ارزیابی سیمای بالینی خودکشی در کودکان و نوجوانان شهر رشت
محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی
فاطمه پور نصرالله
1
*
,
مائده میرزائی ملاطی
2
1 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
2 - دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
کلید واژه: خودکشی, کودکان, نوجوانان,
چکیده مقاله :
خودکشی و افکار خودکشی در بین کودکان و جوانان به دلیل جمعآوری ناقص اطلاعات اغلب خطر دست کم گرفته میشود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سیمای بالینی خودکشی در کودکان و نوجوانان شهر رشت انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی ـ گزارش موارد در بازه زمانی شش ماهه و روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی صورت گرفت. جامعه آماری کلیهی کودکان و نوجوانان اقدام کننده به خودکشی در شهر رشت در سال 1400 بود که از این بین 30 نفر از کودکان و نوجوانان بستریشده در بیمارستانهای شفا، رازی، 17 شهریور و پورسینا به صورت روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از چک لیست جمعیت شناختی، پرسشنامه علایم مرضی و همچنین از فهرست علایم بالینی استفاده شد. همچنین دادهها با آزمون آماری توصیفی و خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که اکثرشرکت‌کنندگان بر اساس فهرست علائم بالینی دارای افسردگی و بقیه دارای بدنی سازی، وسواسی جبری، حساسیت بین فردی، اضطراب، خصومت، فوبی، افکار پارانوییدی و روانپریشی هستند. شرکتکنندگان بر اساس پرسشنامه علائم مرضی کودکان دارای بیش فعالی ـ نقص توجه و بقیه دارای نافرمانی مقابلهای، سلوک، افکار وسواسی، اعمال وسواسی، استرس پس از آسیب، تیک‌های حرکتی، افسردگی اساسی، افسردگی مداوم و اضطراب اجتماعی بودند. سوابق خانوادگی، اعتیاد، سابقه ترومای دوران کودکی، فرار از مدرسه، مشکلات روانی، سابقه بستری و بخصوص عواملی همچون افسردگی و اضطراب از عوامل اصلی در خودکشی در کودکان و نوجوانان اقدام کننده به خودکشی هستند.
Suicide and suicidal thoughts among children and teenagers are often underestimated. The present study was conducted to evaluate the clinical profile of suicide in children and adolescents in Rasht. The present research method is descriptive - reporting cases over a period of six months and the data collection method was done in the field. The statistical population was all children and teenagers who committed suicide in Rasht city in 2021, among which 30 children and teenagers were hospitalized in Shafa, Razi, 17 Shahrivar, and Poursina hospitals. Available sampling was selected. A demographic checklist, morbid symptoms questionnaire, and clinical symptoms list were used to collect information. Also, data were analyzed using SPSS-24 software and the chi-square test. According to the list of clinical symptoms, the majority of participants have depression, and the rest have somatization, obsessive-compulsive, interpersonal sensitivity, anxiety, hostility, phobia, paranoid thoughts, and psychosis. Based on the questionnaire of pathological symptoms of children, the participants had attention deficit hyperactivity disorder, and the rest had confrontational disobedience, behavior, obsessive thoughts, obsessive actions, post-traumatic stress, movement tics, major depression, persistent depression, and social anxiety. Family history, addiction, history of childhood trauma, running away from school, mental problems, history of hospitalization, and especially factors such as depression and anxiety are the main factors in suicide in children and adolescents who attempt suicide.
Batty, G. D., Kivimäki, M., Bell, S., Gale, C. R., Shipley, M., Whitley, E., & Gunnell, D. (2018). Psychosocial characteristics as potential predictors of suicide in adults: an overview of the evidence with new results from prospective cohort studies. Translational psychiatry, 8(1), 22.
Beckman, K., Mittendorfer‐Rutz, E., Waern, M., Larsson, H., Runeson, B., & Dahlin, M. (2018). Method of self‐harm in adolescents and young adults and risk of subsequent suicide. Journal of child psychology and psychiatry, 59(9), 948-956.
Bertuccio, R. F., Frank, J. L., & Hall, C. M. (2022). Patterns of warning signs among adolescents who contemplate suicide: A latent profile analysis. School psychology review, 51(3), 315-328.
Boduszek, D., Debowska, A., Ochen, E. A., Fray, C., Nanfuka, E. K., Powell-Booth, K., ... & Mason, S. J. (2021). Prevalence and correlates of non-suicidal self-injury, suicidal ideation, and suicide attempt among children and adolescents: Findings from Uganda and Jamaica. Journal of affective disorders, 283, 172-178.
Boyd, D. T., Quinn, C. R., Jones, K. V., & Beer, O. W. (2021). Suicidal ideations and attempts within the family context: The role of parent support, bonding, and peer experiences with suicidal behaviors. Journal of racial and ethnic health disparities, 1-10.
Choo, C. C., Harris, K. M., Chew, P. K., & Ho, R. C. (2019). Clinical assessment of suicide risk and suicide attempters' self-reported suicide intent: A cross sectional study. PLoS One, 14(7), e0217613.
Colucci, E., & Lester, D. (2020). A cross-cultural study of attitudes toward suicide among young people in India, Italy and Australia. International journal of social psychiatry, 66(7), 700-706.
Cross, T. L., & Andersen, L. (2021). Depression and suicide among gifted children and adolescents. In The social and emotional development of gifted children (pp. 79-90). Routledge.
Derogatis, L. R., & Kathryn, L. (2000). The SCL-90-R and Brief Symptom Inventory (BSI) in primary care. In Handbook of psychological assessment in primary care settings (pp. 310-347). Routledge.
Doost Mohammadi, F., & Rezaeian, M. (2020). The Goals, Roles and Activities of the International Association for Suicide Prevention (IASP): A Continuing Education Article. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 19(4), 409-422.
Gadow, K. D., & Sprafkin, J. (1997). Quick guide to using the youth's inventory-4 screening kit. New York: Checkmate Plus.
Gadow, K. D., Sprafkin, J., Carlson, G. A., Schneider, J., Nolan, E. E., Mattison, R. E., & Rundberg-Rivera, V. (2002). A DSM-IV–referenced, adolescent self-report rating scale. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 41(6), 671-679.
Gómez-Tabares, A. S. (2021). Depression as a mediator between bullying and suicidal behavior in children and adolescents. Psicologia conductual, 29(2), 259-281.
Gunnes, M. W., Lie, R. T., Bjørge, T., Ghaderi, S., Syse, A., Ruud, E., ... & Moster, D. (2017). Suicide and violent deaths in survivors of cancer in childhood, adolescence and young adulthood—A national cohort study. International journal of cancer, 140(3), 575-580.
Kang, C., Zheng, Y., Yang, L., Wang, X., Zhao, N., Guan, T. F., ... & Hu, J. (2021). Prevalence, risk factors and clinical correlates of suicidal ideation in adolescent patients with depression in a large sample of Chinese. Journal of affective disorders, 290, 272-278.
Lawrence, R. E., Brent, D., Mann, J. J., Burke, A. K., Grunebaum, M. F., Galfalvy, H. C., & Oquendo, M. A. (2016). Religion as a risk factor for suicide attempt and suicide ideation among depressed patients. The Journal of nervous and mental disease, 204(11), 845.
Lawrence, H. R., Burke, T. A., Sheehan, A. E., Pastro, B., Levin, R. Y., Walsh, R. F., ... & Liu, R. T. (2021). Prevalence and correlates of suicidal ideation and suicide attempts in preadolescent children: A US population-based study. Translational psychiatry, 11(1), 489.
Levi‐Belz, Y., Gavish‐Marom, T., Barzilay, S., Apter, A., Carli, V., Hoven, C., ... & Wasserman, D. (2019). Psychosocial factors correlated with undisclosed suicide attempts to significant others: findings from the adolescence SEYLE study. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 49(3), 759-773.
Mamun, M. A., Siddique, A. B., Sikder, M. T., & Griffiths, M. D. (2020). Student suicide risk and gender: a retrospective study from Bangladeshi press reports. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-8.
Martinez-Nicolas, I., Castañeda, P. E. A., Molina-Pizarro, C. A., Franco, A. R., Maya-Hernández, C., Barahona, I., ... & Barrigón, M. L. (2022). Impact of depression on anxiety, well-being, and suicidality in Mexican adolescent and young adult students from Mexico City: a mental health screening using smartphones. The Journal of Clinical Psychiatry, 83(3), 40447.
