پذیری است (Braun & Clarke, 2006).
رشد سریع تحقیقات کیفی در سال‌های اخیر، منجر به برداشتن گامی مثبت در جهت درک عمیق‌تر از پدیده‌های اجتماعی و پویایی آن‌ها شده است. بااین‌حال، هنوز ابزارهای مناسبی برای تحلیل داده‌های کیفی، به‌اندازه کافی، وجود ندارد. درحالی‌که به مسائل مربوط به چرایی، چگونگی و زمانِ به‌کارگیری روش‌های کیفی، توجه ویژه‌ای شده است؛ اما به نحوه تحلیل داده‌های متنی که پژوهشگران کیفی در مرحله پایانی گردآوری داده عرضه می‌کنند کمتر توجه شده است. این موضوع، یکی از مشکلات پژوهشگران، خصوصاً پژوهشگران علوم اجتماعی است که از روش‌های کیفی استفاده می‌کنند. یکی از روش‌های کارآمد تحقیقات کیفی، تحلیل مضمون است که هم‌اکنون به‌عنوان روش تحلیل، تعریف چندانی از آن نمیشود. چرا که این روش کمتر معرفی، ولی بیشتر استفاده‌شده است. این بدان معنی است که تحلیل مضمون ظاهراً روشی است که هرکسی به‌آسانی و بدون داشتن دانش یا مهارت خاص (که برای تحقیقات پیچیده‌تر مانند نظریه دادهبنیاد و تحلیل گفتمان لازم است) از آن استفاده می‌کند (Braun & Clarke, 2006).
امروزه شهرها به‌عنوان مصرف‌کننده و توزیع‌کننده اصلي كالاها و خدمات، كانون توجه بحث پایداري شدهاند؛ بنابراین به‌منظور دستيابي به یک وضعيت پایدار واقعي در شهرها، تدوین سياستهایي جهت حصول به شهرهاي پایدار ضروري است. به همين منظور مقولهاي مهم تحت عنوان توسعه شهري پایدار در طول دهه 1990 ميلادي و تا به امروز موردتوجه قرارگرفته است. توسعه پایدار را فرآیندي تعریف كردهاند كه طي آن نيازهاي كنوني جامعه تأمين شود بدون اینکه توانایي نسلهاي آینده براي تأمين نيازهایشان تحت تأثير قرارگرفته باشد. طبق تعریف توسعه پایدار داراي چهار بعد می‌باشد. 1- توسعه زیست‌محیطی 2- توسعه اقتصادي 3- توسعه اجتماعي 4- توسعه حقوقي (منجمزاده و همکاران، 1396: 286). از منظر سازمان همکاري و توسعه اقتصادي، حکمروايي خوب و مديريت عمومي درست پیش‌شرط‌های اصلي براي رسيدن به توسعه پايدار هستند، مسئلهايي که مرکز تحقيق توسعه جهاني و مرکز اسکان سازمان ملل هم بر آن صحه گذاشتهاند (Evans, 2005).
مواد و روش پژوهش
اين پژوهش از نوع تحقيقات کیفی است که بر اساس روش تحليلي و مطالعه‌هاي موردي خواهد بود و شامل بررسي‌هاي كتابخانه‌اي مي‌باشد. در بخش اول هدف شناخت ابعاد و شاخصهای بهره‌وری در دل ابعاد و شاخصهای حکمروایی خوب است كه با استفاده از روش جمعآوري اطلاعات يعني مطالعه و بررسـي اسـنادي و كتابخانه‌اي كليه مدارك و منابع در رابطه با موضوع پژوهش در راستای توسعه پایدار انجام‌گرفته است. منابعی که امكان دسترسي به آن‌ها وجود داشته باشد موردمطالعه و بررسي دقيق قرارگرفته و مفاهيم روش‌هاي و پيشينه مربوط به هر يك استخراج و تدوين گردیده است (جدول 2).
جدول 2- شاخص یا مؤلفه‌های شناسایی‌شده از پیشینه تحقیق
ردیف | شاخص | مؤلفه | صاحب‌نظر/نویسنده، سال |
|---|---|---|---|
۱ | پاسخگویی و حق اظهارنظر | پاسخگویی مقامات و دستگاه‌های عمومی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
حق اظهارنظر و پاسخگویی | بانک جهانی (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰) | ||
آزادی مطبوعات-رسانه‌ها و رشد افکار عمومی | فرج پور (۱۳۸۳) | ||
مطالبه منافع شهروندان (حقوق افراد) | برنامه توسعه سازمان ملل متحد | ||
پاسخگویی و حفظ حقوق مردم | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) | ||
برقراری نظام ارزیابی عملکرد | ماستري فراهاني (۱۳۹۲) چینگ وهمكارن (۲۰۱۶)- میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) | ||
دادن فرصت اظهارنظر به کارکنان | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
نظام اداری پاسخگو | کنت استو | ||
اختیار و آزادی عمل نهادهای حاکمیتی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
توزیع عادلانه حقوق و مزایا | موسوی و همکاران (۱۳۹۱)، چینگ و همكارن (۲۰۱۶) | ||
۲ | ثبات سياسي و نبود خشونت | فعال بودن احزاب و تشکل‌های سیاسی مستقل | قلی پور (۱۳۸۳) |
وجود انسجام ملی | بندیکس (۱۹۹۷) | ||
سبک مدیریت | جعفری و معمارزاده طهران (۱۳۹۶) | ||
امكان ابراز عقیده | نازل (۲۰۰۴) | ||
فرصت برای نشان دادن توانایي | موسوی و همكاران (۱۳۹۱)، چینگ و همكارن (۲۰۱۶) | ||
اظهار نظر کارکنان در موضوعات مهم بدون نگراني از مافوق | بانک جهانی (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰) بهلولي و حقي (۲۰۱۲) بهلولي و حقي (۲۰۱۲) | ||
امنیت شغلي | کارل و پلوچت (۲۰۰۵) | ||
۳ | کارایی و اثربخشی | الگوی روابط انسانی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
انگیزش مدیران | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
مشتری مداری | آزبورن و گیلبر (۱۳۸۴) | ||
دگرگونی فرهنگی و فرهنگ‌سازمانی مترقی | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) | ||
متناسب‌سازی منابع انسانی موجود | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) | ||
احساس تعلق و افزایش رضایت‌مندی | کریمی مله (۱۳۹۱) | ||
نظام اداری بر مبنای ساختارهای پویا و ضابطه‌مند | شاه‌آبادی و همکاران (۱۳۹۲) | ||
توانمندسازی و بهسازی منابع انسانی | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳)-جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
آموزش و ارتقاء دانش کارکنان | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
به‌کارگیری سیستم مدیریت دانش | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
اصلاح ساختار سازمانی و رفع بوروکراسی | منوریان (۱۳۷۹) | ||
توانایی برای کار مشترک و اثربخش | بووایرد و لافلر (۲۰۰۳) | ||
استفاده از منابع موجود به‌صورت کارا | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی- حیدری | ||
اثربخشی دولت، بهتر بودن کیفیت خدمات عمومی | سازمان ملل | ||
ارائه خدمات عمومی کارآمد | کنت استو | ||
توسعه و ارائه خدمات عمومی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
استفاده از اختیارات قانونی در حوزه سیاسی | برنامه توسعه سازمان ملل متحد | ||
استفاده از اختیارات قانونی در حوزه مدیریتی (اجرایی) | برنامه توسعه سازمان ملل متحد | ||
تعریف و اجرای استانداردها | صندوق بین‌المللی پول (۲۰۰۵) | ||
برقراری نظام ارزیابی عملکرد | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) | ||
۴ | كيفيتتنظيمكنندگي | انضباط گرایی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
اهتمام به هدایت‌گری | منتظری و دیگران (۱۳۹۷) | ||
رعایت کامل ضوابط و استانداردها | موسوی و همكاران (۱۳۹۱)، نازل (۲۰۰۴) | ||
انجام صحیح کارها | چینگ و همكاران (۲۰۱۶) | ||
شرح وظایف دقیق و روشن | نازل (۲۰۰۴) | ||
۵ | حاكميت قانون | اختیارات اداری | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
ارائه خدمات | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
قانون محوری | برنامه توسعه ملل متحد (۱۹۹۴) | ||
مشخص کردن و کارآمد کردن قوانین حقوقی | منوریان (۱۳۷۹) | ||
توانمندی دولت در تدوین و اجرای سیاستها و مقررات | کافمن- کری- ماسترازی | ||
تعریف و اجرای استانداردها | نازل (۲۰۰۴)- صندوق بین‌المللی پول (۲۰۰۵) | ||
رعایت کامل ضوابط و استانداردها | موسوی و همكاران ۱۳۹۱، نازل (۲۰۰۴) | ||
۶ | مهار فساد | تمرکززدایی اداری و مالی | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) |
تدوین راهبردهای مبارزه با فساد | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
عدم استفاده از قدرت عمومی و دولتی برای تحقق منافع شخصی | کافمن- کری- ماسترازی | ||
۷ | شفافيت | شفافیت مالی و پولی | صندوق بین‌المللی پول (۲۰۰۵) |
ثبت و نشر اطلاعات | صندوق بین‌المللی پول (۲۰۰۵) | ||
عدم وجود رانت‌خواری | فرج پور (۱۳۸۳) | ||
