معنای رافضه در روایت‌های اسلامی سه سدۀ نخست

محورهای موضوعی : نقد روایات و متون حدیثی با کاربرد روشهای مطالعات تاریخی

حیدر دباغی ¹ (دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/02/01 تاریخ پذیرش : 1400/03/04 تاریخ انتشار : 1400/06/01

کلید واژه: زیدیه, اهل سنت, امامیه, رفض, رافضه, روافض, غالیان,

چکیده مقاله :

واژۀ رافضه در نوشته‌های مسلمانان در گذر تاریخ به فراوانی دیده می‌شود. عنوان رافضه دربارۀ شیعیان بسیار بکار رفته است. این اصطلاح همچون لقبی برای بدنامی شیعه در جامعه بکار رفته است. کاربرد این اصطلاح با گذر زمان گسترش یافته است و رفته رفته شناسۀ ویژۀ امامیه درآمد. در این مقاله تلاش شده با بهره‌گیری از شیوۀ توصیفی - تحلیلی و روش‌های رایج رجالی، حدیثی و تاریخی به واکاوی معنای عنوان رافضه در احادیث پرداخته شود. موضوع اصلی این نوشتار شناسایی معنای عنوان رافضه در روایت‌های منابع روایی سه سدۀ نخست بوده و اثبات این فرضیه که رافضه عنوان جریان فکری بوده که از غالیان و شیعیان تندرو شکل گرفته است. عنوانی که ابتکار مروانیان بوده و برای واپس‌زنی شیعیان بکار می‌رفت. این پیشامد با نقل روایت‌هایی از پیامبر خدا (ص) آغاز شد و شیعیان در واکنش به آن با بازخوانی معنای رفض احادیثی را از امامان (ع) نقل کردند.

چکیده انگلیسی:

The word Rāfīḍa is seen abundant into books' Muslims. The term Rāfīḍa has been used about Shiite numerous. That term has been used as a title for cursing Shiite into society. The usage of that term developed over time and became a special tag for the Imāmiyya gradually. This article tried to use the describing - analyzing method and common Rijal, Hadith, and Historical ways for analyzing of the Rāfīḍa meaning into the accounts. The main subject of the article is to discover the term Rāfīḍa meaning into the traditions of the sources of the traditions in the first three centuries and to prove the idea what the Rāfīḍa was a title of a theological movement that it has made by Ghulāt and extremist Shiites. It has invented by the Marwanid and was used to repel the Shiites. That event began by relating the traditions’ Prophet Mohammad (AS) and versus the Shiites responded it by remake the Rafḍ meaning and they related some traditions of the Imams (AS).