مدیریت زمان و اوقات فراغت در دانشجویان خوابگاهی با توجه به تعالیم قرآنی

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

فهیمه محمدپور ¹

1 - دانشجوی دکتری روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه شیراز

تاریخ دریافت : 1399/09/16 تاریخ پذیرش : 1399/09/16 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

با در نظر گرفتن اینکه اهمیت خوابگاه در محدوده وظایف اجتماعی تعلیم و تربیت است، و دانشجویان بسیاری از وقت خود را خارج از کلاس درس و در محل اقامت خود، یعنی خوابگاه‌های دانشجویی می‌گذرانند، این موقعیت می‌تواند به یکی از بهترین پتانسیل‌ها برای بهره‌وری تبدیل شود. با تکیه بر آیات و روایات اسلامی، می‌توان به منابع متعدد و صحیحی برای گذراندن اوقات فراغت دست یافت، که برای هم فرد و هم جامعه نیز مؤثر و مفید باشد. از جمله راه‌های گذراندن اوقات فراغت با توجه به منابع اسلامی و آیات و روایات قرآنی و همسو با مدیریت وقت در دانشجویان، عبادت خداوند، خواندن کتاب، ورزش، گردشگری، فعالیت سیاسی و مباحثه و گفت‌وگو است. بدین‌ترتیب، دانشجویان به ویژه دانشجویان خوابگاهی، از نظر نحوه زندگی، گذراندن وقت و شرایط گذراندن زمان، نسبت به بقیه متفاوت هستند. بنابراین، با تکیه بر این اصول و توجه به نوع و نحوه زندگی دانشجویان خوابگاهی، به عنوان نیروهای بالقوه برای رشد و تعالی جامعه، می‌توان با مدیریت صحیح وقت و اوقات فراغت در آن‌ها، به پیشرفت و تعالی جامعه کمک کرد.

چکیده انگلیسی:

Considering the importance of dormitories is within the scope of the social tasks of education, and that students spend much of their time outside the classroom and in their dormitories, this situation can be one of the best potentials for productivity. Relying on Islamic verses and hadiths, it is possible to obtain numerous and correct sources for spending leisure time, which are effective and useful for both the individual and society. Among the ways to spend leisure time according to Islamic sources and Quranic verses and hadiths and in line with time management in students, is worshiping God, reading books, sports, tourism, political activity and discussion. Thus, students, especially dormitory students, are different from others in terms of lifestyle, time spent. Therefore, by relying on these principles and considering the type and way of life of dormitory students, as potential forces for the growth and excellence of society, it is possible to help the progress and excellence of society by properly managing their leisure time.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

نهج ‌البلاغه. ترجمه محمد دشتی.

اسفندیاری، محمد و محمدرضا حکیمی. 1385ش، نان و کتاب: مجموعه مقالات محمدرضا حکیمی، چاپ چهارم، تهران: دلیل ما.

پاینده، ابوالقاسم. 1382ش، نهج الفصاحه، تهران: دنیای دانش.

تمیمی‌ آمدی، عبد الواحد. 1372ش، غرر الحکم ودرر الکلم، ترجمه خوانساری، تهران: دانشگاه تهران.

حسین شریفی، احمد. 1391ش، همیشه بهار؛ اخلاق و سبک زندگی اسلامی، چاپ اول، قم: دفتر نشر معارف.

رهنمایی، محمدتقی. 1392ش، اوقات فراغت و گردشگری، تهران: انتشارات مهکامه.

فعّالی، محمدتقی. 1394ش، سبک زندگی رضوی(2)- مناسبات اجتماعی، چاپ اول، مشهد: انتشارات بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا(ع).

قطبی، ثریا و شادی مجلسی، محمدباقر. 1404ق، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسه الوفا.

 

مقالات

ابراهیمی، ابراهیم و اصغر طهماسبی بلداجی و باب الله محمدی نبی کندی. 1393ش، «نگرشی قرآنی بر رابطه سبک زندگی دینی و حیات طیبه»، مطالعات قرآنی، 5(20)، صص 103-127.

ادریسی، افسانه و احسان رحمانی خلیل و سیده نرگس حسینی امین. 1391ش، «سرمایه فرهنگی خانواده و ذائقه فراغتی دانشجویان با رویکرد نظری بوردیو(مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه تهران)»، فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان، 5، صص 27-50.

اسلامی اکبر، رسول. 1390ش، «شیوع اختلالات خواب و برخی علل و پیامدهای مرتبط با آن در دانشجویان ساکن خوابگاه‌های دانشگاه‌های جهرم در سال 1387»، فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی جهرم، 9(4)، صص 14-19.

حکمت آرا، محمدکریم و عادل سلطانی. 1395ش، «تأثیر نماز بر وجدان کاری و ایجاد تعهد شغلی از منظر آیات و روایات»، مطالعات قرآنی، 7(25)، صص 103-131.