Moe, A. M., Llamocca, E., Wastler, H. M., Steelesmith, D. L., Brock, G., Bridge, J. A., & Fontanella, C. A. (2022). Risk factors for deliberate self-harm and suicide among adolescents and young adults with first-episode psychosis. Schizophrenia bulletin, 48(2), 414-424.
Mohammad Esmaeel, E. (2007). Adaptation and standardization of child symptom inventory-4 (CSI-4). Journal of Exceptional Children, 7(1), 79-96.
Mokhtari, A. M., Gholamzadeh, S., Salari, A., Hassanipour, S., & Mirahmadizadeh, A. (2019). Epidemiology of suicide in 10–19 years old in southern Iran, 2011–2016: a population-based study on 6720 cases. Journal of forensic and legal medicine, 66, 129-133.
Miller, A. B., Esposito-Smythers, C., & Leichtweis, R. N. (2015). Role of social support in adolescent suicidal ideation and suicide attempts. Journal of Adolescent health, 56(3), 286-292.
Miri, M., Rezaeian, M., & Ghasemi, S. A. (2022). A Systematic Review on the prevalence and Causes of Suicide (Thoughts and Actions) In Iranian School and University Students. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 21(5), 551-574.
Miron, O., Yu, K. H., Wilf-Miron, R., & Kohane, I. S. (2019). Suicide rates among adolescents and young adults in the United States, 2000-2017. Jama, 321(23), 2362-2364.
Mohammadi, M. R., Ahmadi, N., Khaleghi, A., Mostafavi, S. A., Kamali, K., Rahgozar, M., ... & Fombonne, E. (2019). Prevalence and correlates of psychiatric disorders in a national survey of Iranian children and adolescents. Iranian journal of psychiatry, 14(1), 1.
Olfson, M., Wall, M., Wang, S., Crystal, S., Bridge, J. A., Liu, S. M., & Blanco, C. (2018). Suicide after deliberate self-harm in adolescents and young adults. Pediatrics, 141(4).
Qu, G., Shu, L., Zhang, J., Wu, Y., Ma, S., Han, T., ... & Sun, Y. (2021). Suicide ideation, suicide plan, and suicide attempt among left‐behind children and adolescents: A systematic review and meta‐analysis. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 51(3), 515-527.
Randall, J. R., Doku, D., Wilson, M. L., & Peltzer, K. (2014). Suicidal behaviour and related risk factors among school-aged youth in the Republic of Benin. PLoS one, 9(2), e88233.
Smith, P. L., & Little, D. R. (2018). Small is beautiful: In defense of the small-N design. Psychonomic bulletin & review, 25, 2083-2101.
Steele, I. H., Thrower, N., Noroian, P., & Saleh, F. M. (2018). Understanding suicide across the lifespan: a United States perspective of suicide risk factors, assessment & management. Journal of forensic sciences, 63(1), 162-171.
Tubbs, A. S., Perlis, M. L., Basner, M., Chakravorty, S., Khader, W., Fernandez, F., & Grandner, M. A. (2020). Relationship of nocturnal wakefulness to suicide risk across months and methods of suicide. The Journal of clinical psychiatry, 81(2), 12825.
Turecki, G., & Brent, D. A. (2016). Suicide and suicidal behaviour. The Lancet, 387(10024), 1227-1239.
فصلنامه روانشناسي تربيتي
دانشگاه آزاد اسلامي واحد تنكابن
سال یازدهم، شماره دوم، تابستان 1399، پیاپی 42
صص 14-1
ارزیابی سیمای بالینی خودکشی در کودکان و نوجوانان شهر رشت
فاطمه پورنصراله*1، مائده میرزائی ملاطی2
1) دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران
2) دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
*نویسنده مسئول: Fatemehpournasrollah@gmail.com
تاريخ دريافت مقاله 26/01/1401 تاريخ پذيرش مقاله 19/06/1401
چکیده
خطر خودکشی در بین کودکان و جوانان به دلیل جمعآوری ناقص اطلاعات اغلب، دست کم گرفته میشود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سیمای بالینی خودکشی در کودکان و نوجوانان شهر رشت انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی ـ گزارش موارد در بازه زمانی شش ماهه و روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی بود. جامعه آماری کلیه کودکان و نوجوانان اقدام کننده به خودکشی در شهر رشت در سال 1400 بود که از این بین 30 نفر از کودکان و نوجوانان بستری شده در بیمارستانهای شفا، رازی، 17 شهریور و پورسینا به صورت روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمعآوری اطلاعات از چک لیست جمعیت شناختی، پرسشنامه علایم مرضی و همچنین از فهرست علایم بالینی استفاده شد. همچنین داده ها با آزمون آماری توصیفی و خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد اکثرشرکت‌کنندگان بر اساس فهرست علائم بالینی دارای افسردگی و بقیه دارای بدنی سازی، وسواسی جبری، حساسیت بین فردی، اضطراب، خصومت، فوبی، افکار پارانوییدی و روانپریشی هستند. شرکتکنندگان بر اساس پرسشنامه علائم مرضی کودکان دارای بیش فعالی ـ نقص توجه و بقیه دارای نافرمانی مقابلهای، سلوک، افکار وسواسی، اعمال وسواسی، استرس پس از آسیب، تیک‌های حرکتی، افسردگی اساسی، افسردگی مداوم و اضطراب اجتماعی بودند. سوابق خانوادگی، اعتیاد، سابقه ترومای دوران کودکی، فرار از مدرسه، مشکلات روانی، سابقه بستری و بخصوص عواملی همچون افسردگی و اضطراب از عوامل اصلی در خودکشی در کودکان و نوجوانان اقدام کننده به خودکشی هستند.
کلید واژگان: خودکشی، کودکان، نوجوانان
مقدمه
از ميان مسائل و آسيبهاي اجتماعي، خودكشي يكي از معضلات عصر حاضر شناخته شده است. تغيير ساختاري و جوانتر شدن افراد که در جواني اقدام به خودكشي ميكنند نيز بر مشكلات افزوده است (کلوسی و لستر1، 2020). در اين شرايط، جامعه نه تنها نيروهاي مولد خود را از دست ميدهد، بلكه بايد بهدليل بيماريها، معلوليتها و آسيبهاي رواني ـ اجتماعي ناشي از اين معضل، هزينههاي نگهداري و ارائهي مراقبتهاي خاص را نيز براي سالهاي طولاني بپذيرد(باتری2، 2018). از سوي ديگر، خودكشي به سلامت روان اعضاي خانواده قربانيان آسيب ميزند، تأثيرات منفي بر زندگي اجتماعي به جاي ميگذارد و احتمال وقوع آن را در محيط خانواده و اجتماع افزايش ميدهد (ترکی و برنت3، 2016).
خودكشي عملي است كه شخص به زندگي خود پايان ميدهد؛ اصطلاح خودكشي در برگيرنده هرگونه مرگي ميشود كه مستقيم يا غير مستقيم از عمل مثبت يا منفي مشخص قرباني ناشي شده باشد و قرباني پيشاپيش از نتيجه عمل خود آگاه باشد (استیل4، 2018). در خيلي از مذاهب و جوامع به صورت گناه و جنايت در نظر گرفته ميشود اما در بعضي از فرهنگها به صورت راهي براي خارج شدن از موقعيتهاي رنج و ناراحتي و يأس و نا اميدي است (لاوارنس5 و همکاران، 2016). از خودكشي تعاريف متعددي شده است در حالي كه ميتوان گفت خودكشي هر نوع عملي است كه منجر به مرگ ميشود؛ ولي اين نوع تلقي ميتواند ابهامات زيادي به دنبال داشته باشد. زيرا مواردي وجود دارند كه باعث مرگ شخص توسط خود شخص مي شود، ولي خودكشي محسوب نميگردد (چو6 و همکاران، 2019). همچنين رفتارهاي ديگري وجود دارد كه نتيجه آن مرگ است، ولي از این نظر كه خودكشي محسوب شود، قابل بحث است. خودكشي به عنوان عمل خاتمه دادن عمدي، آگاهانه و ارادي به زندگي خويش است. خودكشي، انواع گوناگوني دارد (مامیون7 و همکاران، 2020)، بدون شك، خودكشي عملي است كه فرد مرگ را بر زندگي ترجيح ميدهد. اما عواملی كه موجب تصميم فرد به خودكشي ميشوند، در تمام موارد، ماهيت يكساني ندارند و حتي بين اين دلایل گاهي اختلافات و تضادهايي وجود دارد (تابز8 و همکاران، 2020).
