تحلیلی بر تحولات نظام سلسله‌مراتب جمعیتی با تأکید بر جایگاه شهرهای میانی موردمطالعه استان آذربایجان شرقی
محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی تقی پور
1
,
محمدرضا رضایی
2
1 - دانشجوی دکتری رشته جغرافیا، برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 - گروه جغرافیا، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
کلید واژه: شهر میانی, آذربایجانشرقی, جمعیت, سلسله مراتب, حمل‌ونقل,
چکیده مقاله :
اصطلاح توسعه به‌صورت فراگیر پس از جنگ جهانی دوم مطرح شده است. این پدیده، مقوله‌ای ارزشی، چندبعدی و پیچیده است که امروزه به‌عنوان یک فرایند مهم‌ترین بحث کشورها به‌ویژه کشورهای درحال‌توسعه است. توسعه فرایند جامع از فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است که هدفش بهبود مداوم زندگی تمامی جمعیت بوده و توزیع عادلانه منابع از ارکان اصلی آن است. هدف اصلی این مقاله، تحلیلی بر تحولات نظام سلسله‌مراتب جمعیتی می‌باشد. تحقیق از نوع کاربردی است و داده‌های مورد نیاز، از نتایج آخرین سرشماری رسمی نفوس و مسکن کشور در سال 1395 گردآوری شده‌اند. نیمه غربی یا فضای نیمه توسعه‌یافته استان شامل محوری شمالی - جنوبی از جلفا، مرند، تبریز، آذرشهر تا ملکان می‌باشد که در هم‌جواری با شبکه‌های ارتباطی ملی و بین‌منطقه‌ای و شبکه‌های زیربنایی مناسب قرار گرفته. استقرار صنایع بزرگ، کارگاه‌های صنعتی کوچک و متوسط، محدوده‌های زراعی آبی و باغی، روستاهای بزرگ، شهرهای پرجمعیت، دامداری‌های صنعتی و فعالیت‌های بازرگانی از ویژگی‌های این پهنه است. نیمه شرقی استان که به دلیل ویژگی‌های طبیعی و کوهستانی بودن منطقه و عدم امکان ارتباط محوری با سایر استان‌های هم‌جوار همواره در محرومیت بوده است. اگر چه در برخی موارد قابلیت توسعه در آنها بیشتر از سایر مناطق استان بوده است. استقرار بخش عمده‌ای از روستاهای کم‌جمعیت و پراکنده با اقتصاد غالب رمه‌گردانی و دامداری سنتی، کشاورزی دیم و استقرار شهرهای کم‌جمعیت از ویژگی‌های عمده نیمه شرقی استان است.
The term development has been widely used after the Second World War. This phenomenon is a valuable, multidimensional and complex category, which is the most important discussion of countries, especially developing countries, as a process. Development is a comprehensive process of economic, social, cultural and political activities, the goal of which is to continuously improve the life of the entire population, and fair distribution of resources is one of its main pillars. The main goal of this article is an analysis of the evolution of the population hierarchy system. The research is of applied type and the required data were collected from the results of the last official population and housing census of the country in 2015. The western half or the semi-developed area of the province includes a north-south axis from Jolfa, Marand, Tabriz, Azarshahr to Malkan, which is adjacent to national and interregional communication networks and suitable infrastructure networks. The establishment of large industries, small and medium industrial workshops, agricultural and garden areas, large villages, densely populated cities, industrial livestock farms and commercial activities are among the characteristics of this area. The eastern half of the province, which has always been deprived due to the natural and mountainous features of the region and the inability to connect with other neighboring provinces. Although in some cases the possibility of development in them has been more than other regions of the province. The establishment of a large part of sparsely populated and scattered villages with the dominant economy of herding and traditional animal husbandry, rainfed agriculture and the establishment of sparsely populated cities are the main features of the eastern half of the province.
_||_