اثربخشی روان درمانی مثبت نگر بر صمیمیت زناشويي، سرزندگی ذهنی و ابرازگری هیجانی در زنان دارای فرسودگی زناشویی
محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاورهپروانه زنگنه 1 , محسن رسولی 2 , مهسا اکبری 3
1 - دانشجوی دکتراي مشاوره، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
2 - استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
3 - دکترای بازاریابی
کلید واژه: کلیدواژه‌‌ها: روان درمانی مثبت نگر, صمیمیت زناشويي, سرزندگی ذهنی, ابرازگری هیجانی, فرسودگی زناشویی,
چکیده مقاله :
چکیده هدف از انجام پژوهش حاضر اثربخشی روان درمانی مثبت نگر بر صمیمیت زناشويي، سرزندگی ذهنی و ابرازگری هیجانی در زنان دارای فرسودگی زناشویی بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش، از نوع نیمه آزمایشی با پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری با فاصله زماني 2 ماهه همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماري پژوهش شامل120 نفر از زنان داراي فرسودگی زناشویی مراجعه کننده به مراکز مشاوره و روان شناختي خانواده رازی، امیدفردا، حیات شهرکرج در ۶ ماهه دوم سال 1402 بودند. جهت انتخاب حجم نمونه در ابتدا بر روي 150 نفر از زنان مراجعه كننده به مراكز مشاوره و روان درماني، پرسشنامه فرسودگي زناشويي اجرا و بعد به صورت هدفمند تعداد 24 نفر از زناني كه در اين پرسشنامه بيشترين نمره را اخذ نموده‌‌اند انتخاب شد و در دو گروه به صورت گروه آزمایش روان درمانی مثبت نگر (12 نفر) و گروه گواه (12 نفر) به صورت تصادفی گمارش شدند. گروه آزمایش در ده جلسه 45 دقیقه‌ای روان درمانی مثبت نگر را به‌صورت هفته‌ای یک‌بار دریافت کردند و برای گروه گواه مداخله‌ای ارائه نشد. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس اندازه گیریهای مکرر در نرم‌افزار SPSS نسخه 26 تحلیل شدند. نتایج نشان داد روان درمانی مثبت نگر بر صمیمیت زناشويي و ابرازگری هیجانی در زنان دارای فرسودگی زناشویی تأثیر معناداری داشت اما بر سرزندگی ذهنی زنان دارای فرسودگی زناشویی تأثیر معناداری نداشت.، بنابراین نتایج پژوهش حاضر می‌تواند مورد توجه مراکز مشاوره خانواده، روانشناسان و زوجین قرار گیرد. کلیدواژه‌‌ها: روان درمانی مثبت نگر، صمیمیت زناشويي، سرزندگی ذهنی، ابرازگری هیجانی، فرسودگی زناشویی
Abstract The purpose of this research was the effectiveness of positive psychotherapy on marital intimacy, mental vitality and emotional expression in women with marital burnout. The current study was applied in terms of purpose and in terms of method, it was a semi experimental with pre-test, post-test and follow-up with a time interval of 2 months along with the control group. The statistical population of the research included women with marital burnout who referred to counseling and psychological centers of Razi family, Omid Farda, Hayat Shahr Karaj in the second 6 months of 1402. In order to select the sample size, 24 women with high marital burnout were selected based on the purposeful sampling method and based on the entry and exit criteria. In this way, firstly, 150 women referring to counseling and psychotherapy centers were administered the Marital Exhaustion Questionnaire, and then 24 women who obtained the highest score in this questionnaire were selected in two groups. They were randomly assigned as a single hyperdiagnostic test group (12 people) and a control group (12 people). The experimental groups received ten 45-minute sessions of positive psychotherapy once a week, and no intervention was provided to the control group. The data were analyzed using the analysis of covariance test in SPSS software version 26. The results showed that positive psychotherapy had a significant effect on marital intimacy and emotional expression in women with marital burnout, but it did not have a significant effect on the mental vitality of women with marital burnout;Therefore, the results of the present study can be considered by family counseling centers, psychologists and couples. Keywords: positive psychotherapy, marital intimacy, mental vitality, emotional expression, marital burnout.
