نقش سبک‌های دلبستگی در پیشرفت تحصیلی: اثر میانجی ادراک ریسک و ترس از موفقیت دانش‌آموزان دبیرستانی

محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

فهیمه فهیمی ¹ , علی زینالی ²

1 - گروه روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران
2 - گروه روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

تاریخ دریافت : 1396/04/03 تاریخ پذیرش : 1396/08/21 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: پیشرفت تحصیلی, دانش‌آموزان, سبک‌های دلبستگی, ادراک ریسک, ترس از موفقیت,

چکیده مقاله :

پیشرفت تحصیلی مهمترین شاخص کارایی هر نظام آموزشی است. این پژوهش با هدف بررسی اثر سبک‌های دلبستگی، ادراک ریسک و ترس از موفقیت بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان انجام شد. جامعه آماری پژوهش همه دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی 94-1393 بودند، که از میان آنان 380 دانش‌آموز بر اساس جدول کرجسی و مورگان با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای بر اساس ناحیه، جنسیت و پایه تحصیلی انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه سبک‌های دلبستگی (ون-آدنهوون، هافسترا و بکر، 2003)، مقیاس ادراک ریسک (بنثین، اسلوویک و سورسون، 1993)، پرسشنامه ترس از موفقیت (زاکرمن و الیسون، 1976) و معدل دانش‌آموزان جمع‌آوری شدند. ابزارها دارای روایی مطلوب و پایایی مناسب می‌باشند. داده‌ها با روش‌های آماری همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد در مدل اول سبک دلبستگی ایمن اثر مستقیم و غیرمستقیم مثبت و معنادار بر پیشرفت تحصیلی داشت. متغیرهای ادراک ریسک و ترس از موفقیت میانجی‌های خوبی بین دلبستگی ایمن و پیشرفت تحصیلی بودند. همچنین در مدل دوم سبک دلبستگی ناایمن اثر مستقیم مثبت و معنادار بر پیشرفت تحصیلی داشت، اما اثر غیرمستقیم معناداری بر پیشرفت تحصیلی نداشت. متغیرهای ادراک ریسک و ترس از موفقیت میانجی‌های خوبی بین دلبستگی ناایمن و پیشرفت تحصیلی نبودند. با توجه به یافته‌ها بر اهمیت نقش سبک‌های دلبستگی، ادراک ریسک و ترس از موفقیت بر پیشرفت تحصیلی تاکید می‌شود.

چکیده انگلیسی:

     Academic achievement is the most important parameter in the efficacy of each educational system. The present study was undertaken to evaluate the relationship between attachment styles, risk perception and fear of success and students’ academic achievement. The study population consisted of all the male and female high school students in Urmia in the 2014-2015 educational years. A total of 380 students were selected using the multi-stage cluster sampling technique in terms of district, gender and educational level. Data were collected using attachment styles questionnaire (Van Oudenhoven, Hofstra and Becker, 2003), risk perception scale (Benthin, Slovic and Severson, 1993), fear of success questionnaire (Zuckerman and Ellison, 1976) and the average of students’ grades. The questionnaires have a desirable validity and appropriate reliability. Data were analyzed with Pearson’s correlation coefficient and path analysis techniques. The results showed that in the first model, the secure attachment style had significant, positive, direct and indirect effects on academic achievement. The variables of risk perception and fear of success proved good mediators between secure attachment style and academic achievement. In addition, in the second model, insecure attachment style had a direct and significant effect on academic achievement; however, it had no significant indirect effect on academic achievement. The variables of risk perception and fear of success were not good mediators between insecure attachment style and academic achievement. Based on the results, emphasis should be placed on the roles of attachment styles, risk perception and fear of success in academic achievement.