تحلیل و ارزیابی شاخص‌های اساسی در راهبردهای فنی و مدیریتی در سامانه‌های آبی با تأکید بر مدیریت پایدار منابع آب
محورهای موضوعی : مدیریت منابع آب
1 - دکتری مهندسی عمران، مدرس دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران.
کلید واژه: مدیریت سامانه‌آبی, راهبرد, مدلسازی, روش بهترین- بدترین,
چکیده مقاله :
آب، به عنوان یک عنصر حیاتی برای توسعه اقتصادی، نیازمند مدیریت بهینه است. در مناطق خشک و نیمه‌خشک، این منبع کلیدی محدودکننده کشاورزی است و رقابت برای دستیابی به آن شدید است. بی‌توجهی به این مسئله می‌تواند منجر به هدررفت سرمایه‌ها و تخریب زیست‌محیطی شود. در ایران، کمبود آب نگرانی‌های جدی ایجاد کرده و بخش کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آن است. به‌کارگیری نوآوری‌ها و سیاست‌های موثر برای صرفه‌جویی و بهره‌وری پایدار از منابع آبی ضرورت دارد. هدف این پژوهش شناسایی عوامل کلیدی در راهبردهای فنی سامانه‌های آبی با تاکید بر مدیریت بهینه آب است. با مرور مبانی نظری و پیشینه پژوهش، ابعاد و مولفه‌های کلیدی مرتبط با سامانه‌های آبی شناسایی شده و با استفاده از روش بهترین- بدترین (BWM)و نظرسنجی از بیست نفر از اساتید دانشگاهی رشته عمران گرایش آب که جامعه آماری پژوهش را تشکیل داده‌اند(براساس تحقیقات قبلی)، به وزن‌دهی و اولویت‌بندی این مولفه‌هاپرداخته شد. پژوهش حاضر به شناسایی عوامل کلیدی در راهبردهای فنی سامانه‌های آبی بر مدیریت بهینه آب پرداخته و نتایج نشان داد که حفظ کیفیت آب، صرفه‌جویی در مصرف منابع و کنترل آلودگی‌های آبی از اهمیت بالایی برخوردارند. حفظ کیفیت آب به‌عنوان عامل حیاتی برای تأمین سلامت عمومی و محافظت از محیط زیست شناخته شده است. همچنین، صرفه‌جویی در مصرف آب به کاهش هدررفت و بهینه‌سازی منابع برای مقابله با کمبود آب کمک می‌کند. در نهایت، جلوگیری از کنترل آلودگی در پایداری محیطی به‌منظور حمایت از عملکرد مؤثر سامانه‌های آبی ضروری است.
Water, as a critical element for economic development, demands effective management. In arid and semi-arid regions, this essential resource is a limiting factor for agriculture, where competition for its acquisition is intense. Neglecting this issue can result in wasted capital and environmental degradation. In Iran, water scarcity has raised serious concerns, with the agricultural sector being the largest consumer. Effective innovations and policies are necessary for sustainable conservation and use of water resources. This research aims to identify key factors in the technical strategies of water systems focused on optimal water management. By reviewing theoretical foundations and prior research, essential dimensions and components related to water systems were identified. These dimensions were weighted and prioritized using the best-worst method, along with a survey of twenty university professors specializing in civil engineering with a focus on water resources (based on prior studies). The study highlights the crucial factors in technical strategies for optimal water management. Results indicate that maintaining water quality, conserving resources, and controlling water pollution are paramount. Water quality is essential for public health and ecosystem protection. Additionally, water conservation aids in reducing waste and optimizing resources to mitigate water shortages. Finally, controlling pollution is fundamental for environmental sustainability, supporting the effective functioning of water systems.
