بررسی رابطه بین تعامل مادر-کودک، اضطراب و افسردگی مادر با پرخاشگری دانش آموزان پسر دوره ابتدایی ناحیه یک شهر رشت
محورهای موضوعی : فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتیمحسن مشکبیدحقیقی 1 , الهام عابدین زاده 2
1 - گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران
2 - مؤسسه آموزش عالی سیمای دانش، رشت، ایران
کلید واژه: تعامل مادر-کودک, اضطراب و افسردگی, پرخاشگری, دانش آموزان, دوره ابتدایی,
چکیده مقاله :
این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین تعامل مادر-کودک، اضطراب و افسردگی مادر با پرخاشگری دانشآموزان پسر دوره ابتدایی ناحیه یک شهر رشت انجام شد. نوع پژوهش توصیفی و روش آن نیز همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانشآموزان پسر پایه ششم ابتدایی مدارس آموزش و پرورش ناحیه 1 شهر رشت در سال تحصیلی 1403-1402 به همراه مادرانشان (870) بود که از بین آن‌ها نمونه‌ای به تعداد 205 دانشآموز و 205 نفر مادر به روش نمونهگیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری دادههای مورد نیاز از پرسشنامه‌های پرخاشگری آیزنگ و گلین ویلسون (1975)، ارزیابی رابطه مادر-فرزند روس (1980) و اضطراب و افسردگی هاسپیتال زیگمون و اسنایت (1983) استفاده شد. برای تحلیل دادهها از آزمونهای آماری پارامتریک ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. یافتهها نشان داد بین تعامل مادر-کودک و پرخاشگری دانشآموزان پسر (05/0P˂ و 16/0r=)، بین اضطراب مادر و پرخاشگری دانشآموزان (05/0P˂ و 24/0r=) و بین افسردگی مادر و پرخاشگری دانشآموزان پسر (05/0P˂ و 19/0r=) رابطه معنی‌دار وجود دارد و مجموعاً 6/14 درصد تغییرات پرخاشگری دانشآموزان پسر با سه متغیر مذکور تبیین می‌گردد. بر اساس یافته‌های مذکور می‌توان نتیجه‌گیری کرد که بهبود تعامل مادر-کودک و کاهش اضطراب و افسردگی مادر سبب کاهش پرخاشگری فرزندان پسر می‌گردد.
This research was conducted with the aim of investigating the relationship between mother-child interaction, mother's anxiety and depression with aggression of elementary school boy students in District 1 of Rasht city. The type of descriptive research and its method was also correlational. The statistical population included all the male students of the 6th grade of elementary education schools in the 1st district of Rasht in the academic year of 2023-2024 along with their mothers (870), of which a sample of 205 students and 205 mothers was selected by sampling method. Clusters were randomly selected. Aggression questionnaires by Eyseng and Glenn Wilson (1975), assessment of mother-child relationship by Russ (1980) and hospital anxiety and depression by Sigmon and Snaith (1983) were used to collect the required data. Parametric statistical tests of Pearson's correlation coefficient and multiple regression were used to analyze the data. The findings showed that there is a relationship between mother-child interaction and aggression of male students (P<0.05 and r=0.16), between mother's anxiety and students' aggression (P<0.05 and r=0.24) and between mother's depression and Aggression of male students (P˂0.05 and r=0.19) has a significant relationship, and a total of 14.6 percent of the changes in male students' aggression is explained by the three mentioned variables. Based on the mentioned findings, it can be concluded that the improvement of mother-child interaction and the reduction of mother's anxiety and depression lead to the reduction of male children's aggression.
شیبانی¬فر، رضا؛ گودرزی، زهره؛ گودرزی، سارا و هاشمی، سیدسهیل. (1398). رابطه استرس و پذیرش/ طرد مادران با پرخاشگری کودکان دارای اختلال یادگیری شهرستان بروجرد. اولین کنفرانس ملی کودکان استثنایی از منظر روانشناسی تربیتی، علوم شناختی و آسیب شناختی.
