اصول اندیشه سیاسی قرآنی امام خمینی

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

آرش دانش مهر ¹ , رضا رمضانی ²

1 - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آیت‌الله بروجردی، بروجرد، ایران
2 - استادیار، گروه معارف، دانشگاه آیت‌الله بروجردی، بروجرد، ایران.

تاریخ دریافت : 1399/01/26 تاریخ پذیرش : 1399/06/25 تاریخ انتشار : 1399/07/01

کلید واژه: امام خمینی, قرآن, سیاست, اندیشه سیاسی, نظام سیاسی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر، بررسی اصول اندیشه‌‌ی سیاسی امام خمینی می‌‌باشد. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و یافته‌ها نشان داد، در اندیشه‌‌ی سیاسی امام خمینی سیاست و هرگونه تلاش سیاسى به دو بخش الهى و غیرالهى تقسیم شده است. وى معتقد است که اگر تلاش مدیران، رهبران و برنامه‌ریزان امور اجتماعى و اصلاح‌طلبان و تحول‌خواهان در جهت صلاح، معنویت و مصالح مردم باشد، سیاست الهى نام دارد. این همان مفهومى است که درباره‌‌ی اهل بیت به کار رفته است، و اگر چنین نباشد سیاست شیطانى است. امام خمینى با اینکه در برخى از سخنان خود تصریح دارد که اساساً هدف اصلى انبیاء مسأله‌‌ی حکومت نبوده است و آنان براى تربیت و تزکیه‌‌ی اخلاقى و روحى انسان‌ها مبعوث شده‌اند، اما، مقوله‌‌ی مدیریت اجتماعى و نظم سیاسى جوامع بشرى را تا آنجا جدى و اجتناب‌ناپذیر مى‌‌شناسد که قرآن را به عنوان مجموعه معرفت‌ها و برنامه‌‌هاى معنوى و تربیتى انسان، کتاب حکومت دانست. وی بر این باور است که نسبت اجتماعیات قرآن با آیات عبادى آن از نسبت صد به یک هم بیشتر است. امام خمینی که قرآن را کتاب قانون مى‌شمارد، تقاضاى تشکیل دولت را در طبیعت تعالیم قرآن نهفته مى‌‌داند و براساس تعالیم قرآنى به ضرورت تشکیل نظام سیاسى و نظم اجتماعى جهت رشد معرفتى و تکامل معنوى انسان‌ها باور دارد.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the present article is to research about the principles of Imam Khomeini’s political ideology. The method of study is descriptive analysis and the results showed that in his doctrine, every political attempt is divided into Godly and non-Godly. He holds that if the attempts of administrators, leaders, social planners and reformers target people’s prudence, spirituality, and convenience, their politics would be recognized as Godly. Therefore, if the leaders adhere to the political traditions of Ahl al-Bayt, their decisions would be for God; otherwise, it would be for evil. Imam Khomeini in some of his speech emphasizes that the main mission of the holy prophets and saints has not been the establishment of a government because they have verily come for the ethical and spiritual treatment and purification of human being. Yet, he acknowledges social administration and political order in human society as a serious and inevitable issue such that he recognizes the Qur’an as a combination of spiritual gnosis and plans for human being as well as a comprehensive book for the governments. He holds that the relation between social verses compared to religious verses in the Qur’an is even more than 10 to 1. Imam Khomeini who considers the Qur’an as the book of law, asserts that the nature of Qur’anic instructions implicitly emphasize the need to government and hence he believes in the necessity of political system and social order for the gnosis growth and spiritual progress of humans.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

1. برزگر، ابراهیم (1373). مبانی تصمیم‌گیری سیاسی از دیدگاه امام خمینی. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.


2. خمینی، سیدروح‌الله (1361). صحیفه نور. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج20، 2.


3. خمینی، سیدروح‌الله (1378).صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج13-10، 9، 17،
   4-1، 21.


4. خمینی، سیدروح‌الله (1380). وصیت‌نامه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.


5. خمینی، سیدروح‌الله (1385).صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج18، 7، 16.


6. خمینی، سیدروح‌الله (1391).صحیفه امام. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج9، 6، 21.


7. خمینی، سیدروح‌الله (30/03/1385). سخنرانی در جمع مردم. قابل دسترس در:

 http://www.imam-khomeini.ir

1. دیاری بیدگلی، محمدتقی (1395).اندیشه و آرای تفسیری امام خمینی. تهران: انتشارات عروج.


2. فوزی، یحیی (1388). اندیشه‌های سیاسی امام خمینی. قم: نشر معارف.


3. مقیمی، غلام‌حسین (1388). مبادی و مبانی اندیشه سیاسی امام خمینی. معرفت، شماره138: 87-98.

The Holy Quran

1. Barzegar, I. (1373AP). Mabani Tasmimgeeri-e Siasi az Deedgah Emam Khomeini (Gm). Tehran: Tblighat-e Eslami Organization. [In Persian]


2. Diyari Bidgoli, M.T. (1395AP). Andisheh va Aray-e Tafsiri-e Emam Khomeini. Tehran: Orouj Publications. [In Persian]


3. Fawzi, Y. (1388AP). Andishehay-e Siasi-e Emam Khomeini. Qom: Ma’aref Publications.
   [In Persian]


4. Khomeini, S.R. (1361AP). Sahifey-e Noor. Tehran: Tanzim va Nashr-e Asar-e Emam Khomeini (Gm) Institute, Vol. 20, 2. [In Persian]


5. Khomeini, S.R. (1378AP). Sahifey-e Emam. Tehran: Tanzim va Nashr-e Asar-e Emam Khomeini (Gm) Institute Vol. 21, 1-4, 17, 9, 10-13. [In Persian]


6. Khomeini, S.R. (1380AP). Testament. Tehran: Tanzim va Nashr–e Asar-e Emam Khomeini (Gm) Institute. [In Persian]


7. Khomeini, S.R. (1391AP). Sahifey-e Emam.Tehran: Tanzim va Nashr-e Asar-e Emam Khomeini (Gm) Institute, Vol. 6, 9, 21. [In Persian]


8. Khomeini, S.R. (1385AP). Sahifey-e Emam. Tehran: Tanzim va Nashr-e Asar-e Emam Khomeini (Gm) Institute, Vol.7, 16, 18. [In Persian]


9. Khomeini, S.R. (20 June 1979). Speech in public. Available at: http://www.imam-khomeini.ir [In Persian]


10. Moghimi, G.H. (1388AP). Mabadi va Mabani-e Andisheh-e Siasi Emam Khomeini (Gm). Marefat, NO. 138: 87-98. [In Persian]