یکی از گروههایی که در معرض خطر خودکشی قرار دارند، کودکان و نوجوانان هستند (میرون9 و همکاران، 2019). علی رغم کمبود اطلاعات شیوعشناسی جهانی براي کودکان و نوجوانان، خودکشی همچنان به عنوان یکی از علل اصلی مرگ در سراسر جهان به شمار میرود و یکی از نگرانی هاي عمده در بهداشت عمومی است (الفسون10 و همکاران، 2018). بیشترین میزان شیوع خودکشی نوجوانان در هردو جنس در جنوب شرقی آسیا و شرق اروپا رخ میدهد (بکمن11 و همکاران، 2018). سالانه، نزدیک به 4600 جوان 10 تا 24 ساله خودکشی میکنند (تابز و همکاران، 2020).گـزارش مـرگ و ميـر ناشـي از خودكشي درگروه سني زير 10 سال نادر است. اين مسئله كه خودكشي در زير 14 سال به نسبت كمتر است ميتواند مربوط به عدم آگـاهي و آشـنايي بـا پديـده، مراقبـت بيشتر والدين، روابط بهتر با والدين، عدم تـصور مـرگ، ميـزان كمتـر بيماريهـاي روانـي و اعتيـاد و برخـورد كمتـر با ريـسك فاكتورها باشد (محمدی و همکاران، 2019).
در ايران خودكشي از بيشتر كشورهاي دنيا به ويژه جوامع غربي پايينتر، ولي بالاتر از ساير كشورهاي منطقه خاورميانه است. ايران از نظر رتبه جهاني خودكشي در رتبه 58 قرار دارد كه در اين ميان سه استان ايلام، كرمانشاه و همدان بالاترين آمار خودكشي را دارند (دوست محمدی و رضائیان، 2020). در این زمینه، میری و همکاران (2022)، در یک مطالعه مروری به بررسی افکار و رفتارهای خودکشی در دانشآموزان و دانشجویان ایرانی پرداختند. نتایج بدست آمده از 27 مقاله ایرانی نشان داد اقدام به خودکشی در دانشجویان از ۶ تا 8/3 درصد و افکار خودکشی از 2/8 تا 7/49 درصد متغیر بود. مهمترین عوامل خودکشی اختلالات روانی، افسردگی تنهایی، نا امیدی، عوامل خانوادگی، ضعف اعتقادات مذهبی و عوامل استرسزا و تابآوری پایین بودند. در پژوهشی دیگر، مختاری و همکاران (2018)، شیوعشناسی خودکشی در بین سنین 10 تا 19 سال را مورد بررسی قرار دادند. نتایج بدست آمده حاکی از شیوع 4 درصدی خودکشی در بازه زمانی 6 سال بود. اختلالافات خانوادگی، پسر بودن، سن، زندگی در روستا و وضعیت اقتصادی از جمله عوامل تشدیدکننده اقدام به خودکشی در بین کودکان و نوجوانان ایرانی بود.
خودکشی پدیده چندعلیتی بالینی با عوامل خطر پیچیده زیستی، خانوادگی، اجتماعی و روانشناختی است که برای پایان دادن به درد و رنج طاقت فرسای زندگی که از افسرگی نیز خطرناکتر است، رخ میدهد (کیو 12و همکاران، 2021). خطر خودکشی اغلب دست کم گرفته میشود و عوامل جلوگیری از وقوع آن خیلی دیر شناسایی میشود (کانگ13 و همکاران، 2021). از متغیرها و عوامل مرتبط با خودکشی کودکان و نوجوانان میتوان به سه عوامل دموگرافیک (سن، جنس، تحصیلات)، محیطی (عدم حمایت خانوادگی و اجتماعی، بازداشت و زندانی شدن، مهارتهاي ضعیف زندگی، سابقه خانوادگی خودکشی، اینترنت و رسانههاي گروهی) و روانشناختی (اضطراب، افسردگی، سابقهي سوءاستفاده در دوران کودکی، استرس تحصیلی، استفاده از مواد مخدر و الکل و مزاحمت مجازی) اشاره کرد (گومز ـ تابرز14، 2021؛ کروس15 و همکاران، 2021). مطالعات نشان دادهاند کودکان و نوجوانانی که یک یا بیشتر از عوامل خطر را دارند، با احتمال بیشتر در معرض درگیر شدن در رفتارهاي مرتبط با خودکشی هستند (گانس16 و همکاران، 2017). در این راستا، بودوزک17 و همکاران (2021) در پژوهشی شیوع آسیببه خود، افکار و رفتارهای خودکشی را در بین کودکان و نوجوانان اوگاندا و جامائکا مورد بررسی قرار دادند. یافتههای بدست آمده نشان داد شیوع آسیببه خود، افکار و رفتارهای خودکشی در اوگاندا به ترتیب 5/25، 6/25 و 8/12 درصد و شیوع آسیببه خود، افکار و رفتارهای خودکشی در جامائکا به ترتیب 2/23، 5/32، و 3/15 درصد بدست آمد. عواملی مانند دختر بودن، سن نوجوانی، اختلالات روانی و مشکلات خانوادگی منجر به افزایش افکار و رفتارهای خودکشی گردید. در مطالعهای دیر، لاوارنس18 و همکاران (2021)، شیوع افکار و رفتارهای خودکشی را در کودکان پیش از ورود به مرحله نوجوانی مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه نزدیک به 12 هزار کودک آمریکایی شرکت داشتند. نتایج بدست آمده مشخص کرد 33/14 درصد دارای افکار خودکشی و 26/1 درصد دارای رفتارهای خودکشی هستند. همچنین مشکلات خانوادگی، سن، جنس، وضعیت اقتصادی، مشکلات روانی و سابقه خانوادگی از جمله عوامل پر خطر در جهت افزایش میزان افکار و رفتارهای مرتبط با خودکشی در کودکان شناسایی شدند.
در مجموع با توجه به اینکه سنین کودکی و نوجوانی از حساسیت بالایی برخوردار است که اگر به آن توجه کافی نشود ممکن است پیامدهای روانی-اجتماعی غیرقابل جبرانی را به همراه داشته باشد (مو19 و همکاران، 2021). از طرفی دیگر، پیشبینی افکار و رفتارهای خودکشی و روشهای ارزیابی خطر خودکشی از جمله زمینههای مطالعاتی است که در دهههای اخیر پژوهشگران و روانپزشکان را با چالش مواجه کرده است (مارتین ـ نیکلاس20 و همکاران، 2022). با وجود اهميت بسيار زياد خودكشي، مطالعات تجربي بسيار كمي بر روي آن صورت گرفته است كه يكي از دلايل آن نبود مدلي ساختارمند براي توضيح رفتار خودكشي هست. با توجه به این موارد گفته شده، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سیمای بالینی خودکشی در کودکان و نوجوانان شهر رشت انجام شد.
روشها
روش پژوهش حاضر توصیفی – گزارش موارد در بازه زمانی شش ماهه و روش گردآوری اطلاعات به صورت میدانی صورت گرفت. جامعه آماری کلیهی کودکان و نوجوانان 6 تا 18 سال اقدام کننده به خودکشی در شهر رشت در سالهای 1401-1400 بود که از این بین 30 نفر از کودکان و نوجوانان بستریشده در بیمارستانهای شفا، رازی، 17 شهریور و پورسینا رشت به صورت روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. ملاکهای ورود به پژوهش داشتن سواد خواندن و نوشتن، رضایت شخصی، تعلق به گروه پژوهش، و دامنه سنی 6 تا 18 سال بود. همچنین نیمهکاره رها کردن پرسشنامهها و شانسی جواب دادن به سوالات به عنوان ملاکهای خروج از پژوهش در نظر گرفته شد. به منظور جمعآوری اطلاعات پژوهشگر پرونده کودکان و نوجوانانی که به علت خودکشی به بیمارستانهای نام برده شدهی رشت طی زمستان (1400) و بهار (1401) مراجعه کردهاند یا بستری هستند مورد بررسی قرار داد. همچنین در ادامه پس از کسب رضایت از آنها، چک لیست جمعیت شناختی، پرسشنامه علایم مرضی کودکان و فهرست علایم بالینی تجدید نظر شده ارایه شد و سپس با توجه به پاسخ های داده شده پژوهشگر نمره گذاری را انجام داد.