رضایی، محمد و حامد کیا. 1396ش، «دور هم بودگی و با هم بودگی: بررسی رابطه تشکل‌های سیاسی دانشجویی با امر سیاست»، جامعه شناسی ایران، 17(4)، صص 25-50.

زحمتکش، مهدی و علی جعفری. 1390ش، «رابطه دین و سیاست در اسلام»، فصلنامه سیاست خارجی، 25(3)، صص 758-783.

سقائی، محسن و مهدی آبدار اصفهانی. 1393ش، «گردشگری از دیدگاه قرآن و روایات»، فصلنامه قرآن و علوم بشری، 3(2)، صص 94-105.

سموعی، راحله و محسن مصلحی و محبوبه حیدری و زهرا طغیانی. 1390ش، «مدیریت شادی در دانشجویان خوابگاه‌های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان- ۱۳۸۸»، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۱ (۹)، صص ۱۰۵۷-۱۰۶۲.

سنایی نقی، شرف الدین سید حسین. 1396ش، «مفهوم کاوی اوقات فراغت با رویکرد اخلاق اسلامی»، پژوهش نامه اخلاق، ۱۰ (۳۵)، صص ۷۹-۱۰۲.

شالچی، وحید و محدثه ضیاچی. 1393ش، «بررسی تطبیقی گرایش‌های فرهنگی دانشجویان خوابگاهی و غیر خوابگاهی کشور»، تحقیقات فرهنگی ایران، 7(4)، صص 129-155.

شاهسوندی، مهدی و عباس اردکانیان و عباس عاشوری نژاد. ۱۳۹۶ش، «شناخت چگونگی استفاده بهینه از اوقات فراغت و تأثیر آن در تعلیم و تربیت کودکان»، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های نوین ایران و جهان در روان‌شناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی، شیراز، دانشگاه علمی کاربردی شوشتر

شریعتی سبزواری، محمدباقر. 1380ش، «ورزش در اسلام»، معارف اسلامی، 49، صص 2-4.

شریفی مقدم، پرویز و ایمان احمدی سرابی و بهزاد هاشمیان. 1397ش، «گرایش نوجوانان و جوانان به سمت قلیان: یک پژوهش کیفی»، ششمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روان‌شناسی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران.

صراف، پریسا و نرگس محمدصالحی و فاطمه خیراللهی و زهرا رحیمی و ابوالفضل محمدبیگ. 1395ش، «بررسی چگونگی گذراندن اوقات فراغت و متغیرهای وابسته به آن در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی قم»، سال 1394، مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 10(11)، صص 85-94.

فاضلی، مهسا. 1385ش، «گفت‌وگو در قرآن»، بشارت، 55، صص 8-10.

کاظمی، محمود و بهرام بهرامی. 1393ش، «نقش اعتقادات معنوی و فرایض اسلامی در ارتقای سلامت روانی و پیشگیری از اختلالات روانی»، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی زنجان، 22(90)، صص 62-74.

کیانی، مجید و طهماسب شیروانی و هادی قنبری و سیاوش کیانی. 1391ش، «تعیین جایگاه فعالیت ورزشی در نحوه گذراندن اوقات فراغت جانبازان و معلولین»، طب جانباز، 18، صص 26-34.

مهتدی، حسین. 1394ش، «جلوه‌های بلاغی آیات گفت‌وگو در سوره اعراف»، پژوهش‌های ادبی قرآنی، 3(1)، صص 27-56.

نصیرزاده، راضیه و نرجس عرفان منش و مسعود حسین چاری. 1390ش، «مقایسه نگرش و پای‌بندی دانشجویان ساکن خوابگاه و دانشجویان دیگر به نماز و ادراک موانع فردی و اجتماعی و محیطی درباره آن»، فرهنگ در دانشگاه اسلامی، 15(2)، صص 3-19.

نفیسی و سمیه طاهری. 1393ش، «متابعت الهی در قرآن و راهکارهای ارتقاء آن در دانشگاه اسلامی»، مطالعات قرآنی، 5(20)، صص 151-168.

نیکخواه، هدایت الله و مرضیه ناکوئی درگزی. 1395ش، «بررسی جامعه شناختی فعالیت‌های اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس»، پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، 6(11)، صص 107-137.

 

 

Holy Quran

Nahj al-Balaghah. (2001). (trans: Dashti. M), Qom: Altaha.

Edrisi. A; Rahmani Khalili. E; Hosseini. S. N. (2012). Bourdieu's Theoretical Approach for Understanding the Relationship between Cultural Capital of Student Families and their Leisure Taste (A Case Study of the Students in Tehran University), J of Sociological Studies of Youth, 2(5), 27-50.

Esfandiary. M, Hakimi. M. (2006). Bread and Book: Proceedings of Mohammad Reza Hakimi, Tehran: Dalile-Ma, 4^th ed.