وجود فضای رقابتی | فرج پور (۱۳۸۳) | ||
بازارمحوری | آزبورن و گیلبر (۱۳۸۴) | ||
رفع موانع شفافیت | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
قابلیت دسترسی سهل و آسان برای تمام ذینفعان | UNDP-ESCAP - بانک جهانی-کافمن- کری- ماسترازی | ||
۸ | مسئولیت‌پذیری | احساس مسئولیت نسبت به تأمین خواستهها و تمایلات افراد | UNDP-ESCAP- بانک جهانی کافمن - کری- ماسترازی |
پایبندی به ارزشهای سازمان | کارتر (۲۰۰۱) | ||
منافع عمومی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
میزان تعهد به آرمان‌های سازمان | وحید برادران مریم ولیجانی (۱۳۹۵) | ||
تعهد شغلي و سازماني | بهلولي و حقي (۲۰۱۲) | ||
۹ | انعطاف‌پذیری | تعاملات گسترده داشتن | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
تعامل بازیگران حاکمیتی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
کاهش مقررات اضافی | بانک جهانی (۱۹۹۶ تا ۲۰۰۰) | ||
استقرار نظام پیشنهادها | چینگ و همكاران (۲۰۱۶) | ||
نظرخواهي و مشورت با کارکنان | کارل و پلوچت (۲۰۰۵) | ||
تفویض اختیار به کارکنان در سازمان | بهلولي و حقي (۲۰۱۲) | ||
استقبال از تغییر در نحوه انجام فعالیت‌ها | دشیلدز و همكاران (۲۰۰۵) | ||
اختیارات در انجام کار | وحید برادران مریم ولیجانی (۱۳۹۵) | ||
۱۰ | مشارکت | مشارکت حاکمیت در ایجاد رفاه | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
مشارکت بخش‌های مردمی در فرایند خدمات‌رسانی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
مشارکت در تصمیم‌گیری و تصمیم سازی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
مشارکت عمومی در فعالیتهای اجتماعی | قاسمی شاد (۱۳۸۸) | ||
مشارکت عمومی در فعالیتهای سیاسی | قاسمی شاد (۱۳۸۸) | ||
وجود نهادهایی در راستای گسترش دموکراسی | سردارنیا (۱۳۸۹) | ||
مشارکت در اداره امور عمومی | پای و دیگران (۱۳۸۰) | ||
مشارکت‌جویی | برند (۲۰۰۷) | ||
گسترش دامنه فعالیتهای بخش خصوصی | کافمن- کری- ماسترازی | ||
تمرکززدایی | بانک جهانی | ||
نظارت بیشتر مردم | بانک جهانی | ||
گسترش گروههای ذینفع | قلی پور (۱۳۸۳) | ||
توسعه و ارائه خدمات عمومی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
۱۱ | اجماع سازی | هدایت منافع و سلایق مختلف به سمت اجماعی گسترده | UNDP-ESCAP - بانک جهانی-کافمن- کری- ماسترازی |
داشتن بهترین و بیشترین منفعت برای تمام اجماع | UNDP-ESCAP - بانک جهانی-کافمن- کری- ماسترازی | ||
اجماع محوری | برنامه توسعه ملل متحد (۱۹۹۴) - برند (۲۰۰۷) | ||
رد تفکر خردگرایی | منتظری و دیگران (۱۳۹۷) | ||
روحیه همكاری | کارل و پلوچت (۲۰۰۵) | ||
روحیه و حس کار گروهی | وحید برادران مریم ولیجانی (۱۳۹۵) | ||
مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها | وحید برادران مریم ولیجانی (۱۳۹۵) | ||
۱۲ | عدالت و انصاف | برابری و عدالت | برنامه توسعه ملل متحد (۱۹۹۴)UNDP کریمی مله (۱۳۹۱) - |
عدالت و انصاف، عدالت محوری | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی- برند (۲۰۰۷) | ||
برخورداری از فرصتهای برابر برای تمام افراد | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی -حیدری | ||
رفاه جامعه به‌واسطه ذینفع بودن تمام افراد | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی -حیدری | ||
احساس تساوی در برابر قانون | کمیجانی و سلاطین (۱۳۸۷) | ||
تساوی حقوق، مساوات و برابری | بووایرد و لافلر (۲۰۰۳) | ||
محافظت از حقوق مردم | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی | ||
ارائه خدمات در یک چارچوب منطقی به همه ذینفعان | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی | ||
توزیع عادلانه حقوق و مزایا | موسوی و همکاران (۱۳۹۱)، چینگ و همكاران (2016) | ||
پرداخت متناسب با میزان تلاش کارکنان | بهلولي و حقي (۲۰۱۲) | ||
تناسب حقوق با تجربه کاری | کارل و پلوچت (۲۰۰۵) | ||
تناسب بین مزایای شغلی با عملکرد | وحید برادران مریم ولیجانی (۱۳۹۵) | ||
۱۳ | بینش راهبردی | کرامت انسانی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
تأکید بر مدیریت‌های محلی | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) | ||
فراهم شدن زمینه آموزش و یادگیری برای شهروندان | شاه‌آبادی و همکاران (۱۳۹۲) | ||
گسترش فعالیتهای بین‌الملل | شاه‌آبادی و همکاران (۱۳۹۲) | ||
حل مسائل و آلودگی‌های محیط‌زیست | شاه‌آبادی و همکاران (۱۳۹۲) | ||
ایجاد توسعه پایدار | شاه‌آبادی و همکاران (۱۳۹۲) | ||
فهم و درک مفاهیم تاریخی- فرهنگی-اجتماعی | UNDP-ESCAP - بانک جهانی-کافمن- کری- ماسترازی | ||
توانایی رقابت در محیط جهانی | بووایرد و لافلر (۲۰۰۳) | ||
پایداری | بووایرد و لافلر (۲۰۰۳) | ||
حمایت از گروههای آسیبپذیر | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی -حیدری | ||
استفاده پایدار از منابع طبیعی- حفاظت از محیط‌زیست | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی -حیدری | ||
عمل‌گرایی | منتظری و دیگران (۱۳۹۷) | ||
شناسایی گونههای ملی و بومی در زمینه حکمرانی خوب | پسران قادر، (۱۳۸۶) | ||
شناسایی تجربۀ تاریخی– فرهنگی کشور | پسران قادر، (۱۳۸۶) | ||
شناسایی ارزشهای بومی | پسران قادر، (۱۳۸۶) | ||
حمایت سازمانی | بهادری و دیگران (۱۳۹۲)- جعفری و معمارزاده طهران (۱۳۹۶) | ||
فرهنگ‌سازمانی | بهادری و دیگران (۱۳۹۲)- جعفری و معمارزاده طهران (۱۳۹۶) | ||
پیدا کردن راه‌های خلاقانه و جدید برای بهبود کیفیت و عملكرد کاری خود | بكر (۲۰۰۷)- موسوی و همكاران (۱۳۹۱) | ||
پایبندی به ارزشهای سازمان | کارتر (۲۰۰۱) | ||
تعهد شغلي و سازماني | بهلولي و حقي (۲۰۱۲) | ||
احترام بین مدیران و کارکنان | بهلولي و حقي (۲۰۱۲) | ||
حمایت سازمان از کارکنان | چینگ و همكاران (۲۰۱۶) | ||
رقابت با دیگر سازمان‌ها | موسوی و همكاران (۱۳۹۱)، دشیلدز و همكاران (۲۰۰۵) | ||
فضای رقابتي بین کارکنان در سازمان | چینگ و همكاران (۲۰۱۶) | ||
میزان تعهد به آرمان‌های سازمان | وحید برادران مریم ولیجانی (۱۳۹۵) | ||
14 | مردم‌سالاری | مردم محوری | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
ساختار سازمانی شبکه‌ای مردم محور | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
15 | چشمانداز و برنامه‌ریزی | وجود بینش آینده‌نگری در کارکنان سازمان | کارل و پلوچت (۲۰۰۵) |
برنامه محوری | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
داشتن چشمانداز درازمدت و وسیع | UNDP-ESCAP - بانک جهانی- کافمن- کری- ماسترازی | ||
داشتن چشمانداز استراتژیک | سازمان ملل | ||
تبیین استراتژی دقیق در عرصه‌های مختلف | شاه‌آبادی و همکاران (۱۳۹۲) | ||
آینده‌گرایی | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
16 | فقرزدایی | گسترش گروههای ذینفع | قلی پور (۱۳۸۳) |
17 | شایسته‌سالاری | شایسته‌سالاری در احراز پست سازمانی | وحید برادران مریم ولیجانی (۱۳۹۵) |
شایسته‌سالاری در سازمان | کارل و پلوچت (۲۰۰۵) | ||
اهتمام به شایستگی کارگزاران | منتظری و دیگران (۱۳۹۷) | ||
بهره‌گیری از نیروهای شایسته و لایق | شاه‌آبادی و همکاران (۱۳۹۲) | ||
حاکمیت نظر نخبگان | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
شایسته‌سالاری | فریده محمدعلیپور (۱۳۹۲) | ||
صلاحیت و شایستگی مدیران | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
گزینش و شایسته‌سالاری در انتصاب مدیران | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
18 | اخلاق محوری | رفتار اخلاقی و صادقانه | بووایرد و لافلر (۲۰۰۳) |
تأکید بر اطلاع‌رسانی صادقانه و نفی عوام‌فریبی | منتظری و دیگران (۱۳۹۷) | ||
وجدان کاری | بهلولي و حقي (۲۰۱۲) | ||