منابع
آذری، وحید.، کاظمیان مقدم، کبري و مهرابی زاده هنرمند، مهناز.(1399). اثربخشی درمان مبتنی برشفقت برخودسرکوب گری وصمیمیت هیجانی زنان متقاضی طلاق. دوفصلنامه روانشناسی خانواده، 8(1)، 81-92.
اردشیری لردجانی، فهیمه و طیبه شریفی.(1397). اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌گرا بر بخشایش‌‌گری و بی‌رمقی زناشویی زنان آسیب‌دیده خیانت زناشویی. آسیب شناسی. مشاوره و غنی سازی خانواده، 4(1)، 33-46.
اسماعیلی فر، ندا.، جایروند، حمدالله.، رسولی، محسن و حسنی، جعفر. (1398). شناسایی عوامل زمینه ساز فرسودگی زناشویی. پژوهشنامه زنان، 10(27)، 25-51.
ارسلان ده، فرشته.، حبیبی، معصومه.، سلیمی، آرمان و شاکرمی، محمد، (1396). تاثیر زوج درمانی گروهی هیجان مدار بر بهبود کیفیت روابط زناشویی و افزایش صمیمیت زوجها، https://civilica.com/doc/804557
ابوالقاسمی، فرحناز. (1382). هنجاریابی عاطفه مثبت و منفی و اعتباریابی همزمان آن با مقیاس سلامت ذهن و سرزندگی در دانشجویان دانشگاه اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان
بازرگان، سمیه.، رمضانی، محمد آرش.، آتش پور، حمید و امیری، رومینا. (1400). مقایسه اثربخشی بسته آموزشی ارتقاء روابط بین فردی زوجین بر اساس رویکرد هیجان مدار و مشاوره زناشویی شناختی رفتاری بر دلبستگی و تعهد زناشویی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 12(48)، 259-294.
رشیدی، علیرضا.، گل محمدیان، محسن و موسوی، مریم سادات. (1394). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش رضایت زناشویی همسران جانباز و آزاده. مشاوره کاربردی، 5(2)، 79-98.
رفیعی نیا، پروين. (1385). رابطه سبک‌‌های ابراز هیجان با سلامت عمومی در دانشجویان، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
رفیعی نیا، پروین.، رسول زاده طباطبایی، سیدکاظم و آزادفلاح، پرویز. (1385). رابطه سبک‌‌های ابراز هیجان با سلامت عمومی در دانشجویان. مجله روانشناسی، 10(1 (پیاپی 37) ویژه نامه انگیزش و هیجان):84-105.
سلطاني زاده، محمد و باجلاني، پريسا. (1399). پيش بيني نگرش به خيانت زناشويي بر اساس اختلال عملكرد جنسي، صميميت و رضايت جنسي در زنان و مردان متأهل شهر اصفهان در سال 1396. مجله علوم پزشكي زانكو، دانشگاه علوم پزشكي كردستان: 31-25.
شاه رجبیان، فاطمه و عمادی چاشمی، سیدجواد. (1398). بررسی رابطه سبک‌‌های دفاعی من با دلزدگی زناشویی، دومین همایش بین المللی علوم مدیریتی، تربیتی، اجتماعی و روانشناسی، تهران
شریفی نیا، محمد علي و‌‌هارون رشیدی، همايون. (1399). رابطه صفات تاریک شخصیت و ابرازگری هیجانی با رضایت از زندگی نظامیان. فصلنامه روانشناسی نظامی، 11(41): 49-41.
شیخ الاسلامی، راضیه و دفترچی، عفت. (1394). پیش بینی نشاط ذهنی دانش آموزان بر اساس جهت گیریهای هدف و نیازهای اساسی روانشناختی. مجله روانشناسی، 19(2 (پیاپی 74))، 147-174.
