مقایسه اثر‌بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره‌درمانی بر میزان تاب‌آوری، رشد پس از سانحه و سازگاری بیماران مبتلا به سرطان پستان شرق تهران

محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

نرجس السادات میرخان ¹ , جواد خلعتبری ^{2 *} , بیوک تاجری ³

1 - سایر
2 - گروه روانشناسی
3 - گروه

تاریخ دریافت : 1399/05/12 تاریخ پذیرش : 1399/09/13 تاریخ انتشار : 1399/09/30

کلید واژه: طرحواره درمانی, درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد, سرطان سینه, تاب آوری, سازگاری, رشد پس از سانحه,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثر‌بخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره‌درمانی بر میزان تاب‌آوری، رشد پس از سانحه و سازگاری بیماران مبتلا به سرطان پستان مراکز درمانی شرق تهران انجام گردید. روش پژوهش آزمایشی بود که در آن از نمونه گیری سرشماری استفاده شد و در آن از بین تمامی بیماران مبتلا به سرطان پستان مراکز درمانی شرق تهران 150نفر به صورت هدفدار انتخاب شدند و همزمان پرسشنامه تاب آوری کونور – دیویدسون (CD –RIS)(2003)، پرسشنامه سازگاری بل 160 سوالی(1962)، پرسشنامه رشد پس از سانحه( 1996) ارائه شد.45 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و در سه گروه 15 نفری که شامل دو گروه مداخله و یک گروه کنترل بود قرار گرفتند. 12 جلسه طرحواره درمانی گروهی و 12جلسه درمان مبتنی بر پذیرش اجرا گردید که مدت زمان هر جلسه 90 دقیقه بود. جلسات برای هر مداخله هفته‌ای دو جلسه با فاصله زمانی 3 روز اجرا گردید. در پایان درمان نیز برای هر سه گروه پس آزمون قرار برگزار شد. نتایج نشان داد طرح واره‌درمانی نسبت به درمان مبتنی بر پذیرش بر بیماری سرطان سینه از اثربخشی بیشتری برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

The aim of the present
study was to compare the effectiveness of acceptance and commitment therapy and
schema therapy on the level of resilience, post traumatic growth, and
adaptation of patients with breast cancer in the medical centers of East
Tehran. The research method was an experimental one in which census sampling
was used and 150 people were selected purposefully from among all patients with
breast cancer in the medical centers of East Tehran and simultaneously the
Connor-Davidson Resilience Inventory (CD-RIS) (2003), the 160-question Bell
Adaptation Inventory (1962), and the Posttraumatic Growth Inventory (1996) were
presented. 45 people were randomly selected and placed in three groups of 15
people, including two intervention groups and a control group. 12 sessions of
group schema therapy and 12 sessions of acceptance-based therapy were
implemented, each session lasting 90 minutes. The sessions were implemented
twice a week for each intervention, with an interval of 3 days. At the end of
the treatment, a post-test was held for all three groups. The results showed
that schema therapy is more effective than acceptance-based therapy on breast
cancer.

منابع و مأخذ:

آقایوسفی، علیرضا (۱۳۸۰). نقش شخصیت و راه‌های مقابله‌ای در افسردگی و کاربرد مقابله‌درمانگری در شخصیت و افسردگی. رساله‌ دکترای تخصصی روانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس
امیری، زهرا؛ قاسمی، مژگان؛ قربانی، سکینه؛ عباچی، مینا (۱۳۹۵). اثر بخشی طرحواره درمانی جفری یانگ بر کاهش نشخوار فکری و افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان. سومین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری، تهران، موسسه آموزش عالی.
اسمعلی، احمد؛ علیزاده، معصومه؛ غنی¬زاده بالدرلو، کبری(1395). اثربخشی روان¬درمانی گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله پزشکی ارومیه، 27(5)، 374-365.
پورسردار، فیض‌الله؛ عباسپور، ذبیح الله؛ عبدی‌زرین، سهراب؛ سنگری، علی‌اکبر (۱۳۹۱). تاثیر تاب آوری بر سلامت روانی و رضایت از زندگی، یک الگوی روان شناختی از بهزیستی. یافته، ۱۴(۱)، ۸.
ترکاشوند، جلال؛ دادگری، فهیمه؛ زارعیان، آرمین (1396). تاثیر آموزش مبتنی بر نیاز، بر آگاهی و نگرش بیماران تحت شیمی درمانی در بیمارستان‌های منتخب آجا. علوم مراقبتی نظامی، ۴(۲)، ۱۳۸-۱۴۶
حسن پور دهکردی، علی (۱۳۸۶). کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی بیمارستان انکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۳۸۲). مجله علوم پزشکی کرمانشاه، ۱۰(۲)، ۱۱۰.
حيدرزاده، م. رسولي، م. محمدي¬، ش، ف. علوی¬مجد، ح. میرزایی، ح. طهماسبی، م .(1394). روان سنجی نسخه فارسی رشد پس از سانحه در بیماران مبتلا به سرطان.پایش، 14(4)، 473-467.
خادمی، مهرنوش؛ طالبیان شریف، جعفر؛ آزادی، محمود (1397). اثربخشی طرحواره درمانی بر طرحواره های ناسازگار اولیه زنان مبتلا به سرطان سینه. سومین کنفرانس بین المللی پژوهش در روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی، دبیرخانه دائمی کنفرانس.
دهقانی¬ناژوانی، بهاره (1392). بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر اجتناب تجربه‌ای، اضطراب و افسردگی زنان مبتلا به سرطان پستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان¬شناسی، دانشگاه اصفهان.
رحیمی، ندا (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان میان فردی در کاهش اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دارای فوبی اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی.
رضایی، میر موسی؛ مومنی قلعه قاسمی، طاهره؛ گرجی، مجتبی (۱۳۹۳). بررسی وضعیت افسردگی و اضطراب در بین مبتلایان به سرطان پستان مراجعه کننده به بیمارستان تخصصی سرطان اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت، ۱۰(۱)، ۳۹-۴۸.
رویین‌تن، سجاد؛ آزادی، شه دخت؛ افشین، همایون (1398). اثر بخشی درمان ترکیبی مبتنی بر پذیرش و تعهد و امید درمانی بر کیفیت زندگی در بیماران سرطانی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 10(38): 242-221
ریحانی، فیسه دم؛ بهزادی پور، ساره؛ طهماسبی، صدیقه (۱۳۹۶). ارتباط حمایت اجتماعی ادراک شده با بهزیستی روانشناختی و سازگاری زناشویی در زنان مبتلا به سرطان پستان پس از ماستکتومی. جراحی ایران، ۲۵(۱)، ۶۱.
سجادیان، اکرم سادات؛ حقیقت، شهپر؛ منتظری، علی؛ کاظم نژاد، انوشیروان؛ علوی فیلی، افسانه (1391). سازگاری در بیماران مبتلا به سرطان پستان قبل و بعد از درمان. فصلنامه بیماری های پستان ایران، ۴(۳)، ۵۲-۵۸.
سید محمودی، سید جواد؛ رحیمی، چنگیز؛ محمدی، نورالله(1390). عوامل موثر بر تاب¬آوری در افراد مواجه شده با ضربه روانی. پژوهش¬های روان-شناسی بالینی و مشاوره، 1(1)، 14-5.
شعاع کاظمی، مهر¬انگیز(1396). تاثیر آموزش مولفه¬های کیفیت زندگی بر سازگاری و رضایت زناشویی بیماران سرطان پستان. اولین کنفرانس بین-المللی فرهنگ، آسیب¬شناسی روانی و تربیت.
صالحی، حمه؛ دهشیری، غلامرضا (1397). رشد پس آسیبی در بیماران مبتلا به سرطان: نقش ابعاد روانی، معنوی و ذهنی بهزیستی و امیدواری. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، ۱۲(۲)، ۱-۱۳.
صحرانورد، سارا؛ احدی، حسن؛ تقدیسی، محمد حسین؛ کاظمی، طوبی؛ کراسکیان، ادیس(1396). نقش عوامل روانی بر سازگاری روانی اجتماعی بیماران ایسکمی قلبی با واسطه¬گری فشار خون. فصلنامه علمی پژوهشی.5(2): 146-139.
عازمی زینال، کرم؛ غفاری، عذرا؛ شرقی، افشان (۱۳۹۵). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی، سلامت جسمانی و سلامت روانی بیماران همودیالیزی. نشریه اصول بهداشت روانی، ۱۸(۷۵)، ۴۱۲-۴۱۸.
عبدی¬فر، سهیلا (1374). بررسی رابطه حمایت اجتماعی و منبع کنترل درونی با سازگاری اجتماعی دانشجویان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.
لشکری زاده، حمدرضا؛ جهان‌بخش، فرزانه؛ ثمره فکری، میترا؛ پورسیدی، بهرام؛ آقایی افشار، محمود؛ شکوهی، مصطفی (1391). نگرش بیماران سرطانی در رابطه با اعلام تشخیص بیماری و نحوه ی اطلاع رسانی به آن ها. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، ۵(۴)، ۷۱-۷۹.
مظاهری نایینی، مهتا؛ ربانی نیا، طیبه (۱۳۹۶). ترکیب جنبه‌های مولکولی سرطان پستان با هورمون درمانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، ۲۴(۱)، ۹-۱۵.
مقدم، مجتبی؛ مکوندی، بهنام؛ پاک سرشت، سیروس (۱۳۹۴). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر سبک های مقابله ای بیمارای سرطان. فصلنامه علمی- پژوهشی، پژوهش در سلامت روانشناختی، دوره نهم، شماره دوم.
موسوی اصل، سید علی؛ موسوی سادات، زینب (۱۳۹۳). نقش طرحواره درمانی در کاهش شدت فعالیت طرحواره های ناسازگار اولیه جانبازان مرد مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب. ارمغان دانش، مجله دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، ۱۹(۱)، 101-89.
یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت؛ ویشار، مارجوری (1994). طرحواره درمانی، ترجمه حسن حمید پور و همکاران (1394). انتشارات ارجمند ،تهران.
یوسفی، رحیم؛ طغیانی، الهه (۱۳۹۵). مقایسه تاب آوری روانی و مکانیزم های دفاعی در افراد نظامی و غیر نظامی. طب نظامی، ۱۸(۲)، ۲۰۷-۲۱۴.