Abatan, A., Obaigbena, A., Ugwuanyi, E. D., Jacks, B. S., Umoga, U. J., Daraojimba, O. H., & Lottu, O. A. (2024). Integrated simulation frameworks for assessing the environmental impact of chemical pollutants in aquatic systems. Engineering Science & Technology Journal, 5(2), 543-554. https://doi.org/10.51594/estj.v5i2.831
Ani, E. C., Olajiga, O. K., Sikhakane, Z. Q., & Olatunde, T. M. (2024). Renewable energy integration for water supply: a comparative review of African and US initiatives. Engineering Science & Technology Journal, 5(3), 1086-1096. https://doi.org/10.51594/estj.v5i3.972
Asadi, M A, Khalilian, S., & Mousavi, S H E. (2018). Determining the economic value of water in wheat and rape fields (case study: Qazvin plain irrigation network). Scientific Quarterly Journal of Water Resources Engineering, 12(40), 137-148. (In Persian)
Acey, C., Kisiangani, J., Ronoh, P., Delaire, C., Makena, E., Norman, G., ... & Peletz, R. (2019). Cross-subsidies for improved sanitation in low-income settlements: Assessing the willingness to pay of water utility customers in Kenyan cities. World Development, 115, 160-177. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2018.11.006
Abbasi, M., & Dehghani, M R. (2022). Determining and estimating the weights of best-worst method criteria through solving linear programming or mixed integer linear programming models. Journal of New Researches in Mathematics. Article in press. )In Persian(
Balali, H., Khalilian, S. Ahmadian, M. & Torabi Pellet Kaleh, S. )2008(. Analysis of effects of energy subsidies adjustment on groundwater balance and exploitation. Agricultural Research, 8(3), 95-106. (In Persian)
Dehghani, M R., & Abbasi, M. (2021). Performance evaluation of thermal power generation companies using integrated proposed trustable BWM algorithm and BSC model (A real case study). Iranian Electric Industry Journal of Quality and Productivity, 10 (4), 64-72. https://doi.org/20.1001.1.23222344.1400.10.4.4.5.) In Persian (
Elhatip, H., Afşin, M., Dirik, K., Kurmaç, Y., & Kavurmacı, M. (2003). Influences of human activities and agriculture on groundwater quality of Kayseri-Incesu-Dokuzpınar Springs, Central anatolian part of Turkey. Environmental Geology, 44(4), 490-494. https://doi.org/10.1007/s00254-003-0787-0
Faramarznasab, R., & Ahmadi, Z. (2015) Water resource management through saving to control the water crisis, the second national conference on strategies for the development and promotion of science education in Iran. Goleda. https://civilica.com/doc/600544
Georgiou, P. E., & Papamichail, D. M. (2008). Optimization model of an irrigation reservoir for water allocation and crop planning under various weather conditions. Irrigation Science, 26, 487-504. https://doi.org/10.1007/s00271-008-0110-7
Jeong, C. H. (2001). Effect of land use and urbanization on hydrochemistry and contamination of groundwater from Taejon Area, Korea. Journal of Hydrology, 253(1), 194-210. https://doi.org/10.1016/S0022-1694(01)00481-4
Kaaba, M., Bagheri, R., & Jafarzadeh, M. (2017). Risk assessment of water resource pollution in Gisour Plain, south of Razavi Khorasan. 11th National Specialized Geological Conference of Payam Noor University and 21st Conference of Geological Society of Iran, Qom. (In Persian)
Khoshmanesh, B., Raushi, N., & Sefalai, E. (2017). Strategy plan for controlling and reducing the pollution of the country's water resources. The Second Specialized Conference and Exhibition of Environmental Engineering, Tehran. (In Persian)
Machiwal, D., Jha, M. K., & Mal, B. C. (2011). GIS-based assessment and characterization of groundwater quality in a hard-rock hilly terrain of Western India. Environmental Monitoring and Assessment, 174, 645-663. https://doi.org/10.1007/s10661-010-1485-5
Motaghi, A., & Qarabeigi, M. (2018). Designing and developing optimal water management strategies in Iran. The 14th Congress of the Geographical Society of Iran, Tehran. https://civilica.com/doc/876577. (In Persian)
Mosavi, S., Akbari, S., Soltani, GH., & Zare Mehrgerdi, M. (2009). Virtual water, a new way to cope with water crisis. National Conference on Water Crisis Management. Islamic Azad University of Marvdasht branch. Marvdasht. Iran. (in Persian)
Nazari, R. & Judoi, A. (2014). Applied modeling of flow and pollutant transport in an aquifer with a guide to GMS software. Pp: 230. (In Persian)
Obiuto, N. C., Olu-lawal, K. A., Ani, E. C., Ugwuanyi, E. D., & Ninduwezuor-Ehiobu, N. (2024). Chemical engineering and the circular water economy: Simulations for sustainable water management in environmental systems. World Journal of Advanced Research and Reviews, 21(3), 001-009.
Olatunde, T. M., Adelani, F. A., & Sikhakhane, Z. Q. (2024). A review of smart water management systems from Africa and the United States. Engineering Science & Technology Journal, 5(4), 1231-1242. https://doi.org/10.51594/estj.v5i4.1014
Piri, H., & Heydari, M. (2017). Estimation of demand function and economic value of water in fodder sorghum production in Sistan region. Scientific-Research Quarterly of Agricultural Economics Research, 10(38), 121-134. (In Persian)
Rezaei, J. (2016). Best-worst multi-criteria decision-making method: Some properties and a linear model. Omega, 64, 126-130. https://doi.org/10.1016/j.omega.2015.12.001
Rezaei, J. (2015). Best-worst multi-criteria decision-making method. Omega, 53, 49-57. https://doi.org/10.1016/j.omega.2014.11.009
Tiwari, K., Goyal, R., & Sarkar, A. (2017). GIS-based spatial distribution of groundwater quality and regional suitability evaluation for drinking water. Environmental Processes, 4, 645-662. https://doi.org/10.1007/s40710-017-0257-4
Verba, J., & Zaporozec, A. (Eds.). (1994). Guidebook on mapping groundwater vulnerability (Vol. 16, pp. 1-131). Hannover: Heise. ISBN 3-922705-97-9
Worrall, F., & Besien T. (2004). The vulnerability of groundwater to pesticide contamination estimated directly from observations of presence or absence in wells. Journal of Hydrol 303, 92-107. https://doi.org/10.1016/j.jhydrol.2004.08.019