ابزار پژوهش
فرم اطلاعات جمعیتشناختی21: این چکلیست شامل سن، جنس، تحصیلات، وضعیت اشتغال، سابقهی فرار از مدرسه، نوع سکونت، داشتن و یا نداشتن تعارض با اعضای خانواده و دوستان، تجربه شکست عاطفی، تجارب دردناک، سابقهی بیماری خاص یا زمینهای در فرد و خانواده، سابقهی اختلالات روانی، بستری در بخش روانپزشکی بیمارستان در فرد و خانواده، تعداد اقدام به خودکشی در فرد و اعضای خانواده، نوع وسیلهی اقدام به خودکشی، سابقه مصرف مواد و الکل، سابقه سوءمصرف مواد در خانواده، سابقهی زندان در خود فرد و خانواده، سابقهی مورد زورگیری قرار گرفتن توسط دیگران، اقدام به تهدید و قلدری نسب به دیگران، متارکه پدر و مادر، سطح وضعیت اقتصادی بود.
پرسشنامه علائم مرضی کودکان22 (CSI-4): در سال 1994 گادوا و اسپرافکین23 اساتید روانپزشکی دانشگاه دانشگاه استونی بروک آمریکا پرسشنامه علائم مرضی کودکان را که شامل دو پرسشنامه والد و معلم است، تهیه نمودند که در این پژوهش از فرم والد استفاده شد (گادوا و اسپرافکین، 1997). پرسشنامه والدین شامل 97 سؤال سازمانیافته است که 17 اختلال (نارسایی توجه-بیش‌فعالی، نافرمانی، سلوک، اضطراب فراگیر، هراس اجتماعی، اضطراب جدایی، وسواس فکری و عملی، هراس خاص، افسردگی اساسی، افسرده خویی، اسکیزوفرنی، رشدی فراگیر، آسپرگر، تیک‌های صوتی و حرکتی، استرس پس از سانحه و اختلال‌های دفع) را میسنجد. در حالیکه پرسشنامه معلم شامل 77 سؤال سازمانیافته است که 13 اختلال را مورد سنجش قرار میدهد. گادوا و همکاران (2002) همبستگی این آزمون و مقیاس رفتاری کودک را در مورد اختلال بیش فعالی و کمبود توجه، اختلال سلوک و بی اعتنایی مقابلهای به ترتیب 66/0، 58/0، و 72/0 گزارش کردهاند. در داخل کشور ایران نیز، محمد اسماعیل (2007) در پژوهشی به بررسی هنجاریابی پرسشنامه علائم مرضی کودکان پرداخت. نتایج بدست آمده حاکی از کسب ضریب آلفای کرونباخ 61/0 تا 76/0 برای زیرمقیاسهای این پرسشنامه داشت. در پژوهش حاضر نیز ضریب آلفای کرونباخ این زیرمقیاسها در دامنه 74/0 تا 87/0 بهدست آمد.
فهرست علائم بالینی (SCL-90-R): فهرست 90 سوالي تجديد نظرشده نشانههاي بيمارگـون از جملــه پرســشنامههــاي تشخيــصي اســت كــه كــاربرد گستردهاي دارد و براي اندازهگيري 9 بعد آسيبشناسـي رواني كه بوسيله تحليل عاملي تعيين شـدهانـد، طراحـي شده است (دروگاتیس و کاترین24، 2000). این پرسشنامه داراي 90 سوال با علائم نه گانه وضعیت روانی شامل افسردگی (13 سؤال)، اضطراب (10 سؤال)، خودبیمارانگاري (11 سؤال)، وسواس و اجبار (10 سؤال)، حساسیت در روابط بین فردي (9 سؤال)، پرخاشگري (6 سؤال)، ترس مرضی (7 سؤال)، افکار پارانوئیدي (6 سؤال) روانپریشی (10 سؤال) و سوالات اضافی (7 سوال) است. هـدف ايـن پرسشنامه، ارائه نيمرخي از آسيبشناسي رواني براي هـر درمانجو و پژوهشگر است (دروگاتیس و کاترین، 2000). اين پرسشنامه به روش ليكرت (از هيچ تا به شدت) و از امتياز صفر تا چهار نمره گذاري ميگردد که نمره كلي 360 و پايين ترين نمره صفر را در بر میگیرد. ضمن تایید همسانی درونی مقیاس، پایایی بازآزمایی آن را بین 77/0 تا 90/0 گزارش کردهاند. در مطالعه حاضر نیز ضریب آلفای کرونباخ 9 زیرمقیاس در دامنه 71/0 تا 86/0 بهدست آمد.
پس از تکمیل پرسشنامهها توسط شرکتکنندگان، دادهها وارد نرمافزار SPSS نسخه 24 شد و توسط آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار، درصد و فراوانی ) و آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها
در پژوهش حاضر میانگین سنی شرکتکنندگان برابر با 17/15 با انحراف معیار 98/1 است، همچنین 19 نفر دختر (3/63 درصد) و 11 نفر از شرکتکنندگان پسر (7/36 درصد) بودند.
[1] . Colucci & Lester
[2] . Batty
[3] . Turecki & Brent
[4] . Steele
[5] . Lawrence
[6] . Choo
[7] . Mamun
[8] . Tubbs
[9] . Miron
[10] . Olfson
[11] . Beckman
[12] . Qu
[13] . Kang
[14] . Gómez-Tabares
[15] . Cross
[16] . Gunnes
[17] . Boduszek
[18] . Lawrence
[19] . Moe
[20] . Martinez-Nicolas
[21] . Demographic information form
[22] . The Self-Harm Inventory (SHI)
[23] . Gadow & Sprafkin
[24] . Derogatis & Kathryn
جدول 1. اقدام به خودکشی در دختران و پسران
| دختران |
| پسران |
| نتایج آزمون خی دو | ||||
اقدام به خودکشی | فراوانی | درصد | فراوانی | درصد |
| ||||
یکبار | 14 | 7/73 | 6 | 5/54 |
| ||||
دو بار | 4 | 1/21 | 3 | 3/27 | 66/1=Chi-square | ||||
بیش از دو بار | 1 | 3/5 | 2 | 2/18 | 005/0<P | ||||
وسیله خودکشی | فراوانی | درصد | فراوانی | درصد |
| ||||
قرص | 13 | 4/68 | 8 | 7/72 |
| ||||
سلاح سرد | 1 | 3/5 | 2 | 2/18 |
| ||||
مواد مخدر | 1 | 3/5 | - | - | 93/2=Chi-square | ||||
پرت کردن خود | 1 | 3/5 | - | - | 005/0<P | ||||
مواد شیمیایی | 2 | 5/10 | 11 | 1/9 |
| ||||
ترکیبی (مواد و چاقو) | 1 | 3/5 | - | - |
| ||||
سابقه خودکشی در خانواده | فراوانی | درصد | فراوانی | درصد |
| ||||
بله | 6 | 6/31 | - | - | 34/4=Chi-square | ||||
خیر | 13 | 4/68 | 11 | 100 | 037/0>P | ||||
یافتههای جدول 1 نشان میدهد که اکثریت شرکتکنندگان یکبار سابقه اقدام به خودکشی داشته‌اند (77/66 درصد) و بقیه دو بار (3/23 درصد) یا بیش از دو بار (10 درصد) گزارش کردند که اقدام به خودکشی داشتند. همچنین اکثریت شرکتکنندگان با قرص اقدام به خودکشی کردند (70 درصد)، و بقیه با سلاح سرد (10 درصد)، مواد مخدر (3/3 درصد)، پرت کردن خود (3/3 درصد)، مواد شیمیایی (10 درصد) و ترکیبی (مواد مخدر و چاقو) (3/3 درصد) اقدام به خودکشی کردند. همچنین بخشی از اعضای خانواده شرکتکنندگان دارای سابقه اقدام به خودکشی بودند (20 درصد). همچنین اکثر شرکتکنندگان دختر یکبار سابقه اقدام به خودکشی داشتند (7/73 درصد) و بقیه دو بار (1/21 درصد) و بیش از دو بار (3/5 درصد) گزارش دادند که سابقه اقدام به خودکشی داشتند. همچنین اکثر شرکتکنندگان پسر نیز یکبار سابقه اقدام به خودکشی داشتند (5/54 درصد) و بقیه دو بار (3/27 درصد) و بیش از دو بار (2/18 درصد) گزارش دادند که سابقه اقدام به خودکشی داشتند. همچنین مقدار خی‌دوی اقدام به خودکشی و وسیله خودکشی بزرگ‌تر از 05/0 گزارش شده است و بیانگر آن است که بین دو گروه دختران و پسران تفاوت معناداری وجود ندارد. اما همچنین مقدار خی‌دوی سابقه خودکشی در خانواده کوچکتر از 05/0 گزارش شده است و بیانگر آن است که بین دو گروه دختران و پسران تفاوت معناداری وجود دارد.