Brannon, L., Feist, J., & Updegraff, J. A. (2013). Health psychology: An introduction to behavior and health. Cengage Learning.
Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82.
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of personality and social psychology, 48(1), 150.
Harrison, T. R. (1980). Harrison's Principles of Internal Medicine, Patient Management Problems: PreTest® Self-assessment and Review. McGraw-Hill Book Company, Health Professions Division, PreTest Series.

Jafari, N., Farajzadegan, Z., Zamani, A., Bahrami, F., Emami, H., Loghmani, A., & Jafari, N. (2013). Spiritual therapy to improve the spiritual well-being of Iranian women with breast cancer: a randomized controlled trial. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2013.
Jemal, A., Siegel, R., Ward, E., Hao, Y., Xu, J., Murray, T., & Thun, M. J. (2008). Cancer statistics, 2008. CA: a cancer journal for clinicians, 58(2), 71-96.

Ochoa, C., Castejon, V., Sumalla, E. C., & Blanco, I. (2013). Posttraumatic growth in cancer survivors and their significant others: vicarious or secondary growth?. Terapia Psicologica, 31(1), 81-92.
Pourafkary, N. (2001). A comprehensive dictionary of psychology and psychiatry: English-Persian.
Renner, F., Lobbestael, J., Peeters, F., Arntz, A., & Huibers, M. (2012). Early maladaptive schemas in depressed patients: Stability and relation with depressive symptoms over the course of treatment. Journal of affective disorders, 136(3), 581-590.
Smout, M. F., Longo, M., Harrison, S., Minniti, R., Wickes, W., & White, J. M. (2010). Psychosocial treatment for methamphetamine use disorders: a preliminary randomized controlled trial of cognitive behavior therapy and acceptance and commitment therapy. Substance abuse, 31(2), 98-107.
Tedeschi, R.G., & Calhoun, L.G.(1996). The posttraumatic growth inventory: measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455-471.

متن کامل:



 

          فصلنامه روانشناسي تربيتي

         دانشگاه آزاد اسلامي واحد تنكابن

         سال یازدهم، شماره سوم، پاییز 1399، پیاپی 43 

            صص  79-66

 

مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان تاب آوری، رشد پس از سانحه و سازگاری بیماران مبتلا به سرطان پستان شرق تهران 

 

نرجس السادات میرخان1، جواد خلعتبری2*، بیوک تاجری3

 

1)       گروه روانشناسی، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاد اسلامی، جزیره کیش، ایران

2)       دانشیار گروه روانشناسی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران

3)       گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران 

 

*نویسنده مسئول: [e-mail] 

تاريخ دريافت مقاله  12/05/99               تاريخ پذيرش مقاله  13/09/99

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان تاب آوری، رشد پس از سانحه و سازگاری بیماران مبتلا به سرطان پستان مراکز درمانی شرق تهران انجام گردید. روش پژوهش آزمایشی بود که در آن از نمونه گیری سرشماری استفاده شد و در آن از بین تمامی بیماران مبتلا به سرطان پستان مراکز درمانی شرق تهران 150نفر به صورت هدفدار انتخاب شدند و همزمان پرسشنامه تاب آوری کونور – دیویدسون (CD –RIS)(2003)، پرسشنامه سازگاری بل 160 سوالی(1962)، پرسشنامه رشد پس از سانحه (1996) ارائه شد.45 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و در سه گروه 15 نفری که شامل دو گروه مداخله و یک گروه کنترل بود قرار گرفتند. 12 جلسه طرحواره درمانی گروهی و 12جلسه درمان مبتنی بر پذیرش اجرا گردید که مدت زمان هر جلسه 90 دقیقه بود. جلسات برای هر مداخله هفته ای دو جلسه با فاصله زمانی 3 روز اجرا گردید. در پایان درمان نیز برای هر سه گروه پس آزمون قرار برگزار شد. نتایج نشان داد طرح واره درمانی نسبت به درمان مبتنی بر پذیرش بر بیماری سرطان سینه از اثربخشی بیشتری برخوردار است.

 

کلید واژگان: طرحواره درمانی، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، سرطان سینه، تاب آوری، سازگاری، رشد پس از سانحه

 

 

