درک مفهوم دیپلماسی رسانه‌ای: رسانه‌ها به مثابه بازیگران نوین دیپلماتیک
محورهای موضوعی : اندیشه سیاسی
1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، گروه علوم ارتباطات، ایران، تهران
کلید واژه: دیپلماسی رسانه‌ای, قدرت دیپلماتیک رسانه‌ها, بازیگری دیپلماتیک رسانه‌ها, چالش‌های دیپلماسی رسانه‌ای,
چکیده مقاله :
رسانه‌های ارتباط جمعی که وابسته به میزان فناوری ارتباطی و اطلاعاتی که از آن بهره می‌برند می‌توان آنها را به دو بخش متعامل و غیرمتعامل تقسیم کرد، در جهان امروز دارای نفوذ بسیاری در میان شهروندان و جوامع هستند و به طبع آن، از قدرت بسیاری برای تاثیرگذاری در عرصه‌های مختلف برخوردار می‌باشند. این حوزه‌ها و عرصه‌ها شامل اقتصاد و بازرگانی، فرهنگ، سیاست و... هستند. از این رو، رسانه‌ها این توانایی را دارند که افکار عمومی جوامع را شکل دهند و فرهنگ‌های خاصی را که مد نظر صاحبان آنهاست، ترویج دهند. رسانه‌های ارتباط جمعی، در عرصه سیاست از دیرباز فعال بوده‌اند، اما با ورود به عصر اطلاعات، این رسانه‌ها، به ویژه رسانه‌های متعامل، دارای قدرت بیشتری شده‌اند، به گونه‌ای که امروز در روابط بین‌الملل، از دیپلماسی عمومی به عنوان بخشی تازه وارد و تاثیرگذار بر سپهر سیاست بحث می‌شود. بخشی از دیپلماسی عمومی نیز دیپلماسی رسانه‌ای در بخش سیاست خارجی است، که کشورها در حال سرمایه‌گذاری بر این حوزه در جهت نیل سیاست خارجی خود به اهداف آن هستند. از این رو در این مقاله نگارنده با رویکرد ترکیبیِ عملیاتی و اندیشه‌مدار از جنس واقع‌گرایی به بررسی دیپلماسی رسانه‌ای جاری پرداخته است تا از این رهگذر به این پرسش پاسخ دهد که رسانه‌های ارتباط جمعی تا چه میزان توانایی تاثیرگذاری بر سیاست خارجی از طریق دیپلماسی رسانه‌ای را دارند؟
منابع فارسی
- خرازی‌آذر، رها (1386)، «سایبر دیپلماسی: دیپلماسی در عصر تکنولوژی‌های اطلاعات و ارتباطات»، مجموعه مقالات رسانه، کارکردها و آسیب‌ها (شماره 9)، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
- خرازی‌آذر، رها (1387)، رویکرد پسامدرنیسم به دیپلماسی رسانه‌ای، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک.
- ساسانی، حبیب (1384)، «دیپلماسی ملی؛ کارآمد، کاربردی و متحول»، ویژه‌نامه منشور، شماره شصتم.
- شکرخواه، یونس (1384)، روزنامه نگاری سایبر، تهران، انتشارات ثانیه.
- طاهریان، مریم (1388)، «نقش رسانه‌های مختلف در انتخابات»، مجموعه مقالات رسانه و مشارکت سیاسی، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مرکز تشخیص مصلحت نظام.
- قوام، عبدالعلی (1383)، جهانی شدن و جهان سوم، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه.
- کستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات؛ جامعه شبکه‌ای، ترجمه حسین چاووشیان، تهران، انتشارات طرح نو.
- کستلز، مانوئل (1380)، عصر اطلاعات؛ قدرت هویت، ترجمه حسین چاووشیان، تهران، انتشارات طرح نو.
- مجموعه مقالات سمینار رسانه‌ای ایران و آلمان (1380)، تهران، وزات امور خارجه.
English Source
- Ebo, E. (1996), "Media Diplomacy and Foreign Policy: Toward a Theoretical Frameworks", In: A. Malek (ed.), News Media and Foreign Relations, New York, Routledge.
- Gilboa, E. (1998), "Media Diplomacy: Conceptual Divergence and Application", Hansard International Journal of Press.
- Gilboa, E. (2002), "Global Communication and Foreign Policy", Journal Of Communication.
- Hindell, K (1995), “The Influence of The Media on Foreign Policy” International Relations.
- J. Neuman, Light (1996), Camera, War: Is Media Technology Driving International Politics, New York: St. Martin’s Press.
- Prasad, Rama (2002), "Communication and Foreign Policy", Journal of Communication, Dec.
- Taylor, P.M. (1997), Global Communicatio, International Affairs and The Media Since 1945, New York, Routledge.
- Zhang, Li (2010), "The Rise of China: Media Perception and Implications for International Politics", Journal of Contemporary China.