Eslami Akbar R. The prevalence of sleep disorder and its causes and effects on students residing in Jahrom University of Medical Sciences dormitories, 2008. jmj. 2011; 9 (4) :14-19. URL: http://jmj.jums.ac.ir/article-1-65-fa.html

Faali. M. T. (2015). Razavi's Lifestyle (2) - Social Relations, Mashhad: Imam Reza International Art & Culture Foundation Pub, 1st  pub.

Fazeli. M. (2006). Conversation in the Qur'an, Besharat, 55, 8-10.

Ghotbi. S; Nafisi. Sh; Taheri. S. (2014). Divine Obey in Quran and its improvement ways in the Islamic University, Quranic Studies Quarterly, 5(20), 151-168.

Hekmat Ara. M. K; Soltani. A. (2016). The Effect of Pray on work Ethics and job responsibility from Verses and Stories, Quranic Studies Quarterly, 7(25), 103-131.

HosseinSharifi. A. (2012). Always Spring: Ethics and Islamic Life Style, Qom: Daftar-Nashr Maaref, 1^st ed.

Ibrahimi. I; Tahmasebi Boldaji. A; Mohammadi Nabi kend. B. (2014). Quranic study on the relationship between life style and the pure life, Quranic Studies Quarterly, 5(20), 103-127.

Kazemi. M, Bahrami. B. (2014). The Role of Spiritual Belief and Islamic Practice in Improvement of Mental Health and Prevention of Mental Disorders. zumsj. 22 (90), 62-74.

Kiani. M, Shirvani. T, Ghanbari. H, Kiani. S. (2013). Position on how to spend leisure time sports activities for the Veterans and Disabled. Iran J War Public Health. 5 (2), 26-34.

Majlesi. M. B. (1984). Beharalanvar, Beiroot: Al-Wafa Institute.

Mohtadi. H. (2015). Rhetorical Manifestations of Dialogic Verses in Surah Al-A’raf (The Heights), Literary-Quranic Studies, 3(1), 27-56.

Nasirzadeh, R; Erfan Manesh, N; HosseinChari, M. (2011). Comparing attitude and adherence of students living in dormitories and other students to prayer and perception of individual and social and environmental barriers about it, Culture at Islamic University, 15(2), 3-19.

Nikkhah. H, Nakoee. M. (2016). Under thesociological study to evaluate the students 'leisure activities. The University of Bandar Abbas, Hormozgan cultural research journal, 6(11), 107-137.

Payandeh, A. (2003). Nahj-al fesaha, Tehran: Donyaye Danesh.

Rahnamaee. M. T. (2013). Leisure and tourism, Tehran: Makameh.

Rezaee. M, Kia. H. (2017). Perseverance and Convergence: The Study of the Relationship between Students' Political Associations and Politics, Iranian Sociological Association, 17(4), 25-50.

Saghaee. M, AbdarEsfahani. M. (2014). Tourism from the point of view of the Quran and narrations, Quranic Quarterly and Human Sciences, 3(2), 94-105.

Samouei R, Moslehi M, Heydari M, Toghiani Z. (2012). Management of Students' Happiness in Dormitories of Isfahan University of Medical Sciences. Iranian Journal of Medical Education. 11 (9), 1057-1062.

Sanaei N, Sharafoddin S H. (2017). A Study of Human Free Times with an Islamic moral Approac, 35(10), 79-102. URL: http://akhlagh.maaref.ac.ir/article-1-349-fa.

Sarraf. P, Mohammadsalehi. N, kheyrollahi. F, rahimi. Z, Mohammadbeigi. A. (2017). A Study of the Ways of Spending Leisure Time and Its Related Variables in the Students of Qom University of Medical Sciences in 2015, Iran. Qom Univ Med Sci J. 10 (11), 85-94.

Shahsavandi. M; Ardakianian. A, Ashuri Najad. A. (2017). Understanding the optimal use of leisure time and its impact on the education of children, The first national conference on modern research in Iran and the world in psychology and education, law and social sciences, Shiraz, Shoushtar Applied Science University.

Shalchi. V, ziyachi. M. (2015). A Comparative Study on Cultural Attitudes of On-campus and Non-Campus Students, J of Iranian cultural research, 7(4), 129-155.

ShariatiSabzevari. M. (2001). Exercise in Islam, Maaref Eslami, 49, 2-4.

Sharifi Moghadam. P, Ahmadi Sarabi. I; Hashemian, B. (2018). The tendency of teens and young people towards hookah: a qualitative research, Sixth Scientific Conference on Educational Sciences, Sociology and Cultural Assistance of Iran, Tehran.

TamimiAmadi, A. (1993). Ghorar-alhekam and Dorar-alkalem, (trans: Khansari), Tehran: Tehran Uni.

Zahmatkesh. M, Jafari. A. (2011). The Relationship between Religion and Politics in Islam, J of foreign Policy, 25(3), 758-783.