مقدمه

سرطان از جمله بیماری­های شایع، مزمن و غیر­واگیری است که در اثر موتاسیون یا در­واقع فعال شدن غیرطبیعی ژن­های سلولی موظف در کنترل رشد سلولی و میتوز ایجاد می­شود. سلول­های سرطانی و بافت­های طبیعی در این شرایط جهت دریافت مواد غذایی وارد رقابت می­شوند؛ بدین ترتیب سلول­های سرطانی تمامی مواد غذایی بافت­های طبیعی بدن را مورد تغذیه قرار می­دهند که ماحصل آن مرگ بافت­های طبیعی به دلیل کمبود مواد مغذی است(هال¹، 139). در این بیماری تعدادی از سلول­های بدن به دلیل اختلالات آندوکرینی و عدم تعادل هورمونی یک یا چند سلول، با تکثیر بسیار زیاد و غیرقابل کنترل روبرو می­شوند(هارسیون²، 2007). سرطان باوجود پیشرفت­های بسیار علم پزشکی، همواره سخت­ترین و برجسته­ترین بیماری قرن حاضر و دومین علت مرگ و میر بعد از بیماری­های قلبی و عروقی است. بیش از 7 میلیون نفر در جهان در اثر این بیماری می­میرند و پیش­بینی می­شود تعداد موارد جدید ابتلا به این بیماری تا سال 2020 سالانه از 10 میلیون نفر به 15 میلیون نفر برسد(حسن پور­دهکردی، 1385). یکی از انواع سرطان­ها که در بین زنان شایع است، سرطان پستان می­باشد( جمال³و همکاران، 2008) یک بیماری مزمن که حتی سال­ها بعد از تشخیص اولیه امکان بازگشت آن وجود دارد(جاتوی⁴، 2011؛ مظاهری و ربانی­نیا، 1395) و در ایران 25% از سرطان­های زنان را شامل می­شود که بیشتر زنان بین سنین 35 تا 44 سال را درگیر می­کند( جعفری و همکاران، 2013). تشخیص این بیماری مشکلات روحی و هیجانی عدیده­ای را در مبتلایان به سرطان سبب می­شود که این خود سلامت و کیفیت زندگی آنان را تحت تاثیر و خطر قرار داده است( رضایی، مومنی و گرجی، 1393). چنانکه در حیطه بهداشت روانی مفهوم تاب­آوری⁵ به عنوان یکی از مفاهیم برجسته  که جایگاه ویژه­ای را دارا می­باشد عنوان شده است(پورسردار، عباس­پور، عبدی زرین و سنگری، 1391). تاب­آوری کنترل و اقدام در مقابل عوامل فشار­زا را بیان می­کند(کشتکاران، 2009؛ یوسفی و طغیانی، 1395). در این بین رشدی که پس از آسیب در فرد رخ می­دهد، حاصل تجربه­ی فرد از رویداد آسیب­زای خودش می­باشد و منجربه رسیدن فرد به رشدی فراتر از کارکرد قبلی­اش می­شود شخص شکل می­گیرد(کورمیو⁶ و همکاران، 2016؛ صالحی و دهشیری، 1397).  نتایج پژوهش­های بسیاری بیان می­دارد که پس از تجارب تهدید کننده­ای چون سرطان، افراد تغییرات روان­شناختی مثبتی که به عنوان رشد پس از آسیب⁷ مطرح است از خود ظاهر می­سازند(اوچوآ و همکاران، 2013). از جمله عامل دیگری که مشکلات و آسیب­های روانی را به همراه دارد سازگاری⁸ می­باشد چنانکه پژوهش­ها بیان می­دارند که سازگاری ضعیف روند بهبود بیماری را تحت تاثیر قرار می­دهد(هالفورد⁹، 2009؛ صحرا­نورد، احدی، تقدیسی، کاظمی و کراسکیان، 1396). سازگاری به عنوان طیفی تلقی می­شود که یک سمت آن سازگاری مثبت و سمت دیگر آن سازگاری منفی قرار دارد. سازگاری مثبت نمود واکنش مثبت نسبت به عوامل تنش­زا و سازگاری منفی نیز نشان­دهنده­ی تسلیم شدن در برابر عوامل تنش­زا می­باشد( پورافکاری، 1379). در واقع سازگاری واکنشی در برابر شرایط ناگوار است( والر¹⁰، 2001؛ محمودی، رحیمی و محمدی، 1390). به علاوه ابعادی چون فردی، اجتماعی، تحصیلی، شغلی و خانوادگی را در بر دارد. مشکل در سازگاری روانی منجربه مسایلی چون اختلال خواب، بی­قراری، عصبی بودن، خستگی، تحریک پذیری، اضطراب از دست دادن تمرکز، عدم کنترل بر عواطف و احساسات و منزوی شدن می­شود( برانون فیست¹¹، 2013). همچنین از آن­جاکه سرطان دید افراد نسبت به زندگی را مورد چالش قرار می­دهد، بدین صورت که بیماران به دلیل عدم آگاهی و نوع نگرش خود از درمان یا حتی پذیرش بیماری خودداری می­کنند( ترکاشوند، دادگری و زارعیان، 1396) به طبع در این زمینه سازگاری اهمیت به­سزایی دارد. زنان بسیاری که درگیر سرطان پستان هستند دچار عدم سازگاری با بیماری­ خود در ابعاد مختلف زندگی می­شوند. سازگاری فرایند مداوم زمان­بری است که از ابتدای تشخیص تا پایان روند درمان را شامل می­شود(سجادیان، شهپر، منتظری، کاظم نژاد و علوی، 1390). چنانکه بسیاری از پژوهش­ها بیانگر تحت تأثیر قرارگرفتن سازگاری زناشویی در شرایط ابتلای همسر به سرطان پستان می­باشد(کاظمی مهر­انگیز، 1396). با توجه به عواقب روانی بیماری سرطان پستان در فرد، همزمان درمان روان­شناختی در کنار درمان جسمی ضروری می­نماید. در موج سوم درمان­ها رویکرد درمان مبتنی بر پذیرش­و تعهد ¹²که به عنوان حوزه­ی مهم و برجسته­ای از روان درمانی­های نوظهور شناخته شده است می­تواند مفید باشد(پلامب¹³ و همکاران، 2009؛ اسمعیلی، علیزاده و غنی­زاده، 1395). چنانکه در پژوهش دهقانی ناژوانی و همکاران(1395)، نتایج نشان داد درمان مبتنی بر پذیرش­و تعهد  به عنوان یک رویکرد مداخله­ای تاثیر گذار توان درمان افسردگی زنان مبتلا به سرطان سینه را دارد. در این درمان تغییر احساسات، امیال، باورها و افکار مراجع صرفا مد نظر نیست، بلکه هدف اصلی تغییر رابطه­ی مراجع با افکار و احساسات خود به گونه­ای می­باشد که دیگر آن­ها را به عنوان نمونه در نظر نگیرد. این رویکرد که شامل 6 بخش اصلی پذیرش، گسلش شناختی، ارتباط با زمان حال، ذهن­آگاهی، ارزش­ها و اقدام متعهدانه می­شود و افراد را در جهت پذیرش احساسات سوق می­دهد به شکلی که فرد از خود اجتناب تجربی نشان ندهد و در لحظه حال زندگی و برای مقابله با مشکلات تلاش کند(اسموت، لانگو، هاریسون و مارتینی¹⁴، 2010). همچنین درمان روان­شناختی مطرح دیگری که برای بیماران سرطانی می­تواند مفید باشد درمان طرح­واره مدار است. رویکرد طرحواره درمانی یانگ رویکردی است که بر کشف ریشه های تحولی مشکلات روانشناختی و طرح واره­های ناکارامد اولیه تاکید دارد. طرحوارههای ناسازگار اولیه الگوهای هیجانی شناختی خود آسیب رسان را شامل می­شوند که در ابتدای رشد و تحول در ذهن فرد شکل می­گیرند و در طول زندگی بارها تکرار می­شوند. طرحواره ها و راهکارهای ناکارآمد کنار آمدن بیماران با افراد دیگر، ناراحتی­های روان­شناختی را در بردارند. تمرکز عمده این درمان درگیری فرد با تغییر است تاجایی که در سبک زندگی شخص به صورت ارتقا آن خود را نشان می­دهد. راهبردهای تجربی نیز از جمله راهبردهای درمان مذکور می­باشد که منجربه بیشترین تاثیر در تغییر طرح­واره­ها می­شود(یانگ¹⁵و همکاران 2003). رنر، لوبستل و پیترس¹⁶(2012) اظهار داشتند که طرحواره های ناکارآمد و ناسازگار با علایم آسیب­شناسی روانی مرتبط می­باشند و در پژوهشهای خادمی( 1398)، امیری، قاسمی، قربانی و عباچی(1395) در حیطه اثر بخشی طرحواره درمانی؛ نمایانگر ارتباط افسردگی و مشکلات روحی و بیماری سرطان با طرحواره های ناسازگار بود. در واقع این طرحواره­ها در افراد افسرده ­ی مبتلا به سرطان شدیدتر است. بدین­ترتیب با توجه به مطالب بیان شده به نظر می رسد که هر دو رویکرد درمانی  به شکل  مجزا بر سرطان پستان اثر بخش باشد و از طرفی به این دلیل که هیچ پژوهشی تا کنون به شکل همزمان اثربخشی این دو رویکرد را بر روی سرطان پستان بررسی نکرده است هدف پژوهش حاضر بررسی مقایسه اثر بخشی درمان طرحواره­مدار و درمان مبتنی بر پذیرش بر سرطان پستان و پاسخ به این سوالات است که آیا اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان تاب آوری  بیماران مبتلا به سرطان پستان در شرایط پیگیری متفاوت است؟ آیا اثر بخشی  درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان سازگاری بیماران مبتلا به سرطان پستان در شرایط پیگیری متفاوت است؟ آیا اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان رشد پس از سانحه  بیماران مبتلا به سرطان پستان در شرایط پیگیری متفاوت است؟

 

روش شناسی

این مطالعه از نوع آزمایشی با جامعه­ آماری زنان مبتلا به سرطان پستان مراکز درمانی شرق تهران بود که از نمونه­گیری سرشماری برای انتخاب افراد نمونه استفاده شد. ابتدا از بین تمامی بیماران مبتلا به سرطان پستان مراکز درمانی شرق تهران 150 نفر به صورت هدفدار انتخاب شدند و پس از انجام غربالگری با آزمودنی­های متغیر وابسته و تعیین متغیر 1 انحراف از معیار در تاب­آوری، رشد پس از آسیب و سازگاری، افراد پایین­تر از میانگین به عنوان گروه هدف انتخاب شدند که  به صورت تصادفی 45 نفر را جدا و در سه گروه 15 نفری که دربرگیرنده دو گروه مداخله و یک گروه کنترل بود قرار دادیم. برای گروه مداخله(1) 12 جلسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(هر جلسه 90 دقیقه) و برای گروه مداخله(2) نیز 12 جلسه طرح­واره درمانی با مدت هر جلسه 90 دقیقه اجرا گردید. . در درمان طرح­واره­ای بر روی 5 حوزه کار شد و بیشتر کار در حوزه اول شامل طرد و بریدگی اجرا گردید. همچنین جهت هر مداخله درمانی، جلسات هفته­ای دوبار با فاصله زمانی 3 روز برگزار شد. 