رعایت اصول اخلاق حرفه‌ای | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
پایبندی به برنامه‌ها و قول‌های داده‌شده | آلتین و همكاران (۲۰۰۵) | ||
19 | توسعه نهادی | الکترونیکی کردن فرایندهای سازمانی | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) |
سیستم‌ها و روش‌های نوین ارائه خدمات | میدری و خیرخواهان (۱۳۸۳) | ||
هم‌راستا بودن اهداف فردی و سازمانی | جولایی و دیگران (۱۳۹۸) | ||
20 | رشد اقتصادی | مشارکت عمومی در فعالیتهای اقتصادی | قاسمی شاد (۱۳۸۸) |
کار و تلاش محوری | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) | ||
استفاده از اختیارات قانونی در حوزه اقتصادی | برنامه توسعه سازمان ملل متحد | ||
21 | اعتماد محوری | در نظر داشتن نیازهای مردم توسط نهادهای تصمیمگیرنده | UNDP-ESCAP- بانک جهانی کافمن - کری- ماسترازی -حیدری |
مشارکت حاکمیت در ایجاد رفاه | طهماسبی کاسب (۱۳۹۵) |
(منبع: یافته‌های پژوهش، 1403)
جامعه آماری پژوهش شامل آثار علمی و پژوهشی است که در حوزه حکمروایی خوب و بهره‌وری نمایه شده و قابل‌دسترسی می‌باشند. در ادامه با تمرکز بر تأثیر حکمروایی خوب بر بهره‌وری برای استخراج داده‌های موردنیاز از روش تحلیل مضمون استفاده گردید که دربرگیرنده اطلاعاتی شامل موضوع و مسئله پژوهش، تخصص پژوهشگر، روش‌ها و تکنیک‌های تحلیل داده‌ها و الگوی موردمطالعه می‌باشد. در نهایت داده‌های کیفی از طریق مصاحبه نیمهساختارمند توسط 20 نفر از خبرگان دانشگاهی موردبررسی دقیق قرار گرفت. مصاحبه نیمه ساختاریافته یکی از معمول‌ترین انواع مصاحبه است که در تحقیقات کیفیِ اجتماعی مورداستفاده واقع می‌شود. این مصاحبه بین دو حد نهایی ساختاریافته و بدون ساختار قرار می‌گیرد که گاهی به آن مصاحبه عمیق هم می‌گویند که در آن از تمام پاسخگو‌ها سؤال‌های مشابهی پرسیده می‌شود، اما آن‌ها آزادند که پاسخ خود را به هر طریقی که مایل‌اند ارائه دهند، در این مورد مسئولیت رمزگردانی پاسخ‌ها و طبقه‌بندی آن‌ها بر عهده پژوهشگر است. شرکت‌کنندگان در تحقیق دلفی 5 تا 20 نفر را شامل می‌شوند (دلاور، 402). در بخش کیفی مصاحبهها تا جایی ادامه یافت که به‌اصطلاح به اشباع نظری حاصل شد و دیگر چیز جدیدی به یافته‌های محقق افزوده نگردید. اشباع نظری در این پژوهش بعد از مصاحبه با نفر بیستم روی داد. این پژوهش با استفاده از روش کمی ارزیابی روشنی از جنبه‌های کلیدی چارچوب مسائل بهره‌وری بر اساس حکمروایی خوب در راستای توسعه شهری را ارائه می‌دهد. در این پژوهش برای محاسبه هماهنگی دیدگاه کارشناسان از ضریب توافقی کندال استفاده‌شده است (جدول 3).
جدول 3- ضریب توافق کندال
مقدار معناداری | ضریب کندال | تعداد کارشناسان | تعداد شاخص‌ها | دورهای دلفی |
000/0 | 610/0 | 20 | 159 | دوره اول |
000/0 | 769/0 | 20 | 93 | دوره دوم |
001/0 | 848/0 | 20 | 81 | دوره سوم |
(منبع: یافته‌های پژوهش، 1403)
استان لرستان با مساحتي حدود 28157 کيلومترمربع در جنوب غربی ایران واقع شده است. اين استان به‌صورت گلوگاهي اتصال‌دهنده استان‌های هم‌جوار شامل همدان، مرکزي، اصفهان، خوزستان، ايلام و کرمانشاه محسوب می‌شود (شکل 1). بر اساس آخرين تقسيمات کشوري در سال 1395 اين استان شامل 11 شهرستان، 24 نقطه شهری، 29 بخش و 85 دهستان می‌باشد و مرکز آن شهر خرم‌آباد است.
شکل 1- موقعیت منطقه موردمطالعه
(ترسیم: نگارندگان، 1403)
بحث و ارائه یافتهها
در این پژوهش از بین تمامی ابعاد و شاخص‌هایی که در مطالعات مختلف مورداستفاده قرارگرفته، شاخصهای بهره‌وری استخراج گردید. تعداد کل شاخصهای مورداشاره 358 شاخص است که 782 بار به آن‌ها اشاره‌شده است. برای ادامه این پژوهش از روش تحلیل مضمون استفاده‌شده است.
تحلیل مضمون و کدگذاری به روش براون و کلارک
در مرحله اول برای اینکه محقق با عمق و گستره محتوایی داده‌ها آشنا شود لازم است که خود را در آن‌ها تااندازه‌ای غوطهور سازد. غوطهور شدن در داده‌ها، معمولاً شامل بازخوانی مکرر داده‌ها و خواندن داده‌ها به‌صورت فعال (جستجوی معانی و الگوها) است.
مرحله دوم زمانی شروع می‌شود که محقق داده‌ها را خوانده و با آن‌ها آشنایی پیدا می‌کند. این مرحله شامل ایجاد کدهای اولیه است. کدها ویژگی داده‌ها را معرفی می‌نمایند که به نظر تحلیلگر جالب می‌رسد. داده‌های کدگذاری شده از واحدهای تحلیل (تم‌ها) متفاوت هستند. کدگذاری را می‌توان به‌صورت دستی یا از طریق برنامه‌های نرم‌افزاری انجام داد. در این پژوهش از روش کدگذاری دستی استفاده شد.
مرحله سوم شامل دسته‌بندی کدهای مختلف مرحله پیشین در قالب کدهای گزینشی و مرتب کردن همه خلاصه داده‌های کدگذاری شده است. در واقع محقق، تحلیل کدهای خود را شروع کرده و در نظر می‌گیرد که چگونه کدهای مختلف می‌توانند برای ایجاد یک تم کلی ترکیب شوند. در این مرحله 159 کد گزینشی (شاخص) توسطِ محقق و با کمک اساتید راهنما و مشاور به دست آمد. محققان کدهای ناقص یا نامرتبط و همچنین کدهای تکراری را کنار گذاشته تا به این تعداد کد گزینشی دست یافتند.
مرحله چهارم زمانی شروع می‌شود که محقق مجموعه‌ای از تم‌ها را ایجاد کرده و آن‌ها را مورد بازبینی قرار می‌دهد. این مرحله شامل دو بخش بازبینی و تصفیه و شکل‌دهی به تم‌های فرعی است. بخش اول شامل بازبینی در سطح خلاصه کدگذاری‌های انجام‌شده است. در بخش دوم، اعتبار تم‌های فرعی با مجموعه داده‌ها در نظر گرفته می‌شود. در این بخش، محقق به 14 تم فرعی (مؤلفه) دست پیدا کرد.
مرحله پنجم زمانی شروع می‌شود که یک تصویر رضایت‌بخش از تم‌ها وجود دارد. محقق در این مرحله، تم‌های اصلی را که برای تحلیل ارائه کرده، تعریف نموده و مکرر مورد بازبینی مجدد قرار می‌دهد. سپس داده‌های داخل آن‌ها را تحلیل می‌کند. به‌وسیله تعریف و بازبینی کردن، ماهیت آن چیزی که یک تم در مورد آن بحث می‌کند مشخص‌شده و تعیین می‌گردد که هر تم اصلی، کدام جنبه از داده‌ها را در خود دارد. در این مرحله محققان درنهایت پس از رفت‌وبرگشت در میان تم‌های فرعی و اصلی به 5 تم اصلی (بُعد اصلی) دست یافتند که در زمینه موردنظر قابل تبیین هست.
مرحله ششم زمانی شروع می‌شود که محقق مجموعه‌ای از تم‌های اصلی کاملاً انتزاعی و منطبق با ساختارهای زمینه‌ای در تحقیق در اختیار داشته باشد. این مرحله شامل تحلیل پایانی و نگارش گزارش است که در پایان ارائه خواهد شد. در مرحله بعد با بازبینی و تصفیه و شکل‌دهی 14 تم فرعی به دست آمد که محققان با تعریف و بازبینی مجدد آن‌ها به 5 تم اصلی (بُعد اصلی) دست یافتند پرداختند.
در ادامه محقق پرسشنامه‌ای جهت ارائه به اعضای پانل (خبرگان دلفی) تهیه و در اختیار آنان قرار داد. سپس پرسشنامه‌ای بر مبنای اطلاعات جمع‌آوری پرسشنامه اول و تحلیل آن، تهیه و مجدداً در اختیار خبرگان قرار گرفت. این پرسشنامه شامل مؤلفه‌ها و شاخص‌هایی است که اکثریت اعضای پانل در دور اول با آن موافق بودند و نتایج سؤال بازپاسخ پرسشنامه دور اول می‌باشد. در این پرسشنامه نظر اعضای پنل را در خصوص مؤلفه‌ها و زیرمولفههای دور اول گرفته شد. آخرین پرسشنامه با همان معیارهای دوره دوم برای همان تعداد 20 نفر خبرگان تکرار شد که در آن هیچ داده تازهای در ارتباط با موضوع بهره‌وری شهرداری‌ها بر اساس حکمرانی خوب، پدید نیآمد که این خود به این معنی است که به اشباع نظری رسیدهایم. این نشانهای برای پایان دورهای دلفی می‌باشد. لازم به ذکر است در دور دوم و سوم دلفی با خبرگان به‌صورت فردی تا حد اشباع نظری مصاحبه صورت گرفته است. بعد از انجام دورهای دلفی و حذف تعدادی از شاخص‌ها و همچنین ادغام و افزایش تعداد مؤلفه‌ها با نظر خبرگان پژوهش، در نهایت تعداد شاخص‌ها از 159 شاخص به 81 شاخص و تعداد مؤلفه‌ها 14 مؤلفه بدون تغییر باقی ماند. این مؤلفه‌ها و شاخص‌ها در 5 بعد برای بهره‌وری شهرداری‌ها بر اساس حکمروایی خوب شناسایی شدند که نتایج در جدول شماره 4 ارائه شده است.