شیخ¬الاسلامی، علی؛ اسدالهی، الهام و محمدی، نسیم. (1396). پیش بینی پرخاشگری نوجوانان بزهکار بر اساس راهبردهای حل مسأله و مهارت¬های ارتباطی. مجله سلامت اجتماعی، 4(3)، 219-209.
شیرالی¬نیا، خدیجه؛ ایزدی، معصومه و اصلانی، خالد. (1398). نقش واسطه‌ای استرس فرزندپروری، کیفیت رابطه مادر-کودک و سلامت روان مادر در رابطه بین فرزندپروری ذهن‌آگاهانه و مشکلات رفتاری کودکان. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان¬درمانی، 10(38)، 146-135.
شیرزادی، پرستو؛ امینی، نرگس و اصغرپور، زهرا. (1399). رابطه اضطراب کرونا در مادران با تعامل والد- کودک و پرخاشگری کودکان در ایام قرنطینه. فصلنامه خانواده پژوهی، 16(62)، 154-139.
فتحی نژاد، مریم؛ عابدینی، صدیقه و محسنی، شکرالله. (1395). بررسی تأثیر کلاس های آمادگی دوران بارداری بر اضطراب مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی هرمزگان. مجله مراقبت¬های پیشگیرانه در پرستاری و مامایی، 6(6)، 33-24.
کریمی، عشرت؛ افشار، رضا؛ ماندگار، مهری و عتیقی، الهام. (1401). بررسی رابطه افسردگی و پرخاشگری مادران با میزان بیش¬فعالی و پرخاشگری دانش¬آموزان ابتدایی مدارس دولتی دخترانه شهر سیرجان. مجله مطالعات اسلامی ایرانی خانواده، 2(4)، 82-70.
Agazzi, H., Tan, S.Y., Ogg, J., Armstrong, K., Kirby, R.S. (2017). Does parent- child interaction therapy reduce maternal stress, anxiety, and depression among mothers of children with autism spectrum disorder? Child & Family Behavior Therapy, 39(4), 283-303.
Akin, A. (2014). Self-efficacy, achievement goals and depression, anxiety, and stress: A structural equation modeling. World Applied Sciences Journal, 3(5), 725-732.
Dreidi, M., Asmar, I., Tawafsha, A., Syam, B., Izzaldeen, H., Nassar, W., Barakat, I. (2024). The effects of mother-child relationship and mother's personality traits on Child's emotional and behavioral well-being. Journal of Neonatal Nursing, Available online 25 January 2024, In Press, Corrected Proof.
Dunn, J.M., Fait, H.F. (2020). Special physical education: adapted, individualized developmental. The university of viriginia, W.C. Brown.
Jia, L., Zhang, Z., Li, R., Zha, J., Fang, P., He, H., Wan, Y. (2024). Maternal parenting stress and social-emotional problems of Chinese preschoolers: The role of the mother-child relationship and maternal adverse childhood experiences. Journal of Affective Disorders, 350, 188-196.
Kirkby, R.J., Linder, H. (2020). Exercise is linked to reductions in anxiety but not premenstrual syndrome in women with prospectively assesed symptoms. Academic Search Premier, 33(2), 222-230.
Petcharat, M., Liehr, P. (2017). Mindfulness training for parents of children with special needs: Guidance for nurses in mental health practice. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 30(1), 35-46.
Nguyen, T., Schleihauf, H., Kayhan, E., Matthes, D., Vrtička, P., Hoehl, S. (2020). The effects of interaction quality on neural synchrony during mother-child problem solving. cortex, 124, 235-249.
Xu, Y., Zhou, Y., Zhao, J., Xuan, Z., Li, W., Han, L., Liu, H. (2021). The relationship between shyness and aggression in late childhood: The multiple mediation effects of parent-child conflict and self-control. Personality and Individual Differences, 182, 111058.