 

ابزارهای سنجش

مقیاس تاب­آوری کونور و دیویدسون¹⁷: کونور و دیویدسون(2003) با بررسی منابع پژوهشی مختلف طی سال­های 1979-1991 در حوزه­ی تاب­آوری مقیاس حاضر را ایجاد کردند. از این مقیاس به منظور بررسی ویژگی­های روان­شناختی شش گروه جمعیت عمومی، مراجع­کنندگان بخش مراقبت­های عمومی و اولیه، بیماران سرپایی روان­پزشکی، بیماران درگیر با مشکلات اختلال اضطراب فراگیر و دو گروه افراد مبتلا به استرس پس از سانحه استفاده شد. طبق نظر سازندگان، این پرسشنامه ابزار مناسبی برای تفکیک افراد تاب­آور از غیر آن و بدین­ترتیب قابل استفاده در موقعیت­های بالینی و پژوهشی می­باشد. ضریب آلفای کرونباخ مقیاس حاضر از جانب کونور و دیویدسون 98/. و ضریب پایایی آن که نتیجه روش بازآزمایی در یک فاصله 4 هفته­ای است 87/. گزارش گردید. در ایران محمدی(1384) مقیاس حاضر را مورد هنجاریابی قرار داد و جهت تعیین پایایی نیز روش آلفای کرونباخ را مورد استفاده قرار داد که ضریب پایایی 89/. را گزارش داد(جوکار، 2007). همچنین  این پرسشنامه 25 گویه شامل طیف لیکرت را در برمی­گیرد که از کاملا نادرست(0)، به ندرت(1)، گاهی درست(2)، اغلب درست(3)، همیشه درست(4) را شامل و با نمره­های داخل پرانتز نمره­گذاری می­شود. در واقع طیف نمرات آزمون بین 0 تا 100 است که نمرات بالاتر، تاب­آوری بیشتر آزمودنی را نشان می­دهد. زیر مقیاس های این پرسشنامه به ترتیب تصور فرد از شایستگی خود با گویه­های(25، 24، 23، 17، 16، 12، 11، 10)، اعتماد نسبت به غرایز خود و تحمل عاطفه­ی منفی با گویه­های( 20، 19، 18، 15، 14، 7، 6)، پذیرش مثبت تغییر و روابط ایمن با گویه­های(8، 5، 4، 2، 1)، کنترل با گویه­های(22، 21، 13) و اثرات معنوی با گویه­های(3، 9) می­باشد.

مقیاس سازگاری اجتماعی بل¹⁸:مقیاس حاضر توسط بل در سال 1962 با دو مقیاس که به ترتیب در حیطه دانش­آموزان و دانشجویان، بزرگسالان است تهیه گردید. هر فرم 5 بعد سازگاری در خانه، سازگاری بهداشتی، سازگاری عاطفی، سازگاری تحصیلی- شغلی و سازگاری اجتماعی را در بر می­گیرد. در سال 1962 ضرایب اعتبار این پرسشنامه برای خرده مقیاس­ها توسط بل محاسبه و ضریب آلفای کرونباخ 89/. گزارش شد. در ایران عبدی­فر(1374)، در مطالعه­ای که بر روی 15 نفر از دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه مشهد انجام گردید و اعتبار مقیاس 80 سوالی بل را از طریق آلفای کرونباخ 88/. محاسبه کرد. این پرسشنامه 160 گویه را با گزینه­های بله(1) خیر(0) نمی­دانم می­باشد. گویه­های مربوط به هر خرده مقیاس نیز به ترتیب چنین است؛ سازگاری در خانه(بلی(116، 121، 127، 131، 137، 142، 147، 151، 157، 1، 11، 16، 22، 25، 31، 40، 51، 55، 71، 75، 81، 85، 91، 96، 101، 111)  خیر(7، 35، 46، 62، 106)، سازگاری بهداشتی( بلی: 108، 113، 117، 122، 126، 133، 139، 141، 146، 3، 6، 13، 19، 24، 27، 33، 38، 42، 48، 53، 57، 61، 66، 73، 87، 84، 152، 88، 93)، سازگاری عاطفی( بلی: 10، 112، 120، 123، 130، 134، 140، 143، 150، 2، 10، 14، 18، 23، 28، 34، 39، 43، 47، 54، 58، 65، 70، 74، 79، 82، 153، 160، 90، 92، 100، 105، 9)، سازگاری تحصیلی – شغلی(بلی: 145، 149، 155، 159، 129، 115، 110، 1، 4، 98، 89، 8، 76، 49، 45، 41، 139، 135، 26، 5، 9، 3، 2)، سازگاری اجتماعی( بلی( 132، 138، 144، 154، 4، 15، 17، 21، 29، 32، 50، 52، 59، 72، 77، 78، 99، 107، 119، 124) خیر(8، 37، 44، 63، 68، 83، 94، 102، 114، 128، 148، 158)).

مقیاس رشد پس از سانحه تدسچی: این مقیاس به منظور ارزیابی پیامد­های روان­شناختی مثبت توسط افرادی که با رویدادی آسیب­زا در زندگی خود مواجه شده­اند در سال 1996، توسط تدسچی ساخته شد و 21 گویه شامل 5 مولفه( شیوه­های جدید، در ارتباط با دیگران، قدرت شخصی، ارزش زندگی و تغییر معنوی) را دارا می­باشد. حیدرزاده و همکاران(1394) در مطالعه خود ضریب آلفای کل ابزار را 87/. و ضرایب مولفه­های مقیاس را بین 55/. تا 77/. گزارش کردند. همچنین پایایی آزمون در پژوهش شیخ و ماروتا(2005) به واسطه همسانی درونی نمره کلی مقیاس و هر یک از خرده مقیاس­ها، روی نمونه­ای از بیماران قلبی در امریکا مورد محاسبه قرار گرفت و آلفای کرونباخ کل مقیاس 96/. گزارش شد. نحوه نمره­گذاری به صورت طیف لیکرت است. نمرات مقیاس از صفر (من این تغییر را به خاطر تاثیر رویداد استرس زا نمی دانم) تا پنج (من این تغییر را به میزان خیلی زیادی به عنوان تاثیر رویداد استرس زا می دانم)می­باشد. همچنین دامنه نمرات آزمودنی از صفر تا 105 بوده و هرچه نمره بالاتر باشد میزان رشد پس از سانحه در آزمودنی بالاتر است. همپنین گویه­های مربوط به هر مقیاس به ترتیب چنین است؛ شیوه های جدید( 2-13-14-19-21)، در ارتباط با دیگران(6-7-9-12-15-18-20)، قدرت شخصی(4-8-10-17)، ارزش زندگی(1-3-11) و تغییر معنوی(5-16). نمرات مقیاس­ها نیز به وسیله جمع نمرات عبارات در هر عامل حساب می شود. نمره نهایی مقیاس برای PTGI قابل محاسبه است.

طرح درمانی: دو طرح درمانی در این مطالعه به کار گرفته شد که محتوای هر جلسه بدین­ترتیب است: طرح­واره درمانی؛ جلسات(3-1): آشنایی اعضا با یکدیگر، قوانین گروه و مفاهیم مربوط به طرح­واره/ جلسات(6-4): بررسی تکالیف، سنجش و ارزیابی طرح­واره­ها/ جلسات(8-7): بررسی تکالیف، پل زدن به جلسات قبل، ارایه منطق کار و تکنیک­های شناختی/ جلسات(10-9): بررسی تکالیف، پل زدن به جلسات قبل، ارایه تکنیک­های تجربی/ جلسات(12-11): بررسی تکالیف، پل زدن به جلسات قبل، ارایه الگوشکنی رفتاری(تصویر سازی روابط باز والدینی، نامه نوشتن، تصویر سازی خاطرات سرکوب شده و ...). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد؛ جلسه(1): معرفی درماندگی خلاق، کشف اهداف و کارهای ناموفق درمان­جو، آگاهی از راهبردهای کنترلی در مقابله با مشکلات/ جلسه(2): شرح نتیجه جلسه قبل، ارایه تمرینات تجربی جهت چالش با تاثیر راهبردهای کنترل/ جلسه(3): رسیدن به این شناخت که کنترل یک مشکل است، ارزیابی مشکلات، فعال­سازی رفتاری/ جلسه(4): معرفی مفهوم گسلش از افکار و احساسات ایجاد کننده افسردگی/ جلسه(5): سنجش توانایی مراجع در رهایی از افکار و احساسات افسرده­ساز/ جلسه(6): معرفی خود مفهوم سازی شده در مقابل خود مشاهده­گر/ جلسه(7): آگاه کردن مراجع نسبت به ارزش­ها/ جلسه(8): همراه بودن با مراجع در جهت شناخت بخش­هایی از زندگی که با ارزش­های او همخوان نیست/ جلسه(9): کشف ارتباط بین اهداف و فعالیت­ها، مستحکم کردن عوامل تمایل و گسلش/ جلسه(10): تمرکز بر مسایلی که مربوط به درمانجو است/ جلسه(11): این آموزش به درمانجو داده شود که خود یک درمانگر باشد/ جلسه(12): پیشرفت مراجع و اهداف پیوسته­ای را که دارا بوده است منعکس می­شود.