جدول 4- نتایج تحلیل مضمون شاخصهای استخراجی
کد اولیه |
| مضامین پایه | مضامین سازنده | مضامین فراگیر |
|---|---|---|---|---|
پاسخگویی مقامات و دستگاه‌های زیر نظر شهرداری مطلوب است | 1 | پاسخگویی | ارزیابی و پاسخگویی | شاخصهای بهره‌وری بر اساس حکمروایی خوب |
شهردار در مقابل مردم پاسخگو است | 2 | |||
در شهرداری حق اظهارنظر و پاسخگویی از وضعیت مطلوبی برخوردار است | 3 | |||
در شهرداری زمینه آزادی مطبوعات و رسانه‌ها و رشد افکار عمومی فراهم است | 4 | |||
برقراری نظام ارزیابی عملکرد در شهرداری مطلوب است | 5 | |||
زمینه احساس مسئولیت نسبت به تأمین خواستهها و تمایلات افراد در شهرداری فراهم است | 6 | مسئولیت‌پذیری | ||
در بین کارکنان شهرداری پایبندی به ارزشهای سازمان مشهود است | 7 | |||
در بین کارکنان شهرداری وجدان کاری مشهود است | 8 | |||
میزان تعهد به آرمان‌های سازمان در بین کارکنان شهرداری چگونه است؟ | 9 | |||
در شهرداری استانداردها به‌خوبی تعریف و اجراشده‌اند | 10 | ارزیابی عملکرد | ||
در شهرداری ضوابط و استانداردها به‌طور کامل رعایت شده است | 11 | |||
در شهرداری نظام ارزیابی عملکرد برقرار است | 12 | |||
در شهرداری شرح وظایف دقیق و روشن وجود دارد | 13 | |||
در شهرداری زمینه فعال بودن احزاب و تشکل‌های سیاسی فراهم است | 14 | ثبات سیاسی و نبود خشونت | قانون مداری | |
در بین کارکنان شهرداری فرصت لازم برای نشان دادن توانایيها وجود دارد | 15 | |||
در بین کارکنان شهرداری امکان اظهارنظر کارکنان در موضوعات مهم بدون نگراني از مافوق وجود دارد | 16 | |||
کارکنان شهرداری از امنیت شغلي برخوردار هستند | 17 | |||
اختیارات اداری در بین کارمندان شهرداری وجود دارد | 18 | حاکمیت قانون | ||
مشخص کردن و کارآمد کردن قوانین حقوقی در شهرداری صورت می‌گیرد | 19 | |||
شهرداری در تدوین و اجرای سیاستها و مقررات توانمند است | 20 | |||
تمرکززدایی اداری و مالی در شهرداری صورت گرفته است | 21 | مهار فساد | ساختار حقوقی | |
راهبردهای مبارزه با فساد در شهرداری تدوین‌شده و به‌طورجدی دنبال می‌شود | 22 | |||
عدم استفاده از قدرت عمومی و دولتی برای تحقق منافع شخصی در شهرداری مشهود است | 23 | |||
شفافیت مالی و پولی در شهرداری مشهود است | 24 | شفافیت | ||
در شهرداری اطلاعات به‌طور کامل ثبت و نشر می‌شود | 25 | |||
رانت‌خواری در شهرداری جایگاهی ندارد | 26 | |||
فضای رقابتی در کارهای موازی شهرداری وجود دارد | 27 | |||
تمام تلاش برای رفع موانع شفافیت در شهرداری بکار گرفته‌شده است | 28 | |||
در شهرداری تأکید بر اطلاع‌رسانی صادقانه و نفی عوام‌فریبی است | 29 | |||
قابلیت دسترسی سهل و آسان اطلاعات شهرداری برای تمام ذینفعان وجود دارد | 30 | |||
در شهرداری عدالت و انصاف، عدالت محوری کاملاً رعایت می‌شود | 31 | عدالت و انصاف | ||
در شهرداری تمام افراد از فرصتهای برابر برخوردار هستند | 32 | |||
در شهرداری ارائه خدمات در یک چارچوب منطقی به همه ذینفعان صورت می‌پذیرد | 33 | |||
در بین کارکنان شهرداری توزیع عادلانه حقوق و مزایا رعایت شده است | 34 | |||
در شهرداری بین مزایای شغلی با عملکرد کارکنان تناسب وجود دارد | 35 | |||
شهرداری در ایجاد رفاه جامعه مشارکت دارد | 36 | مشارکت | ساختار اجتماعی | |
ساختار سازمانی شهرداری شبکه‌ای مردم محور است | 37 | |||
وجود نهادهایی در راستای گسترش دموکراسی در شهرداری کاملاً مشهود است | 38 | |||
مشارکت مردمی در اداره امور عمومی شهرداری مشهود است | 39 | |||
در شهرداری زمینه گسترش دامنه فعالیتهای بخش خصوصی فراهم شده است | 40 | |||
نظارت مردم بر شهردار و فعالیتهای شهرداری به‌طور وضوح دیده می‌شود | 41 | |||
در شهرداری توسعه و ارائه خدمات عمومی در حال گسترش است | 42 | |||
در شهرداری نظر نخبگان حاکمیت دارد | 43 | |||
در شهرداری زمینه هدایت منافع و سلایق مختلف به سمت اجماعی گسترده فراهم‌شده است | 44 | اجماع سازی | ||
شهرداری بهترین و بیشترین منفعت برای تمام اجماع دارد | 45 | |||
در شهرداری تفکر خردگرایی موردقبول نمی‌باشد | 46 | |||
در شهرداری زمینه تقویت روحیه همكاری فراهم است | 47 | |||
در شهرداری زمینه روحیه و حس کار گروهی فراهم است | 48 | |||
در شهرداری زمینه تعاملات گسترده با تمام ادارات فراهم است | 49 | انعطاف‌پذیری | ساختار مدیریتی | |
در شهرداری زمینه تعامل با بازیگران حاکمیتی فراهم است | 50 | |||
در شهرداری نظام پیشنهادها استقراریافته است | 51 | |||
در شهرداری از تغییر در نحوه انجام فعالیت‌ها استقبال می‌شود | 52 | |||
کارکنان شهرداری در انجام کار از اختیارات لازم برخوردارند | 53 | |||
در شهرداری تأکید بر مدیریت‌های محلی مشهود است | 54 | بینش راهبردی | ||
در شهرداری حمایت از گروههای آسیبپذیر مشهود است | 55 | |||
در شهرداری اهتمام به شایستگی کارگزاران مشهود است | 56 | |||
در شهرداری فرهنگ‌سازمانی وجود دارد | 57 | |||
پیدا کردن راه‌های خلاقانه و جدید برای بهبود کیفیت و عملكرد کاری خود | 58 | |||
در شهرداری حمایت سازمان از کارکنان مشهود است | 59 | |||
شهرداری دارای چشمانداز استراتژیک | 60 | |||
در شهرداری آموزش و ارتقاء دانش کارکنان به نحو مطلوب انجام می‌گیرد | 61 | |||
در شهرداری توانایی لازم برای کار مشترک و اثربخش وجود دارد | 62 | |||
در شهرداری فضای رقابتي بین کارکنان مشهود است | 63 | |||
شهرداری از الگوی روابط انسانی مناسبی برخوردار است | 64 | کارایی و اثربخشی | ||
در شهرداری شایسته‌سالاری به‌طور کامل رعایت شده است | 65 | |||
دگرگونی فرهنگی و فرهنگ‌سازمانی مترقی در شهرداری دیده می‌شود | 66 | |||
در شهرداری متناسب‌سازی منابع انسانی موجود صورت گرفته است | 67 | |||
در شهرداری فرایندهای سازمانی الکترونیکی شده است | 68 | |||
هم‌راستا بودن اهداف فردی و سازمانی در شهرداری رعایت شده است | 69 | |||
در شهرداری مدیران بر اساس صلاحیت و شایستگی انتخاب می‌شوند | 70 | |||
سیستم مدیریت دانش به نحو مطلوب در شهرداری بکار گرفته‌شده است | 71 | |||
اصلاح ساختار سازمانی و رفع بوروکراسی در شهرداری صورت گرفته است | 72 | |||
در شهرداری کار و تلاش محوری در رأس امور قرار دارد | 73 | |||
تبیین استراتژی دقیق در عرصه‌های مختلف | 74 | |||
در شهرداری کرامت انسانی رعایت شده است | 75 | آینده‌نگاری | ||
شهرداری دارای چشمانداز دراز مدت و وسیع است | 76 | |||
شهرداری از دیدگاه مناسبی نسبت به انسجام ملی برخوردار است | 77 | |||
در شهرداری بینش آینده‌نگری در کارکنان وجود دارد | 78 | |||
در شهرداری به آینده‌گرایی توجه ویژه شده است | 79 | |||
به برنامه محوری در شهرداری توجه ویژه‌ای شده است | 80 | |||
در شهرداری به تعالی گرایی توجه ویژه شده است | 81 |
(منبع: یافته‌های پژوهش، 1403)
بر اساس نتایج جدول 2 مقدار ضریب کندال در دوره اول تکنیک دلفی 611/0 به‌دست‌آمده که نشان می‌دهد وحدت نظر میان دیدگاه کارشناسان در حد بالایی نیست. صرف‌نظر از شاخص‌هایی که امتیاز زیر 5 کسب کرده‌اند، سایر شاخص‌ها برای مطالعه در دوره دوم مورداستفاده قرارگرفته‌اند. مقدار ضریب کندال در دوره دوم تکنیک دلفی 773/0 به‌دست‌آمده که نشان می‌دهد وحدت نظر میان دیدگاه کارشناسان در حد متوسطی است. همچنین مقدار معناداری نیز 000/0 به‌دست‌آمده است که نشان می‌دهد با اطمینان 95% می‌توان به نتایج به‌دست‌آمده اتکا کرد. در نتیجه با صرف‌نظر از شاخص‌هایی که امتیاز زیر 7 کسب کرده‌اند، سایر شاخص‌ها برای مطالعه در دوره سوم مورداستفاده قرارگرفته‌اند. ضریب کندال در دوره سوم تکنیک دلفی 854/0 به‌دست‌آمده که نشان می‌دهد وحدت نظر میان دیدگاه کارشناسان در حد خوبی است. همچنین مقدار معناداری نیز 001/0 به‌دست‌آمده است که نشان می‌دهد با اطمینان 95% می‌توان به نتایج به‌دست‌آمده اتکا کرد. همچنین میانگین امتیازات تمامی گویهها بیشتر از 7 به‌دست‌آمده است که نشان از نزدیک بودن دیدگاهها دارد؛ بنابراین تکنیک دلفی متوقف‌شده و شاخصهای شناسایی‌شده برای تحلیل نهایی مورداستفاده قرارگرفته است. به‌این‌ترتیب طی فرآیند سه دور دلفی انجام‌شده و اعلام نظر خبرگان با یافته‌های جداول فوق به دست آمدند. در نهایت مدل اولیه پیشنهادی در قالب 5 بعد و 14 مؤلفه ارائه گردید (شکل شماره 3).