عرب زاده مهدی. (1396). رابطه نیازهای اساسی روانشناختی با سرزندگی ذهنی در سالمندان. سالمند: مجله سالمندی ایران، ۱۲ (۲):۱۷۰-۱۷۹
قنبری، محمد و فولاد چنگ، محبوبه. (1394). رابطه بین تاب آوری و نشاط ذهنی با استعداد اعتیاد دانشجویان. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي، ۹ (۳۴):۹-۲۲
كراني، مهناز.(1401). ارائه مدل علی آشفتگی‌‌های زناشویی و ارتباطی بر اساس خودافشایی آنلاین، صفات تاریک شخصیت و ابراز گری هیجانی، پايان نامه كارشناسي ارشد مشاوره خانواده، دانشگاه پيام نور واحد اصفهان.
گوهري، شيوا.، زهرا كار، كيانوش و نظري، علي محمد.(1394). پیش بینی فرسودگی زناشویی بر اساس تمایز یافتگی و صمیمیت جنسی در پرستاران. پژوهش پرستاري، 11(2): 80-72.
میکائیلی، نيلوفر.، قاسمی نژاد، محمدعلي و مولوی، پرويز. (1396). بررسی نقش خود دلسوزی و ابرازگری هیجانی در پیش بینی خودافشایی برخط در دانشجویان استفاده کننده از شبکه‌‌های اجتماعی. فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 7(3): 352-337.
محمودی، محمدجلال.، زهراکار.، کیانوش، امیریان.، امیر، داورنیا.، رضا و بابایی گرمخانی، محسن. (1394). تأثیر آموزش گروهی برنامه کاربرد عملی مهارت‌های ارتباط صمیمانه (PAIRS) در ارتقاء رضایتمندی، سازگاری، احساسات مثبت و صمیمیت زناشویی زوجها. مجله پرستاری و مامایی، ۱۳ (۱۰):۸۶۹-۸۸۱.
محمودی، هیوا و تونی، ریحانه. (1401). اثربخشی روان درمانی مثبت نگر بر خودکارآمدی اجتماعی، کنترل عواطف و سرزندگی ذهنی در نوجوانان بزهکار، پژوهشنامه روانشناسی مثبت، 9 (2) (پیاپی 34): 124-103.
نویدی، فاطمه. (1384). بررسی و مقایسه رابطه دلزدگی زناشویی با عوامل جو سازمانی در کارکنان ادارات آموزش و پرورش و پرستاران بیمارستان‌‌های شهر تهران. پایان نامه‌‌ی چاپ نشده‌‌ی کارشناسی ارشد در رشته‌‌ی مشاوره. دانشگاه شهید بهشتی.
نریمانی، محمد.، عباسی، مسلم.، ابوالقاسمی، عباس و احدي، بتول. (1395). مقایسه اثربخشی آموزش پذیرش/ تعهد با آموزش تنظیم هیجان بر سازگاري دانش آموزان داراي اختلال ریاضي. ناتوانی یادگیری، 2(4)، 154-176.
نجاتی، شادي. (1397). رابطه صفات تاریک شخصیت و تمایز یافتگی با سازگاری زناشویی: نقش واسطه‌ای نارسایی هیجانی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی شخصیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.
وحدانی، محبوبه.، خضری، مجتبي.، محمودپور، عبدالباسط و فرح بخش، کيومرث. (1399). پیش بینی دل زدگی زناشویی بر اساس ابرازگری هیجانی، تحمل پریشانی و الگوهای ارتباطی. نشریه رویش روانشناسی، 9(10): 58-47.
يوسفي نجف آبادي، زهرا. (1394). بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش تعارضات زناشویی زنان متاهل شهر اصفهان، پايان نامه كارشناسي ارشد روان شناسي، دانشگاه روان شناسي و علوم تربيتي دانشگاه الزهرا(س).
Bryce, L., Mika, G., Craig, B. M., Hess, U., & Lipp, O. V. (2024). Emotional scenes as context in emotional expression recognition: The role of emotion or valence match.Emotion. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/emo0001359
Charles, S., Carver, Michael, F. & Schemer (2014). Dispositional optimism. Trends in cognitive sciencejournal, 18(6):293-299.
Doherty, J., & O’Brien, D. (2022). Reducing midwife burnout at organisational level—Midwives need time, space and a positive work-place culture. Women and Birth.
