آسیب شناسی عبادت از منظر قرآن و حدیث

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

فهیمه احمدی ¹ , منیر اسادات پور طولمی ²

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد واحد کرج
2 - استاد یاز دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

تاریخ دریافت : 1391/05/17 تاریخ پذیرش : 1391/05/17 تاریخ انتشار : 1389/02/11

کلید واژه:

چکیده مقاله :

عبادت که اصلی ترین وظیفة بنده در برابر پروردگارش است مصون از آسیبها و بلایا نیست. این مقاله به آسیب شناسی عبادت از دو جنبة درونی و بیرونی می پردازد . ملاک این تقسیم بندی، فرد عبادت کننده است، از آن حیث که آسیب از جانب خود اوست یا عواملی خارج از حوزة وجودی او. مراد از عوامل درونی پرداختن به نقاط ضعف علمی عبادت از قبیل بیان فلسفه و آداب ظاهری و باطنی برخی عبادات است که ناآگاهی از آنها موجب آسیب زدن به عبادات و در نتیجه قبول نشدن آنها به درگاه خداوند می شود. همچنین نقاط ضعف اخلاقی فرد عبادت کننده از دیگر آسیبهای عبادت است. آسیب پذیری از عوامل بیرونی از حیث تکوینی و غیر تکوینی دسته بندی می شوند. آسیبهای تکوینی عبادت یعنی آنچه در خلقت و خارج از وجود هر فرد به عبادات او آسیب وارد کند، یعنی شیطان، نحوة عمل و تأثیر او در عبادات و چگونگی ایجاد مصونیت در مقابل آن. مراد از آسیبهای غیر تکوینی چیزی است که انسانها فراهم آورده اند از قبیل عوامل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی که هر یک می تواند آسیبی بر پیکرة عبادات وارد کند.

چکیده انگلیسی:

Worship is the human’s main duty for his Creator, God and is not safe from dangers. The present article studies the pathology of worship from two aspects; internal and external. The criterion of this division is the human itself. By internal factors we mean the scientific weak points of worship such as philosophy expression as well the human’s ethical weak points. The diagnostic trauma of worship means any trauma outside of his existence-the Satin. Non-diagnostic traumas are the ones which are created by the human being themselves such as political, cultural and economical factors.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم، ترجمة محمدمهدی فولادوند. 1415ق. تهران: دارالقرآن کریم

آرام، احمد و حکیمی. 1380ش. الحیاه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی

اراکی، محمدعلی. 1370ش. رسالة توضیح المسائل. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم

ارفع، کاظم. 1388ش. حدیث بندگی، شرح موضوعی صحیفة سجادیه، شاکری، سیمیاریان(ویراستار). تهران: فیض کاشانی

تمیمی آمدی، عبدالواحد. 1366ش. تنصیف غررالحکم و دررالکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم

ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد. 1418ق. جواهرالحسان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی

جوادی آملی، عبدالله. 1378ش. حکمت عبادات، حسین شفیعی(ویراستار). قم: اسراء

حجتی، محمدباقر. 1369ش. آداب تعلیم و تعلم در اسلام. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی

الحر عاملی، محمد بن الحسن. 1364ش. وسائل الشیعه، ترجمة علی صحت. تهران: ناس

حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد. 1363ش. تفسیر اثنی عشری. تهران: میقات

خمینی، روح الله. 1373ش. آداب الصلاه. تهران: موسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)         

                    . 1370ش. رسالة توضیح المسائل. تهران: کانون انتشارات پیام محراب

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1375ش. المفردات فی غریب القرآن، ترجمة غلامرضا خسروی حسینی. تهران: مرتضوی

رضایی اصفهانی، محمدعلی. 1386ش. پژوهشی در اعجاز علمی قرآن کریم. رشت: کتاب مبین

سامی، محمدعلی. 1416ق. الاعجاز العلمی فی القرآن الکریم. بیروت: دارالمحبه

صحیفة سجادیه، ترجمة علی نقی فیض الاسلام. 1368ش. تهران: مرکز نشر آثار فیض الاسلام

صدوق، محمد بن علی بن حسین بابویه قمی. 1367ش. من لایحضره الفقیه، ترجمة علی اکبر غفاری. تهران: صدوق

طباطبایی، محمد حسین. 1374ش. المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمة محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیة قم

طبرسی، احمدبن علی. 1381ش. احتجاج، ترجمة بهراد جعفری. تهران: اسلامیه

طبرسی، فضل بن حسن. 1377ش. تفسیر جوامع الجامع، ترجمة گروهی از مترجمان. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی

                            . 1360ش. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمة گروهی از مترجمان. تهران: فراهانی

طیب، عبدالحسین. 1378ش. الطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسلام

عدنان سالم، محمد و سلیمان وهبی. 1384ش. المعجم الفهرس لکلمات القرآن العظیم. تهران: اسلام

عمید، حسن. 1378ش. فرهنگ فارسی عمید. تهران: امیرکبیر

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1410ق. کتاب العین. قم: هجرت

فرهنگ لاروس. 1376ش. ترجمة حمید طبیبیان. تهران: امیرکبیر

قرشی، علی اکبر. 1377ش. تفسیر احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت

                   . 1371ش. قاموس قرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه

قمی، عباس. بی تا. مفاتیح الجنان، ترجمة مهدی الهی قمشه ای. قم: هم میهن

گنابادی، سلطان محمد. 1372ش. تفسیر بیان السعاده فی مقامات العباده، ترجمة رضا خانی، حشمت الله ریاضی. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه پیام نور

مجلسی، محمدباقر. 1364ش. بحارالانوار، ترجمة محمد باقر کمره ای. تهران: اسلامیه

مدرسی، محمدتقی. 1377ش.  تفسیر هدایت، ترجمة احمد آرام. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی

مصطفوی، حسن. 1360ش. التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب

مطهری، مرتضی. 1370ش. سیری در سیرة ائمة اطهار(ع). تهران: صدرا

مهیار، رضا. بی تا. فرهنگ ابجدی عربی فارسی. بی جا: بی نا

نجفی خمینی، محمدجواد. 1398ق. تفسیر آسان. تهران: اسلامیه

نراقی، احمد. 1376ش. معراج السعاده. قم: هجرت

نراقی، مهدی. 1370ش. علم اخلاق اسلامی، ترجمة جلال الدین مجتبوی. تهران: حکمت

نصیری رضی، محمد. 1378ش. تاریخ تحلیلی اسلام. قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها و معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی

نهج البلاغه، ترجمة محمد دشتی. 1387ش. قم: امام عصر

نهج الفصاحه، ترجمة ابوالقاسم پاینده. 1382ش. تهران: دنیای دانش