   از روش­های آمار توصیفی(میانگین، انحراف استاندارد) و  روش­های آمار استنباطی تحلیل کواریانس(آنکوا) جهت تجزیه و تحلیل داده­های پژوهشی استفاده شد. تحلیل کوواریانس(آنکوا) به ما کمک می­کند اثر متغیرهای مستقل مختلف و در واقع دیگر متغیرها را حذف کنیم یا از بین ببریم.  همچنین تمامی عملیات تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم­افزار spss19 انجام گردید.

 

یافته­ها

توزیع فراوانی در نمونه بر اساس وضعیت سنی در گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بدین صورت بود: افراد 55 سال به بالا 0 تا 40 درصد بیشترین حجم نمونه را شامل می­شدند. افراد بین 41 تا 45 سال نیز با 33/13 کمترین اعضای نمونه را در بر داشتند. فراوانی، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی در افراد 45-41 سال به ترتیب(2) (33/13) (33/13)، افراد 50-46 سال (3) (20) (33/33)، افراد 55-51 سال (4) (67/26) (60) و افراد 55 سال به بالا (6) (40) (100) بود. همچنین توزیع فراوانی نمونه بر­اساس وضعیت سنی در گروه درمان طرح­واره مدار بدین صورت بود؛ افراد 46 تا 55سال، با میزان 40 درصد بیش‌ترین حجم نمونه و افراد 56 تا 60سال با 33/13درصد، کمترین اعضای نمونه را در بر داشتند. فراوانی، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی در افراد 45-35 سال به ترتیب(3) (20) (20)، افراد 55-46 سال(6) (40) (60)، افراد 60-56 سال(2) (33/13) (33/73)، افراد 60 سال به بالا(4) (27/26) (100) بود. توزیع فراوانی بر­اساس وضعیت سنی در گروه کنترل نیز بدین قرار بود؛ افراد  41 تا 50سال، با 33/33درصد بیش‌ترین حجم نمونه و افراد بین 56 تا 60 سال  ،نیز با 28/14درصد، کمترین اعضای نمونه را داشتند. در افراد 50-41 سال فراوانی، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی به ترتیب(6) (33/33) (33/33)، 55-51 سال(4) (57/28) (14/57)، در 60-56 سال (2) (28/14) (57/78)، 61 سال به بالا(3) (43/21) (100) بود.

توزیع فراوانی نمونه برحسب وضعیت تحصیلی گروه مبتنی بر پذیرش و تعهد بدین گونه بود؛ افراد با مدرک دیپلم و فوق دیپلم  با 33/53درصد بیش‌ترین حجم نمونه را تشکیل می‌دادند و افراد دارای مدرک لیسانس نیز با 67/26 درصد، کمترین حجم نمونه را در بر داشتند. فروانی، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی این گروه نیز در افراد دارای دیپلم و زیر دیپلم به ترتیب (8) (33/53) (33/53)، در فوق دیپلم(3) (20) (33/73)، در لیسانس(4) (27/26) (100) بود. 

توزیع فراوانی بر حسب وضعیت تحصیلی گروه طرح­واره درمانی بدین نحو بود؛ افراد دارای مدرک دیپلم و زیر  دیپلم  با 67/46 درصد، بیش‌ترین حجم نمونه و فوق  دیپلمه  و لیسانسه ها نیز با 6728/26درصد، کمترین حجم را در نمونه داشتند.  همچنین فراوانی، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی افراد دیپلمه و زیر دیپلم به ترتیب(7) (67/46) (67/46)، برای فوق دیپلمه ها(4) (67/26) (33/73) و لیسانسه ها(4) (67/26) (100) بود.

توزیع فراوانی نمونه بر حسب وضعیت تحصیلی گروه کنترل بدین قرار بود؛ افراد برخوردار از مدرک دیپلم و زیر دیپلم با 67/46درصد حجم نمونه بالاتر و افراد با مدرک لیسانس نیز با 20 درصد پایین­ترین حجم نمونه را داشتند. فراوانی، درصد فراوانی و درصد فراوانی تجمعی در دیپلمه ها و زیر دیپلمه ها به ترتیب (7) (67/46) (67/46)، فوق دیپلمه ها(5) (33/33) (80) و در لیسانسه ها( 3) (20) (100) بود. 

پس از بررسی انجام شده با توجه به رعایت شدن رابطه خطی و مفروضه­های همگنی ماتریس واریانس/ کوواریانس و مفروضه یکسانی واریانس­ها، توزیع نرمال و همگنی شیب خط رگرسیون محقق مجاز به استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیره است.

 

 

---

[1]  - Hall

[2] - Harsion

[3] - Jamal

[4] - Jatoi

[5] - Resilience

[6] - Cormio

[7] - Post traumatic growth 

[8] - Adaptation

[9] - Halford

[10] - Waller

[11] - Brunon Fist

[12] - Acceptance therapy

[13] - Plumb

[14] - Smout. Longo. Harrison. Minniti

[15] - Young

[16]  Renner. Lobbestael & Peeters

[17] - Connor & Davidson

[18] - Bell Social Adaptation Scale

جدول 1. تحلیل حاصل از تحلیل کوواریانس تک متغیری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان تاب آوری بیماران مبتلا به سرطان پستان

منبع پراش	مجموع مجذورات SS	درجه آزادی df	میانگین مجذورات MS	F	سطح معناداریP	اندازه اثر
(تاب آوری)	330/403	2	665/201	553/104	000/0	836/0
خطا	082/79	41	929/1

 

 

نتایج جدول 1 نشان می‌دهد بین گروه آزمایش که تحت تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نسبت به درمان طرحواره مدار بوده‌اند و گروه کنترل که تحت هیچ‌گونه آموزشی قرار نگرفتند حداقل دوگروه در میزان واریانس متغیرتاب آوری در شرایط پس آزمون با یکدیگر تفاوت معناداری دارند.

F(2,41)= 553/104 ؛  P < 01/0؛ ؛ Partial  =836/0        (1)

با توجه به معنادارشدن f محاسبه شده (معادله 1) برای مقایسه تفاوت میانگین‌‌‌های دو گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی از  آزمون تعقیبی لامتریکس، برای متغیر(تاب آوری) در پس آزمون استفاده شد که نتایج در جدول 2 نشان داده شده است:

 

 

 

جدول 2. تحلیل حاصل از تحلیل کوواریانس تک متغیری براساس متغیر (تاب آوری) در پس آزمون با استفاده از آزمون تعقیبی لامتریکس برای  گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی

منبع پراش	مجموع مجذورات SS	درجه آزادی df	میانگین مجذورات MS	F	سطح معناداریP	اندازه اثر
(تاب آوری)	531/68	1	531/68	530/35	000/0	377/3-
خطا	082/79	41	929/1

 

 

نتایج جدول 2 نشان می دهد بین گروه آزمایش که تحت تاثیر گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی در میزان تاب آوری  در پس آزمون تفاوت معنادار وجود دارد (معادله 2).

F(1,41)= 530/35 ؛  P > 01/0         (2)

با توجه به مقایسه تفاوت میانگین های دوگروه (377/3 -) گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی در میزان تاب آوری  نشان داده شده است که افراد تحت تاثیر طرحواره درمانی نسبت به افراد تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در میزان افزایش متغیر تاب آوری در پس آزمون اثربخشی  بیشتری  دارند.

پس از بررسی انجام شده با توجه به رعایت شدن رابطه خطی و مفروضه­های همگنی ماتریس واریانس/ کوواریانس و مفروضه یکسانی واریانس­ها، توزیع نرمال و همگنی شیب خط رگرسیون محقق مجاز به استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیره است.

 

 

 

جدول 3. تحلیل حاصل از تحلیل کوواریانس تک متغیری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان رشد پس از سانحه بیماران مبتلا به سرطان پستان

منبع پراش	مجموع مجذورات SS	درجه آزادی df	میانگین مجذورات MS	F	سطح معناداریP	اندازه اثر
(رشد پس از سانحه)	924/574	2	462/287	200/138	000/0	871/0
خطا	282/85	41	080/2

 

نتایج جدول 3 نشان می‌دهد بین گروه آزمایش که تحت تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نسبت به طرحواره درمانی بوده‌اند و گروه کنترل که تحت هیچ‌گونه آموزشی قرار نگرفتند. حداقل دوگروه در میزان واریانس متغیر رشد پس از سانحه در شرایط پس آزمون با یکدیگر تفاوت معناداری دارند.

