شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر شکوفایی شهری با رویکرد آینده‌نگاری (مطالعه موردی: شهر تهران)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهریزینب علاماتی 1 , علیرضا کلدی 2 , مهرداد نوابخش 3
1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 - استاد گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
3 - استاد گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
کلید واژه: تهران, توسعه شهری, عدم قطعیت, آینده نگاری, MICMAC,
چکیده مقاله :
چالش های زندگی نوین شهری نظیر؛ رقابت بین شهرها و نواحی شهری، پایداری شهری، نیاز به استفاده از فرصت ها و دوری از تهدیدها در تحولات اجتماعی و فرهنگی، تغییرات جمعیتی انبوه و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده پژوهی در برنامه ریزی شهری و بهره گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. هدف اصلی پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل کلیدی موثر بر توسعه شهری با رویکرد آینده نگاری است. با استفاده از مطالعات موجود در زمینه توسعه شهری، شش شاخص انتخاب و طبقه بندی شد. جامعه آماری پژوهش، شهر تهران و نمونه آماری آن 30 نفر از کارشناسان و متخصصان امر برنامه ریزی شهری و منطقه ای می‌باشند. با مطالعه منابع کتابخانه‌ای، تمام عوامل مؤثر بر توسعه شهرتهران مورد بررسی و پس از تهیه لیستی از این عوامل، در جلسات مصاحبه با صاحب نظران، یافته‌های پژوهش تکمیل و مبتنی بر آنها پرسشنامه تدوین شده و فرآیند نظرسنجی آغاز و به کمک نرم افزار (MicMac) و با روش تحلیل اثرات متقابل، داده ها تحلیل و سناریوهای پژوهش ارائه شد. با توجه به نتایج 4 عامل مدیریت یکپارچه شهری، وضعیت اقتصادی، فقر و حکمروایی خوبی شهری به عنوان عوامل نخست تأثیرگذار سیستم شناخته شدند. با توجه به امتیاز تأثیرگذاری مستقیم و غیرمستقیم عوامل 51 گانه، در نهایت 12 عامل نخست تأثیرگذار بر آینده توسعه کلانشهر جهت تعیین عدم قطعیت های نهایی انتخاب و با توجه به اهمیت و قابلیت پیش بینی امتیازدهی شدند و پیشران هایی که بیشترین عدم قطعیت را در آینده توسعه تهران داشتند در راستای ارائه سناریوهای آینده توسعه تهران مشخص گردیدند که سه متغیر مدیریت یکپارچه شهری، وضعیت اقتصادی و فقر به عنوان متغیرهای با بیشترین تأثیرگذاری و عدم قطعیت انتخاب شدند.
Challenges of modern urban life such as; Competition between cities and urban areas, urban sustainability, the need to seize opportunities and avoid threats in social and cultural developments, mass demographic change and environmental and social problems lead to a futuristic approach to urban planning and the use of tools Variety has become desirable to build the future.The main purpose of this research is to identify and analyze the key factors affecting urban development with a futuristic approach. Using existing studies in the field of urban development, six indicators were selected and classified. The statistical population of the study is the city of Tehran and its statistical sample is 30 experts and specialists in urban and regional planning. By studying library resources, all the factors affecting the development of Tehran were studied and after preparing a list of these factors, in interviews with experts, research findings were completed and based on them, a questionnaire was developed and the survey process began with the help of software ( MicMac) and with the interaction analysis method, data analysis and research scenarios were presented. According to the results of 4 factors of integrated urban management, economic situation, poverty and good urban governance were recognized as the first influential factors of the system. According to the scores of direct and indirect influence of 51 factors, finally the first 12 factors affecting the future of metropolitan development were selected to determine the final uncertainties and were scored according to the importance and predictability and the drivers that cause the most uncertainty. In order to present the future scenarios of Tehran development, it was determined that the three variables of integrated urban management, economic situation and poverty were selected as the most influential and uncertainty variables.
_||_