شکل 3- مدل اولیه بهره‌وری شهرداری‌های لرستان بر اساس الگوی حکمروایی خوب
منبع: یافته‌های پژوهش، 1403
شاخصهای تأثیرگذار بر مدل عبارت‌اند از: بینش راهبردی (10 گویه)، آینده‌نگاری (7 گویه)، کارایی و اثربخشی (11)، انعطاف‌پذیری (5 گویه)، اجماع‌سازی (5 گویه)، مشارکت (8 گویه)، عدالت و انصاف (5 گویه)، شفافیت (7 گویه)، مهار فساد (3 گویه)، حاکمیت قانون (3 گویه)، ثبات سیاسی و نبود خشونت (4 گویه)، مسئولیت‌پذیری (4 گویه)، ارزیابی عملکرد (4 گویه)، پاسخگویی (5 گویه).
درجه توسعهیافتگی، در بین مراکز شهرستان استان لرستان به این صورت است که به جزء شهر خرم‌آباد (مرکز استان لرستان) که برخوردار است، سایر شهرهای (10 مرکز شهرستان) استان، غیر برخوردار گزارش‌شده‌اند که با عنوان شهرهای نیمه برخوردار و غیر برخوردار توصیف‌شده‌اند. در میان 11 شهر مرکز شهرستان استان، خرم‌آباد تنها شهری است که از میانگین کشوری وضعیت بهتری دارد و سایر شهرها از نظر شاخص‌ها وضعیت پایینتری از میانگین کشور دارند. به‌طورکلی مراکز شهرستانهای استان لرستان تنها 23/54 درصد میانگین کشوری درجه توسعهیافتگی را دارند (حسینیان‌راد و همکاران، 1402). با اجرای این مدل می‌توان شاهد بهبود بهره‌وری در شهرداری‌های استان لرستان بود و درجه توسعهیافتگی آن‌ها را بهبود بخشید.
نتیجهگیری و ارائه پیشنهادها
اصولاً پیش‌شر‌ط اصلی موفقیت در هر برنامه‌ای شناخت درست از آن پدیده‌ای است که سعی در برنامه‌ریزی در آن داریم (زادولی و پاشازاده، 1401). لذا شناخت روش تحلیل مضمون ضروری است. همچنین چندبعدی و چندرشته‌ای بودن مطالعه در حکمروایی خوب ایجاب می‌کند که پژوهشگران از روش‌های پژوهشی متنوع و بین‌رشته‌ای استفاده نمایند (کمالی، 1397)؛ بنابراین کاربرد روش‌های معدود در تحلیل مسائل حکمروایی خوب پذیرفتنی نیست. استفاده از تحلیل مضمون زمانی ضرورت پیدا می‌کند که اطلاعات اندکی در مورد پدیده موردمطالعه در دسترس باشد یا مطالعات انجام‌شده در ارتباط با موضوع موردنظر، فقدان یک چارچوب نظری که به‌صورت جامع به تبیین موضوع بپردازد مشهود باشد و یا اینکه نیازمند شناخت متغییرهای مرتبط و مختص جامعه موردمطالعه باشیم. در مطالعه حاضر از بین 159 کد اولیه مستخرج شده تعداد 81 کد، 14 مضمون پایه، 5 مضمون سازنده و یک مضمون فراگیر استخراج و انتخاب گردید.
از آنجائیکه تاکنون پژوهشی در خصوص شاخصهای مؤثر در بهره‌وری بر اساس حکمرانی خوب‌صورت نگرفته است لذا نتایج پژوهش به‌صورت جزئی با پژوهش‌های مرتبط مقایسه می‌گردد. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای پژوهش (مشارکت، مسئولیت‌پذیری، شفافیت، پاسخگویی، حاکمیت قانون، عدالت، اجماع پذیری، کارایی و اثربخشی) نادری چگنی و همکاران (1393) هماهنگ است. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای پژوهش (مشارکت مردمی، پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، قانون محوری، شفافیت، کارایی و اثربخشی، عدالت و برابری، اجماع گرایی و مشروعیت) بیرانوندزاده و همکاران (1402) در یک راستا می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای پژوهش (حاکمیت قانونی، پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، مشارکت، شفافیت، توافق جمعی، عدالتمحوری، کارایی و اثربخشی) نصیری هنده خاله (1400) در یک راستا می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای پژوهش (پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، شفافسازی، شایسته‌سالاری و انضباط مالی) اکبری و همکاران (1398) هماهنگ می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای پژوهش (پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، شفافیت، عدالتجویی، کارایی و اثربخشی، قانونمحوری و مشارکت‌جویی) صالحی و همکاران (1401) هماهنگ می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای مدل بانک جهانی (حق اظهارنظر و مسئولیت‌پذیری، ثبات سیاسی و عدم خشونت، بار مال و مقررات، حاکمیت قانون، کنترل فساد و کارایی و اثربخشی) هماهنگ می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای مدل گریندل (پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، شفافیت، اجماعمحوری، قانون محوری، مشارکت‌جویی، عدالتجویی و کارایی و اثربخشی) هماهنگ می‌باشد. نتایج به‌دست‌آمده با شاخصهای مدل شورای اروپا (انتخابات آزاد، پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری، شفافیت، شایستگی و کارایی و اثربخشی) نیز هماهنگ می‌باشد.
بهره‌وری مجموعه عوامل ساختار مدیریتی (کارایی و اثربخشی، بینش راهبردی و آینده‌نگاری)، مشارکت (مشارکت و اجماع‌سازی)، حاکمیت قانون (حاکمیت قانون و ثبات سیاسی و عدم خشونت)، عدالت (عدالت، مهار فساد و شفافیت) و ارزیابی و پاسخگویی (پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری و ارزیابی عملکرد) را شامل می‌شود. اجرای این مدل محیطی را فراهم می‌کند که در آن موانع اداری کاهش‌یافته و سیاست‌های شهرداری، دولت و جامعه از رفتارهای بهره‌وری حمایت می‌کند. برنامه‌های توسعه و بهره‌وری مورد تشویق قرار می‌گیرد. یافته‌های تحقیق حاضر مبین این واقعیت است که بهره‌وری شهرداری‌ها با مجموعه‌ای پیچیده از مؤلفه‌های مختلف روبه‌رو بوده که شرایط خاص خود را ایجاد می‌نماید. به‌طوری‌که هر یک از ابعاد این محیط به مؤلفه‌های درون‌سازمانی شهرداری‌ها و نظام وزارت کشور و همچنین مؤلفه‌های برون‌سازمانی و خرده نظام‌های جامعه تنیده شده است. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده پیشنهاد ویژه در جهت ارتقاء و استفاده از این مدل در پژوهش‌های آتی می‌باشد.
بر اساس نتایج و یافته‌های پژوهش پیشنهادهای اجرایی به شرح زیر ارائه می‌گردد:
1) برای تحقیقات آتی پیشنهاد می‌گردد برای افزایش قابلیت اتکا مدل، دامنه بیشتری از شهرداری‌های کشور نمونه‌گیری گردد.
2) مقوله بهره‌وری شهرداری‌ها بر اساس حکمروایی خوب منطقه‌ای علاوه بر تعیین ابعاد و مؤلفه‌ها که نقطه آغاز پژوهش در این زمینه است، نیازمند تبیین روابط بینابینی و همچنین چارچوب سنجش مؤلفههاست؛ هر یک از این موارد می‌تواند در قالب تحقیقات خاصی مورد پیگیری قرار گیرند.
3) در راستای عمق‌بخشی به چارچوب بهره‌وری شهرداری بر اساس حکمروایی خوب منطقه‌ای (شامل ابعاد، مؤلفه‌ها و روابط کلان مرتبط) انجام پژوهش‌های دیگر با بهره‌گیری از روش‌های تکمیلی قابل پیشنهاد است.
4) پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آتی، با استفاده از دستاوردهای این پژوهش، پایش سرزمینی برای جمع‌آوری داده‌های کامل‌تر موردتوجه قرار گیرد.
5) طراحی شاخصهای ویژه بهره‌وری در ایران با استفاده ازنظرخواهی از ذینفعان، نیز می‌تواند در پژوهش‌های آتی به شکل تخصصی موردتوجه قرار بگیرد.
در نهایت پیشنهاد می‌شود در برنامه‌ریزی کلان مدیریت شهری شاخصهای زیر مدنظر قرار گیرد:
· توجه به کیفیت زندگی.
· برنامه‌محوری و به‌کارگیری سیستم مدیریت دانش.
· استفاده بهینه از منابع موجود، ارائه خدمات عمومی و تعریف و اجرای استانداردها.
· داشتن چشمانداز درازمدت و وسیع.
· توجه به آینده‌نگاری.
· توجه به تعالی گرایی.
منابع
آدینهوند، علیاصغر؛ حاجیزاده، مریم؛ و قدمی، مصطفی. (1391) بررسی عملکرد شهرداری در چهارچوب حکمرانی خوب شهری نمونه موردمطالعه: شهر بابلسر، مدیریت شهری، 1(2)، 41-64. https://www.magiran.com/p1142411
اکبری، زهرا؛ حکاک، محمد؛ وحدتی، حجت؛ و نظرپوری، امیرهوشنگ. (1398). طراحی الگوی سه شاخگی حکمرانی خوب در سازمان‌های چند سطحی. فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، 10(40)، 195-221. DOR: 20.1001.1.22286853.1398.10.40.9.9
بایرام‌زاده، نیما؛ و شهسوار، امین. (1402). اولویت‌بندی مناطق شهری از منظر شاخصهای کالبدی و محیط‌زیستی زیست‌پذیری (نمونه موردی: مناطق 5 گانه شهر ارومیه). توسعه پایدار شهری، 4(11)، 17-31. doi: 10.22034/usd.2023.706523
برك پور، ناصر. (1385). حکمروایی شهري و نظـام اداره شهرها در ایران، اولین کنفرانس برنامه ریزي و مدیریت شهري، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد
برک پور، ناصر؛ و اسدی، ایرج. (1390). مدیریت و حکمروایی شهری، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه هنر.
پورقربان، عادل؛ کرکه آبادی، زینب؛ و ارغان، عباس. (1401). سنجش مؤلفه های موثر بر ارتقای حکمروایی شایسته در مناطق دارای بافت تاریخی (مطالعه موردی: حوزه شهرداری فرهنگی- تاریخی منطقه 8 تبریز). آینده پژوهی شهری، 2(3)، 23-44. DOI: 10.30495/uf.2023.698881
تقوایی، علیاکبر؛ رسـول، تاجـدار. (1388). درآمـدي بـر حکمروایی خوب شهري در رویکردي تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهري، 7(23)، 58-45. https://sid.ir/paper/92173/en
ثنايى، سليم؛ پوركيانى، مسعود؛ سلاجقه، سنجر؛ صيادى، سعيد؛ و شيخى، ايوب. (1399). ارائه مدل مديريت منابع انسانی دوسوتوان در نيروىانتظامی به روش تحليل تم وشبكه خزانه، فصلنامة پژوهشهاىمديريت انتظامى، 15(1)، 52-29 DOI: 10.30473/fmss.2023.66476.2496.
حسینیان راد، امیر؛ دهقانی الوار، سیدعلی نادر؛ و بیرانوندزاده، مریم. (1402). بررسی شاخص محرومیت نسبی (IRSD) شهرهای استان لرستان. جغرافیا و روابط انسانی، 6(2)، 257-277. doi: 10.22034/gahr.2023.385152.1813
حکمت نیا، حسن؛ ملکی، محمد؛ موسوی، میرنجف؛ و افشانی، علیرضا. (1396). بررسی و تحلیل حکمروایی خوب شهری در ایران :مورد مطالعه : شهر ایلام. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 7(24)، 143-152. https://gps.gu.ac.ir/article_50835_f704b8bac7b62b2430b96484940f648c.pdf
خاتم، سعید؛ احمدی، سید عباس؛ و خاتم، مهناز. (1402). بررسی و تحلیل شاخصهای حکمروایی شهری در کلان‌شهر تهران با استفاده از روش دیمتل فازی، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، 3(34)، 51-64. 10.22108/gep.2022.133499.1523. Doi:
خطیبی‌زاده، محمدرضا؛ شهسوار، امین. (1402). تحلیل شاخصهای بیانیه کنفرانس ریو برای حکمروایی خوب شهری، اولین کنفراس ملی کشورداری و پایداری سرزمین در ایران، دانشگاه خوارزمی تهران.
خمجانی، شبناز؛ سرور، رحیم؛ امیرعضدی، طوبی؛ و اربابی سبزواری، آزاده. (1402).تحلیل ساختاری موانع موثر بر تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری (مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران).آینده پژوهی شهری، 3(2)، 71-48. DOI: 10.30495/uf.2023.1981017.1103
دلاور، علی. (1402). روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی، چاپ 58، تهران، نشر ویرایش.
ربانی، طاها؛ مشکینی، ابوالفضل؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا؛ و رفیعیان، مجتبی. (1398). تبیین مسائل حکمروایی شهری در سناریوهای آینده کلان‌شهر تهران مبتنی بر رویکرد تبدیل سناریوهای کیفی به کمی. مجله شهر پایدار، 2(1)، 62-45. Doi:10.22034/jsc.2019.188307.1027.
رحمانی، حامد. (1397). حکمرانی شهری: شناسایی شاخصهای برای توسعه مدیریت شهری شهرداری تهران، مطالعات مديريت شهري، 10(36)، 1-15. Dor: 20.1001.1.25383930.1389.1.1.2.6
رشنوفر، آیت؛ و یوسفوند، جواد. (1400). ارزیابی وضعیت شاخصهای حکمروایی در شهر الشتر از نگاه مدیران و شهروندان، جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، 13(48)، 51-66. https://sanad.iau.ir/Journal/zagros/Article/937832 .
رفیعیان، مجتبی؛ و حسینپور، علی. (1390). حکمرانی خوب شهری از منظر نظریات شهرسازی، تهران: انتشارات طحان.
زادولی، فاطمه؛ و پاشازاده، اصغر. (1401). بررسی تجارب جهانی سیاست‌های کاهش فقر شهر ی. سیاستگذاری شهری و منطقه‌ای، 1(1)، 81-67. Dor: 20.1001.1.28210921.1401.1.1.5.2
سمواتی، سمیرا؛ حسینی نیا، غلامحسین؛ و بحرینی، حسین. (1401). تحلیل عملکرد مدیریت شهری همدان مبتنی بر شاخصهای حکمروایی مطلوب شهری با تأکید بر نظر شهروندان، مهندسی جغرافیایی سرزمین، 6(4)، 801-816. DOR: 20.1001.1.25381490.1401.6.4.2.5
سهرابی، شهلا؛ پریزاد، میلاد؛ و سلیمی، غلامرضا؛ (1402). طراحی مدل حکمرانی شهری (مورد مطالعه: شهرداری تهران)، مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، 11(1)، 18-1. https://www.ipoba.ir/article_171813.html
سیدنقوی، میرعلی؛ غلامزاده جفره، مهدیه؛ واعظی، رضا؛ و قربانی زاده، وجه اله. (1397). الگوی توانمندسازی متخصصان سالمند در بخش دولتی با بهره‌گیری از روش تحلیل تم، پژوهش های مدیریت عمومی، 11(40 )، 57-78. Doi: 10.22111/jmr.2018.4294
شریف زاده اقدم، ابراهیم؛ شیخی، عبدالله؛ و اجزاء شکوهی، محمد. (1397). ارزیابی حکمروایی خوب در پایداری محله‌های شهری پیرانشهر، مجله شهر پایدار، 1(3)، 128-109. Doi: 10.22034/jsc.2018.89876
شهسوار، امین؛ باغبان‌نوینی، مرتضی؛ دقیقی، شهرزاد؛ و نوحی، حسین. (1401). سکونتگاه‌های غیررسمی در عصر جهانی‌شدن، تهران، انتشارات آریادانش.