Febrianty, Y., Sulastri, S., & Zulfiani, Z. (2024). Existence of Registered/Unregistered Marriage Clauses in Family Cards from a Family Law Perspective. Pena Justisia: Media Komunikasi dan Kajian Hukum, 22(3), 598-611.
Hsieh, S. C., Hsieh, D. L., & Hsiao, T. C. (2014). Dynamic Analysis of Facial Expression on Internet Addiction People. Advanced Science, Engineering and Medicine, 6(8), 909-912.
Holdsworth K, McCabe M (2018). The impact of younger-onset dementia on relationships, intimacy, and sexuality in midlife couples: a systematic review. International psychogeriatrics; 30(1): 15-29.
Hou, Y., Jiang, F., & Wang, X. (2019). Marital commitment, communication and maritalsatisfaction: An analysis based on actor–partner interdependence model. International Journal of Psychology, 54(3), 369-376.
Habibi, A., Keshavarz, S., & Kakavand, A. (2024). Relationships between affective control with marital adjustment: the mediating role of marital intimacy. Journal of Woman and Family Studies, 12(1), 10-31. doi: 10.22051/jwfs.2024.43410.2975.
Ju, H. (2017). The relationship between physical activity, meaning in life, and subjective vitality in community-dwelling older adults. Archives of Gerontology and Geriatrics. 73, 120-124.
King, L.A, Emmons, R.A. (2010). Conflict over emotional expression: Psychological and physical Correlates. Journal of Personality and Social Psychology, 58(5):864-877.
Khajeh hasani rabari F, Rezaei F, Mirzai F, Sedighi F. The effectiveness of emotion-based therapy on fear of intimacy, hostile documents and over-excitement in woman affected by marital breach. Rooyesh 2024; 13 (1):233-242. URL: http://frooyesh.ir/article-1-4874-en.html
Lambert L, D'Cruz A, Schlatter M, Barron F(2016). Using physical activity to tackle depression: the neglected positive psychology intervention.Middle East Journal of Positive Psychology; 2(1):42-60.
Laes, T. & Laes,T. (2001). Carear burnout & its relationship to couple burnout in Finland. Retrived, June 8, 2005,hpp://www.eric.ed.gov.
Pines, A. M., & Nunes, R. (2003, June). The relationship between career and couple burnout: Implications for career and couple counseling. Journal of Employment Counseling. 74on2 p 50-64.
Pines AM, Neal MB, Hammer LB, Icekson T(2011). Job burnout and couple burnout in dual-earner couples in the sandwiched generation. Social Psychology Quartery; 74(4):361-8.
Ryan RM, Deci EL(2008). From ego depletion to vitality: Theory and findings concerning the facilitation of energy available to the self. Social and Personality Psychology Compass; 2(2):702–17. doi: 10.1111/j.1751-9004.2008.00098.
Rimé, B. (2017). The social sharing of emotion in interpersonal and in collective situations. In Cyberemotions (pp. 53-69). Springer, Cham.
Rashid, T. (2015). Positive Psychotherapy: Astrength-based approach. The Journal of Positive Psychology, 10, 25-40.
Ryan, R. M., & Frederick, C. M. (1997). On energy, personality and health: Subjective vitality as a dynamic reflection of well-being. Journal of Personality, 65, 529-565.
Soares JJF, Grossi G, Sundin O. (2007). Burnout among women: associations with demographic/socio-economic, work, life-style and health factors.Arch Womens Ment Health; 10(2): 61-71.
Seligman, M. Rashid, T., & Park, A. C. (2006). Positive psychotherapy. American Psychology, 61, 774 -788.
Solberg, P. A., Hopkins, W.G., Ommundsen, Y., Halvari, H (2012). Effects of three training types on vitality among older adults: A self-determination theory perspective.
Psychology of Sport and Exercise; 13: 407-417.
Sylvester, B, D (2011) well- being in valleyball players. Pscholology of Sport and Exercis , XXX.1-7.
Waters LE(2018). Strength based parenting: a new avenue of practice and research in positive psychology. Future directions in well-being.