F(2,41)= 200/138 ؛  P < 01/0؛ ؛ Partial  =871/0        (3)

 

با توجه به معنادارشدن f محاسبه (معادله 3) شده برای مقایسه تفاوت میانگین‌‌‌های دو گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی از  آزمون تعقیبی لامتریکس، برای متغیر(رشد پس از سانحه) در پس آزمون استفاده شد که نتایج در جدول 4 نشان داده شده است:

 

 

جدول 4. حلیل حاصل از تحلیل کوواریانس تک متغیری براساس متغیر رشد پس از سانحه در پس آزمون با استفاده از آزمون تعقیبی لامتریکس در گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی

منبع پراش	مجموع مجذورات SS	درجه آزادی df	میانگین مجذورات MS	F	سطح معناداریP	اندازه اثر
رشد پس از سانحه	955/94	1	955/94	651/45	000/0	561/3-
خطا	282/85	41	080/2

 

 

نتایج جداول 4 نشان می دهد بین گروه آزمایش که تحت تاثیر گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی در میزان رشد پس از سانحه در پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (معادله 4).

F(1,41)= 651/45 ؛  P > 01/0         (4)

با توجه به مقایسه تفاوت میانگین های دوگروه (561/3- ) گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی در میزان رشد پس از سانحه نشان داد ه شده است که افراد تحت تاثیر طرحواره درمانی نسبت به افرادیکه تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قرارگرفته اند در میزان افزایش متغیر رشد پس از سانحه در پس آزمون از اثربخشی  بیشتری برخوردارند. 

پس از بررسی انجام شده با توجه به رعایت شدن رابطه خطی و مفروضه­های همگنی ماتریس واریانس/ کوواریانس و مفروضه یکسانی واریانس­ها، توزیع نرمال و همگنی شیب خط رگرسیون محقق مجاز به استفاده از تحلیل کواریانس چند متغیره است.

 

 

 

جدول 5. تحلیل حاصل از تحلیل کوواریانس تک متغیری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی بر میزان سازگاری  بیماران مبتلا به سرطان پستان

منبع پراش	مجموع مجذورات SS	درجه آزادی df	میانگین مجذورات MS	F	سطح معناداریP	اندازه اثر
(سازگاری)	918/753	2	959/376	683/231	000/0	919/0
خطا	709/66	41	627/1

 

بر­اساس نتایج جدول 5 بین گروه آزمایش که تحت تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نسبت به طرحواره درمانی بوده‌اند و گروه کنترل که تحت هیچ‌گونه آموزشی قرار نگرفتند. حداقل دوگروه در میزان واریانس متغیر سازگاری در شرایط پس آزمون با یکدیگر تفاوت معناداری دارند.

 

F(2,41)= 683/231 ؛  P < 01/0؛ ؛ Partial  =919/0        (5)

با توجه به معنادارشدن f محاسبه (معادله 5) شده برای مقایسه تفاوت میانگین‌‌‌های دو گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی از  آزمون تعقیبی لامتریکس، برای متغیر(سازگاری) در پس آزمون استفاده شد که نتایج در جدول 6 ذکر شده است:

 

 

جدول 6. تحلیل حاصل از تحلیل کوواریانس تک متغیری براساس متغیر سازگاری در پس آزمون با استفاده از آزمون تعقیبی لامتریکس در گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی

منبع پراش	مجموع مجذورات SS	درجه آزادی df	میانگین مجذورات MS	F	سطح معناداریP	اندازه اثر
سازگاری	024/122	1	024/122	997/74	000/0	069/4-
خطا	709/66	41	627/1

 

 

نتایج جداول 6 نشان می دهد بین گروه آزمایش که تحت تاثیر گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی در میزان سازگاری در پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد (معادله 6).

F(1,41)= 997/74 ؛  P > 01/0         (6)

با توجه به مقایسه تفاوت میانگین های دوگروه (069/4-) گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی در میزان سازگاری نشان داد ه شده است که افرادیکه تحت تاثیر درمان طرحواره­مدار  قرار گرفته اند نسبت به افراد تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در میزان افزایش متغیر سازگاری در پس آزمون اثربخشی  بیشتری  دارند. 

 

بحث و نتیجه­گیری

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرح­واره درمانی بر میزان تاب­آوری، رشد پس از سانحه و سازگاری در بیماران مبتلا به سرطان پستان اجرا گردید. طبق مقایسه تفاوت میانگین­های دو گروه( 377/3-) اکت و طرح­واره درمانی در میزان تاب­آوری، افراد در گروه طرح­واره درمانی نسبت به افراد گروه اکت در متغیر تاب­آوری افزایش بیشتری داشتند که این حاکی از اثر­بخشی بالاتر در پس آزمون بود. این نتایج با پژوهش­های(امیری­ و همکاران 1395، مقدم1394، خادمی 1398،رویین­تن 1398) همخوان و همسو است. طبق پژوهش امیری و همکاران(1395) طرح­واره درمانی توان کاهش نشخوار فکری و افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان را دارد. مقدم(1394) در پژوهش خود دریافتند؛ درمان شناختی رفتاری به این صورت بر سبک­های مقابله­ای اثر می­گذارد که سبک مقابله­ای رفتاری، شناختی و مساله­مدار را افزایش و سبک مقابله­ای اجتنابی و هیجان­مدار را کاهش می­دهد. خادمی(1398) در تحقیق خود دریافت که مداخلات مبتنی بر طرح­واره درمانی بر طرح­واره­های ناسازگار اولیه زنان مبتلا به سرطان پستان موثر است. طبق پژوهش رویین­تن(1398) درمان ترکیبی مبتنی بر پذیرش و تعهد و امید درمانی در راستای افزایش کیفیت زندگی عمل می­کند. در تبیین این یافته می­توان گفت از آن­جا که طرح­واره­های ناکارآمد بیماران سرطانی اغلب بیانگر مشکلات و اختلالات مزمن روحی تلقی می­شود، تغییر این افراد در رابطه با طرح­واره هایشان که به نحوی سبک زندگی آن­ها را نیز بهبود می­بخشد می­تواند در میزان تاب­آوری فرد کارساز باشد و از این­رو درمان طرح­واره مدار اثربخشی بیشتری دارد. همچنین بیماران سرطانی ممکن است طرح­واره­های انزوای اجتماعی، شکست، محرومیت هیجانی، وابستگی و نقص را داشته باشند؛ هر کدام از این طرح­واره ها به واسطه تاثیرات خود و کاستی­هایی که سبب می­شوند توان تاثیر بر تاب­آوری فرد را دارند و طرح­واره درمانی با توجه به تمرکز بر درون­مایه­های روان­شناختی، کمک عمده خود را بر تعریف و سازمان­دهی مشکلات مزمن و عمیق می­کند. این درمان که روابط بین فردی کودکی تا زمان حال را مورد بررسی قرار می­دهد باعث می­شود بیماران مشکلات شخصیتی خود را خود نا همخوان ببینند و بدین واسطه برای رهایی از مشکلات انگیزه بیشتری به دست آورند(یانگ و همکاران، 1994 ترجمه حمیدپور، 1394). همچنین در تبیین اثر­بخش بودن درمان اکت در این پژوهش می­توان گفت بسیاری از پژوهش­ها تاثیر رویکرد اکت را بر کاهش مشکلات روحی و برخی ویژگی­ها و سایر شرایط بالینی مورد تایید قرار داده­اند و اظهار داشته­اند که این درمان تاثیر مثبت بر کیفیت و سلامت روان و زندگی افراد درگیر دردهای مزمن دارند(عازمی زینال، غفاری و شرقی، 1395). بدین­ترتیب بدیهی می­نماید که این درمان در افزایش تاب­آوری که یک مفهوم مهم در شرایط روان و زندگی و سایر شرایط بالینی است، اثر­بخش باشد.