صادق پور، صادق؛ عزت پناه، بختیار؛ و زالی، نادر. (1403). سیاستگذاری حکمروایی مطلوب شهری در کلانشهرها (مطالعه موردی: رشت). سیاست شهری و منطقه ای، 2(8)، 59-70. https://sanad.iau.ir/Journal/pur/Article/927309
صالحی، مطهره؛ سالارزهی، حبیب الله؛ و ایمانی، عبدالمجید . (1401). بررسی اصول و دیدگاه ها ی حکمرانی خوب شهری در راستای تحقق توسعه پایدار شهری. جغرافیا و روابط انسانی, 5(1), 237-254. doi: 10.22034/gahr.2022.340559.1713
صبوری، حامد؛ گیوریان، حسن؛ حق شناس، کاشانی فریده. (1400). شناسایی ابعاد و مؤلفه های مدل مطلوب فرایند خط مشی گذاری در نظام آموزش و پرورش ایران، تعلیم و تربیت، ۳۷ (۱)، ۷-۳۲. Dor: 20.1001.1.10174133.1400.37.1.1.2
طالبی، محمدعلی؛ رهنمایی، محمدتقی؛ و قربانی نژاد، ریباز. (1399). آسیب‌شناسی موانع تحقق حکمروایی خوب شهری در شهرهای میانی مطالعه موردی: شهر نیشابور. مجله شهر پایدار، 3(4)، 57-43. Doi: 10.22034/jsc.2021.251270.1326
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ و شیخ‌زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی، اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 198-151. Doi:10.30497/smt.2011.163
قاسمی، ابوالفضل؛ علویان، مرتضی؛ لطفی، صدیقه؛ و رحمانی، مریم. (1400). تحليل مضامين حکمرانی خوب شهری در برنامه‌های توسعه جمهوری اسلامی ایران، پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 10(3)، 117-141. DOI:10.22108/srspi.2021.130845.1736
کر، عبدالطیف؛ کردستانی، فرشته؛ حسینی خواه، علی؛ و دلگشایی، یلدا. (1399). کاربرد تحلیل مضمون در شناسایی و تبیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخصهای آموزش کارآفرینی، مجله سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 4(4)، 234-245. https://www.islamiilife.com/article_188098_a196d78bbe63361fdf68986f50240d79.pdf
کمالی، یحیی. (1397). روش شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی، سیاستگذاری عمومی، 4(2)، 208-189. Doi:10.22059/ppolicy.2018.67875
محمدپور، اقبال، امیدوارفر، سجاد و کرباسی سلماسی، امین. (1403). بررسی ارتباط سرمایه اجتماعی و حکمروایی خوب شهری )موردمطالعه: شهر خوی). فصلنامه آینده پژوهی شهری، 4(1)، 1-16. https://sanad.iau.ir/Journal/uf/Article/1120081
منجمزاده، سیدامیرحسین؛ زیاری، کرامتالله؛ و ماجدی، حمیدرضا. (1396). بررسی شاخصهای زیست‌محیطی توسعه پایدار و سطح برخورداری آن در کلان‌شهرهای ایران، نگرش های نو در جغرافیای انسانی، 10(1)، 298-275.
موسوی، میرنجف؛ جهانگیرزاده، جواد؛ بایرام‌زاده، نیما؛ و امیدوارفر، سجاد. (1402). تحلیلی بر وضعیت حکمروایی خوب در روستاهای پیراشهری ارومیه. توسعه فضاهای پیراشهری، 5(2)، 221-236. https://doi.org/10.22034/jpusd.2023.397271.1270
موسوی، میرنجف؛ و بایرام‌زاده، نیما. (1403). تحلیل فضایی روند نابرابری‌های منطقه‌ای در ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 33(131)، 105-125. https://doi.org/10.22131/sepehr.2024.2017054.3039
میرمحمدی، زهره؛ و تالانه، عبدالرضا. (1400). شناسایی سنجه‌های غیرمالی با روش تحلیل تم، بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 28(1)، 180-161. Dor: 20.1001.1.66972251.1396.10.1.15.9
نادری چگنی، زهرا. (1393). تحلیل و ارزیابی میزان تحقق پذیری حکمرانی خوب شهری در شهر خرم آباد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، 1393، دانشگاه شهید چمران، استاد راهنما: مسعود صفایی‌پور، استاد مشاور: سعید امان‌پور.
نصیری هنده خاله، اسماعیل. (1400). سنجش و ارزیابی اثرات حکمروایی خوب بر بازآفرینی پایدار بافت های فرسوده شهری خرم آباد. مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی، ۲(۴)، ۱۳۳-۱۵۰. Doi:10.52547/gsma.2.4.133
نوبري، نازك؛ محمد، رحیمی. (1389)، حکمروایـی خـوب شهري (یک ضـرورت تردیدناپـذیر )، مرکـز مطالعـات و برنامهریزي شهر تهران، دانش شهر شـماره 11، خـرداد،1389، تهران.
References:
Abedi Ja’fari, H., Taslimi, M. S., Faghihi, A., & Sheikhzade, M.(2011). Thematic Analysis and Thematic Networks: A Simple and Efficient Method for Exploring Patterns Embedded in Qualitative Data Municipalities). Strategic Management Thought, 5(2), 151-198. Doi:10.30497/smt.2011.163
Addink, H. (2019). Good governance: Concept and context, Oxford, UK: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oso/9780198841159.001.0001 [In Persian]
Adinevand, A., Hajizadeh, M., & Ghadami, M.(2013). Investigating the performance of the municipality in the framework of good urban governance; case study: Babolsar city. Journal of Urban Management, 1(2): 41-64. https://www.magiran.com/p1142411 [In Persian]
Akbari, Z. , Hakak, M. , vahdati, H. and Nazarpouri, A. (2020). Designing Good Governance Trilogy Pattern in Multilevel Organizations. Journal of Strategic Management Studies, 10(40), 195-221. DOR: 20.1001.1.22286853.1398.10.40.9.9 [In Persian]
Alholjailan, M.I. (2012). Thematic Analysis: A critical review of its process and evaluation. West East Journal of Social Sciences, 1(1), 39-47. Https://faculty.ksu.edu.sa/sites/default/files/ta_thematic_analysis_dr_mohammed_alhojailan.pdf
Barakpour, N. and Asadi, I.(2011).Urban management and governance. Second edition, Tehran, University of Art Publications. [In Persian]
Bayramzadeh, N. & Shahsavar, A. (2023). Prioritization of Urban Regions from the Perspective of Physical and Environmental Indicators of Livability (Case Study: 5 Regions of Urmia). Journal of Urban Sustainable Development, 4(11), 17-31. doi: 10.22034/usd.2023.706523[In Persian]
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development. Sage, https://psycnet.apa.org/record/1998-08155-000
Braun, V., Clarke, V.(2006).Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology Journal, 3(2), 123-140. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1191/1478088706qp063oa
Braun, V., Clarke, V.(2022).Conceptual and Design Thinking for Thematic Analysis. Qualitative Psychology, 9(1), 3-26. https://doi.org/10.1037/qup0000196
Braun, V., Clarke, V., & Terry, G. (2021).Thematic Analysis:A Practical Guide.SAGE Public. Ltd. https://books.google.com/books/about/Thematic_Analysis.html?id=eMArEAAAQBAJ
Chamberlain, L. (2015). Exploring the out-of-school writing practices of three children aged 9 - 10 years old and how these practices travel across and within the domains of home and school. An unpublished PhD thesis, The Open University, England.
Clarke, V. & Braun, V.(2013). Teaching thematic analysis: Overcoming challenges and developing strategies for effective learning. The Psychologist, 26(2), 120-123. https://www.researchgate.net/publication/269928387_Teaching_thematic_analysis_Overcoming_challenges_and_developing_strategies_for_effective_learning
Dawadi, S.(2020). Thematic Analysis Approach: A Step by Step Guide for ELT Research Practitioners. NELTA, 25(1-2), 62-71. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED612353.pdf
Delavar, Ali. (2021). Research Method in Psychology and Educational Sciences, 58th edition, Tehran, Virayesh Publication. [In Persian]
Divan, A., Ludwig, L., Matthews, K., Motley, P. & Tomlienovic-Berube, A.(2017). A survey of research approaches utilised in The Scholarship of Learning and Teaching publications. Teaching & Learning Inquiry, [online] 5(2), 16-29. https://www.researchgate.net/publication/322243207_Survey_of_Research_Approaches_Utilised_in_The_Scholarship_of_Teaching_and_Learning_Publications
Evans, B., Marko, J., Sundback, S. & Theobald, K. (2005).Governing sustainable cities. Earthscan, London. DOI: 10.4324/9781849771504
Ghalehteimouri, K. J., Shamsoddini, A., Bayramzadeh, N., & Mousavi, M. N. (2023). Identifying the pleasant sounds in the city's public parks environment (Case study: Mellat riverside park, Urmia). 1., 9(1), 149–165. https://doi.org/10.25765/sauc.v9i1.690
Ghasemi, A., Alavian, M., lotfi, S., & Rahmani, M. (2021). Thematic analysis of good urban governance in the development programs of the Islamic Republic of Iran. Strategic Rssearch on Social Problems in Iran University of Isfahan, 10(34): 117-141. DOI:10.22108/srspi.2021.130845.1736
Hashemi, A. and Ghasemi, Y. (2020). Doing a Research by Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching (Case Study: Music usage of M.A. Students at Ilam University). a scientific journal of ilam culture, 20(64.65), 7-33. [In Persian]
Hekmatnia, H. (2017). Analysis of urban good governance in Iran (Case study : Ilam city). Geographical Planning of Space, 7(24), 143-152. https://gps.gu.ac.ir/article_50835_f704b8bac7b62b2430b96484940f648c.pdf
Hole, L 2023, 'Handle with care: considerations of Braun and Clarke's approach to thematic analysis', Qualitative Research Journal. https://doi.org/10.1108/QRJ-08-2023-0132
Hoseinian rad, A. , Dehghani alvar, S. A. N. and Beyranvandzadeh, M. (2023). Investigation of IRSD index of cities of Lorestan province. Geography and Human Relationships, 6(2), 257-277. doi: 10.22034/gahr.2023.385152.1813[In Persian]
Javadi, M. & Zarea, M.(2016).Understanding Thematic Analysis and its Pitfalls. Journal of Client Care, 1 (1), 33-39. DOI:10.15412/J.JCC.02010107
Kamali, Y.(2018).Methodology of Thematic Analysis and its Application in Public Policy Studies. Iranian Journal of Public Policy, 4(2): 189-208. Doi:10.22059/ppolicy.2018.67875 [In Persian]
