بررسی عوامل پژوهشی در مهاجرت نخبگان درایران طی سالهای 1368 – 1392
محورهای موضوعی : مسائل ایران
فرزاد شعبانی
1
(دانشجوی دکتری گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.)
رضا پریزاد
2
(استادیار گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران. نویسنده مسئول)
علیرضا امینی
3
(استادیار گروه علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.)
کلید واژه: «پژوهش», «مهاجرت», «نخبگان», «توسعه», «دانشگاه», «ایران»,
چکیده مقاله :
پدیده مهاجرت نخبگان در دهه‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین مسائل بحث‌انگیز کشورهای کمتر توسعه‌یافته است که به شکل حاد آن فرار مغزها نیز گفته می‌شود. مقاله حاضر به بررسی و ارزیابی چالش‌ها و راهبردهای ارتقاء نظام مقابله با مهاجرت نخبگان در ایران در دوره زمانی 1392-1368 می‌پردازد. بر اساس تحقیقاتی که درباره مهاجرت نخبگان در این دوره صورت گرفت تعداد 1826 عضو هیئت‌علمی رسمی و تمام‌وقت در دانشگاه‌های آمریکا و کانادا مشغول به تحصیل هستند و این در حالی است که تعداد اعضای هیئت‌علمی رسمی و غیررسمی آمریکا و کانادا به بیش از 5000 نفر می‌رسد. مهم‌ترین متغیر تأثیرگذار بر عوامل مهاجرت نخبگان دو دسته عوامل رانشی (دافعه‌های داخلی) و عوامل کششی (جاذبه‌های خارجی) می‌باشد. این پژوهش یک مطالعه کیفی و کتابخانه‌ای است که در این تحقیق از کتاب‌ها، مجلات علمی و تخصصی، گزارش‌های وزارتخانه‌های مرتبط با مهاجرت نخبگان، آمارها و اطلاعات منتشرشده از طرف نهادهای بین‌المللی نظیر سازمان ملل، صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی و غیره استفاده‌شده است. جامعه آماری این مطالعه مهاجرت نخبگان طی سالهای مذکور می‌باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می‌دهد که عواملی مانند: عدم توجه اجتماعی به ارزش فعالیت‌های علمی، نبود تسهیلات لازم برای پژوهش، پایین بودن حقوق و دستمزد و احساس وجود تبعیض و نابرابری به‌عنوان عوامل رانشی مهاجرت نخبگان علمی به خارج از کشور مؤثر هستند. کلمات کلیدی: پژوهش، مهاجرت، نخبگان، توسعه، دانشگاه
The phenomenon of elite migration in recent decades has been one of the most controversial issues in less developed countries, which is also called acute brain drain. The present article reviews and evaluates the challenges and strategies for improving the system of coping with elite migration in Iran in the period 1368-1392. According to research on elite immigration during this period, 1,826 formal and full-time faculty members are studying at US and Canadian universities, while the number of formal and informal faculty members in the United States and Canada is over 5,000. arrives. The most important variables affecting the elite migration factors are two categories of driving factors (internal repulsions) and traction factors (external attractions). This research is a qualitative and library study that includes books, scientific and specialized journals, reports of ministries related to elite migration, statistics and information published by international institutions such as the United Nations, the International Monetary Fund, the Bank. Universal etc. has been used. The statistical population of this study is elite migration during the mentioned years. The results of the research show that factors such as: lack of social attention to the value of scientific activities, lack of necessary facilities for research, low salaries and feelings of discrimination and inequality are effective as driving factors for the migration of scientific elites abroad.
_||_