با توجه به مقایسه تفاوت­های بین میانگین­های دو گروه (561/3-) درمان اکت و طرح­واره درمانی در میزان رشد پس از آسیب،  افراد گروه طرح­واره درمانی نسبت به افراد تحت درمان اکت، میزان افزایش این متغیر در پس آزمون اثر­بخشی بیشتری دارند. این نتایج با مطالعات (موسوی اصل، موسوی 1393، رحیمی 1393، خادمی 1398) همسو است. طبق پژوهش موسوی اصل، موسوی(1393) طرح­واره درمانی کاهش شدت فعالیت طرح­واره­های ناسازگار در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه را دارد. رحیمی(1393) نیز در پژوهشی با هدف مقایسه اثربخشی رویکرد اکت و درمان میان فردی بر کاهش اضطراب و افسردگی دانش آموزان با فوبی اجتماعی دریافت که دو درمان مذکور کاهش اضطراب، افسردگی و فوبی اجتماعی را به همراه دارد و در عین حال درمان اکت نسبت به درمان میان­فردی از اثر­بخشی بیشتری برخوردار است. طبق یافته­های خادمی (1398) نیز مداخلات مبتنی بر طرح­واره درمانی بر طرح­واره­های ناسازگار اولیه زنان مبتلا به سرطان پستان اثر گذار است. در تبیین این فرضیه نیز می­توان گفت از آن­جا که شرایط روانی، جسمی تنش­زایی که ناشی از تشخیص و درمان سرطان است می­تواند فراهم کننده­ی بستری جهت رشد پس از آسیب باشد، بنابراین درمان طرح­واره­مدار که با شرایط ذهنی و فکری افراد سر و کار دارد، در شرایط رشد پس از آسیب نیز قابلیت دارد. در واقع به جهت اینکه رشد پس از آسیب تغییر فردی مثبت حاصل از مواجهه با بحران یا رویداد آسیب­زاست و از طرفی درمان طرح­واره­ای نیز بر تغییر فرد در جهت بهبودی و رشد متمرکز است، این درمان توان  همسویی و اثر­گذاری بر رشد پس از آسیب را دارد. به علاوه افراد با طرح­واره­های آسیب­پذیری در رابطه با رشد پس از آسیب هماهنگی و اثر­بخشی متناسب خود را نشان می­دهند. در رابطه با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و اثر­بخشی آن نیز باید گفت که این درمان به واسطه نقش موثر خود در تغییر افکار و هیجانات توان اثر­گذاری بر میزان رشد پس از آسیب بیماران مبتلا به سرطان پستان را دارد. این رویکرد بیماران سرطانی را برای پذیرش هیجانات و شناخت­های کنترل شده­شان متعهد می­سازد که این رویایی، تعدیل و انطباق مثبت و در نظر گرفتن بیماری به صورت رشد و تغییر در شناخت و هیجانات را که در نهایت منجر به تغییرات رفتاری می­شود را در پی دارد که هماهنگ با رشد پس از آسیب می­باشد.

با توجه به مقایسه تفاوت میانگین های دوگروه (069/4-) گروه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرحواره درمانی در میزان سازگاری، که افراد تحت تاثیر طرحواره درمانی نسبت به افراد تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در میزان افزایش متغیر سازگاری در پس آزمون از اثربخشی بیشتری برخوردار بودند. این نتایج هماهنگ با پژوهش­های(دهقانی ناژوانی و همکاران 1395، امیری و همکاران 1395، است. نتایج حاکی از پژوهش دهقانی ناژوانی و همکاران (1395) نشان داد؛ درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش اجتناب تجربه­ای و اضطراب زنان مبتلا به سرطان پستان اثر گذار است. همچنین نتایج پژوهش امیری و همکاران (1395) بیانگر تاثیر طرح­واره درمانی بر کاهش نشخوار فکری و افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان پستان بود. در تبیین این نتایج می­توان اینگونه بیان کرد که پژوهش­های بسیاری بیانگر متاثر شدن سازگاری زناشویی بعد از ابتلا به سرطان از زوجین می­باشد(ریحانی، بهزادی پور و طهماسبی، 1396). مختل شدن سازگاری روانی مشکلات عدیده­ای را بر فرد تحمیل می­کند(بی­قراری، تحریک پذیری، خستگی....)(براتون فیست، 2013). تعداد بسیاری از زنان بعد از مطلع شدن از ابتلای به سرطان پستان در سازگاری­شان اختلال ایجاد شده ودچار ناامیدی و ناتوانی می­شوند؛ در واقع دید و نگرش این افراد نسبت به زندگی مورد چالش قرار می­گیرد(لشکری­زاده و همکاران، 1391). از این­رو درمان طرح­واره­ای نیز به جهت ارتباط داشتن با تفکر افراد و تلاش برای تغییر، می­تواند در جهت بهبودی و تغییر دید و نگرش بیمار مفید و کاربردی باشد. به علاوه هنگامی که نشانه­های حاد بیماری پایین می­آید، این درمان برای بهبود بیماران زیادی متناسب می­باشد (افسردگی، اضطراب مزمن و سازگاری). درباره­ درمان اکت نیز اینگونه تبیین می­توان اظهار کرد که با توجه به هدف این درمان در راستای شکل دادن انعطاف پذیری و سازگاری روان­شناختی و پذیرش، می­توان سازگاری را در افراد ایجاد کرد(دهقان ناژوانی، 1392). به طور کلی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و طرح­واره درمانی برا متغیرهای پژوهش حاضر موثر بود و از بین این دو درمان، طرح­واره درمانی از اثر­بخشی بیشتری برخوردار بود.

در مطالعه حاضر مانند سایر پژوهش­ها محدودیت­هایی وجود دارد که از جمله عدم امکان کنترل تمام متغیرهای مزاحم، شخصیتی، روانی، جسمی و شرایط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و از طرفی کمبود پژوهش­هایی که همزمان دو درمان مطرح در پژوهش حاضر را با هر یک از متغیر­ها انجام داده باشد. همچنین پیشنهاد می­شود درمانگران نتایج این مطالعه را به منظور سازگاری و افزایش تاب‌آوری بیماران سرطانی به کار برند و متغیرهای این پژوهش بر روی افراد با انواع دیگر سرطان اجرا گردد.

 

تشکر و قدردانی

 این پژوهش بر گرفته از پایان نامه دکتری تخصصی می باشد و از کلیه عزیزانی که در این مطالعه مرا یاری و راهنمایی نمودند، نهایت تشکر و قدردانی را دارم.

 

 

منابع

آقایوسفی، علیرضا (۱۳۸۰). نقش شخصیت و راه‌های مقابله‌ای در افسردگی و کاربرد مقابله‌درمانگری در شخصیت و افسردگی. رساله‌ دکترای تخصصی روانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس

امیری، زهرا؛ قاسمی، مژگان؛ قربانی، سکینه؛ عباچی، مینا (۱۳۹۵). اثر بخشی طرحواره درمانی جفری یانگ بر کاهش نشخوار فکری و افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان. سومین کنفرانس بین‌المللی نوآوری‌های اخیر در روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری، تهران، موسسه آموزش عالی.

اسمعلی، احمد؛ علیزاده، معصومه؛ غنی­زاده بالدرلو، کبری(1395). اثربخشی روان­درمانی گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله پزشکی ارومیه، 27(5)، 374-365.

پورسردار، فیض‌الله؛ عباسپور، ذبیح الله؛ عبدی‌زرین، سهراب؛ سنگری، علی‌اکبر (۱۳۹۱). تاثیر تاب آوری بر سلامت روانی و رضایت از زندگی، یک الگوی روان شناختی از بهزیستی. یافته، ۱۴(۱)، ۸.

ترکاشوند، جلال؛ دادگری، فهیمه؛ زارعیان، آرمین (1396).  تاثیر آموزش مبتنی بر نیاز، بر آگاهی و نگرش بیماران تحت شیمی درمانی در بیمارستان‌های منتخب آجا. علوم مراقبتی نظامی، ۴(۲)، ۱۳۸-۱۴۶

حسن پور دهکردی، علی (۱۳۸۶). کیفیت زندگی و عوامل مرتبط با آن در بیماران سرطانی تحت شیمی درمانی بیمارستان انکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران (۱۳۸۲). مجله علوم پزشکی کرمانشاه، ۱۰(۲)، ۱۱۰.

حيدرزاده، م. رسولي، م. محمدي­، ش، ف. علوی­مجد، ح. میرزایی، ح. طهماسبی، م .(1394). روان سنجی نسخه فارسی رشد پس از سانحه در بیماران مبتلا به سرطان.پایش، 14(4)، 473-467.

خادمی، مهرنوش؛ طالبیان شریف، جعفر؛ آزادی، محمود  (1397). اثربخشی طرحواره درمانی بر طرحواره های ناسازگار اولیه زنان مبتلا به سرطان سینه. سومین کنفرانس بین المللی پژوهش در روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی، دبیرخانه دائمی کنفرانس.

دهقانی­ناژوانی، بهاره (1392). بررسی تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر اجتناب تجربه‌ای، اضطراب و افسردگی زنان مبتلا به سرطان پستان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه اصفهان.