Khatam, S., Ahmady, S. A., & Khatam, M.(2023).Survey and analysis of urban governance indicators in Tehran metropolis.Geography and Environmental Planning, 34 (3), 1 -4.Doi: 10.22108/gep.2022.133499.1523. [In Persian]
Khomejani, S., Sarvar, R., Amirazodi, T., Arbabi sabzvari, A.(2023).Structural Analysis of Obstacles Affecting the Realization of Good Urban Governance(Case Study: Tehran Metropolis). Urban Futurology, 3(2), 71-48. DOI: 10.30495/uf.2023.1981017.1103[In Persian]
Kor, A. L., Hosseinkhah, A., Kurdistani, F., & Delgshaei, Y.(2020).Application of Content Analysis in Identifying and Explaining the Dimensions, Components and Indicators of Entrepreneurship Education. Islamic lifestyle with a focus on health, 4(4), 234-245. https://www.islamiilife.com/article_188098_a196d78bbe63361fdf68986f50240d79.pdf [In Persian]
Maguire, Moira; Delahunt, Brid (2017), Doing a Thematic Analysis: A Practical, Step-by-Step Guide for Learning and Teaching Scholars, AISHE-J, 8(3), 3351-3364. https://www.researchgate.net/publication/349506918_Doing_a_Thematic_Analysis_A_Practical_Step-by-Step_Guide
Mirmohammadi, Z., Talaneh, A. (2021). Identification of Nonfinancial Measures through Thematic Analysis Identifying Non-financial Measures Based on Thematic Analysis Method. Accounting and Auditing Review, 28(1): 161-180. Doi: 10.22059/acctgrev.2021.313117.1008463 [In Persian]
Mohammadpour, E., Omidvarfar, S., & Karbasi Salmasi, Amin. (2024). Investigating the Relationship Between Social Capital and Good Urban Governance: A Case Study of Khoi City. Journal of Urban Futurology, 4(1), 1-16. https://sanad.iau.ir/Journal/uf/Article/1120081 [In Persian]
Monajemzadeh, S.A., Ziari, K. and Majdi, H.(2016).Investigating the environmental indicators of sustainable development and the level of its enjoyment in the metropolises of Iran. New attitudes in human geograph, 10(1), 298-257.Dor: 20.1001.1.66972251.1396.10.1.15.9 [In Persian]
Mousavi, M. N., Shirazi, S. A., Nasar-u.-Minallah, M., & Bayramzadeh, N. (2025). Introducing the Mousavi Primate City Index for Iran’s Urban System assessment. GEOGRAPHY, ENVIRONMENT, SUSTAINABILITY, 18(1), 44–53. https://doi.org/10.24057/2071-9388-2025-3218
Mousavi, M., & Bayramzadeh, N. (2024). Spatial analysis of the trend of regional inequalities in Iran. Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 33(131), 105-125. doi: 10.22131/sepehr.2024.2017054.3039 [In Persian]
Mousavi, M., Jafarpour Ghalehteimouri, K., & Bayramzadeh, N. (2025). Assessing social infrastructure in border areas from a city prosperity perspective: a case study of border townships in West Azarbaijan Province, Iran. Discov. Cities, 2(1), 1–20. https://doi.org/10.1007/s44327-025-00057-3
Mousavi, M., Jafarpour Ghalehteimouri, K., Bagheri Kashkouli, A., & Bayramzadeh, N. (2024). Mitigating development barriers and addressing disparities in border cities of Iran: a comprehensive analysis of border provinces and influential factors. Geojournal, 89(4), 1–20. https://doi.org/10.1007/s10708-024-11181-9
Mousavi, M., Jahangirzadeh, J., Bayramzadeh, N., & Omidvarfar, S. (2023). An analysis of the state of good governance in Urban Peripheral villages of Urmia. Preipheral Urban Spaces Development, 5(2), 221-236. https://doi.org/10.22034/jpusd.2023.397271.1270 [In Persian].
Nasiri Hinde Khaleh I.(2021).Measuring and evaluating the effects of good governance on the sustainable regeneration of worn-out urban textures in Khorramabad. Geographical Studies of Mountainous Areas, 2(4) ,133-150. Doi:10.52547/gsma.2.4.133[In Persian]
Nobari, Nazak, Mohammad, Rahimi (2010), Good Urban Governance (An Undoubted Necessity), Tehran City Planning and Studies Center, Danesh Shahr No. 11, June, 2010, Tehran. [In Persian]
Pourghorban, A. ,Karkehabady, Z. ,Arghan, A.(2022).Evaluating the Effective Components on the Promotion of Competent Governance in Urban Areas with Cultural-Historical Context (Case Study: District 8 of Tabriz Municipality). Urban Futurology, 2(3), 23-44. DOI: 10.30495/uf.2023.698881[In Persian]
Rabbani, T., Meshkini, A., Roknoldin eftekhari, A., & Rafieian, M.(2019). Explaining Urban Governance Issues in Future Metropolitan Scenarios of Tehran Based on Qualitative Scenario Conversion Approach. Sustainable city, 2(1), 45-62. Doi:10.22034/jsc.2019.188307.1027. [In Persian]
Rafiyan, M. and Hosseinpour, A.(2011). Good urban governance from the perspective of urban planning theories. Tehran, Tahan Publications. [In Persian]
Rahmani, H. (2019) .Urban Governance: Identifying measures for Urban Management of Tehran Municipality. Urban Management Studies, 10(36), 1-15. Https://ums.srbiau.ac.ir/article_13936.html [In Persian]
Rashnofar, A., Yusufvand, J. (2021).Evaluation of governance indicators in Al-Shatar city from the point of view of managers and citizens. Zagros Landscape Geography and Urban Planning, 13(48): 51-66. https://sanad.iau.ir/Journal/zagros/Article/937832 [In Persian]
Rosenthal, M.(2016). Qualitative research methods: Why, when, and how to conduct interviews and focus groups in pharmacy research. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, 8(4), 509-516. https://doi.org/10.1016/j.cptl.2016.03.021
Rowland, S.L. & Myatt, P.M.(2014). Getting started in the scholarship of teaching and learning: a “how to” guide for science academics. Biochemistry & Molecular Biology Education, 42(1), 6-14. Doi: 10.1002/bmb.20748.
Saboori H., Givariaan H., & Haqshenaas Kaashaani F.(2021).Dimensions and Constituents of a Desired Model for Setting Guidelines within the Iranian System of Education. QJOE, 37(1), 7-32
Dor: 20.1001.1.10174133.1400.37.1.1.2 [In Persian]
Sadeghpour, S., Ezatpanah, B., and Zali, N.(2024). Optimizing Urban Governance Policies in Metropolises (Case Study: Rasht). Urban and Regional Policy, 2(8), 59-70. https://sanad.iau.ir/Journal/pur/Article/927309 [In Persian]
Salehi, M., Salarzehi, H. and Imani, A. M. (2022). Investigating the principles and perspectives of good urban governance in order to achieve sustainable urban development. Geography and Human Relationships, 5(1), 237-254. doi: 10.22034/gahr.2022.340559.1713 [In Persian]
Samavati, S., Hosseini, G & Bahraini, S. (2022). Analyzing the performance of Hamedan urban management based on good urban governance indicators from citizens' point of view. Geographical Engineering of Territory, 6(4): 801- 816. DOR: 20.1001.1.25381490.1401.6.4.2.5 [In Persian]
Sanaei, S., Pourkiani, M., Salajeghe, S., Sayadi, S., & sheykhi, A.(2020).An Ambidexterity Human Resource Management Model in Iranian Police through Theme Analysis and Treasury Network. Police Management Studies Quarterly, 15(1), 29-52. DOI: 10.30473/fmss.2023.66476.2496. [In Persian]
Seyednaghavi, M., Gholamzadeh Jofreh, M., Vaezi, R., & Ghorbanizadeh, V. (2018).Framework for Empowerment of the Ageing Experts in the Public Sector using Theme Analysis. Public Management Researches, 11(40): 53-78. Doi: 10.22111/jmr.2018.4294 [In Persian]
Sharifzadeh Aghdam, E., Sheikhi, A. and Ajza Shekohi, M.(2018).Evaluation of good governance in the sustainability of Piranshahr urban neighborhoods. Sustainable City, 1(3): 109-128. Doi: 10.22034/jsc.2018.89876 [In Persian]
Sohrabi, S., Parizad, M. and Salimi, G.R.(2023).Design of urban governance model (case of study: Tehran Municipality). Iranian Islamic Development Model Studies, 11(1): 1-18. https://www.ipoba.ir/article_171813.html [In Persian]
Taghvaei, A.A., & Tajdar, R. (2009). An Analysis on urban well governing(an analysis approach). Urban management, 7(23), 45-58. https://sid.ir/paper/92173/en [In Persian]
Talebi, M. A., Rahnemaei, M. T., & Ghorbaninezhad, R.(2021). Pathology of Barriers to Good Urban Governance in Middle Cities Case Study: Neyshabur City. Sustainable city, 3(4), 43-57. Doi: 10.22034/jsc.2021.251270.1326 [In Persian]
UN Habitat. (2013) State of the world’s cities 2012/2013.Prosperity of cities, Routledge, New York. https://unhabitat.org/sites/default/files/download-manager-files/State%20of%20the%20World%20Cities%2020122013.pdf
UN-HABITAT, 2009. Urban Governance index (UGI) a tool to measure progress in achieving good urban governance. www.un habitat.org.
Vaismoradi, M., Turunen, H. & Bondas, T.(2013). Content analysis and thematic analysis: Implications for conducting a qualitative descriptive study. Nursing and Health Sciences, 15(3), 398-405. DOI: 10.1111/nhs.12048
Yang, H.(2021). Holistic Governance: An Explanatory Framework, In: Urban Governance in Transition, Springer Publications, 57-95. DOI: 10.1007/978-981-15-7082-7_4.
Zadvali, F. and Pashazadeh, A.(2022).Review of Global Experiences of Urban Poverty Reduction Policies.Urban and Regional Policy, 1(1), 67- 81. Dor: 20.1001.1.28210921.1401.1.1.5.2 [In Persian]
[1] Assumptions of epistemology
[2] Thematic Analysis