جدول 2: اختلالات روانپزشکی
پرسشنامه علائم مرضی کودکان | تشخیص روان‌پزشک | فهرست علائم بالینی- 90 تجدیدنظر شده | |||
اختلال | تعداد (درصد) | اختلال | تعداد (درصد) | اختلال | تعداد (درصد) |
بیش فعالی-نقص توجه | 10(3/33) | بیش فعالی-نقص توجه | 7(3/23) | بدنی سازی | 3 (10) |
نافرمانی مقابلهای | 8(7/26) | نافرمانی مقابلهای | 4(3/13) | وسواسی جبری | 5 (7/16) |
سلوک | 5(7/16) | سلوک | 3(10) | حساسیت بین فردی | 3 (10) |
اضطراب فراگیر | 0 | دوقطبی | 10(3/33) | افسردگی | 8 (7/26) |
فوبی | 0 | وسواس | 1(3/3) | اضطراب | 3 (10) |
افکار وسواسی | 3(10) | هذیان (پارانویید) | 1(3/3) | خصومت | 7 (3/23) |
اعمال وسواسی | 3(10) | توهم (شنوایی) | 1(3/3) | فوبی | 2 (7/6) |
استرس پس از آسیب | 1(3/3) | افسردگی | 4(3/13) | افکار پارانوییدی | 6 (20) |
تیک‌های حرکتی | 1(3/3) | شخصیت | 1(3/3) | روانپریشی | 2 (7/6) |
تیک‌های صوتی | 0 | سازگاری | 1(3/3) | کل | 15 (50) |
اسکیزوفرنی | 0 | سایکوتیک | 1(3/3) |
| |
افسردگی اساسی | 4(3/13) | ناتوانی عقلانی | 1(3/3) | ||
افسردگی مداوم | 3 (10) | کل | 18(60) | ||
اوتیسم | 0 |
| |||
آسپرگر | 0 | ||||
اضطراب اجتماعی | 1(3/3) | ||||
اضطراب جدایی | 0 | ||||
کل | 15(50) | ||||
جدول 2 نشان میدهد که اکثریت شرکتکنندگان بر اساس فهرست علائم بالینی- 90 تجدیدنظر شده دارای افسردگی (7/26 درصد) و بقیه دارای بدنی سازی (10 درصد)، وسواسی جبری (7/16 درصد)، حساسیت بین فردی (10 درصد)، اضطراب (10 درصد)، خصومت (3/23 درصد)، فوبی (7/6 درصد)، افکار پارانوییدی (20 درصد) و روانپریشی (7/6 درصد) هستند. همچنین 50 درصد از شرکتکنندگان حداقل یکی از اختلالات فهرست علائم بالینی- 90 تجدیدنظر شده را گزارش کردند. همچنین اکثریت شرکتکنندگان بر اساس پرسشنامه علائم مرضی کودکان دارای بیش فعالی-نقص توجه (3/33 درصد) و بقیه دارای نافرمانی مقابلهای (7/26 درصد)، سلوک (7/16 درصد)، افکار وسواسی (10 درصد)، اعمال وسواسی (10 درصد)، استرس پس از آسیب (3/3 درصد)، تیک‌های حرکتی (3/3 درصد)، افسردگی اساسی (3/13 درصد)، افسردگی مداوم (10 درصد) و اضطراب اجتماعی (3/3 درصد) بودند. همچنین 50 درصد از شرکتکنندگان حداقل یکی از اختلالات روانپزشکی بر اساس پرسشنامه علائم مرضی کودکان را گزارش کردند. همچنین اکثریت شرکتکنندگان بر اساس تشخیص روان‌پزشک دارای اختلال دوقطبی (3/33 درصد) و بقیه دارای اختلالات بیش فعالی-نقص توجه (3/23 درصد)، نافرمانی مقابلهای (3/13 درصد)، سلوک (10 درصد)، وسواس (3/3 درصد)، هذیان (پارانویید) (3/3 درصد)، توهم (شنوایی) (3/3 درصد)، افسردگی (3/13 درصد)، شخصیت (3/3 درصد)، سازگاری (3/3 درصد)، سایکوتیک (3/3 درصد) و ناتوانی عقلانی (3/3 درصد) بودند. همچنین 60 درصد از شرکتکنندگان بر اساس تشخیص روان‌پزشک از یکی از اختلالات رنج می‌برند.
جدول 3. وضعیت تحصیلی، خانوادگی و اجتماعی
|
| فروانی (درصد) |
| فروانی (درصد) | |
محل سکونت | با خانواده | 30(100) | وضعیت تحصیلی | قوی | 0 |
سایر | 0 | متوسط | 4(3/13) | ||
رابطه با اعضای خانواده | خوب | 3(10) | ضعیف | 17(7/56) | |
متوسط | 5(7/16) | ترک تحصیل | 9(30) | ||
ضعیف | 22(3/73) | سابقه فرار از مدرسه | بله | 8(7/26) | |
تعارض/اختلاف با اعضای خانواده | بله | 26(7/86) | خیر | 22(3/73) | |
خیر | 4(3/13) | وضعیت اشتغال | بیکار | 27(90) | |
جدایی پدر و مادر | بله | 14(7/46) | شاغل | 3(10) | |
خیر | 16(3/53) | وضعیت اقتصادی | بالا | 0 | |
رابطه با دوستان | خوب | 11(7/36) | متوسط | 8(7/26) | |
متوسط | 13(3/43) | ضعیف | 22(3/73) | ||
ضعیف | 6(20) |
| |||
روابط اجتماعی با دیگران | خوب | 10(3/33) | |||
متوسط | 13(3/43) | ||||
ضعیف | 7(3/23) | ||||
رابطه عاطفی با جنس مخالف | بله | 19(3/63) | |||
خیر | 11(7/36) | ||||
تجربه شکست عاطفی | بله | 14(7/46) | |||
خیر | 16(3/53) | ||||
سابقه تجارب دردناک (مانند تجاوز، طرد شدن) | بله | 18(60) | |||
خیر | 12(40) | ||||
جدول 3 نشان میدهد که اکثریت شرکتکنندگان گزارش کردند که وضعیت تحصیلی ضعیفی دارند (7/56 درصد)، تعدادی از شرکتکنندگان سابقه فرار از مدرسه را نیز گزارش کردند (7/26 درصد) و اکثریت شرکتکنندگان بیکار هستند (90 درصد) و به لحاظ اقتصادی نیز در وضعیت ضعیف قرار دارند (3/73 درصد). همچنین جدول فوق نشان میدهد که همه شرکتکنندگان با خانواده زندگی میکنند. همچنین اکثریت رابطه با اعضای خانواده را ضعیف گزارش کردند (3/73 درصد) و اکثریت دارای تعارض و اختلاف با اعضای خانواده هستند (7/86 درصد). تعدادی از والدین شرکتکنندگان نیز از یکدیگر جدا شده‌اند (7/46 درصد). همچنین اکثریت شرکتکنندگان رابطه با دوستان خود (3/43 درصد) و روابط اجتماعی با دیگران (3/43 درصد) را متوسط گزارش کردند. همچنین اکثریت شرکتکنندگان دارای رابطه عاطفی با جنس مخالف بوده‌اند (3/63 درصد)، تعدادی از آنها شکست عاطفی را تجربه کردهاند (7/46 درصد) و اکثریت گزارش کردند که سابقه تجارب (60 درصد) دردناک را داشته‌اند.