رحیمی، ندا (1393). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان میان فردی در کاهش اضطراب و افسردگی دانش‌آموزان دارای فوبی اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، اردبیل، دانشگاه محقق اردبیلی.

رضایی، میر موسی؛ مومنی قلعه قاسمی، طاهره؛ گرجی، مجتبی (۱۳۹۳). بررسی وضعیت افسردگی و اضطراب در بین مبتلایان به سرطان پستان مراجعه کننده به بیمارستان تخصصی سرطان اصفهان. مجله تحقیقات نظام سلامت، ۱۰(۱)، ۳۹-۴۸.

رویین‌تن، سجاد؛ آزادی، شه دخت؛ افشین، همایون (1398). اثر بخشی درمان ترکیبی مبتنی بر پذیرش و تعهد و امید درمانی بر کیفیت زندگی در بیماران سرطانی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 10(38): 242-221

ریحانی، فیسه دم؛ بهزادی پور، ساره؛ طهماسبی، صدیقه (۱۳۹۶). ارتباط حمایت اجتماعی ادراک شده با بهزیستی روانشناختی و سازگاری زناشویی در زنان مبتلا به سرطان پستان پس از ماستکتومی. جراحی ایران، ۲۵(۱)، ۶۱.

سجادیان، اکرم سادات؛ حقیقت، شهپر؛ منتظری، علی؛ کاظم نژاد، انوشیروان؛ علوی فیلی، افسانه (1391). سازگاری در بیماران مبتلا به سرطان پستان قبل و بعد از درمان. فصلنامه بیماری های پستان ایران، ۴(۳)، ۵۲-۵۸.

سید محمودی، سید جواد؛ رحیمی، چنگیز؛ محمدی، نورالله(1390). عوامل موثر بر تاب­آوری در افراد مواجه شده با ضربه روانی. پژوهش­های روان­شناسی بالینی و مشاوره، 1(1)، 14-5.

شعاع کاظمی، مهر­انگیز(1396). تاثیر آموزش مولفه­های کیفیت زندگی بر سازگاری و رضایت زناشویی بیماران سرطان پستان. اولین کنفرانس بین­المللی فرهنگ، آسیب­شناسی روانی و تربیت.

صالحی، حمه؛ دهشیری، غلامرضا (1397). رشد پس آسیبی در بیماران مبتلا به سرطان: نقش ابعاد روانی، معنوی و ذهنی بهزیستی و امیدواری. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، ۱۲(۲)، ۱-۱۳.

صحرانورد، سارا؛ احدی، حسن؛ تقدیسی، محمد حسین؛ کاظمی، طوبی؛ کراسکیان، ادیس(1396). نقش عوامل روانی بر سازگاری روانی اجتماعی بیماران ایسکمی قلبی با واسطه­گری فشار خون. فصلنامه علمی پژوهشی.5(2): 146-139.

عازمی زینال، کرم؛ غفاری، عذرا؛ شرقی، افشان (۱۳۹۵). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی، سلامت جسمانی و سلامت روانی بیماران همودیالیزی. نشریه اصول بهداشت روانی، ۱۸(۷۵)، ۴۱۲-۴۱۸.

عبدی­فر، سهیلا (1374). بررسی رابطه حمایت اجتماعی و منبع کنترل درونی با سازگاری اجتماعی دانشجویان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم.

لشکری زاده، حمدرضا؛ جهان‌بخش، فرزانه؛ ثمره فکری، میترا؛ پورسیدی، بهرام؛ آقایی افشار، محمود؛ شکوهی، مصطفی (1391). نگرش بیماران سرطانی در رابطه با اعلام تشخیص بیماری و نحوه ی اطلاع رسانی به آن ها. مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، ۵(۴)، ۷۱-۷۹.

مظاهری نایینی، مهتا؛ ربانی نیا، طیبه (۱۳۹۶). ترکیب جنبه‌های مولکولی سرطان پستان با هورمون درمانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار، ۲۴(۱)، ۹-۱۵.

مقدم، مجتبی؛ مکوندی، بهنام؛ پاک سرشت، سیروس (۱۳۹۴). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر سبک های مقابله ای بیمارای سرطان. فصلنامه علمی- پژوهشی، پژوهش در سلامت روانشناختی، دوره نهم، شماره دوم.

موسوی اصل، سید علی؛ موسوی سادات، زینب (۱۳۹۳). نقش طرحواره درمانی در کاهش شدت فعالیت طرحواره های ناسازگار اولیه جانبازان مرد مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب. ارمغان دانش، مجله دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، ۱۹(۱)، 101-89.

یانگ، جفری؛ کلوسکو، ژانت؛ ویشار، مارجوری (1994). طرحواره درمانی، ترجمه حسن حمید پور و همکاران (1394). انتشارات ارجمند ،تهران.

یوسفی، رحیم؛ طغیانی، الهه (۱۳۹۵). مقایسه تاب آوری روانی و مکانیزم های دفاعی در افراد نظامی و غیر نظامی. طب نظامی، ۱۸(۲)، ۲۰۷-۲۱۴.

 

Brannon, L., Feist, J., & Updegraff, J. A. (2013). Health psychology: An introduction to behavior and health. Cengage Learning.

Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82.

Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of personality and social psychology, 48(1), 150.

Harrison, T. R. (1980). Harrison's Principles of Internal Medicine, Patient Management Problems: PreTest® Self-assessment and Review. McGraw-Hill Book Company, Health Professions Division, PreTest Series.

 

Jafari, N., Farajzadegan, Z., Zamani, A., Bahrami, F., Emami, H., Loghmani, A., & Jafari, N. (2013). Spiritual therapy to improve the spiritual well-being of Iranian women with breast cancer: a randomized controlled trial. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, 2013.

Jemal, A., Siegel, R., Ward, E., Hao, Y., Xu, J., Murray, T., & Thun, M. J. (2008). Cancer statistics, 2008. CA: a cancer journal for clinicians, 58(2), 71-96.

 

Ochoa, C., Castejon, V., Sumalla, E. C., & Blanco, I. (2013). Posttraumatic growth in cancer survivors and their significant others: vicarious or secondary growth?. Terapia Psicologica, 31(1), 81-92.

Pourafkary, N. (2001). A comprehensive dictionary of psychology and psychiatry: English-Persian.

Renner, F., Lobbestael, J., Peeters, F., Arntz, A., & Huibers, M. (2012). Early maladaptive schemas in depressed patients: Stability and relation with depressive symptoms over the course of treatment. Journal of affective disorders, 136(3), 581-590.

Smout, M. F., Longo, M., Harrison, S., Minniti, R., Wickes, W., & White, J. M. (2010). Psychosocial treatment for methamphetamine use disorders: a preliminary randomized controlled trial of cognitive behavior therapy and acceptance and commitment therapy. Substance abuse, 31(2), 98-107.

Tedeschi, R.G., & Calhoun, L.G.(1996). The posttraumatic growth inventory: measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455-471.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Quarterly Journal of Educational Psychology 

Islamic Azad University Tonekabon Branch

Vol. 11, No. 3, autumn 2020, No 43

 

 

Comparison of the effectiveness of acceptance and commitment therapy and schema therapy on resilience, post traumatic growth, and adaptation in patients with breast cancer in East Tehran

 

Narjes Sadat Mirkhan1, Javad Khalatbari*2, Biock Tajeri3

 

1) Department of Psychology, Kish International Branch, Islamic Azad University, Kish Island, Iran

2) Associate Prof, Department of Psychology, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Mazandaran, Iran

3) Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran

Abstract

  The aim of the present study was to compare the effectiveness of acceptance and commitment therapy and schema therapy on the level of resilience, post traumatic growth, and adaptation of patients with breast cancer in the medical centers of East Tehran. The research method was an experimental one in which census sampling was used and 150 people were selected purposefully from among all patients with breast cancer in the medical centers of East Tehran and simultaneously the Connor-Davidson Resilience Inventory (CD-RIS) (2003), the 160-question Bell Adaptation Inventory (1962), and the Posttraumatic Growth Inventory (1996) were presented. 45 people were randomly selected and placed in three groups of 15 people, including two intervention groups and a control group. 12 sessions of group schema therapy and 12 sessions of acceptance-based therapy were implemented, each session lasting 90 minutes. The sessions were implemented twice a week for each intervention, with an interval of 3 days. At the end of the treatment, a post-test was held for all three groups. The results showed that schema therapy is more effective than acceptance-based therapy on breast cancer.

 

Keywords: schema therapy, acceptance and commitment therapy, breast cancer, resilience, adaptation, post traumatic growth

 

1