جدول 4. سابقه بیماری، زندان، اعتیاد، قلدری
| فروانی (درصد) |
|
| فروانی (درصد) | |
دارای بیماری خاص یا زمینهای | بله | 9(30) | سابقه مصرف مواد | بله | 9(30) |
خیر | 21(70) | خیر | 21(70) | ||
تابه‌حال تحت درمان روانپزشکی | بله | 13(3/43) | سابقه سوءمصرف الکل | بله | 6(20) |
خیر | 17(7/56) | خیر | 24(80) | ||
سابقه بستری در بخش اعصاب و روان | بله | 8(7/26) | سابقه سوءمصرف در خانواده | بله | 16(3/53) |
خیر | 22(3/73) | خیر | 14(7/46) | ||
سابقه معلولیت، ناتوانی ذهنی یا بیماری جسمی در خانواده | بله | 1(3/3) | فرد سوءمصرف کننده در خانواده | پدر | 50 |
خیر | 29(7/96) | مادر | 0 | ||
سابقه بیماری‌های روانپزشکی در خانواده | بله | 11(7/36) | خواهر | 0 | |
خیر | 19(3/63) | برادر | 3/3 | ||
سابقه زندان | بله | 5(7/16) | هیچ‌کس | 7/46 | |
خیر | 25(3/83) | مورد زورگویی قرار گرفتن توسط دیگرران | بله | 12(40) | |
سابقه زندان در خانواده | بله | 7(3/23) | خیر | 18(60) | |
خیر | 23(7/76) | تهدید به انجام کاری یا قلدری دیگران | بله | 16(3/53) | |
عضو خانواده با سابقه زندان | پدر | 6(20) | خیر | 14(7/46) | |
مادر | 1(3/3) |
| |||
هیچ‌کس | 23(7/76) | ||||
جدول شماره 4 نشان میدهد که تعدادی از شرکتکنندگان دارای بیماری خاص یا زمینهای بودند (30 درصد). همچنین تعدادی تحت درمان روانپزشکی بوده‌اند (3/43 درصد) و بخشی نیز سابقه بستری در بخش اعصاب و روان داشته‌اند (7/26 درصد). همچنین جدول فوق نشان میدهد که اکثریت خانوادههای شرکتکنندگان سابقهای از معلولیت، ناتوانی ذهنی و بیماری جسمانی ندارند (7/96 درصد). همچنین تعدادی از خانوادههای شرکتکنندگان دارای سابقه بیماری‌های روانپزشکی بودند (7/36 درصد). همچنین همچنین تعدادی از شرکتکنندگان سابقه سوءمصرف مواد (30 درصد) و الکل (20 درصد) داشته‌اند. همچنین بیشتر خانوادههای شرکتکنندگان سابقه سوءمصرف مواد داشتند (3/53 درصد) که از این میان 15 نفر شامل پدر (50 درصد) و 1 نفر (3/3 درصد) شامل برادر بود. همچنین تعدادی از شرکتکنندگان (7/16 درصد) و همچنین یکی از اعضای شرکتکنندگان (3/23 درصد) سابقه زندان داشته‌اند که از این میان 6 مورد شامل پدر (20 درصد) و 1 مورد (3/3 درصد) شامل مادر بود. همچنین تعدادی از شرکتکنندگان سابقه اینکه توسط دیگران مورد زورگویی قرار بگیرند را داشته‌اند (40 درصد). همچنین بیشتر شرکتکنندگان دیگران را تهدید به انجام کاری یا قلدری کردهاند (3/53 درصد).
بحث و نتیجهگیری
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی سیمای بالینی خودکشی در کودکان و نوجوانان شهر رشت انجام شد. نتاج بدست آمده از این پژوهش نشان داد اکثریت شرکتکنندگان یکبار سابقه اقدام به خودکشی داشته‌اند و مابقی دو بار یا بیش از دو بار گزارش کردند که اقدام به خودکشی داشتند. بخشی از اعضای خانواده شرکتکنندگان دارای سابقه اقدام به خودکشی بودند. اکثریت شرکتکنندگان بر اساس فهرست علائم بالینی دارای افسردگی و بقیه دارای بدنی سازی، وسواسی جبری، حساسیت بین فردی، اضطراب، خصومت، فوبی، افکار پارانوییدی و روانپریشی هستند. شرکتکنندگان بر اساس پرسشنامه علائم مرضی کودکان دارای بیش فعالی-نقص توجه و بقیه دارای نافرمانی مقابلهای، سلوک، افکار وسواسی، اعمال وسواسی، استرس پس از آسیب، تیک‌های حرکتی، افسردگی اساسی، افسردگی مداوم و اضطراب اجتماعی بودند. این یافتهها در راستای نتایج پژوهشهای میری و همکاران (2022)، مختاری و همکاران (2019)؛ بودزک همکاران (2021) و لاوارنس و همکاران (2021) قرار دارد. خودکشی یک حادثهاي با محتواهاي زیستی، روانشناختی موقعیتی، جامعهشناسی، فرهنگی و اجتماعی مشخص میشود(مامیون1 و همکاران، 2020؛ تابز2 و همکاران، 2020). اقدام به خودكشي عبارت است از عملي كه در آن شخص عمدي و بدون مداخله ديگران رفتاري غير عادي مثل خود آسيب زني يا خوردن يك ماده به ميزان بيشتر از مقدار تجويز شده براي درمان را انجام ميدهد و هدف وي تحقق تغييرات مورد انتظار خود است (میرون و همکاران، 2019). ميزان اقدام به خودكشي 40-10 بار بيشتر از خودكشي منجر به مرگ است و با توجه به پيچيدهتر شدن تعاملات و ارتباطات در همه جوامع بشري ميزان اقدام به خودكشي به خصوص در کودکان و نوجوانان رو به افزايش است (محمدی و همکاران، 2019). با توجه به بررسیهای صورت گرفته مشخص گردید کودکان و نوجوانانی که یکی از بستگان، دوستان یا خانواده آنها قبلا دست به خودکشی زده بودند، بیشتر در خطر افکار و رفتارهای مرتبط با خودکشی هستند (لاوارنس، 2021). در این راستا، محمدی و همکاران( 2019). در پژوهشی شیوع و همبستههای اختلالات روانپزشکی را در کودکان و نوجوانان ایرانی مورد بررسی قرار دادند. طبق یافتههای بدست آمده 31/22 درصد از افراد حداقل دارای یک اختلال روانشناختی بودند. اختلالات رفتاری و اضطرابی بیشترین و اختلالات خوردن و روانپزشکی کمترین میزان شیوع را داشت. زندگی در روستا، سن، جنس، مشکلات خانوادگی، و سابقه خانوادگی برای مشکلات روانشناختی از جمله عوامل تاثیرگذار در میزان اختلالات روانپزشکی بود. افکار خودکشی، آسیب به خود و ترک تحصیل از جمله پیامدهای شایع مشکلات روانشناختی شدید در کودکان و نوجوانان بود. در مقابل، محققین روابط مثبت پدر و مادر را به عنوان یکی از مهمترین عوامل محافظت کننده در برابر خودکشی نوجوانان گزارش میکنند. نوجوانانی که اقدام به خودکشی کردهاند محیط خانواده خود را استرسزا، غیر حمایتی، پر مشاجره و سرد از نظر عاطفی توصیف میکنند (گومز ـ تابرز، 2021) در بررسی انجام شده بر ۲۶۹۰ نوجوان در جمهوری بنین مشخص شد عدم حمایت پدر و مادر با افزایش خطر افکار و اقدام به خودکشی همراه است (راندال3، 2014). نتایج مطالعه میلر4 و همکاران (2015) نشان میدهد که حمایت والدین و مدرسه نسبت به حمایت دوستان در راستای فهم تفکرات و رفتارهای خودکشی حائز اهمیت بیشتری میباشد. نتایج یک مطالعه در نوجوانان بستری شده در بخش روان به علت خودکشی، نشانگر اثرات مخرب تخطئه از سوی خانواده و دوستان است. بالاخص نوجوانان پسری که تجربه تخطئه شدید از سوی خانواده داشتن احتمال بروز صدمه به خود در دوره پیگیری در آنان بیشتر بود (بوید5 و همکاران، 2021).
علاوه بر نقش مهم عوامل خانوادگی و اجتماعی، میبایست به اختلالات روانشناختی شایع در بین کودکان و نوجوانان نیز توجه ویژهای کرد. در این بین افسردگی شایع‌ترین اختلال مرتبط با خودکشی نوجوانان است، که در دختران نسبت به پسران بیشتر است (میری و همکاران، 2022). ناامیدی یک متغیر واسطه ای مهم بین افسردگی و خودکشی است (کروس و اندرسن6، 2021). مشکلات روانی به طور قابل توجهی خطر خودکشی نوجوان و رفتار خودکشی را افزایش میدهند، ۸۷ درصد تا ۹۰ درصد از نوجوانان در زمان خودکشی از یک یا چند اختلالات روانی (مانند اضطراب، افسردگی، اختلال افسردگی پس از تروما، اختلال شخصیتی مانند تحریک پذیری، تکانشگری و روان پریشی و اسکیزوفرنی) رنج می‌برند(بتروسیو7 و همکاران، 2022). هر ترکیبی از این اختلالات میتواند خطر رفتارهای خودکشی را به طور قابل توجهی افزایش دهند. نگرانی از تصویر بدن و اختلالات غذا خوردن با پدیده خودکشی در زنان همراه است. اسکیزوفرنی علی‌رغم شیوع کم به عنوان عامل خطر خودکشی در پسران در مقایسه با دختران (به علت شروع زودتر در پسران) بیشتر است (لوی ـ بلس8، 2017). در این زمینه، در این زمینه، کیو و همکاران (2021) در مطالعهای مروری به بررسی افکار خودکشی، طرح خودکشی و اقدام به خودکشی در کودکان و نوجوانان عقبمانده پرداختند. طبق نتایج بدست آمده میزان شیوع افکار خودکشی، طرح خودکشی و اقدام به خودکشی کودکان و نوجوانان عقبمانده به ترتیب 7/18، 4/15 و 4/6 درصد گزارش شد. در مطالعهای دیگر، کانگ و همکاران (2021) شیوع، عوامل خطر و ارتباط بالینی افکار خودکشی در بیماران نوجوان مبتلا به افسردگی را مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه 748 پسر و 887 دختر چینی حضور داشتند. یافتههای بدست آمده نشان داد 2/38 درصد از نوجوانان افسرده دارای افکارخودکشی بودند. کیفیت خواب، زن بودن، سن و تحصیلات از عوامل تشدید کننده افکارخودکشی در نوجوانان افسرده بود. گومز ـ تابز (2021) نیز در پژوهشی ارتباط افسردگی و قلدری را با افکارخودکشی در نوجوانان مورد بررسی قرار دادند. نتایج بدست آمده نشان داد نوجوانانی که دارای سطوح بالایی از افسردگی و رفتارهای قلدرانه هستند از افکارخودکشی قابل توجهی برخوردارند.
در رابطه با مطالعه پیشرو، یکسری نکات مهم وجود دارند که بیان آنها بسیار الزامی است و میتوانند در مطالعات بعدی کارآمد باشند. در ابتدا، تعمیمپذیری نتایج باید مورد توجه قرار گیرد. بدین مفهوم که به طور کلی مطالعه حاضر در رابطه با جامعه پژوهش (جنسیت، سن و...) و متن (موضوع، پیچیدگی، حجم و...) خاصی صورت گرفته است. از این رو، در تعمیم نتایج به سایر گروهها و متون با مشخصههای متفاوت باید جانب احتیاط رعایت گردد. در همین رابطه، مطمئنا گسترش پژوهشها در مورد ابعاد روانی، جسمانی، خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی خودکشی در کودکان و نوجوانان میتواند بسیار کمککننده باشد. با توجه به طولی نبودن پژوهش حاضر، توصیه میشود که مطالعات بعدی به طور مداوم ارتباط بین خودکشی و متغیرهای مرتبط با افکار و رفتارهای خودکشی را ارزیابی کنند تا بینشی بهتر در این رابطه کسب شود. با توجه به اینکه کووید-19 نیز موجب پیامدهای روانشناختی و اجتماعی زیادی در بین کودکان و نوجوانان شده است، لازم مطالعات گستردهتری در این زمینه در استانهای کشور انجام گیرد.
با توجه به یافتههای بدست آمده میتوان نتیجه گرفت که سوابق خانوادگی، اعتیاد، سابقه ترومای دوران کودکی، فرار از مدرسه، مشکلات روانی، سابقه بستری و بخصوص عواملی همچون افسردگی و اضطراب از عوامل اصلی در خودکشی در کودکان و نوجوانان اقدام کننده به خودکشی هستند. با توجه به اهمیت چشمگیر عوامل روانی-اجتماعی در شیوع افکار و رفتارهای مرتبط با خودکشی در کودکان و نوجوانان، مطالعات آینده میبایست در رابطه با دستهبندی دقیق عوامل مهم در پیشبینی خودکشی کودکان و نوجوانان اقدام کنند تا با شناسایی مهمترین عوامل، اقدامات دقیقتری در رابطه با پیشگیری و کنترل مشکلات روانشناختی و خانوادگی گروههای آسیبپذیر اتخاذ گردد.
ملاحضات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله مورد تایید کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل (IR.IAU.ARDABIL.REC.1401.019) قرار گرفته است.
حامی مالی
پژوهش حاضر بدون حمایت مالی انجام شده است.
تعارض منافع
بین نویسندگان تعارض منافعی وجود ندارد.
تشکر و قدردانی
بدینوسیله نویسندگان شایسته است از تمامی مسئولین بیمارستانهای شفا، رازی، 17 شهریور و پورسینا شهر رشت، والدین کودکان و نوجوانان، کمیته اخلاق و تمامی افرادی که در این پژوهش صمیمانه با همکاری داشتند، تشکر و قدردانی نماییم.
References
Batty, G. D., Kivimäki, M., Bell, S., Gale, C. R., Shipley, M., Whitley, E., & Gunnell, D. (2018). Psychosocial characteristics as potential predictors of suicide in adults: an overview of the evidence with new results from prospective cohort studies. Translational psychiatry, 8(1), 22.
Beckman, K., Mittendorfer‐Rutz, E., Waern, M., Larsson, H., Runeson, B., & Dahlin, M. (2018). Method of self‐harm in adolescents and young adults and risk of subsequent suicide. Journal of child psychology and psychiatry, 59(9), 948-956.
Bertuccio, R. F., Frank, J. L., & Hall, C. M. (2022). Patterns of warning signs among adolescents who contemplate suicide: A latent profile analysis. School psychology review, 51(3), 315-328.
Boduszek, D., Debowska, A., Ochen, E. A., Fray, C., Nanfuka, E. K., Powell-Booth, K., ... & Mason, S. J. (2021). Prevalence and correlates of non-suicidal self-injury, suicidal ideation, and suicide attempt among children and adolescents: Findings from Uganda and Jamaica. Journal of affective disorders, 283, 172-178.
Boyd, D. T., Quinn, C. R., Jones, K. V., & Beer, O. W. (2021). Suicidal ideations and attempts within the family context: The role of parent support, bonding, and peer experiences with suicidal behaviors. Journal of racial and ethnic health disparities, 1-10.
Choo, C. C., Harris, K. M., Chew, P. K., & Ho, R. C. (2019). Clinical assessment of suicide risk and suicide attempters' self-reported suicide intent: A cross sectional study. PLoS One, 14(7), e0217613.
Colucci, E., & Lester, D. (2020). A cross-cultural study of attitudes toward suicide among young people in India, Italy and Australia. International journal of social psychiatry, 66(7), 700-706.
Cross, T. L., & Andersen, L. (2021). Depression and suicide among gifted children and adolescents. In The social and emotional development of gifted children (pp. 79-90). Routledge.
Derogatis, L. R., & Kathryn, L. (2000). The SCL-90-R and Brief Symptom Inventory (BSI) in primary care. In Handbook of psychological assessment in primary care settings (pp. 310-347). Routledge.
Doost Mohammadi, F., & Rezaeian, M. (2020). The Goals, Roles and Activities of the International Association for Suicide Prevention (IASP): A Continuing Education Article. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 19(4), 409-422.
Gadow, K. D., & Sprafkin, J. (1997). Quick guide to using the youth's inventory-4 screening kit. New York: Checkmate Plus.
Gadow, K. D., Sprafkin, J., Carlson, G. A., Schneider, J., Nolan, E. E., Mattison, R. E., & Rundberg-Rivera, V. (2002). A DSM-IV–referenced, adolescent self-report rating scale. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 41(6), 671-679.
Gómez-Tabares, A. S. (2021). Depression as a mediator between bullying and suicidal behavior in children and adolescents. Psicologia conductual, 29(2), 259-281.
Gunnes, M. W., Lie, R. T., Bjørge, T., Ghaderi, S., Syse, A., Ruud, E., ... & Moster, D. (2017). Suicide and violent deaths in survivors of cancer in childhood, adolescence and young adulthood—A national cohort study. International journal of cancer, 140(3), 575-580.
Kang, C., Zheng, Y., Yang, L., Wang, X., Zhao, N., Guan, T. F., ... & Hu, J. (2021). Prevalence, risk factors and clinical correlates of suicidal ideation in adolescent patients with depression in a large sample of Chinese. Journal of affective disorders, 290, 272-278.
Lawrence, R. E., Brent, D., Mann, J. J., Burke, A. K., Grunebaum, M. F., Galfalvy, H. C., & Oquendo, M. A. (2016). Religion as a risk factor for suicide attempt and suicide ideation among depressed patients. The Journal of nervous and mental disease, 204(11), 845.
Lawrence, H. R., Burke, T. A., Sheehan, A. E., Pastro, B., Levin, R. Y., Walsh, R. F., ... & Liu, R. T. (2021). Prevalence and correlates of suicidal ideation and suicide attempts in preadolescent children: A US population-based study. Translational psychiatry, 11(1), 489.
Levi‐Belz, Y., Gavish‐Marom, T., Barzilay, S., Apter, A., Carli, V., Hoven, C., ... & Wasserman, D. (2019). Psychosocial factors correlated with undisclosed suicide attempts to significant others: findings from the adolescence SEYLE study. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 49(3), 759-773.
Mamun, M. A., Siddique, A. B., Sikder, M. T., & Griffiths, M. D. (2020). Student suicide risk and gender: a retrospective study from Bangladeshi press reports. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-8.
Martinez-Nicolas, I., Castañeda, P. E. A., Molina-Pizarro, C. A., Franco, A. R., Maya-Hernández, C., Barahona, I., ... & Barrigón, M. L. (2022). Impact of depression on anxiety, well-being, and suicidality in Mexican adolescent and young adult students from Mexico City: a mental health screening using smartphones. The Journal of Clinical Psychiatry, 83(3), 40447.
Moe, A. M., Llamocca, E., Wastler, H. M., Steelesmith, D. L., Brock, G., Bridge, J. A., & Fontanella, C. A. (2022). Risk factors for deliberate self-harm and suicide among adolescents and young adults with first-episode psychosis. Schizophrenia bulletin, 48(2), 414-424.
Mohammad Esmaeel, E. (2007). Adaptation and standardization of child symptom inventory-4 (CSI-4). Journal of Exceptional Children, 7(1), 79-96.
Mokhtari, A. M., Gholamzadeh, S., Salari, A., Hassanipour, S., & Mirahmadizadeh, A. (2019). Epidemiology of suicide in 10–19 years old in southern Iran, 2011–2016: a population-based study on 6720 cases. Journal of forensic and legal medicine, 66, 129-133.
Miller, A. B., Esposito-Smythers, C., & Leichtweis, R. N. (2015). Role of social support in adolescent suicidal ideation and suicide attempts. Journal of Adolescent health, 56(3), 286-292.
Miri, M., Rezaeian, M., & Ghasemi, S. A. (2022). A Systematic Review on the prevalence and Causes of Suicide (Thoughts and Actions) In Iranian School and University Students. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 21(5), 551-574.
Miron, O., Yu, K. H., Wilf-Miron, R., & Kohane, I. S. (2019). Suicide rates among adolescents and young adults in the United States, 2000-2017. Jama, 321(23), 2362-2364.
Mohammadi, M. R., Ahmadi, N., Khaleghi, A., Mostafavi, S. A., Kamali, K., Rahgozar, M., ... & Fombonne, E. (2019). Prevalence and correlates of psychiatric disorders in a national survey of Iranian children and adolescents. Iranian journal of psychiatry, 14(1), 1.
Olfson, M., Wall, M., Wang, S., Crystal, S., Bridge, J. A., Liu, S. M., & Blanco, C. (2018). Suicide after deliberate self-harm in adolescents and young adults. Pediatrics, 141(4).
Qu, G., Shu, L., Zhang, J., Wu, Y., Ma, S., Han, T., ... & Sun, Y. (2021). Suicide ideation, suicide plan, and suicide attempt among left‐behind children and adolescents: A systematic review and meta‐analysis. Suicide and Life‐Threatening Behavior, 51(3), 515-527.
Randall, J. R., Doku, D., Wilson, M. L., & Peltzer, K. (2014). Suicidal behaviour and related risk factors among school-aged youth in the Republic of Benin. PLoS one, 9(2), e88233.
Smith, P. L., & Little, D. R. (2018). Small is beautiful: In defense of the small-N design. Psychonomic bulletin & review, 25, 2083-2101.
Steele, I. H., Thrower, N., Noroian, P., & Saleh, F. M. (2018). Understanding suicide across the lifespan: a United States perspective of suicide risk factors, assessment & management. Journal of forensic sciences, 63(1), 162-171.
Tubbs, A. S., Perlis, M. L., Basner, M., Chakravorty, S., Khader, W., Fernandez, F., & Grandner, M. A. (2020). Relationship of nocturnal wakefulness to suicide risk across months and methods of suicide. The Journal of clinical psychiatry, 81(2), 12825.
Turecki, G., & Brent, D. A. (2016). Suicide and suicidal behaviour. The Lancet, 387(10024), 1227-1239.
[1] . Mamun
[2] . Tubbs
[3] . Randall
[4] . Miller
[5] . Boyd
[6] . Cross & Andersen
[7] . Bertuccio
[8] . Levi‐Belz
Quarterly Journal of Educational Psychology
Islamic Azad University Tonekabon Branch
Vol. 11, No. 2, summer 2020, No 42
Assessment Clinical Profile of Suicide in Children and Adolescents of Rasht City
Fatemeh pournasrollah1*, Maedeh Mirzaei Malati*2
1) Ph.D. Student, Department of Psychology, Ardabil branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran
2) Ph.D. Student, Department of Psychology, Rasht branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran
|
Abstract
Suicide and suicidal thoughts among children and teenagers are often underestimated. The present study was conducted to evaluate the clinical profile of suicide in children and adolescents in Rasht. The present research method is descriptive - reporting cases over a period of six months and the data collection method was done in the field. The statistical population was all children and teenagers who committed suicide in Rasht city in 2021, among which 30 children and teenagers were hospitalized in Shafa, Razi, 17 Shahrivar, and Poursina hospitals. Available sampling was selected. A demographic checklist, morbid symptoms questionnaire, and clinical symptoms list were used to collect information. Also, data were analyzed using SPSS-24 software and the chi-square test. According to the list of clinical symptoms, the majority of participants have depression, and the rest have somatization, obsessive-compulsive, interpersonal sensitivity, anxiety, hostility, phobia, paranoid thoughts, and psychosis. Based on the questionnaire of pathological symptoms of children, the participants had attention deficit hyperactivity disorder, and the rest had confrontational disobedience, behavior, obsessive thoughts, obsessive actions, post-traumatic stress, movement tics, major depression, persistent depression, and social anxiety. Family history, addiction, history of childhood trauma, running away from school, mental problems, history of hospitalization, and especially factors such as depression and anxiety are the main factors in suicide in children and adolescents who attempt suicide.
Keywords: Suicide, children, adolescents
|